SAMUEL

[Ngalan sa Diyos].

Usa ka inilang manalagna (Buh 3:24; 13:20), kasagarang giila nga maoy magsusulat sa mga basahon sa Bibliya sa Mga Maghuhukom, Ruth, ug usa ka bahin sa Unang Samuel. (Itandi ang 1Sa 10:25; 1Cr 29:29.) Ang iyang amahan nga si Elkana maoy usa ka Levihanon sa dili-saserdoteng mga Kohatnon. (1Cr 6:​27, 28, 33-38) Si Samuel may tulo ka pursoso nga igsoong lalaki ug duha ka pursoso nga igsoong babaye.​—1Sa 2:21.

Sanglit sa wala pa ipanamkon gikasaad na siya sa iyang inahan nga si Ana sa pag-alagad kang Jehova ingong usa ka Nazareo (1Sa 1:11), si Samuel gidala ngadto sa tabernakulo sa Shilo sa dihang siya nalutas na (lagmit sa edad nga labing menos tulo ka tuig; itandi ang 2Cr 31:16) ug gibilin didto ubos sa pag-atiman sa Hataas nga Saserdoteng si Eli. (1Sa 1:24-28) Busa si Samuel, nga nagsul-ob ug epod nga lino, ‘nag-alagad kang Jehova’ samtang bata pa. Matag tuig ang iyang inahan moduaw kaniya ug magdala kaniya ug bag-ong kupo nga walay bukton. (1Sa 2:​18, 19) Samtang siya nagdako, si Samuel “labaw pang gikahimut-an sa panglantaw ni Jehova ug sa mga tawo.”​—1Sa 2:26.

Nahimong Manalagna sa Bata Pa. Sa pagkagabii si Samuel adto magkatulganan “sa templo ni Jehova, diin didto ang arka sa Diyos,” ug mopatim-aw nga ang iyang unang buluhaton sa buntag mao ang pag-abli sa “mga pultahan sa balay ni Jehova.” (1Sa 3:​3, 15) Dayag nga ang mga pulong nga “diin didto ang arka sa Diyos” nagtumong sa dapit sa tabernakulo ug dili sabton nga si Samuel natulog sa Labing Balaan. Ingong usa ka Levihanon sa dili-saserdoteng Kohatnon siya walay katungod nga motan-aw sa Arka o sa bisan unsa sa uban pang sagradong mga kasangkapan sulod sa sangtuwaryo. (Num 4:17-20) Ang bugtong dapit sa balay ni Jehova nga mahimong adtoan ni Samuel mao ang sawang sa tabernakulo. Busa, lagmit nga iyang ablihan ang mga pultahan paingon sa sulod sa sawang, ug lagmit nga didto siya matulog. Sa panahon nga ang tabernakulo permanenteng nahimutang sa Shilo, lainlaing mga estruktura ang lagmit gitukod, ug ang usa niini nagsilbing katulganan ni Samuel.

Usa ka gabii niana, sa dihang nagpahulay na, si Samuel nakadungog ug tingog nga nagtawag sa iyang ngalan. Kay naghunahuna nga ang nagtawag mao ang Hataas nga Saserdoteng si Eli, siya midagan ngadto kaniya. Human mahitabo kini sa tulo ka higayon, nasabtan ni Eli nga si Jehova ang nagtawag kang Samuel ug busa si Eli naghatag kaniya ug mga instruksiyon. Unya gipahibalo ni Jehova kang Samuel ang iyang paghukom batok sa balay ni Eli. Kay nahadlok, si Samuel wala sa kinabubut-on magpahibalo mahitungod sa pulong ni Jehova hangtod nga gihangyo siya ni Eli nga isulti kini. Sa ingon nagsugod ang buluhatong pagpanagna ni Samuel, ug sa kataposan ang tibuok Israel nakaila nga siya sa pagkatinuod maoy manalagna ni Jehova.​—1Sa 3:2-21.

Nanguna sa Israel sa Matuod nga Pagsimba. Kapin sa 20 ka tuig sa ulahi, sa pag-awhag ni Samuel, ang mga Israelinhon mibiya sa idolatrosong pagsimba ug mialagad lamang kang Jehova. Human niana, gipatigom ni Samuel ang mga Israelinhon sa Mizpa. Gipahimuslan sa mga Filistehanon ang maong higayon ug sila misulong. Kay nangahadlok, ang mga anak sa Israel mihangyo kang Samuel sa pagtuaw kang Jehova alang sa tabang. Gihimo niya kana ug naghalad usab siya ug nating karnero nga nagsuso pa. (1Sa 7:2-9) Siyempre, ingong usa ka Levihanon sa dili-saserdoteng Kohatnon, si Samuel walay katungod nga mag-alagad diha sa halaran sa sangtuwaryo (Num 18:​2, 3, 6, 7), ug walay rekord nga siya mihimo niana. Apan, ingong hawas ug manalagna ni Jehova, siya makahimo sa paghalad diha sa ubang mga dapit ingong pagsunod sa sugo sa Diyos, sama sa gibuhat ni Gideon (Huk 6:25-28) ug Elias. (1Ha 18:36-38) Gitubag ni Jehova ang pag-ampo ni Samuel, ug gipahinabo nga magkaguliyang ang mga Filistehanon ug busa naangkon sa mga Israelinhon ang dakong kadaogan. Sa paghandom niini, si Samuel nagpahimutang ug usa ka bato tali sa Mizpa ug Jesana ug nagtawag niini nga Ebenezer (nga nagkahulogang “Bato sa Pagtabang”). (1Sa 7:10-12) Walay duhaduha nga sa mga inagaw gikan niini ug sa ubang mga gubat, si Samuel naggahin ug mga butang ingong balaan alang sa pagmentinar sa tabernakulo.​—1Cr 26:​27, 28.

Sa mga adlaw ni Samuel nakaagom ug dugang nga mga kapildihan ang mga Filistehanon (1Sa 7:​13, 14) ug mao usab kini ang panahon nga gihimo ang talagsaong mga kasaulogan sa Paskuwa. (2Cr 35:18) Mopatim-aw usab nga si Samuel naghimog pipila ka kahikayan alang sa Levihanong mga magbalantay-sa-ganghaan, ug ang iyang kahikayan lagmit mao ang gihimong pasukaranan sa pag-organisar nga gipatuman ni David. (1Cr 9:22) Gikan sa iyang balay sa Rama sa bukirong rehiyon sa Epraim, si Samuel tuigtuig nga milibot sa Bethel, Gilgal, ug Mizpa, nga naghukom sa Israel diha sa tanan niining mga dapita. (1Sa 7:15-17) Wala gayod siya mag-abusar sa iyang posisyon. Ang iyang rekord walay ikasaway. (1Sa 12:2-5) Apan ang iyang mga anak, si Joel ug Abias, nagtuis sa hustisya.​—1Sa 8:​2, 3.

Nagdihog Kang Saul Ingong Hari. Ang pagkadili-matinumanon sa mga anak ni Samuel, ug ang hulga sa pagpakiggubat sa mga Ammonhanon, nag-aghat sa mga ansiyano sa Israel sa paghangyo kang Samuel nga magtudlo ug hari ibabaw kanila. (1Sa 8:​4, 5; 12:12) Ang tubag ni Jehova sa pag-ampo ni Samuel mahitungod niini mao nga, bisan pag ang hangyo sa katawhan nagpakitag kawalay pagtuo sa pagkahari ni Jehova, ang manalagna angayng magtugot niini ug ipahibalo kanila kon unsa ang nalangkit sa katungod sa hari. Bisag gipahibalo ni Samuel nga mawala sa monarkiya ang pipila ka kagawasan, ang katawhan miinsistir gihapon sa pagbaton ug hari. Human pabiyaa ni Samuel ang mga Israelinhon, gigiyahan ni Jehova ang mga butang mao nga gidihogan ni Samuel si Saul nga Benjaminhon ingong hari. (1Sa 8:6–​10:1) Human niana gihikay ni Samuel nga magtigom ang mga Israelinhon didto sa Mizpa, ug didto, pinaagig ripa, si Saul gitudlo ingong hari. (1Sa 10:17-24) Sa makausa pa si Samuel nagpahayag bahin sa katungod sa pagkahari, ug siya mihimo usab ug sinulat nga rekord labot niini.​—1Sa 10:25.

Human sa kadaogan ni Saul batok sa mga Ammonhanon, si Samuel nagsugo nga ang mga Israelinhon moadto sa Gilgal aron panghimatud-an pag-usab ang pagkahari. Sa maong okasyon girepaso ni Samuel ang kaugalingon niyang rekord, ingon man ang milabayng kasaysayan sa Israel, ug gipakita nga ang pagkamasinugtanon sa hari ug sa katawhan ngadto kang Jehova gikinahanglan aron magpadayon ang pag-uyon sa Diyos. Aron ipasiugda kanila ang pagkaseryoso sa pagsalikway kang Jehova ingong Hari, si Samuel nag-ampo nga ipahinabo ang usa ka bagyo nga inubanan ug dalugdog bisag dili kadto tingbagyo. Ang pagtubag ni Jehova sa maong hangyo nagpalihok sa katawhan nga ilhon ang ilang seryosong kalapasan.​—1Sa 11:14–​12:25.

Sa duha ka higayon human niana kinahanglang badlongon ni Samuel si Saul tungod sa pagkadili-masinugtanon sa sugo sa Diyos. Sa unang higayon, gipahibalo ni Samuel nga ang pagkahari ni Saul dili molungtad tungod kay siya mapangahasong nagbuotbuot sa paghalad inay nga maghulat sumala sa gisugo kaniya. (1Sa 13:10-14) Ang pagsalikway mismo ni Jehova kang Saul ingong hari mao ang ikaduhang mahukmanong mensahe nga gipahayag ni Samuel ngadto kang Saul tungod kay siya wala magmasinugtanon ug gitipigang buhi si Haring Agag ug ang labing maayo sa panon sa mga karnero ug mga baka sa mga Amalekanhon. Ingong pagsanong sa hangyo ni Saul, si Samuel miatubang uban kaniya sa mga ansiyano sa Israel ug sa katawhan. Human niana si Samuel nagsugo nga dad-on si Agag ngadto kaniya ug dayon ‘nagtagodtagod [kaniya] sa atubangan ni Jehova didto sa Gilgal.’​—1Sa 15:10-33.

Nagdihog Kang David. Sa dihang nagbulag si Samuel ug Saul, sila wala na magkita pa. Hinunoa, si Samuel nagbangotan tungod kang Saul. Apan gipahunong ni Jehova nga Diyos ang iyang pagbangotan, ug gisugo siya nga moadto sa Betlehem aron dihogan ang usa sa mga anak nga lalaki ni Jese ingong umaabot nga hari sa Israel. Aron dili magduda si Saul nga mao unyay hinungdan nga mamatay si Samuel, gisugo ni Jehova nga si Samuel magdala ug baka aron ihalad. Tingali nahadlok nga si Samuel miabot aron sa pagsaway o sa pagsilot sa mga buhat nga daotan, ang mga ansiyano sa Betlehem nangurog. Apan iyang gipasaligan sila nga ang iyang pag-abot nagkahulogan ug kalinaw ug dayon iyang gihikay nga si Jese ug ang iyang mga anak nga lalaki makigsalo sa usa ka pagpangaon sa halad. Nakadayeg sa panagway sa panganay nga anak nga lalaki ni Jese nga si Eliab, si Samuel naghunahuna nga siya mao gayod ang gipili ni Jehova alang sa pagkahari. Apan dili si Eliab ni si bisan kinsa sa ubang unom ka anak nga lalaki ni Jese nga didto niadtong higayona ang gipili ni Jehova. Busa, sa pagpamugos ni Samuel, ang kamanghorang anak nga lalaki, si David, gitawag gikan sa pagpasibsib sa mga karnero, ug dayon ubos sa sugo ni Jehova si Samuel nagdihog kang David taliwala sa iyang mga igsoon.​—1Sa 15:34–​16:13.

Sa ulahi, human sa kadaghang higayon nga misulay si Haring Saul sa pagpatay kaniya, si David mikalagiw ngadto kang Samuel sa Rama. Unya silang duha miadto sa Naiot, ug si David nagpabilin didto hangtod nga si Saul personal nga miadto aron sa pagpangita kaniya. (1Sa 19:18–​20:1) Sa maong panahon nga si David dili libreng makalihok tungod kang Saul, “si Samuel namatay; ug ang tibuok Israel nagtigom ug nagminatay tungod kaniya ug naglubong kaniya didto sa iyang balay sa Rama.” (1Sa 25:1) Busa si Samuel namatay nga usa ka inuyonang alagad ni Jehova nga Diyos human sa tibuok-kinabuhing matinumanon nga pag-alagad. (Sal 99:6; Jer 15:1; Heb 11:32) Nagpakita siya ug pagkamalahutayon sa pagtuman sa iyang buluhaton (1Sa 16:​6, 11), debosyon sa matuod nga pagsimba (1Sa 7:3-6), pagkamatinud-anon sa iyang mga pakiglabot (1Sa 12:3), ug kaisog ug kalig-on sa pagpahibalo ug sa pagpaluyo sa mga paghukom ug mga desisyon ni Jehova (1Sa 10:24; 13:13; 15:​32, 33).

Mahitungod sa asoy sa paghangyo ni Saul sa espiritista sa En-dor nga ipatungha si Samuel alang kaniya, tan-awa ang SAUL.