JEHOIAKIM

[lagmit, Si Jehova Nagbangon].

Usa sa kataposang mga hari sa Juda, anak nga lalaki ni Josias pinaagi kang Zebida, ug sa sinugdan gitawag ug Eliakim. (2Ha 23:​34, 36; 1Cr 3:15) Ang daotang pagmando ni Jehoiakim nga mga 11 ka tuig (628-618 W.K.P.) natiman-an sa mga inhustisya, pagpanglupig, ug pagbuno. (2Cr 36:5; Jer 22:17; 52:2) Dugang pa, panahon sa iyang paghari ang Juda nakasinati ug grabeng pagpanghasi gikan sa mga pundok sa mga bandido nga Caldeanhon, Siryanhon, Moabihanon, ug Ammonhanon.​—2Ha 24:2.

Human mamatay si Haring Josias, tungod sa pipila ka hinungdan ang katawhan sa Juda naghimong hari kang Jehoahaz nga manghod ni Eliakim. Mga tulo ka bulan sa ulahi gibihag ni Paraon Neko si Haring Jehoahaz ug gihimong hari ang 25-anyos nga si Eliakim, ug giilisdan ug Jehoiakim ang ngalan sa bag-ong magmamando. Gipahamtangan usab ni Neko ug dakong multa ang gingharian sa Juda. Pinaagig buhis si Haring Jehoiakim nangayog plata ug bulawan alang sa maong multa gikan sa iyang mga ginsakpan. (2Ha 23:34-36; 2Cr 36:3-5) Bisan pa sa kalisod sa panalapi nga gipas-an na sa katawhan, si Jehoiakim naghimog mga plano alang sa pagtukod ug usa ka bag-o, mahalon nga palasyo. Lagmit aron gamay ra ang gasto, sa malupigong paagi wala niya ihatag ang mga suhol sa mga mamumuo. Busa si Jehova, pinaagi kang Jeremias, nagpahayag ug kaalaotan niining daotang magmamando, nga nagbutyag nga siya ilubong ingon sa paglubong sa usa ka laking asno.​—Jer 22:13-19.

Sayo sa paghari ni Jehoiakim nagpasidaan si Jeremias nga kon dili maghinulsol ang katawhan, ang Jerusalem ug ang templo niini pagalaglagon. Human niadto ang manalagna gihulga nga patyon. Apan, ang inilang tawo nga si Ahikam mitabang kang Jeremias ug nagluwas sa manalagna gikan sa kadaot. Una pa niana, ang susamang tagna ni Uriyas nakapapungot pag-ayo kang Jehoiakim nga tungod niadto siya determinado sa pagpatay kaniya. Bisan pag ang nahadlok nga si Uriyas mikalagiw ngadto sa Ehipto, siya wala makaikyas sa kapungot sa hari. Gipakuhag balik ni Jehoiakim si Uriyas ug unya gipapatay siya pinaagi sa espada.​—Jer 26:1-24.

Sa ikaupat nga tuig sa paghari ni Jehoiakim (625 W.K.P.) gipildi ni Nabucodonosor si Paraon Neko sa usa ka panaggubat labot sa paggahom sa Sirya-Palestina. Nahitabo ang panaggubat didto sa Carkemis duol sa Euprates, kapin sa 600 km (370 mi) sa A sa Jerusalem. (Jer 46:​1, 2) Nianang maong tuig si Jeremias nagdiktar sa iyang sekretaryong si Baruk sa mga pulong ni Jehova nga gipunting batok sa Israel, Juda, ug sa tanang kanasoran, nga nagrekord sa mga mensahe nga gisugdan na sa pagpahayag sukad sa ika-13 nga tuig sa paghari ni Josias (nianang panahona si Jehoiakim mga sayis anyos na). Duolan sa usa ka tuig sa ulahi, sa ikasiyam nga lunar nga bulan (Kislev, Nobyembre/Disyembre), ang linukot nga basahon nga naundan sa maong mensahe gibasa sa atubangan ni Haring Jehoiakim. Sa pagkabasa ni Jehudi sa tulo o upat ka lindog, ang maong bahin sa basahon giputol ug giitsa sa nagdilaab nga kalayo nga diha sa bagahan sa balay sa hari alang sa tingtugnaw. Busa ang tibuok linukot nga basahon, ang matag bahin niini, naugdaw sa kalayo. Wala mamati si Jehoiakim sa pangamuyo sa tulo niya ka prinsipe nga dili sunogon ang linukot. Siya ilabinang misupak sa mga pulong sa tagna nga nagpunting sa kalaglagan sa Juda pinaagi sa mga kamot sa hari sa Babilonya. Kini nagpasabot nga si Nabucodonosor wala pa moabot batok sa Jerusalem ug wala pa maghimo kang Jehoiakim nga iyang basalyo o sakop nga hari.​—Jer 36:1-4, 21-29.

Ang 2 Hari 24:1 nagpakita nga si Nabucodonosor nagpit-os sa Judeanhong hari “ug busa si Jehoiakim nahimong iyang alagad [o basalyo] sulod sa tulo ka tuig. Apan, siya [Jehoiakim] misumbalik ug misukol batok kaniya [Nabucodonosor].” Dayag nga mao kini ang ikatulong tuig ni Jehoiakim ingong basalyo nga hari ubos sa Babilonya nga gipunting sa Daniel 1:1. Dili kini ang ikatulong tuig ni Jehoiakim sa iyang 11-ka-tuig nga paghari sa Juda, kay nianang panahona si Jehoiakim maoy usa ka basalyo, dili ngadto sa Babilonya, kondili ngadto kang Paraon Neko sa Ehipto. Sukad lamang sa ikaupat nga tuig nga pagmando ni Jehoiakim sa Juda nga gihanaw ni Nabucodonosor ang Ehiptohanong paggahom sa Sirya-Palestina pinaagi sa iyang kadaogan sa Carkemis (625 W.K.P. [lagmit human sa Nisan]). (Jer 46:2) Sanglit ang pag-alsa ni Jehoiakim batok sa Babilonya misangpot sa iyang pagkapukan human sa mga 11 ka tuig sa trono, ang pagsugod sa iyang tulo ka tuig ingong basalyong hari ilalom sa Babilonya lagmit maoy niadtong sa hinapos sa iyang ikawalong tuig sa pagmando, o sayo sa 620 W.K.P.

Ang asoy ni Daniel (1:​1, 2) nag-ingon nga si Nabucodonosor miabot batok sa Jerusalem ug milikos niini ug nga si Jehoiakim, lakip ang pipila ka galamiton sa templo, gitugyan ngadto sa kamot sa hari sa Babilonya. Apan, ang asoy sa 2 Hari 24:10-15 naghubit nga gilikosan ang Jerusalem sa mga Babilonyanhon ug nagpakita nga ang anak nga lalaki ni Jehoiakim nga si Jehoiakin, kansang paghari milungtad lamang ug tulo ka bulan ug napulo ka adlaw, mao ang misurender sa kataposan ug miadto sa mga Babilonyanhon. Busa mopatim-aw nga si Jehoiakim namatay panahon sa paglikos sa siyudad, lagmit sa sayong bahin niana. Ang tagna ni Jehova pinaagi ni Jeremias (22:​18, 19; 36:30) nagpakita nga si Jehoiakim dili makadawat ug desenteng paglubong; ang iyang patayng lawas pasagdan lang sa mga ganghaan sa Jerusalem, nga iladlad sa init sa maadlaw ug sa tun-og sa magabii. Kon giunsa ‘pagtugyan si Jehoiakim ngadto sa kamot ni Nabucodonosor’ (Dan 1:2) wala ibutyag. Lagmit tungod sa iyang pagkamatay panahon sa paglikos ug sa pagkabihag sa iyang anak human niana nga ang linya sa kaliwat ni Jehoiakim nawad-an sa pagkahari diha sa mga kamot ni Nabucodonosor. Dili makompirmar kon tinuod ang giingon sa Hudiyohanong tradisyon (girekord ni Josephus) nga si Nabucodonosor nagpatay kang Jehoiakim ug nagsugo nga ang iyang patayng lawas ilabay sa gawas sa mga paril sa Jerusalem. (Jewish Antiquities, X, 97 [vi, 3]) Bisan unsa pay gikamatyan ni Jehoiakim, mopatim-aw nga ang mga talikalang tumbaga nga gidala ni Nabucodonosor aron igapos kang Jehoiakim wala magamit ingon sa giplano.​—2Cr 36:6.

Human sa paglikos sa Jerusalem panahon sa “ikatulong tuig” ni Jehoiakim (ingong basalyo nga hari), si Daniel ug ang ubang mga Judeanhon, lakip ang mga hamili ug mga membro sa harianong banay, gidestiyero ngadto sa Babilonya. Sanglit walay rekord sa pagkabihag ngadto sa Babilonya una pa niana, mopatim-aw nga ang panghitabo nahitabo sulod sa mubong yugto sa paghari ni Jehoiakin, ang manununod ni Jehoiakim.​—2Ha 24:12-16; Jer 52:28.

Human mosurender ang anak nga lalaki ni Jehoiakim nga si Jehoiakin, gipalingkod ni Nabucodonosor ang uyoan ni Jehoiakin nga si Zedekias sa trono sa Juda. (2Cr 36:​9, 10) Kini nagtuman sa tagna ni Jeremias nga walay usa nga iyaha ni Jehoiakim ang molingkod sa trono ni David. (Jer 36:30) Ang anak nga lalaki ni Jehoiakim nga si Jehoiakin nagmando lamang sa tulo ka bulan ug napulo ka adlaw.