NEHEMIAS

[Si Jah Naghupay].

1. Lagmit usa ka pangulo niadtong namalik gikan sa pagkadestiyero sa Babilonya kauban ni Zorobabel.​—Esd 2:​1, 2; Neh 7:7.

2. Anak nga lalaki ni Azbuk ug prinsipe sa katunga nga distrito sa Bet-zur. Sanglit ang lungsod sa Bet-zur nahimutang sa bukirong rehiyon sa Juda (Jos 15:​21, 48, 58), si Nehemias lagmit usa ka Judeanhon. Niadtong 455 W.K.P., siya nakigbahin sa pag-ayo sa paril sa Jerusalem.​—Neh 3:16.

3. Anak nga lalaki ni Hacalias ug igsoon ni Hanani; ang magtitiing ni Haring Artajerjes (Longimanus) sa Persia ug, sa ulahi, ang gobernador sa mga Hudiyo, ang magtutukod pag-usab sa paril sa Jerusalem, ug ang magsusulat sa basahon sa Bibliya nga nagdala sa iyang ngalan.​—Neh 1:​1, 2, 11; 2:1; 5:​14, 16.

Sulod sa ika-20 nga tuig ni Haring Artajerjes, sa bulan sa Kislev (Nobyembre-Disyembre), si Nehemias, samtang didto sa kastilyo sa Susan, may mga bisita, ang iyang igsoon nga si Hanani ug ang ubang mga tawo gikan sa Juda. Sa iyang pagpakisayod, ilang gisultihan siya bahin sa dili maayong kahimtang sa mga Hudiyo ug nga ang paril ug ang mga ganghaan sa Jerusalem gun-ob pa gihapon. Nakahilak si Nehemias. Sulod sa daghang adlaw human niadto siya nagbangotan, nga nagpadayon sa pagpuasa ug sa pag-ampo. Gisugid niya ang mga sala sa Israel ug, pinasukad sa mga pulong sa Diyos kang Moises (Deu 30:1-4), mihangyo kang Jehova nga “kaluy-an siya” sa atubangan ni Haring Artajerjes aron magmalamposon ang iyang plano sa pagtukod pag-usab sa paril sa Jerusalem.​—Neh 1.

Sa ulahi, sa bulan sa Nisan (Marso-Abril), gitubag ang mga pag-ampo ni Nehemias. Ang hari nakamatikod sa masulub-ong dagway ni Nehemias ug nangutana kon ngano. Dayon gipahibalo ni Nehemias kaniya ang makaluluoy nga mga kahimtang sa Jerusalem. Sa dihang gipangutana kon unsay buot niyang mahitabo, si Nehemias, nga dihadiha nag-ampo sa Diyos, naghangyog permiso sa hari nga mopauli ug tukoron pag-usab ang Jerusalem. Ang hangyo gihatag. Dugang pa, si Nehemias nakadawat ug mga sulat gikan sa hari, nga naghatag kaniya ug kagawasan sa pag-agi latas sa mga dapit ubos sa hurisdiksiyon sa mga gobernador sa K sa Suba sa Euprates ug usab naghatag kaniya ug mga suplay sa kahoy nga gamiton alang sa proyekto. Uban sa mga pangulo sa kasundalohan ug sa mga mangangabayo, siya migikan paingon sa Jerusalem.​—Neh 2:1-9.

Gitukod Pag-usab ang Paril sa Jerusalem. Human sa tulo ka adlaw didto sa Jerusalem, si Nehemias, nga wala mahibaloi ni bisan kinsa gawas sa pipila ka tawo nga kauban niya, mihimog pag-inspeksiyon sa siyudad sa pagkagabii. Samtang ang uban naglakaw, si Nehemias nagsakay sa usa ka hayop, lagmit usa ka kabayo o asno. Wala nay kaagian tungod sa daghang kagun-oban, pero nahuman ni Nehemias ang inspeksiyon.​—Neh 2:11-16.

Human makompleto ang iyang pagsusi, gibutyag ni Nehemias ang iyang plano ngadto sa mga Hudiyo, nga nagdasig kanila nga ang kamot ni Jehova magpaluyo sa maong proyekto. Busa kay nadasig, sila misanong: “Manindog kita, ug magtukod.” Bisan pa sa mayubitong mga pulong ni Sanbalat nga Horonhon, ni Tobias nga Ammonhanon, ug ni Gesem nga Arabiano, ang buluhaton sa pag-ayo nagsugod sa mga ikaupat nga adlaw sa Ab (Hulyo-Agosto).​—Neh 2:17-20; itandi ang Neh 6:15.

Samtang nagpadayon ang buluhaton, si Sanbalat ug Tobias nagpadayon sa pagyubit ug sa pagbiaybiay sa mga paningkamot sa mga Hudiyo sa pag-ayo sa paril sa Jerusalem. Giampo kini ni Nehemias, “ug ang katawhan nagpadayon sa pagbutang sa ilang kasingkasing sa pagtrabaho.” Sa dihang ang gihabogon sa paril nanungatunga na, gipangusgan pa ni Sanbalat, Tobias, ug sa silingang katawhan ang ilang pagsupak hangtod nga nagkunsabo sila aron sa pagpakig-away batok sa Jerusalem. Si Nehemias sublisubli nga nakadawat ug mga taho bahin niana gikan sa mga Hudiyo nga nagpuyo duol sa siyudad. Sa makausa pa gipakita ni Nehemias ang mainampoong pagsalig kang Jehova. Aron masagubang ang tensiyonado nga kahimtang, iyang gisangkapan ug hinagiban ang mga nagtrabaho, gitudlo ang uban sa pagbantay, ug gihimo ang usa ka sistema sa pag-alarma. Si Nehemias wala gani maghukas sa iyang besti sa kagabhion, dayag aron andam sa pagpakig-away sa higayong dunay alarma gikan sa nagbantay.​—Neh 4.

Bisag dinalian ang kahimtang, si Nehemias naghatag gihapon ug nahiangay nga pagtagad sa pagtuaw sa mga Hudiyo. Sa dihang iyang nadungog ang ilang mga reklamo nga sila gidaogdaog tungod kay gipabayad ug mga tubo, iyang gibadlong ang mga hamili ug ang luyoluyong mga magmamando, gihikay ang usa ka dakong panagkatigom, ug human iyagyag kini nga kadaotan, gisugo sila nga tul-iron kini nga kahimtang.​—Neh 5:1-13.

Pagkahuman niini ang mga kaaway misulay sa pagpahunong sa buluhatong pagtukod pag-usab. Upat ka higayon nga sila misulay sa pag-agni kang Nehemias nga mohunong gikan sa iyang proyekto, apan iyang gipahibalo sila nga siya dili makabiya gikan sa dakong buluhaton nga iyang ginabuhat. Human niadto si Sanbalat nagpadalag bukas nga sulat nga naundan ug bakak nga mga sumbong ug nagsugyot nga sila magkita aron magsabotsabot. Si Nehemias mitubag: “Ang mga butang sama nianang imong gipanulti wala mahitabo, apan ikaw nagamugna niana gikan sa imong kasingkasing.” Si Tobias ug Sanbalat misulay ug lain pang lingla pinaagi sa pagsuhol ug usa ka Hudiyo sa paghadlok kang Nehemias aron siya makasala pinaagi sa pagtago sa templo. Apan si Nehemias wala magpadaog sa kahadlok, ug ang buluhaton sa pag-ayo malamposong natapos sa ika-25 nga adlaw sa Elul (Agosto-Septiyembre), 52 ka adlaw ra human sugdi ang pagtukod. Bisan pa niana, si Tobias nagpadayon sa pagpadalag mga sulat sa paghulga kang Nehemias.​—Neh 6.

Sa dihang natapos na ang paril, gihatagag pagtagad ni Nehemias ang pag-organisar sa mga tig-alagad sa templo. Unya siya nagbutang ug duha ka lalaki nga maoy magdumala sa siyudad, usa niini mao ang iyang igsoong lalaki nga si Hanani. Si Nehemias naghatag usab ug mga instruksiyon labot sa pagbukas ug pagsira sa mga ganghaan sa siyudad ug sa pagbantay niini.​—Neh 7:1-3.

Pagpatala Sumala sa Kagikan. Niining panahona ang populasyon sa Jerusalem gamay ra. Kini tingali ang hinungdan kon nganong gibutang sa Diyos sa kasingkasing ni Nehemias nga tigomon ang mga hamili, luyoluyong mga magmamando, ug ang katawhan aron itala sila sumala sa kagikan, kay ang impormasyon nga makuha niini magsilbing pasukaranan sa paghimog mga lakang aron sa pagpadaghan sa populasyon sa Jerusalem. Dayag nga samtang si Nehemias naghatag ug pagtagad niining pagpatala sumala sa kagikan, nakaplagan niya ang talaan niadtong mipauli gikan sa pagkadestiyero sa Babilonya kauban ni Zorobabel.​—Neh 7:4-7.

Pagtuman sa Balaod Gipasig-uli. Lagmit nga ubos sa pagdumala ni Nehemias nga ang usa ka panagkatigom gihimo sa plasa nga duol sa Ganghaan sa Tubig. Bisag si Esdras nga saserdote ang dayag nga nanguna sa pagtudlo sa Balaod, si Nehemias nakigbahin usab niana. (Neh 8:1-12) Dayon, gihimo ang walo-ka-adlaw nga Pista sa mga Balongbalong. Duha ka adlaw sa ulahi ang mga Israelinhon nagtigom pag-usab. Sa panahon niini nga panagkatigom gihimo ang katibuk-ang pagsugid sa mga sala sa Israel. Human niadto ang usa ka sinulat nga kontrata sa pagsugid gihimo. Kini nga kontrata sa pagsugid o “kasaligang kontrata” gipamatud-an pinaagi sa timbre sa mga prinsipe, mga Levihanon, ug mga saserdote. Si Nehemias “nga Gobernador” mao ang unang nagpamatuod niini pinaagi sa timbre. (Neh 8:13–​10:1) Ang tanang katawhan miuyon sa dili pagminyo sa mga langyaw, sa pagtuman sa Igpapahulay, ug sa pagsuportar sa pag-alagad sa templo. Unya, usa ka tawo sa matag napulo ang gipili pinaagig ripa aron mopuyo nga permanente sa Jerusalem.​—Neh 10:28–​11:1.

Pagkahuman niini giinagurahan ang paril sa Jerusalem. Alang sa maong okasyon si Nehemias nagtudlo ug duha ka dakong koro sa pagpasalamat ug mga parada aron molibot sa paril sa magkaatbang nga direksiyon. Kini gihimo, ug ang tanan nagtagbo diha sa templo aron sa pagtanyag ug mga halad. Dugang pa, gitudlo ang mga lalaki aron sa pagdumala sa mga amot alang sa mga saserdote ug sa mga Levihanon.​—Neh 12:27-47.

Mga 12 ka tuig sa ulahi, sa ika-32 nga tuig ni Artajerjes, si Nehemias mibiya sa Jerusalem. Sa iyang pagbalik, nakaplagan niya ang makapasubong mga kahimtang taliwala sa mga Hudiyo. Si Eliasib nga hataas nga saserdote naghimog lawak-kan-anan diha sa sawang sa templo aron magamit ni Tobias, ang mismong tawo nga una pa niana mapintasong misupak sa buluhaton ni Nehemias. Dihadiha milihok si Nehemias. Gilabay niya sa gawas ang tanang muwebles ni Tobias ug nagsugo nga hinloan ang lawak-kan-anan.

Dugang pa, mihimog mga lakang si Nehemias aron maseguro ang mga amot alang sa mga Levihanon ug estriktong nagpatuman sa Igpapahulay. Siya nagpahamtang usab ug disiplina batok niadtong nagkuhag langyawng mga asawa, kansang mga anak nga lalaki niini nga mga babaye dili gani makasulti sa pinulongang Hudiyohanon: “Ug gibadlong ko sila ug gipanghimaraot sila ug gihampak ang pipila kanila ug gipanglarot ang ilang buhok ug gipapanumpa sila sa ngalan sa Diyos: ‘Dili ninyo ihatag ang inyong mga anak nga babaye ngadto sa ilang mga anak nga lalaki, ug dili ninyo dawaton ang bisan kinsa sa ilang mga anak nga babaye alang sa inyong mga anak nga lalaki o alang kaninyo.’”

Ang ‘pagbadlong’ ni Nehemias niining mga tawhana sa walay duhaduha mao ang iyang pagtambag ug pagsaway kanila pinaagi sa balaod sa Diyos, nga nagyagyag sa ilang sayop nga buhat. Kining mga tawhana mao ang hinungdan nga ang napasig-uling nasod nawad-an sa pag-uyon sa Diyos, human nga ang Diyos sa kamaluloton nagpabalik kanila gikan sa Babilonya aron ipasig-uli ang matuod nga pagsimba sa Jerusalem. Ang ‘pagpanghimaraot kanila’ ni Nehemias nagpasabot nga siya nagpahayag ug mga paghukom subay sa balaod sa Diyos batok sa maong mga maglalapas. Siya ‘naghampak’ kanila, lagmit dili siya mao ang nangunay sa paghimo niini kondili nagpabunal kanila ingong hudisyal nga silot. Siya ‘naglarot (ug bahin) sa ilang buhok.’ Kini maoy simbolo sa moral nga pagkayugot ug pagpakaulaw atubangan sa katawhan. (Itandi ang Esd 9:3.) Dayon giabog ni Nehemias ang apo nga lalaki sa Hataas nga Saserdoteng si Eliasib ug umagad usab ni Sanbalat nga Horonhon.​—Neh 13:1-28.

Si Nehemias, Usa ka Talagsaong Panig-ingnan. Si Nehemias nailhan ingong usa ka maayong panig-ingnan sa pagkamatinumanon ug pagkamahinalaron. Siya dili mahakogon, gani mibiya sa iyang prominenteng katungdanan ingong usa ka magtitiing diha sa sawang ni Artajerjes aron buhaton ang pagtukod pag-usab sa mga paril sa Jerusalem. Sanglit dihay daghang kaaway, andam nga ipameligro ni Nehemias ang iyang kaugalingon alang sa iyang katawhan ug sa matuod nga pagsimba. Dili lamang kay gidumala niya ang buluhatong pag-ayo sa paril sa Jerusalem kondili siya usab aktibo ug personal nga nakigbahin sa buluhaton. Siya dili langaylangayan, maisogon ug walay kokahadlok, bug-os nga misalig kang Jehova, ug maalamon sa iyang gibuhat. Kay masiboton sa matuod nga pagsimba, si Nehemias nahibalo sa balaod sa Diyos ug nagpadapat niana. Siya matinguhaon sa pagpalig-on sa pagtuo sa iyang kaubang mga Israelinhon. Siya maoy usa ka tawong nagpasundayag ug hustong kahadlok kang Jehova nga Diyos. Bisag masibotong nagpatuman sa balaod sa Diyos, siya wala magharihari sa uban alang sa hakog nga kaayohan apan nagpakitag kabalaka alang sa mga dinaogdaog. Wala gayod siya mangayo ug pagkaon nga alang sa gobernador. Hinunoa, siya nagtaganag pagkaon alang sa daghang tawo pinaagi sa iyang kaugalingong gasto. (Neh 5:14-19) Tukma nga si Nehemias makaampo: ‘Hinumdomi ako, Oh Diyos ko, alang sa kaayohan.’​—Neh 13:31.