Sundoga ang Ilang Pagtuo
Siya Nagbantay, ug Siya Nagpaabot
SI Elias gustong mag-inusara aron mag-ampo sa iyang langitnong Amahan. Apan, ang matuod nga manalagna gialirongan sa duot sa mga tawo nga bag-o rang nakasaksi sa iyang pagpaulan ug kalayo gikan sa langit, ug sa walay duhaduha giulog-ulogan nila siya aron pakitaan silag pabor. Sa wala pa makatungas si Elias sa apopa-sa-hangin nga taluktok sa Bukid sa Carmelo aron mag-ampo kang Jehova nga Diyos, siya nag-atubang ug lisod nga asaynment. Siya kinahanglang makigsulti kang Haring Ahab.
Dako kaayog kalainan kining duha ka lalaki. Si Ahab, nga nagsul-ob sa iyang harianong besti, maoy usa ka apostata nga hakog ug walay baroganan. Si Elias nagsul-ob ug besti sa manalagna—usa ka simple, durable nga kupo nga lagmit gama sa panit sa mananap o sa linala nga balhibo sa kamelyo o kanding. Siya usa ka tawo nga maisogon, may baroganan, ug lig-og pagtuo. Nianang adlawa, nga hapit nang matapos, madayag kon unsang matanga sa pagkatawo kining duha ka indibiduwal.a
Daotang adlaw kadto alang kang Ahab ug sa ubang magsisimba ni Baal. Ang paganong relihiyon nga gipaluyohan ni Ahab ug sa iyang asawa nga si Rayna Jezebel sa napulo ka tribong gingharian sa Israel napamatud-ang bakak, ingon man ang diyos niini nga si Baal. Ang maong walay-kinabuhi nga diyos wala gani makapatunghag bisag gamay na lang nga kalayo sa pagtubag sa iyang mga manalagna nga nanagtuaw, nagsayawsayaw, ug nagsamad sa kaugalingon. Wala mapanalipdi ni Baal ang 450 ka lalaki nga takos sa silot nga kamatayon. Apan aduna pay laing butang nga wala mahimo nianang bakak nga diyos. Sulod sa kapin sa tulo ka tuig, ang mga manalagna ni Baal nangamuyo kaniya sa pagtapos sa hulaw nga mihampak sa ilang yuta, apan si Baal wala makahimo niini. Sa dili madugay, ipakita ni Jehova mismo nga siya ang matuod nga Diyos pinaagi sa pagtapos sa hulaw.—1 Hari 16:30–17:1; 18:1-40.
Apan, kanus-a man molihok si Jehova? Unsa may buhaton ni Elias niining tungora? Ug unsay atong makat-onan gikan niining matinumanon nga tawo? Tan-awon nato kini samtang atong susihon ang asoy nga natala sa 1 Hari 18:41-46.
Mainampoon
Si Elias miduol kang Ahab ug miingon: “Lakaw, kaon ug inom; kay adunay dinaguok sa pagbundak sa ulan.” (Bersikulo 41) Nakaamgo ba kining daotang hari sa iyang sala? Walay tinong giingon ang Bibliya bahin niini, apan wala pod kitay mabasa nga siya naghinulsol, ni mihangyo sa manalagna nga tabangan siya sa pagduol kang Jehova aron mangayog pasaylo. Si Ahab basta na lang “milakaw aron sa pagkaon ug sa pag-inom.” (Bersikulo 42) Komosta si Elias?
“Kon bahin kang Elias, siya mitungas ngadto sa tumoy sa Carmelo ug mitikubo sa yuta ug gibutang ang iyang nawong taliwala sa iyang mga tuhod.” Samtang si Ahab milakaw aron mokaon, si Elias nakahigayon sa pag-ampo sa iyang Amahan. Matikdi ang mapaubsanong posisyon nga gihubit dinhi—si Elias miluhod ug miyukbo nga hapit nang mag-abot ang iyang nawong ug mga tuhod. Unsa may gihimo ni Elias? Dili na kita angayng managhap pa. Ang Santiago 5:18 nag-ingon nga si Elias nag-ampo nga matapos na unta ang hulaw. Sa walay duhaduha, iyang gitanyag kini nga pangamuyo didto sa tumoy sa Bukid sa Carmelo.
Una pa niini, si Jehova miingon: “Ako magahatag gayod ug ulan diha sa nawong sa yuta.” (1 Hari 18:1) Busa giampo ni Elias nga matuman unta ang kabubut-on sa iyang Amahan, sama sa gitudlo ni Jesus nga iampo sa iyang mga sumusunod mga usa ka libo ka tuig sa ulahi.—Mateo 6:9, 10.
Daghan kitag makat-onan sa ehemplo ni Elias maylabot sa pag-ampo. Kanunay niyang giampo nga matuman unta ang kabubut-on sa iyang Amahan. Sa dihang kita mag-ampo, maayong hinumdoman: ‘Bisan unsay atong pangayoon sumala sa kabubut-on sa Diyos, siya magpatalinghog kanato.’ (1 Juan 5:14) Nan, tin-awng gipakita niini nga aron dunggon ang atong pag-ampo, kinahanglan natong mahibaloan ang kabubut-on sa Diyos—usa ka maayong rason nga tun-an gayod nato ang Bibliya adlaw-adlaw. Tungod sa grabeng pag-antos nga naagoman sa iyang mga katagilungsod, buot gayod usab ni Elias nga matapos na ang hulaw. Lagmit mapasalamaton kaayo siya nga nakakita sa milagro nga gihimo ni Jehova nianang adlawa. Diha sa atong mga pag-ampo, angay usab nga iapil nato ang kaayohan sa uban ug ang atong kinasingkasing nga mga pasalamat.—2 Corinto 1:11; Filipos 4:6.
Masaligon ug Mabinantayon
Masaligon si Elias nga taposon ni Jehova ang hulaw, apan wala siya mahibalo kon kanus-a molihok si Jehova. Busa, unsay gibuhat sa manalagna samtang siya nagpaabot? Matikdi ang giingon sa bersikulo 43: “Siya miingon sa iyang tig-alagad: ‘Tungas, palihog. Tan-aw paingon sa dagat.’ Busa siya mitungas ug mitan-aw ug unya miingon: ‘Wala gayoy bisan unsa.’ Ug siya miingon, ‘Balik,’ sa makapito.” Dunay labing menos duha ka butang nga atong makat-onan gikan sa ehemplo ni Elias. Una, matikdi kon unsa ka masaligon ang manalagna. Dayon, tagda ang iyang pagkamabinantayon.
Gusto gayod ni Elias nga masayod kon duna bay timailhan nga hapit nang molihok si Jehova, busa iyang gipatungas ang iyang sulugoon sa taas-taas nga dapit sa pagsusi kon aduna bay timailhan nga mobundak ang ulan. Sa pagbalik sa sulugoon, siya masulub-ong nagtaho: “Wala gayoy bisan unsa.” Asul ang kalangitan ug wala gayod kini panganod. Dili ba kini sukwahi sa gipamulong ni Elias? Hinumdomi nga siya di pa dugayng nag-ingon kang Haring Ahab: “Adunay dinaguok sa pagbundak sa ulan.” Nganong nakasulti niana ang manalagna nga wala man gani dag-om?
Si Elias nahibalo sa saad ni Jehova. Ingong manalagna ug hawas ni Jehova, siya segurado gayod nga tumanon sa iyang Diyos kon unsay Iyang gipamulong. Masaligon kaayo si Elias nga sama rag iya nang madunggan ang pagbunok sa ulan. Kini magpahinumdom kanato sa giingon sa Bibliya bahin kang Moises: “Siya nagpabiling lig-on nga daw nakakita sa Usa nga dili-makita.” Ingon ba usab niana ka tinuod ang Diyos kanimo? Siya naghatag kanatog lig-ong katarongan sa pagbaton ug sama niana nga matang sa pagtuo kaniya ug sa iyang mga saad.—Hebreohanon 11:1, 27.
Matikdi usab kon unsa ka mabinantayon si Elias. Iyang gipatungas pag-usab ang iyang sulugoon, dili lang kausa o kaduha, kondili kapito! Lagmit mahanduraw nato nga naluya na ang sulugoon sa pagbalikbalik ug tungas, apan si Elias nangandoy gayod nga makakitag ilhanan ug siya wala mawad-ig paglaom. Sa kataposan, pagkahuman sa ikapitong pagtungas sa sulugoon, siya mitaho: “Tan-awa! Adunay usa ka gamayng panganod ingon sa usa ka palad sa tawo nga misaka gikan sa dagat.” (Bersikulo 44) Mahanduraw ba nimo ang sulugoon nga nagtuyhad sa iyang kamot ug nagmostra kon unsa ka gamya ang panganod nga iyang nakita ibabaw sa Dakong Dagat?b Lagmit dili kombinsido niini ang sulugoon. Apan, para kang Elias, makahuloganon ang maong panganod. Iya dayong gihatagan ang iyang sulugoon ug dinaliang misyon: “Lakaw, ingna si Ahab, ‘Andama ang imong sakyanan! Ug lugsong aron dili makahawid kanimo ang pagbundak sa ulan!’”
Sa makausa pa, si Elias naghatag ug matulon-anong panig-ingnan alang kanato. Kita nagkinabuhi usab sa panahon diin hapit nang tumanon sa Diyos ang iyang katuyoan. Si Elias nagpaabot nga matapos ang hulaw; ang mga alagad sa Diyos karon nagpaabot nga matapos ang daotang sistema sa kalibotan. (1 Juan 2:17) Samtang wala pa kana ipadangat ni Jehova, kita kinahanglang magmabinantayon kanunay sama kang Elias. Si Jesus nga Anak mismo sa Diyos nagtambag sa iyang mga sumusunod: “Busa, magpadayon sa pagbantay tungod kay kamo wala mahibalo kon unsang adlawa moabot ang inyong Ginoo.” (Mateo 24:42) Gipasabot ba dinhi ni Jesus nga dili mahibaloan sa iyang mga sumusunod kon kanus-a moabot ang kataposan? Wala, tungod kay gidetalye niya ang mga panghitabo nga magpaila nga hapit nang moabot ang kataposan. Mahimong mahibaloan sa matag usa kanato ang detalyadong ilhanan sa “kataposan sa sistema sa mga butang.”—Mateo 24:3-7.c
Ang matag bahin sa maong ilhanan naghatag kanato ug kasaligan, makapakombinsir nga pamatuod. Igo na ba ang maong pamatuod aron mohimo kitag dinaliang aksiyon? Ang usa ka gamayng panganod nga migimaw sa kapunaw-punawan igo nang nakapakombinsir kang Elias nga si Jehova hapit nang molihok. Napalaw ba ang matinumanong manalagna?
Si Jehova Naghatag ug Kahupayan ug mga Panalangin
Ang asoy nagpadayon: “Nahitabo sa kasamtangan nga ang kalangitan mikisdom tungod sa mga panganod ug sa hangin ug misugod ang usa ka dakong pagbundak sa ulan. Ug si Ahab nagpadayon sa pagsakay ug miadto sa Jezreel.” (Bersikulo 45) Tulin kaayo ang dagan sa mga panghitabo. Samtang ang sulugoon ni Elias naghatod sa mensahe ngadto kang Ahab, ang gamay nga panganod mikanap ug tungod niini, mikisdom ang langit. Mihuros ang makusog nga hangin. Sa kataposan, human sa tulo ka tuig ug tunga nga hulaw, mibundak ra gyod ang ulan sa Israel.d Natagbaw sa tubig ang giuhaw nga yuta nga nangliki tungod sa hulaw. Kay mibunok ang ulan, ang tubig sa suba sa Kison mitubo, nga sa walay duhaduha nagbanlas sa nagbanaw nga dugo sa gipamatay nga mga manalagna ni Baal. Ang masupilong mga Israelitas gihatagan usab ug kahigayonan sa pagbanlas o paghinlo sa tanang timaan sa pagsimba kang Baal nga nakagamot sa yuta sa Israel.
Nanghinaot gayod si Elias nga mao kanay ilang buhaton! Maghinulsol kaha si Ahab ug motalikod sa mahugaw nga pagsimba kang Baal? Ang mga panghitabo nianang adlawa naghatag ug dili malalis nga pamatuod nga angay untang magtukmod kaniya sa paghimog kausaban. Aw, wala kita mahibalo kon unsay gihunahuna ni Ahab niadtong tungora. Ang asoy nag-ingon lang kanato nga ang hari “nagpadayon sa pagsakay ug miadto sa Jezreel.” Nakakat-on ba siya? Nagtinguha ba siya sa pagtul-id sa iyang dalan? Ang tubag maoy wala, sumala sa gipadayag sa misunod nga mga panghitabo. Sa gihapon, ang adlaw wala pa matapos alang kang Ahab ug kang Elias.
Ang manalagna ni Jehova misugod pagpanaw subay sa giagian ni Ahab. Layo ang maong panaw ug gawas nga nag-ulan, seguradong magabhian siya. Apan talagsaon ang sunod nga nahitabo.
“Ang kamot ni Jehova diha kang Elias, maong iyang gibaksan ang iyang hawak ug midagan nga una kang Ahab hangtod sa Jezreel.” (Bersikulo 46) Tin-aw nga “ang kamot ni Jehova” nagtabang kang Elias sa milagrosong paagi. Trayenta kilometros ang gilay-on sa Jezreel, ug tigulang na niadto si Elias.e Handurawa ang gihimo sa manalagna. Iyang gisaka ang iyang taas nga besti ug gibaksan kana aron way sabal ang iyang paglihoklihok, ug dayon siya midagan agi sa basa nga dalan—kusog kaayo ang iyang pagdagan nga naapsan ug naunhan niya ang karwahe sa hari!
Pagkadakong panalangin kadto alang kang Elias! Tiaw mo bay nakusgan siya, milagsik, ug milig-on—nga lagmit mas labaw pa kay sa batan-on pa siya. Talagsaon gayod kadto nga kasinatian. Kini magpahinumdom kanato sa mga tagna nga naggarantiya sa mga matinumanon ug hingpit nga panglawas sa umaabot nga Paraiso dinhi sa yuta. (Isaias 35:6; Lucas 23:43) Samtang nagdagan si Elias sa basa nga dalan, siya kombinsido gayod nga siya giuyonan sa iyang Amahan, ang bugtong matuod nga Diyos nga si Jehova!
Si Jehova naghinamhinam sa paghatag ug mga panalangin. Ang pagpangab-ot niana takos gayod sa tanang paningkamot. Sama kang Elias, kita kinahanglang magmabinantayon, nga mainampingong magtimbang-timbang sa dili malalis nga pamatuod nga nagpakitang si Jehova hapit nang molihok niining makuyaw nga panahon. Sama kang Elias, aduna gayod kitay lig-ong rason nga bug-os nga mosalig sa mga saad ni Jehova, ang “Diyos sa kamatuoran.”—Salmo 31:5.
[Mga footnote]
a Alang sa mga detalye, tan-awa ang artikulong “Siya Mibarog Dapig sa Putli nga Pagsimba,” sa Enero 1, 2008, nga gula sa Ang Bantayanang Torre.
b Ang Dakong Dagat nailhan karon nga Dagat Mediteranyo.
c Alang sa dugang pamatuod nga nagakatuman karon ang mga pulong ni Jesus, tan-awa ang kapitulo 9 sa librong Unsay Tinuod nga Gitudlo sa Bibliya? nga gipatik sa mga Saksi ni Jehova.
d Ang uban naghunahuna nga lagmit nagkasumpaki ang Bibliya sa asoy niini bahin sa gidugayon sa hulaw. Tan-awa ang kahon sa panid 19.
e Human niini, si Jehova nagsugo kang Elias sa pagbansay kang Eliseo, nga sa ulahi nailhang ang usa nga “nagbubo ug tubig sa mga kamot ni Elias.” (2 Hari 3:11) Si Eliseo nagsilbing sulugoon ni Elias, nga lagmit naghimo sa tanan niyang maarangan sa pagtabang sa tigulang na nga manalagna.
[Kahon/Hulagway sa panid 19]
Unsa ka Dugay ang Hulaw sa mga Adlaw ni Elias?
Si Elias nga manalagna ni Jehova nagpahibalo kang Haring Ahab nga sa dili madugay matapos na ang hulaw. Kana nahitabo “sa ikatulo ka tuig”—nga lagmit giihap sugod sa adlaw nga unang gipahibalo ni Elias ang mensahe bahin sa hulaw. (1 Hari 18:1) Si Jehova nagpaulan wala madugay human isulti ni Elias nga kana Iyang himoon. Tungod niini, ang uban tingali mohinapos nga ang hulaw natapos sa ulahing bahin sa ikatulong tuig ug kana nagpasabot nga wala ray tulo ka tuig ang gidugayon sa hulaw. Apan, si Jesus ug si Santiago parehong nag-ingon nga ang hulaw gidangtag “tulo ka tuig ug unom ka bulan.” (Lucas 4:25; Santiago 5:17) Nagkasumpaki ba ang rekord sa Bibliya maylabot niini?
Wala gayod. Abi god nimo, tagdugay ang ting-init sa karaang Israel, nga moabot usahay ug unom ka bulan. Posible nga sa dihang nakigkita si Elias kang Ahab aron sa pagpahibalo maylabot sa hulaw, dugay nang nagsugod ang makapagba nga ting-init. Sa ato pa, ang hulaw halos tunga sa tuig na. Busa sa dihang gipahibalo ni Elias “sa ikatulo nga tuig” nga matapos na ang hulaw, halos tulo ka tuig ug tunga na kini. Milapas na ang “tulo ka tuig ug unom ka bulan” sa dihang ang mga tawo nagtapok sa Bukid sa Carmelo aron masaksihan ang dakong panagtigi didto.
Matikdi usab kon unsay kahimtang sa unang pagduaw ni Elias kang Ahab. Ang mga tawo nagtuo nga si Baal mao “ang nagsakay sa mga panganod,” ang diyos nga makahatag kono ug ulan nga magtapos sa ting-init. Kon taas na kaayo ang ting-init, ang mga tawo lagmit nabalaka: ‘Hain na si Baal? Kanus-a siya magpaulan?’ Lagmit nga nahugno gayod ang mga magsisimba ni Baal sa pagkadungog sa mensahe ni Elias nga walay ulan ni yamog nga motungha hangtod nga iyang isulti nga moulan.—1 Hari 17:1.
[Credit Line]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Hulagway sa panid 18]
Gipakita sa mga pag-ampo ni Elias nga gusto gayod niyang matuman ang kabubut-on sa Diyos