Siya Milihok nga Maalamon

1-3. (a) Nganong nameligro ang panimalay ni Abigail? (b) Unsay atong hisgotan bahin niining dalayegong babaye?

NAKITA ni Abigail ang kahadlok diha sa mga mata sa batan-ong lalaki. Nahadlok kini tungod sa dakong kapeligrohan. Nianang tungora, mga 400 ka manggugubat ang nagsingabot aron patyon ang tanang lalaki sa balay ni Nabal, nga bana ni Abigail. Ngano?

² Tungod kini kang Nabal. Ingon sa naandan, siya wala magpakitag kaluoy ug pagtahod. Niining higayona, ang iyang giinsulto mao ang tinahod nga komander sa banggiitang mga manggugubat. Busa, ang usa sa batan-ong mga sulugoon ni Nabal, nga lagmit magbalantay ug karnero, miadto kang Abigail aron magpatabang. Apan unsay mahimo sa usa ka babaye batok sa mga manggugubat?

³ Maghisgot una kitag dugang bahin niining dalayegong babaye. Kinsa si Abigail? Nganong mitungha ang dakong problema? Ug unsay atong makat-onan kaniya bahin sa pagpakitag pagtuo?

 4. Unsang matanga sa tawo si Nabal?

⁴ Dili bagay si Abigail ug Nabal. Si Abigail buotan kaayo, apan si Nabal ngil-ad kaayog batasan. Tinuod, dato si Nabal, maong taas kaayo siyag pagtan-aw sa kaugalingon. Apan unsay pag-isip sa mga tawo kaniya? Sa tanang tawo nga gihisgotan sa Bibliya, wala nay mas ngil-ad ang pagkahubit kay kaniya. Ang iyang ngalan mismo nagkahulogang “Walay Salabotan,” o “Hungog.” Kini ba gyod ang gingalan sa iyang ginikanan kaniya, o gitawag lang siya niining ngalana sa ulahi tungod sa iyang batasan? Wala kita mahibalo, apan haom gayod kaniya ang iyang ngalan. Si Nabal “mapig-oton ug daotan sa iyang mga binuhatan.” Siya daogdaogan ug palahubog mao nga siya gikahadlokan ug wala maangayi sa kadaghanan.—1 Sam. 25:2, 3, 17, 21, 25.

5, 6. (a) Para nimo, unsa ang kinamaayohang mga hiyas ni Abigail? (b) Ngano kahang naminyo man si Abigail ug walay pulos nga tawo?

⁵ Apan si Abigail lahi kaayo kang Nabal. Ang ngalang Abigail nagkahulogang “Ang Akong Amahan Naghimo sa Iyang Kaugalingon nga Malipayon.” Daghang amahan ang mapasigarbohon kon may maanyag silang anak, apan ang usa ka maalamong amahan mas malipay kon buotan ang iyang anak. Kasagaran, ang tawo nga maayog panagway dili na magpakabana sa pag-ugmad ug maayong mga hiyas sama sa pagkamasinaboton, kaalam, kaisog, o pagtuo. Apan lahi si Abigail kay ang Bibliya nag-ingon nga siya “masinaboton ug matahom.”—Basaha ang 1 Samuel 25:3.

⁶ Tingali ang pipila karon matingala kon nganong ang usa ka utokan ug batan-ong babaye nga sama kaniya nagminyog walay pulos nga tawo. Hinumdomi nga sa kapanahonan sa Bibliya, daghang naminyo ang gibuya lang sa mga ginikanan. Kon wala man ibuya, gikinahanglan gihapon ang pagtugot sa mga ginikanan. Tungod ba kay dato ug prominente si Nabal maong miuyon ang ginikanan ni Abigail, o gibuya pa gani siya, nga makigminyo kang Nabal? Naglisod ba sila sa materyal? Bisag unsa pay rason, ang bahandi ni Nabal dili basehanan aron takos siyang pilion nga bana.

 7. (a) Unsay angayng likayan sa mga ginikanan karon aron matudloan ang ilang mga anak sa hustong panglantaw bahin sa kaminyoon? (b) Unsay determinadong buhaton ni Abigail?

⁷ Ang maalamong mga ginikanan magtudlo sa ilang mga anak sa hustong panglantaw bahin sa kaminyoon. Dili nila dasigon ang ilang mga anak nga magminyo tungod lang sa kuwarta ni pugson silang makigdeyt bisag batan-on pa, nga dili pa andam sa bug-at nga mga responsabilidad. (1 Cor. 7:36) Apan, ulahi na kaayo alang kang Abigail nga hunahunaon pa ang maong mga butang kay siya minyo na kang Nabal. Bisag lisod ang iyang kahimtang, siya determinadong buhaton ang iyang maarangan aron magmalipayon ang ilang kaminyoon.

 8. Kinsay giinsulto ni Nabal, ug nganong dili gayod kadto maalamon?

⁸ Gipalisod pag samot ni Nabal ang kahimtang ni Abigail tungod sa iyang pag-insulto kang David. Si David mao ang matinumanong alagad nga gipili ug gidihogan ni Jehova pinaagi ni manalagnang Samuel aron mopuli kang Saul ingong hari. (1 Sam. 16:1, 2, 11-13) Tungod sa iyang pagtago-tago gikan kang Haring Saul nga nasina ug buot mopatay niya, siya mipuyo sa kamingawan uban sa iyang 600 ka maunongong manggugubat.

9, 10. (a) Unsang lisod nga kahimtang ang gisagubang ni David ug sa iyang mga tawo? (b) Nganong angay untang magpasalamat si Nabal kang David ug sa mga tawo niini? (Tan-awa usab ang footnote sa parapo 10.)

⁹ Si Nabal nagpuyo sa Maon apan siya nagtrabaho duol sa Carmeloa ug lagmit nakapanag-iyag yuta didto. Kining duha ka lungsod dunay bukirong mga dapit diin daghag kasagbotan nga haom sa 3,000 ka karnero nga gibuhi ni Nabal. Apan awaaw ang palibot sa maong mga lungsod. Sa habagatan, anaa ang dakong kamingawan sa Paran. Sa sidlakan, anaa ang wala puy-ing yuta paingon sa Dagat sa Asin nga may mga lugot ug mga langob. Si David nagpuyo niining mga dapita uban sa iyang mga tawo. Sila nakasinatig daghang kalisdanan dinhi ug seguradong sila nangayam aron may makaon. Pirme nilang mahibalag ang batan-ong mga magbalantay sa karnero sa datong si Nabal.

¹⁰ Giunsa pagtratar sa kugihang mga sundalo ni David ang mga magbalantay sa karnero? Sayon ra unta alang nila nga manguhag karnero, apan wala kana nila buhata. Hinunoa, ilang gipanalipdan ang mga karnero ni Nabal ug ang iyang mga sulugoon. (Basaha ang 1 Samuel 25:15, 16.) Kanunayng mameligro ang mga karnero ug mga magbalantay kay daghag manunukob nga mananap. Gawas pa, duol kaayo sila sa habagatang utlanan sa Israel, maong pirme silang atakehon ug mga kawatan gikan sa ubang nasod.b

11, 12. (a) Sa unsang paagi si David nagmainampingon ug nagmatinahoron diha sa iyang mensahe kang Nabal? (b) Nganong sayop ang reaksiyon ni Nabal sa mensahe ni David?

¹¹ Samtang anaa sa kamingawan, dili gayod lalim para kang David ang pagtaganag pagkaon sa tanan niyang tawo. Busa usa ka adlaw niana, siya nagpadalag napulo ka mensahero kang Nabal aron mangayog tabang. Si David mipilig maayong higayon alang niini. Giatol niya kini sa pagpang-alot sa mga karnero, dihang ang mga tawo sagad magkombira ug manggihatagon kaayo. Dugang pa, si David maampingon ug matinahoron sa paggamit ug mga pulong. Gitawag pa gani niya ang iyang kaugalingon nga “imong anak nga si David,” lagmit aron ipakita ang iyang pagtahod kang Nabal nga mas magulang kaniya. Unsay reaksiyon ni Nabal?—1 Sam. 25:5-8.

¹² Siya nasuko pag-ayo! “Iyang gikasab-an sila,” matod sa batan-ong lalaki nga kaestorya ni Abigail nga gihisgotan sa sinugdan. Gihikaw ni Nabal ang iyang lamiang tinapay, tubig, ug karne. Iyang gitamay si David ingong ultimo nga tawo ug giisip siyang usa ka layas nga ulipon. Ang panglantaw ni Nabal lagmit susama sa kang Saul, kinsa nagdumot kang David. Ang ilang panglantaw sukwahi sa iya ni Jehova. Ang Diyos nahigugma kang David ug naglantaw kaniya dili ingong usa ka rebelyosong ulipon, kondili ingong umaabot nga hari sa Israel.—1 Sam. 25:10, 11, 14.

13. (a) Unsay unang reaksiyon ni David sa pagpanginsulto ni Nabal? (b) Unsay gitudlo kanato sa prinsipyo sa Santiago 1:20 bahin sa reaksiyon ni David?

¹³ Sa dihang ang mga mensahero mitaho kang David bahin sa nahitabo, siya nasuko pag-ayo. “Magtakin ang tagsatagsa kaninyo sa iyang espada!” maoy iyang sugo. Siya nangandam usab ug nanguna sa iyang 400 ka tawo sa pagsulong kang Nabal. Siya nanumpa sa pagpatay sa tanang lalaki sa panimalay ni Nabal. (1 Sam. 25:12, 13, 21, 22) Atong masabtan kon nganong nasuko si David, apan sayop ang iyang paagi sa pagpahungaw sa iyang kasuko. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang kapungot sa tawo dili mosangpot ug pagkamatarong nga iya sa Diyos.” (Sant. 1:20) Apan unsaon kaha ni Abigail pagluwas sa iyang panimalay?

14. (a) Sa unsang diwa gihimo ni Abigail ang unang lakang sa pagtul-id sa sayop ni Nabal? (b) Unsay atong makat-onan sa kalainan ni Nabal ug Abigail? (Tan-awa usab ang footnote.)

¹⁴ Sa diwa, gihimo ni Abigail ang unang lakang sa pagsulbad sa problema. Dili sama sa iyang bana, siya andam sa pagpamati. Ang batan-ong sulugoon miingon bahin kang Nabal: “Sobra siya ka walay-silbing tawo nga pakigsultihan.”c (1 Sam. 25:17) Ikasubo, ang pagkamapahitas-on ni Nabal maoy hinungdan nga dili siya mamati sa uban. Ang maong batasan komon kaayo bisan karon. Apan ang batan-ong sulugoon nahibalo nga lahi si Abigail, maong iyang giduol kaniya ang problema.

15, 16. (a) Sa unsang paagi gipakita ni Abigail nga sama siya sa maayong asawa nga gihubit sa basahon sa Proverbio? (b) Nganong ang gihimo ni Abigail dili pagrebelde sa pagkaulo sa iyang bana?

¹⁵ Si Abigail milihok dayon. Atong mabasa: “Dihadiha si Abigail nagdali.” Ang pulong “nagdali” o “magdali” mabasa natog upat ka beses niining asoya, nga nagtumong sa paglihok dayon ni Abigail. Siya nag-andam ug daghang gasa alang kang David ug sa iyang mga tawo—tinapay, bino, inihaw nga karnero, sinangag nga mga lugas, tinapay nga pasas, ug tinapay nga igos. Tin-aw nga nahibalo gayod si Abigail kon unsay iyang ikatagana kay siyay nagdumala sa mga buluhaton sa balay, nga sama sa maayong asawa nga gihubit sa basahon sa Proverbio. (Prov. 31:10-31) Iyang gipadalag una ang maong mga gasa sa iyang mga sulugoon, dayon misunod siya nga nag-inusara. “Apan wala niya suginli si Nabal nga iyang bana,” matod sa Bibliya.—1 Sam. 25:18, 19.

¹⁶ Nagpasabot ba kana nga wala magpasakop si Abigail sa pagkaulo sa iyang bana? Wala. Si Nabal milihok sa daotang paagi batok sa dinihogang alagad ni Jehova, usa ka lihok nga hapit moresulta sa kamatayon sa daghang inosenteng membro sa iyang panimalay. Kon si Abigail wala pa molihok, mahimo usab kaha siyang umalambit sa sala sa iyang bana? Niini nga situwasyon, kinahanglan niyang sundon pag-una ang Diyos inay ang iyang bana.

17, 18. Giunsa pagduol ni Abigail si David, unsay iyang gisulti, ug nganong makapakombinsir ang iyang mga pulong?

¹⁷ Wala madugay, nagkatagbo si Abigail ug David ug ang mga tawo niini. Siya midalidali pag-usab, niining higayona sa pagkanaog sa iyang asno, ug sa paghapa atubangan ni David. (1 Sam. 25:20, 23) Dayon iyang gipahayag ang iyang gibati, ug mihangyo nga kaluy-an ni David ang iyang bana ug ang iyang tibuok panimalay. Nganong nakombinsir si David sa iyang gisulti?

¹⁸ Iyang giako ang problema ug mihangyo nga pasayloon siya ni David. Iyang giila ang kawalay-salabotan sa iyang bana nga haom gayod sa kahulogan sa ngalan niini, tingali aron masabtan ni David nga madaot lang ang iyang dignidad kon iyang patyon ang maong matang sa tawo. Siya mipahayag sa iyang pagsalig kang David ingong dinihogan ni Jehova, ug iyang giila nga si David nakig-away sa “mga gubat ni Jehova.” Nahibalo usab siya nga si Jehova nagsaad nga si David mahimong hari, kay siya miingon: “[Si] Jehova . . . magtudlo gayod kanimo nga pangulo sa Israel.” Dugang pa, iyang giawhag si David nga dili mobuhat ug bisan unsa nga maghimo kaniyang sad-an sa dugo o “mahimong hinungdan sa pagsapinday”—nga nagtumong sa pagkahasol sa konsensiya. (Basaha ang 1 Samuel 25:24-31.) Malumo ug makapatandog gayod ang iyang mga pulong!

19. Unsay sanong ni David sa gisulti ni Abigail, ug nganong gidayeg niya si Abigail?

¹⁹ Unsay sanong ni David? Iyang gidawat ang gasa ni Abigail ug miingon: “Dalayegon si Jehova nga Diyos sa Israel, nga nagpadala kanimo niining adlawa sa pagsugat kanako! Ug dalayegon ang imong pagkamay-salabotan, ug dalayegon ikaw nga nagpugong kanako niining adlawa gikan sa pagkasad-an sa dugo.” Gidayeg ni David si Abigail kay kini may kaisog ug nagdali sa pagtagbo kaniya, ug giila niya nga tungod kang Abigail siya nakalikay sa pagkasad-an sa dugo. Siya miingon kang Abigail, “Lakaw sa kalinaw ngadto sa imong balay,” ug siya mapainubsanong midugang: “Ako namati sa imong tingog.”—1 Sam. 25:32-35.

20, 21. (a) Nganong dalayegon nga si Abigail mibalik sa iyang bana? (b) Sa unsang paagi si Abigail nagpakitag kaisog ug kamasinaboton sa pagpilig panahon sa pagpakig-estorya kang Nabal?

²⁰ Sa dihang mipauli na si Abigail, dili kalikayang mahunahunaan niya ang maong panghitabo. Dili usab kalikayang matandi niya si David, nga usa ka maunongon ug maayong tawo, sa iyang mangtas nga bana. Apan iya kanang giwagtang sa iyang hunahuna. Atong mabasa: “Sa ulahi si Abigail nahiabot kang Nabal.” Oo, siya mibalik sa iyang bana ug determinadong buhaton ang iyang maarangan ingong asawa ni Nabal. Kinahanglan niyang isulti sa iyang bana ang gasa nga iyang gihatag kang David ug sa mga tawo niini, kay si Nabal may katungod nga mahibalo. Kinahanglang ipahibalo usab ni Abigail sa iyang bana ang pagpamatay nga hapit gyong mahitabo, imbes mahibaloan kini gikan sa ubang tawo kay makahatag kinig mas dakong kaulawan kang Nabal. Apan wala dayon niya kana masulti kay ang iyang bana nagkombira ug nahubog pag-ayo.—1 Sam. 25:36.

²¹ Sa makausa pa, gipakita ni Abigail ang iyang kaisog ug kamasinaboton. Naghulat siya hangtod pagkabuntag nga mahuwasan sa kahubog ang iyang bana aron masabtan niini ang iyang isulti. Apan dako usab ang peligro nga masuko kini. Bisan pa niana, iyang gisugilon ang tanang nahitabo. Si Abigail nagdahom gayod nga masuko ang iyang bana, nga mahimo pang bayolente. Apan, si Nabal naglingkod ra ug wala maglihok.—1 Sam. 25:37.

22. Unsay nahitabo kang Nabal, ug unsay gipahinumdom niini kanato bahin sa tanang pagdaogdaog o pag-abuso sulod sa panimalay?

²² Unsay nahitabo kang Nabal? “Ang iyang kasingkasing namatay sa sulod niya, ug siya nahisama sa usa ka bato.” Lagmit naestrok siya. Apan mga napulo ka adlaw sa ulahi siya namatay—ug ang iyang pagkaestrok dili ra mao ang hinungdan niana. Ang Bibliya nag-ingon: “Si Jehova naghampak kang Nabal, mao nga siya namatay.” (1 Sam. 25:38) Tungod sa iyang kamatayon, natapos ang pag-antos ni Abigail. Bisan pag si Jehova dili makiglabot sa milagrosong paagi karon, kini nga asoy magpahinumdom kanato nga makita ni Jehova ang tanang pagdaogdaog o pag-abuso sulod sa panimalay. Sa iyang gitakdang panahon, siya magpahamtang ug hustisya.—Basaha ang Lucas 8:17.

23. Unsang dugang panalangin ang nadawat ni Abigail, ug sa unsang paagi niya gipakita nga wala kini makapausab kaniya?

²³ Gawas nga nakalingkawas si Abigail sa dili maayong kaminyoon, siya nakabatog laing panalangin. Dihang nahibaloan ni David nga namatay si Nabal, siya nagpadalag mga mensahero sa pagsulti kang Abigail nga gusto siyang makigminyo niini. “Ania ang imong ulipong babaye,” mitubag si Abigail, “ingon nga sulugoong babaye aron sa paghugas sa mga tiil sa mga sulugoon sa akong ginoo.” Tin-aw nga wala mausab ang iyang tinamdan bisan pag gusto siyang pangasaw-on ni David; mitanyag pa gani siya nga mahimong sulugoon sa mga ulipon ni David! Dayon atong mabasa na usab nga siya nagdali, aron mangandam sa pag-adto kang David.—1 Sam. 25:39-42.

24. Unsa ang mga kalisdanan ni Abigail sa iyang bag-ong kinabuhi, apan unsay pag-isip sa iyang bana ug sa Diyos kaniya?

²⁴ Kini wala magpasabot nga wala na makasinatig problema si Abigail; ang iyang kinabuhi uban kang David dili kanunayng sayon. Minyo na si David kang Ahinoam, ug bisag gitugotan sa Diyos kaniadto ang pagbaton ug daghang asawa, seguradong lisod kaayo kini alang sa matinumanong mga babaye. Gawas pa, si David dili pa hari, busa makaatubang gyod siyag mga kalisdanan samtang nagpaabot niana. Apan samtang gitabangan ug gipaluyohan ni Abigail si David, ug sa ngadtongadto nakabaton ug anak nga lalaki kaniya, iyang gibati nga siya gimahal ug gipanalipdan sa iyang bana. Diha pa ganiy higayon nga giluwas siya ni David gikan sa pagkabihag! (1 Sam. 30:1-19) Busa gisundog ni David si Jehova nga Diyos, kinsa nahigugma ug nagpabili sa maalamon, maisogon, ug matinumanong mga babaye.