ARAM
1. Ang kataposang anak nga lalaki nga gitala taliwala sa lima ka anak nga lalaki ni Sem. Si Aram ug ang iyang upat ka anak nga lalaki, si Uz, Hul, Geter, ug si Mas, mao ang naglangkob sa 5 sa 70 ka banay human sa Lunop ug ang ilang mga kaliwat mao ang mga Aramaeanhon ug mga Siryanhon.—Gen 10:22, 23; 1Cr 1:17.
2. Ang anak nga lalaki ni Kemuel ug apo ni Nahor nga igsoon ni Abraham. Busa si Aram maoy apo ni Abraham sa pag-umangkon, ug pag-umangkon sa pag-agawan ni Isaac. Si Rebeca, ang anak nga babaye sa uyoan ni Aram nga si Betuel, maoy ig-agaw igtagsa ni Aram. Ang banay ni Nahor wala mobiya sa Mesopotamia uban kang Abraham, apan mga tuig sa ulahi “ang taho miabot kang Abraham” bahin sa mga kaliwat ni Nahor, lakip ang balita bahin kang Aram.—Gen 22:20-23; 11:27, 31; 24:4, 10.
3. Usa sa upat ka “anak nga lalaki ni Semer” (Somer) sa tribo ni Aser, ug gitala lakip sa “mga pangulo sa balay sa mga katigulangan, pinili, maisog, gamhanang mga tawo, mga pangulo sa mga hepe.” (1Cr 7:31, 32, 34, 40) Si Aram ug ang iyang amahan parehong natawo sa Ehipto, sanglit ang iyang apohan ug ang iyang apohan-sa-tuhod gilakip taliwala sa mga kaliwat ni Jacob nga ‘miadto sa Ehipto.’—Gen 46:8, 17.
4. Sa King James Version, ang Aram makita sa Mateo 1:3, 4 ug sa Lucas 3:33.—Tan-awa ang ARNI; RAM Num. 1.
5. Ang mismong ngalan nga Aram ug ang kombinasyon niini sa ubang mga termino gigamit sa geograpikanhong diwa sa pagtumong sa mga rehiyon diin nagpuyo ang kadaghanang mga kaliwat ni Aram (Num. 1).
Ang Aram, kon gamiton nga nag-inusara, sa panguna mapadapat sa Sirya ug kasagarang gihubad nga ingon niana. (Huk 10:6; 2Sa 8:6, 12; 15:8; Os 12:12) Kini naglakip sa rehiyon gikan sa Kabukiran sa Lebanon hangtod sa Mesopotamia ug gikan sa Kabukiran sa Taurus sa A padulong sa Damasco ug saylo pa hangtod sa H.—Tan-awa ang SIRYA.
Ang Aram-naharaim (Sal 60:Sup) kasagarang gihubad sa Gregong pulong nga “Mesopotamia,” nga gituohang nagtumong sa “yuta taliwala sa mga suba.” Ang duha ka suba mao ang Euprates ug ang Tigris. Si Esteban naghisgot kang Abraham ingong nagpuyo sa Mesopotamia samtang didto pa sa Ur sa mga Caldeanhon (Buh 7:2), ug sa dihang gipadala ang iyang sulugoon aron sa pagpangita ug asawa alang kang Isaac daghang tuig sa ulahi, giingnan siya ni Abraham nga moadto sa siyudad ni Nahor sa (Ibabaw nga) Mesopotamia (Aram-naharaim). (Gen 24:2-4, 10) Si Balaam sa Petor naggikan usab sa bukirong rehiyon sa amihanang bahin sa Mesopotamia.—Deu 23:4; itandi ang Num 23:7; tan-awa ang MESOPOTAMIA.
Ang Padan-aram gigamit ilabina sa pagtumong sa dapit palibot sa siyudad sa Haran sa Ibabaw nga Mesopotamia.—Gen 25:20; 28:2-7, 10; tan-awa ang PADAN.
Ang mga Aramaeanhon, nga Semitikanhong mga kaliwat ni Aram, makaplagan sa tanan niining mga dapita. Dugang pa, ang ngalang Uz, usa sa upat ka anak nga lalaki ni Aram, gigamit sa pagtumong sa dapit sa Desyerto sa Arabia sa sidlakan sa Yutang Saad ug nakaabot sa mga utlanan sa Edom. (Job 1:1; Lam 4:21) Ang Aramaiko, nga pinulongan sa mga Aramaeanhon, kaamgid kaayo sa Hebreohanon ug sa ulahi nahimong internasyonal nga pinulongan nga gigamit alang sa pamatigayon ug diplomasya sa tanang rehiyon sa Fertile Crescent.—2Ha 18:26; tan-awa ang ARAMAIKO.
Walay duhaduhang tungod sa 20-ka-tuig nga pagpuyo ni Jacob sa Aram uban sa iyang Aramaeanhong ugangang lalaki nga si Laban nga gitawag siya sa Deuteronomio 26:5 ingong usa ka “Siryanhon” (sa literal, usa ka “Aramaeanhon”). Dugang pa, ang inahan ni Jacob nga si Rebeca maoy usa ka Aramaeanhon, mao man usab ang iyang mga asawang si Lea ug Raquel. Busa ang mga Israelinhon maoy suod nga kadugo sa mga Aramaeanhon.
Aramaeanhon nga mga Gingharian. Ang Aramaeanhon nga mga gingharian gihisgotan sa rekord sa Bibliya sa samang panahon sa pagkatukod sa nasod sa Israel. Si Cusan-risataim, usa ka hari gikan sa Aram-naharaim (Mesopotamia), nagsakop sa Israel sulod sa walo ka tuig hangtod nga gihatagan silag kagawasan ni Maghuhukom Otniel.—Huk 3:8-10.
Ang Aram-Zoba maoy usa ka Aramaeanhong gingharian nga gihisgotang usa ka kaaway sa pagmando ni Saul (1117-1078 W.K.P.). (1Sa 14:47) Mopatim-aw nga kini nahimutang sa A sa Damasco ug nagdominar sa A hangtod sa Hamat ug sa S paingon sa Euprates. Sa dihang nakig-away si David sa mga kaaway sa Israel, siya nakigsangka kang Hadadezer nga gamhanang hari sa Aram-Zoba ug nagpildi kaniya. (2Sa 8:3, 4; 1Cr 18:3; itandi ang Sal 60:Sup.) Human niini, ang Aramaeanhon nga bandido nga si Rezon migahom sa Damasco, ug kini nga siyudad wala madugay nahimong ang labing prominenteng Aramaeanhon nga siyudad (1Ha 11:23-25) ug “ang ulo sa Sirya.” (Isa 7:8) Tungod niini kini nagpakitag pagkamabatokon sa Israel sa tibuok nga kasaysayan sa amihanang gingharian.—Tan-awa ang DAMASCO.
Ang Aram-maaca gihisgotan uban sa Zoba, Rehob, ug Istob ingong lakip sa Aramaeanhong mga gingharian nga gikan niini ang mga Ammonhanon nag-abang ug mga karo ug mga mangangabayo aron sa pagpakiggubat kang David. Ang hari sa Aram-maaca miduyog niining mersenaryong kasundalohan, nga sa wala madugay gipakalagiw sa kasundalohan ni David. (1Cr 19:6-15; 2Sa 10:6-14) Ang gingharian sa Maaca lagmit nahimutang sa S sa Jordan, nga sa A nga kiliran niini mao ang Bukid sa Hermon.—Jos 12:5; 13:11.
Ang Gesur maoy usa ka gamay nga Aramaeanhong gingharian sa S sa Jordan ug dayag nga diha lamang sa ubos sa Maaca, ug ang H nga mga utlanan niini nakaabot sa S nga bahin sa Dagat sa Galilea. Sama sa Maaca, kini nahimutang sa teritoryo nga gihatag ngadto sa tribo ni Manases.—Deu 3:14; Jos 13:11; tan-awa ang GESUR Num. 1.
Pinaagi sa pagpanakop ni David sa Aramaeanhong mga gingharian iyang gipasangkad ang mga utlanan sa iyang gingharian hangtod sa A mao nga kini nakaabot sa Suba sa Euprates, dili halayo gikan sa Haran sa Padan-aram. Busa iyang gituman ang saad ni Jehova mahitungod sa gisangkaron sa panulondon sa Israel didto sa Yutang Saad.—Deu 1:7; 11:24; Jos 1:4.
Alang sa dugang impormasyon mahitungod sa relasyon sa Israel uban sa Aram, tan-awa ang SIRYA.