AMOS

[Usa ka Luwan; Nagdala ug Luwan].

1. Usa ka manalagna ni Jehova ug magsusulat sa basahon nga nagdala sa iyang ngalan, kinsa nabuhi sa ikasiyam nga siglo W.K.P. (Tan-awa ang AMOS, BASAHON NI.) Hinunoa, siya wala ipanganak ingong anak sa usa ka manalagna, ni siya usa sa “mga anak sa mga manalagna.”​—1Ha 20:35; 2Ha 2:3; 4:1; Am 7:14.

Ang iyang puloy-anan mao ang lungsod sa Tekoa, mga 16 km (10 mi) sa H sa Jerusalem, nga may gihabogong mga 820 m (2,700 p). Dapit sa S ug palugsong paingon sa Patayng Dagat, nga nahimutang mga 1,200 m (4,000 p) sa ubos, mao ang awaaw nga kamingawan sa Juda, diin sa sayong bahin sa iyang kinabuhi ang manalagna nagtrabaho ingong ubos nga tigbuhig karnero. (Am 1:1) Ang Hebreohanong pulong nga no·qedhimʹ nga gihubad dinhi ingong “mga tigbuhig karnero” makaplagan sa usa lamang ka laing teksto sa Bibliya (2Ha 3:4) ug nalangkit sa naqqad, ang Arabikong pulong alang sa usa ka talagsaong matang sa karnero nga dili kaayo madanihon apan gipabilhan pag-ayo tungod sa balhibo niini. Diha nianang awaaw nga dapit si Amos nagtrabaho usab sa popanahon ingong ubos nga tigtudyok sa mga igos sa sikomoro, usa ka matang sa prutas nga giisip nga pagkaon lamang sa mga kabos. Ginahimo ang pagtudyok ug pagtuslok sa mga igos aron daling mahinog ug mas modako ug motam-is ang bunga.​—Am 7:14; tan-awa ang SIKOMORO.

Sama sa magbalantayng si David kinsa gitawag sa Diyos alang sa publikong pag-alagad, sa ingon usab “[si Amos] gikuha ni Jehova gikan sa pagkamagbalantay sa panon sa mga hayop” ug gihimong usa ka manalagna.​—Am 7:15.

Gikan sa pag-inusara sa kamingawan sa habagatan, si Amos gipadala ngadto sa idolatrosong napulo-ka-tribong gingharian sa amihanan nga ang kaulohan niini mao ang Samaria.

Si Amos nagsugod sa iyang buluhaton ingong usa ka manalagna duha ka tuig una pa ang dakong linog nga nahitabo panahon sa paghari ni Uzzias nga hari sa Juda. Sa samang panahon si Jeroboam II nga anak nga lalaki ni Joas mao ang hari sa Israel. (Am 1:1) Busa, gituohang nanagna si Amos sulod sa yugtong 26 ka tuig sukad sa 829 hangtod sa mga 804 W.K.P., sa dihang ang paghari niining duha ka hari sa Juda ug Israel nag-abot. Ang dakong linog nga nahitabo duha ka tuig human itudlo si Amos ingong manalagna grabe kaayo sanglit halos 300 ka tuig sa ulahi si Zacarias espesipikong naghisgot niana.​—Zac 14:5.

Kon unsa kadugay nga nag-alagad si Amos ingong manalagna sa amihanang gingharian dili matino. Si Amazias, ang daotang saserdote nga magsisimba sa nating baka sa relihiyon sa estado nga nasentro sa Bethel, misulay sa pagpalayas kang Amos gikan sa nasod tungod kay siya usa ka hulga sa seguridad sa estado. (Am 7:10-13) Wala ipadayag kon si Amazias nagmalamposon ba niini. Bisan unsa pa ang kahimtang, sa dihang natapos ang buluhatong pagpanagna ni Amos sa Israel, lagmit siya mipauli sa iyang lumad nga tribonhong teritoryo sa Juda. Si Jerome ug Eusebius nagtaho nga sa ilang panahon ang lubnganan sa manalagna nahimutang sa Tekoa. Mopatim-aw usab nga human mopauli sa Juda gisulat ni Amos ang tagna nga sa primero gipahayag nga binaba. Siya sagad nga gitawag nga usa sa 12 ka “gagmay” nga mga manalagna (ang iyang basahon gitala nga ika-3 taliwala sa 12), bisan pa niana, ang mensahe nga iyang gipahayag dili gayod gamay ug kahulogan.

2. Usa sa mga katigulangan ni Jesus, ang ikawalo nga kaliwatan una pa kang Maria.​—Luc 3:25.