TINGGA

Usa sa mas bug-at nga mga elementong metal, nga adunay espesipikong grabidad nga 11.34. Kining abohon-ug-bulok nga metal gigamit ingong pangpabug-at sa mga pasol ug mga pukot ug gigamit ingong bug-at nga mga taklob, o mga tabon. Sa balaknong awit sa kadaogan, si Moises miawit nga ang mga Ehiptohanon “miunlod samag tingga [Heb., ʽo·pheʹreth]” didto sa Pulang Dagat. (Ex 15:10) Ang Gregong berbo nga gihubad nga “pagsunda” diha sa Buhat 27:28 (bo·liʹzo) sa literal nagkahulogang “iitsa ang tingga.” Ang Hebreohanong pulong nga gihubad nga “tunton” sa Amos 7:​7, 8 (ʼanakhʹ) mahimong magkahulogan ug “tingga” o “lata.” Aron ang mga kinulit dili matangtang ug ingon man dali rang basahon, ang tinunaw nga tingga ibubo usahay sa mga kinulit diha sa bato ​—usa ka naandang paagi nga gihimo labing menos sukad pa sa adlaw ni Job. (Job 19:​23, 24) Ang ‘pagsolda’ (Heb., deʹveq) gihisgotan diha sa Isaias 41:7 may kalabotan sa paghimog mga idolo, apan wala mahibaloi karong adlawa kon ang solda nga gigamit ginama ba sa tingga o sa lata.

Ang labing komon nga tinubdan sa tingga mao ang galena, usa ka mineral nga lead sulfide (tingga nga may asupre). Kini gimina didto sa Araba tali sa H nga tumoy sa Patayng Dagat ug sa Gulpo sa ʽAqaba. Ang Tarsis (Espanya) maoy laing tinubdan sa tingga. (Eze 27:12) Ang mineral sa tingga kinahanglang tunawon sa hudno sama sa pagtunaw sa mga mineral sa ubang mga metal. (Jer 6:29; Eze 22:18-20; itandi ang Num 31:​22, 23.) Ang unang proseso sa pagdalisay niini maghimo sa lead sulfide ingong lead oxide (tingga nga may oksiheno), nga usahay gigamit ingong pangpasinaw sa mga galamitong kulonon, sama sa makita sa mga kagun-oban didto sa Ehipto ug Nineve.​—Tan-awa ang PAGDALISAY, TIGDALISAY.