PAKIGDAIT, KALINAW

Ang sha·lohmʹ, ang Hebreohanong pulong nga gihubad nga “pakigdait o kalinaw,” nagtumong sa kahimtang nga walay gubat o kasamok (Huk 4:17; 1Sa 7:14; 1Ha 4:24; 2Cr 15:5; Job 21:9; Ecc 3:8); kini mahimong magkahulogan ug kahimsog, pagkaluwas, maayo (Gen 37:​14, ftn sa Rbi8), kaayohan (Gen 41:16), panaghigalaay (Sal 41:9), ug katibuk-an o kabug-osan (Jer 13:19). Ang Gregong pulong alang sa pakigdait o kalinaw (ei·reʹne) ug ang Hebreohanong pulong nga sha·lohmʹ adunay samang halapad nga mga kahulogan ug mahimong magtumong sa kaayohan, kaluwasan, ug kahusay, gawas pa sa kahimtang nga walay panag-away. Kini makita diha sa mga pulong sa pagpanamilit nga “lakaw nga malinawon,” nga susama sa ekspresyong ‘hinaot nga maayo ang imong dangatan.’​—Mar 5:34; Luc 7:50; 8:48; San 2:16; itandi ang 1Sa 1:17; 20:42; 25:35; 29:7; 2Sa 15:9; 2Ha 5:19.

Sanglit ang “pakigdait o kalinaw” dili kanunay mao ang eksaktong katumbas sa mga pulong sa orihinal nga pinulongan, ang konteksto angayng tagdon sa pagtino kon unsay gipasabot niini. Pananglitan, ang ‘pagpalakaw diha sa kalinaw’ mahimong magkahulogan sa pagpalakaw sa madaitong paagi, nga dili mahadlok nga babagan sa usa nga nagpalakaw. (Gen 26:29; 44:17; Ex 4:18) Ang ‘pagkahibalik diha sa kalinaw o pakigdait,’ sama sa pagkahibalik gikan sa gubat, nagkahulogan sa pagkahibalik nga walay kadaot o sa pagkahibalik nga madaogon. (Gen 28:21; Jos 10:21; Huk 8:9; 11:31; 2Cr 18:​26, 27; 19:1) Ang ‘pagpakisayod labot sa kalinaw’ sa usa ka tawo nagkahulogan sa pagpakisayod kon maayo ra ba ang iyang kahimtang. (Gen 29:​6, ftn sa Rbi8; 43:​27, ftn sa Rbi8) Ang ‘pagbuhat alang sa pakigdait’ sa usa ka tawo nagpasabot sa pagbuhat alang sa kaayohan sa maong tawo. (Deu 23:6) Ang usa ka tawo nga mamatay diha sa kalinaw nagpasabot nga siya mamatay nga malinawon human makatagamtam ug bug-os nga kinabuhi o katumanan sa gipangandoy nga paglaom. (Itandi ang Gen 15:15; Luc 2:29; 1Ha 2:6.) Ang tagna bahin kang Josias nga siya ‘pagatigomon ngadto sa iyang kaugalingong lubnganan diha sa kalinaw’ nagpaila nga siya mamatay una pa sa gitagnang katalagman nga modangat sa Jerusalem. (2Ha 22:20; 2Cr 34:28; itandi ang 2Ha 20:19.) Sa Isaias 57:​1, 2 ang tawong matarong gihulagway ingong mosulod sa kalinaw inigkamatay, sa ingon makalikay sa katalagman.

Pagbaton sa Pakigdait o Kalinaw. Si Jehova mao ang Diyos sa kalinaw o pakigdait (1Co 14:33; 2Co 13:11; 1Te 5:23; Heb 13:20) ug siya ang Tuboran niini (Num 6:26; 1Cr 22:9; Sal 4:8; 29:11; 147:14; Isa 45:7; Rom 15:33; 16:20), ug kini maoy usa ka bunga sa iyang espiritu. (Gal 5:22) Tungod niini ang tinuod nga pakigdait maangkon lamang niadtong adunay pakigdait uban sa Diyos. Ang seryosong mga kalapasan magdaot sa relasyon sa usa ka tawo uban sa Diyos ug makasamok sa maong tawo. Ang salmista miingon: “Walay kalinaw sa akong mga bukog tungod sa akong sala.” (Sal 38:3) Kadtong nangita ug nagtinguha sa pakigdait o kalinaw kinahanglang ‘magpahilayo sa daotan, ug mobuhat sa maayo.’ (Sal 34:14) Kon walay pagkamatarong, walay pakigdait. (Sal 72:3; 85:10; Isa 32:17) Kana ang hinungdan nganong ang daotan walay pakigdait o kalinaw. (Isa 48:22; 57:21; itandi ang Isa 59:2-8.) Sa laing bahin, ang pakigdait maoy iya niadtong kinsa bug-os mahinalaron kang Jehova, nahigugma sa iyang balaod (Sal 119:165), ug namati sa iyang mga sugo.​—Isa 48:18.

Sa dihang si Kristo Jesus dinhi sa yuta, walay pakigdait uban kang Jehova nga Diyos ang kinaiyanhong mga Hudiyo ug ang mga dili-Hudiyo. Kay milapas sa balaod sa Diyos, ang mga Hudiyo nailalom sa tunglo sa Balaod. (Gal 3:​12, 13) Alang sa mga dili-Hudiyo nga wala mailalom sa pakigsaad sa Diyos, sila “walay paglaom ug mga walay Diyos dinhi sa kalibotan.” (Efe 2:12) Bisan pa niana, pinaagi ni Kristo Jesus ang mga Hudiyo ug mga dili-Hudiyo gihatagan ug higayon nga makabaton ug malinawong relasyon uban sa Diyos. Gipunting kini diha sa pahibalo sa manulonda ngadto sa mga magbalantay sa karnero sa panahon sa pagkatawo ni Jesus: “Sa yuta pakigdait taliwala sa mga tawo nga iyang gikahimut-an.”​—Luc 2:14.

Ang mensahe sa kalinaw o pakigdait nga gimantala ni Jesus ug sa iyang mga sumusunod nakadani sa ‘mga higala sa kalinaw,’ nga mao, ang mga tawong nagtinguha nga mapasig-uli ngadto sa Diyos. (Mat 10:13; Luc 10:​5, 6; Buh 10:36) Sa samang panahon kini nga mensahe nagpahinabog pagkabahinbahin sa mga panimalay, sanglit ang uban midawat niini samtang ang uban misalikway niini. (Mat 10:34; Luc 12:51) Ang kinabag-an sa mga Hudiyo misalikway sa mensahe ug busa napakyas sa pagsabot sa “mga butang nga may kalabotan sa kalinaw,” dayag nga lakip niini ang paghinulsol ug pagdawat kang Jesus ingong Mesiyas. (Itandi ang Luc 1:79; 3:3-6; Ju 1:29-34.) Kini nga pagkapakyas misangpot sa pagkalaglag sa Jerusalem pinaagi sa Romanhong kasundalohan niadtong 70 K.P.​—Luc 19:42-44.

Hinunoa, bisan ang mga Hudiyo nga midawat sa “maayong balita sa pakigdait” maoy mga makasasala ug kinahanglang adunay motabon sa ilang mga sala aron sila makapahimulos sa pakigdait uban kang Jehova nga Diyos. Ang kamatayon ni Jesus ingong halad lukat gitagana alang niini nga panginahanglan. Ingon sa gitagna: “Ang pagkastigo nga alang sa atong kalinaw diha ibabaw niya, ug tungod sa iyang mga samad dihay pagpang-ayo alang kanato.” (Isa 53:5) Ang haladnong kamatayon ni Jesus diha sa estaka sa pagsakit nagtagana usab ug pasukaranan sa pagkanselar sa Moisesnong Balaod, nga nagbahin sa mga Hudiyo gikan sa mga dili-Hudiyo. Busa, sa dihang nahimong mga Kristohanon, ang mga Hudiyo ug mga dili-Hudiyo mahimo na nga makigdait sa Diyos ug sa usag usa. Si apostol Pablo misulat: “[Si Jesus] ang atong pakigdait, siya nga nag-usa sa duha ka pundok ug naglaglag sa paril diha sa taliwala nga nag-ulang kanila. Pinaagi sa iyang unod iyang gihanaw ang panagdumtanay, ang Balaod sa mga sugo nga naglangkob ug mga mando, aron iyang malalang nga usa ka bag-ong tawo ang duha ka katawhan nga nahiusa kaniya ug maghimo sa pakigdait; ug aron ang duha ka katawhan iyang bug-os mapasig-uli sa usa ka lawas ngadto sa Diyos pinaagi sa estaka sa pagsakit, tungod kay iya nang gitapos ang panagdumtanay pinaagi sa iyang kaugalingon. Ug siya mianhi ug nagpahayag sa maayong balita sa pakigdait kaninyo, nga didto sa halayo, ug pakigdait nganha kanila nga diha sa duol, tungod kay pinaagi kaniya kita, nga duha ka katawhan, makaduol sa Amahan pinaagi sa usa ka espiritu.”​—Efe 2:14-18; itandi ang Rom 2:​10, 11; Col 1:20-23.

“Ang kalinaw sa Diyos,” buot ingnon ang pagkakalmado tungod sa bililhong relasyon sa usa ka Kristohanon uban kang Jehova nga Diyos, maoy magbantay sa iyang kasingkasing ug mga gahom sa panghunahuna aron siya dili mabalaka bahin sa iyang mga panginahanglan. Siya makasalig nga si Jehova nga Diyos motagana alang sa iyang mga alagad ug motubag sa ilang mga pag-ampo. Kini magpakalma sa iyang kasingkasing ug hunahuna. (Flp 4:​6, 7) Sa susama, ang kalinaw nga gihatag ni Jesu-Kristo ngadto sa iyang mga tinun-an, pinasukad sa ilang pagtuo kaniya ingong Anak sa Diyos, maoy nagpakalma sa ilang mga kasingkasing ug mga hunahuna. Bisan tuod gisultihan sila ni Jesus nga moabot ang panahon nga siya dili na mahiuban kanila sa personal, sila walay katarongan nga mabalaka o mahadlok. Siya dili mobiya kanila nga walay tabang apan misaad sa pagpadala kanila sa balaang espiritu.​—Ju 14:​26, 27; 16:33; itandi ang Col 3:15.

Ang pakigdait nga napahimuslan sa mga Kristohanon dili angayng ibalewala. Sila kinahanglang “magmadaiton”; nga mao, kinahanglang mga tigpasiugda sila sa pakigdait, nga maningkamot sa pag-establisar ug sa paghupot sa pakigdait. (1Te 5:13) Aron mahuptan ang pakigdait sa ilang taliwala, sila kinahanglang mag-amping nga dili mapandol ang mga isigkamagtutuo. (Rom 14:13-23) Sa Wali sa Bukid, si Jesus miingon: “Malipayon ang mga makigdaiton [sa literal, mga tigpasiugda sa pakigdait], sanglit sila pagatawgon nga ‘mga anak sa Diyos.’” (Mat 5:​9, ftn sa Rbi8; itandi ang San 3:18.) Ang mga Kristohanon gitambagan sa pagtinguha sa pakigdait ug maningkamot kutob sa ilang maarangan nga makaplagang anaa sa pakigdait uban sa Diyos. (2Ti 2:22; Heb 12:14; 1Pe 3:11; 2Pe 3:14) Busa, sila kinahanglang makigbisog batok sa mga pangibog sa unod, sanglit kini maghimo kanila nga mga kaaway sa Diyos. (Rom 8:6-8) Ang panginahanglan sa paghupot ug malinawong relasyon uban sa Diyos aron mabatonan ang Iyang pag-uyon gipasiugda diha sa kanunayng gibalikbalik nga mainampoong ekspresyon nga ‘hinaot nga kamo adunay kalinaw.’​—Rom 1:7; 1Co 1:3; 2Co 1:2; Gal 1:3; 6:16; Efe 1:2; 6:23; Flp 1:2.

Buot usab sa mga Kristohanon nga mapahimuslan sa uban ang pakigdait. Busa, ‘sinul-oban sa kasangkapan sa maayong balita sa pakigdait,’ sila nagpadayon sa ilang espirituwal nga pakiggubat. (Efe 6:15) Bisan diha sa sulod sa kongregasyon sila nakiggubat sa pagpukan sa mga pangatarongan nga dili kaharmonya sa kahibalo sa Diyos, tungod niana kini nga mga pangatarongan wala makadaot sa ilang relasyon sa Diyos. (2Co 10:​4, 5) Apan, dili kini usa ka binaba nga away o panaglalis, bisan gani sa dihang magtul-id niadtong kinsa mitipas gikan sa kamatuoran. Labot sa pagdumala sa mga kaso niadtong mitipas gikan sa matarong nga dalan, si apostol Pablo mitambag kang Timoteo: “Ang ulipon sa Ginoo dili kinahanglang makig-away, kondili kinahanglang magmalumo sa tanan, may katakos sa pagpanudlo, nagapadayon sa pagpugong sa kaugalingon bisan ilalom sa daotan, malumong nagatudlo niadtong nagasupak; kay basin ug itugot sa Diyos nga sila maghinulsol nga motultol ngadto sa tukmang kahibalo sa kamatuoran, ug sila maulian sa ilang hustong panimuot gikan sa lit-ag sa Yawa, sanglit sila iya mang nadakpang buhi alang sa iyang kabubut-on.”​—2Ti 2:24-26.

Malinawong Pagmando.   Ang Anak sa Diyos, ingong ang usa nga “ang prinsipenhong pagmando mahipatong sa iyang abaga,” gitawag nga “Prinsipe sa Pakigdait.” (Isa 9:​6, 7) Busa, makaiikag gayod nga samtang dinhi pa sa yuta, gipakita ni Kristo Jesus nga ang iyang mga alagad dili magsangkap sa ilang kaugalingon alang sa pisikal nga pakig-away sa dihang siya miingon kang Pedro: “Ibalik ang imong espada sa sakoban niini, kay ang tanang mogamit sa espada mamatay pinaagi sa espada.” (Mat 26:52) Sa mahulagwayong pagkasulti, kadtong nahimong mga Kristohanon ‘nagsalsal sa ilang mga espada nga mga punta sa daro ug sa ilang mga bangkaw nga mga galab.’ Wala na sila makakat-on sa gubat. (Isa 2:4) Kini ug ang nangaging mga kalihokan sa Diyos, ilabina maylabot sa Israel panahon sa paghari ni Solomon, nagpunting sa kalinaw nga magpatigbabaw sa panahon sa pagmando ni Jesus ingong Hari. Mahitungod sa paghari ni Solomon, ang Bibliya nag-ingon: “Ang kalinaw iyang naangkon sa matag rehiyon nga iyaha, sa tibuok palibot. Ug ang Juda ug Israel nagpadayon sa pagpuyo sa kasegurohan, ang matag usa ilalom sa iyang kaugalingong paras ug ilalom sa iyang kaugalingong kahoyng igos, gikan sa Dan ngadto sa Beer-seba, sa tanang adlaw ni Solomon.” (1Ha 4:​24, 25; 1Cr 22:9) Ingon sa gipadayag sa ubang mga teksto (itandi ang Sal 72:​7, 8; Miq 4:4; Zac 9:​9, 10; Mat 21:​4, 5), kini nagsilbing usa ka sumbanan kon unsay mahitabo ubos sa pagmando ni Kristo Jesus, ang Usa nga mas dako kay kang Solomon, kansang ngalan naggikan sa lintunganayng kahulogan nga “pakigdait o kalinaw.”​—Mat 12:42.

Pakigdait Tali sa Tawo ug sa mga Hayop. Si Jehova nga Diyos misaad ngadto sa mga Israelinhon, kon sila magmasinugtanon: “Akong ibutang ang kalinaw sa yuta, ug kamo sa pagkatinuod manghigda, nga walay magpakurog kaninyo; ug wagtangon ko gikan sa yuta ang madaotong mapintas nga mananap.” (Lev 26:6) Kini nagpasabot nga ang ihalas nga mga hayop magpabilin sulod sa mga teritoryo nga gipuy-an niini ug dili magdaot sa mga Israelinhon ug sa ilang binuhing mga hayop. Sa laing bahin, kon ang mga Israelinhon dili magmasinugtanon, tugotan ni Jehova nga ang ilang yuta sulongon ug laglagon sa langyawng kasundalohan. Sanglit kini moresulta sa pagkunhod sa populasyon, ang ihalas nga mga hayop modaghan, mosulod sa mga dapit nga gipuy-an sa mga tawo kanhi, ug maghatag kadaot sa mga naluwas ug sa ilang binuhing mga hayop.​—Itandi ang Ex 23:29; Lev 26:22; 2Ha 17:​5, 6, 24-26.

Ang pakigdait nga gisaad ngadto sa mga Israelinhon maylabot sa ihalas nga mga hayop lahi sa pakigdait nga napahimuslan sa unang lalaki ug babaye didto sa tanaman sa Eden, kay si Adan ug Eva may bug-os nga pagbulot-an ibabaw sa kahayopan. (Gen 1:28) Sa kasukwahi, diha sa tagna, ang maong samang pagbulot-an giingong nahuptan lamang ni Kristo Jesus. (Sal 8:4-8; Heb 2:5-9) Busa, ang pakigdait magpatigbabaw pag-usab tali sa mga tawo ug sa mga hayop ubos sa kagamhanan ni Jesu-Kristo, “ang usa ka gamayng sanga gikan sa tuod ni Jese,” o “alagad [sa Diyos] nga si David.” (Isa 11:​1, 6-9; 65:25; Eze 34:23-25) Kining kataposang gisitar nga mga teksto adunay mahulagwayong kapadapatan, kay dayag nga ang pakigdait tali sa mga hayop, sama sa lobo ug sa nating karnero, nga gihubit sa maong mga teksto sa literal wala matuman didto sa karaang Israel. Sa ingon gitagna nga ang mga tawo nga adunay makadaot, mananapong mga disposisyon mohunong sa ilang daotang mga dalan ug magkinabuhi diha sa pakigdait kauban sa ilang mas maaghop nga mga silingan. Bisan pa niana, ang matagnaong paggamit sa mga hayop sa mahulagwayong paagi aron ilarawan ang malinawong mga kahimtang nga magpatigbabaw taliwala sa katawhan sa Diyos nagpasabot nga adunay pakigdait usab tali sa literal nga mga hayop ubos sa pagmando ni Kristo Jesus, sama sa kahimtang nga dayag nga naglungtad didto sa Eden.