PERDIS
[Heb., qo·reʼʹ].
Usa ka langgam nga sama sa manok (gallinaceous), bus-okon ug lawas, mas gamay kay sa langgam nga pheasant, makadagan ug makaikyas nga tulin kaayo, talagsa rang molupad apan daling maluya kon molupad. Ang duha ka matang sa perdis nga makaplagan sa Palestina mao ang perdis sa balas (Ammoperdix heyi) ug ang perdis sa bato (Alectoris graeca). Ang perdis sa balas makaplagan diha sa mga desyerto ug sa batoong mga bakilid, samtang ang perdis sa bato pangunang makaplagan sa kabungtoran nga nihit ug mga tanom.
Ang Hebreohanong ngalan niini nga langgam nagkahulogang “tigtawag.” Bisan tuod ang perdis tagingting ug tingog, ang pipila nagtuo nga ang Hebreohanong ngalan niini gigamit aron sundogon ang “krrr-ic” nga tingog sa langgam sa dihang kini pagulaon gikan sa gitagoan niini.
Ang perdis lami ug karne ug giayam aron kaonon sukad pa sa karaang kapanahonan, nga sagad ang mga mangangayam mogamit ug mga kahoy nga ilabay aron piangan ang langgam sa dihang kini mogawas sa gitagoan niini. Sanglit ang perdis moikyas pinaagi sa pagdagan, magpahipi sa likod sa mga bato ug sa ubang mga salipdanan, ug magtago diha sa mga pangpang sa bato o sa samang mga dapit nga katagoan, si David, nga nagbalhinbalhin ug katagoan aron makalingkawas sa walay-puas nga paggukod ni Haring Saul, haom nga nagpakasama sa iyang kaugalingon sa usa ka “langgam nga perdis ibabaw sa kabukiran.”—1Sa 26:20; itandi ang Lam 3:52.
Ang teksto sa Jeremias 17:11, nga nagpanag-ing sa tawong nagtigom ug bahandi sa dili-matarong nga paagi ngadto “sa langgam nga perdis nga nagtigom [o, lagmit, nagpusa] sa wala niya ipangitlog,” nahimong ulohan sa daghang panaghisgot. Bisan tuod ang pipila ka karaang mga magsusulat naghubit sa perdis nga mangilog ug mga itlog gikan sa mga salag sa ubang mga langgam ug maglumlom niini, ang presenteng-adlaw nga mga naturalista nag-ingon nga walay langgam nga giklasipikar ingong mga perdis ang adunay ingon niana nga batasan. Apan, ang Lexicon in Veteris Testamenti Libros naghisgot sa Hudiyong zoologo nga si Israel Aharoni (1882-1946), usa ka magsusulat bahin sa kinabuhi sa mga hayop sa Palestina, nga nakakaplag ug “2 ka pundok nga may tag-11 ka itlog nga gipangitlog sa 2 ka langgam [mga perdis] nga diha sa samang salag.” (Pinaagi ni L. Koehler ug W. Baumgartner, Leiden, 1958, p. 851) Busa, ang Encyclopaedia Judaica (1973, Tomo 13, lin. 156) nag-ingon: “Usahay duha ka baye ang mangitlog sa samang salag, diin ang usa mopatigbabaw ug mag-abog sa lain; apan ang gamayng lawas niini dili makaarang sa paglumlom niining daghan kaayong itlog, mao nga sa ulahi mabugok ang mga itlog. Kini mao ang gipasabot sa sanglitanan [sa Jeremias 17:11] sa dihang kini naghisgot sa tawong nag-ilog sa kabtangan sa lain apan sa ulahi walay napahimuslan gikan niini.”
Ang Jeremias 17:11 sa King James Version mabasa: “Ingon nga ang perdis maglumlom sa mga itlog, ug dili magpusa niini; mao man usab siya nga mag-angkon ug mga bahandi, sa dili-maayong paagi, magbiya niini taliwala sa iyang mga adlaw, ug ang iyang kataposan mahimong ingon sa usa ka buangbuang.” Sa pagpaluyo niining laing pagsabot, si John Sawyer nangatarongan nga “ang punto mao ang sanglitanan sa pagkawalay panalipod sa salag sa perdis, nga naladlad sa daghang pag-atake sa mga manunukob, nga gipakasama sa pagkawalay panalipod sa buangbuang nga nagbutang sa iyang pagsalig diha sa walay-pulos nga ganansiya.” Siya mipadayon sa pag-ingon nga ang pagkaepektibo sa sanglitanan sa Jeremias 17:11 “wala mag-agad sa pagkamalimbongon sa naglumlom nga perdis, apan sa pagkawalay panalipod niini, nga sama sa sayop nga paglaom sa kasegurohan sa buangbuang nga naghunahuna nga siya makaikyas sa iyang makauulaw nga kahakog . . . nga walay kasayoran sa mga kapeligrohan nga modangat kaniya ug walay panalipod kon moabot ang katalagman.”—Vetus Testamentum, Leiden, 1978, pp. 324, 328, 329.