HINAGIBAN, ARMADURA

Ang mga hinagiban ug mga armadura sagad gihisgotan diha sa Bibliya, apan wala hisgoti nga detalyado ang paggama ug ang gamit niini.

Bisan tuod nga ang Hebreohanong Kasulatan sa partikular subsob nga naghisgot bahin sa paggamit sa literal nga espada, bangkaw, taming, ug uban pang mga hinagiban, kini usab kanunayng nagpasiugda sa kahinungdanon ug sa bentaha sa pagsalig kang Jehova. (Gen 15:1; Sal 76:1-3; 115:9-11; 119:114; 144:2) Ang pagsalig diha Kaniya gipakita sa mga pulong ni David ngadto kang Goliat: “Mianhi ka kanako nga nagdalag espada ug bangkaw ug salapang, apan ako mianhi kanimo uban sa ngalan ni Jehova sa mga panon, ang Diyos sa mga talay sa kasundalohan sa Israel, nga imong gihagit. Niining adlawa si Jehova magtugyan kanimo sa akong kamot . . . Ug kining tibuok kongregasyon mahibalo nga dili pinaagi sa espada ni pinaagi sa bangkaw nga si Jehova magaluwas, tungod kay iya ni Jehova ang gubat.” (1Sa 17:45-47) Ang pagsalig diha sa espiritu ni Jehova ug dili sa kasundalohan gipakita nga hinungdanon ug epektibo. (Zac 4:6) Ug sa pagpalig-on sa iyang gugma alang sa iyang mahulagwayong asawa, ang Zion, si Jehova nagpasalig: “Bisan unsa nga hinagiban nga buhaton batok kanimo dili magmalamposon . . . Mao kini ang panulondon sa mga alagad ni Jehova.”​—Isa 54:17.

Ang Hebreohanong pulong nga keliʹ lagmit nagtumong sa usa ka “hinagiban,” apan kini usab mahimong magtumong sa usa ka “butang,” “galamiton,” o “sudlanan.” (Huk 9:54; Lev 13:49; Eze 4:9; Num 35:16; Ecc 9:18; Lev 6:28) Sa plural nga porma kini mahimong magtumong sa “armadura,” maingon man sa “bagahe,” “manggad,” ug sa “kasangkapan.” (1Sa 31:9; 10:22; 17:22; Gen 31:37; 45:20) Ang laing Hebreohanong pulong alang sa “armadura” (neʹsheq) naggikan sa lintunganayng pulong nga na·shaqʹ, nga nagkahulogang “masangkapan sa armadura; masinangkapan.” (1Ha 10:25; 1Cr 12:2; 2Cr 17:17) Ang Gregong pulong nga hoʹplon (hinagiban) maoy susama sa pa·no·pliʹa, nga nagkahulogang “katibuk-ang hinagiban; kompletong armadura.”​—Ju 18:3; Luc 11:22; Efe 6:11.

Mga Hinagiban (Pang-atake). Espada ug baraw. Ang Hebreohanong pulong nga cheʹrev sagad gihubad ingong “espada,” apan kini mahimong hubaron usab ingong “baraw,” “tigib,” ug “kutsilyo.” (Gen 3:24; 1Ha 18:28; Ex 20:25; Jos 5:2) Sa Hebreohanong Kasulatan ang espada mao ang subsob kaayong gihisgotan nga hinagiban nga pang-atake ug pangdepensa. Kini adunay puloan ug usa ka sulab nga metal, nga lagmit ginama sa tumbaga, puthaw, o asero. Ang mga espada gigamit sa pagpunggot o pagpikas (1Sa 17:51; 1Ha 3:​24, 25) ug pagduslak o pagdunggab. (1Sa 31:4) Ang pipila ka espada mugbo, ang uban tag-as, nga usa o duhay sulab. Gipalahi sa mga arkeologo ang mga baraw gikan sa mga espada sumala sa gitas-on, nga ang kalainan maoy mga 40 sm (16 pul.).

Ang espada sagad itakin diha sa walang bahin sa bakos (1Sa 25:13) ug itakin nga may sakoban, usa ka sudlanang panit o putos alang sa espada o baraw. Sumala sa rekord sa 2 Samuel 20:8 posibleng gituyo pagbalhin ni Joab ang iyang espada maong kini nahulog gikan sa sakoban niini ug dayon gigunitan na lang ang hinagiban inay nga isulod kini pag-usab sa sakoban. Ang walay-kalibotan nga si Amasa tingali nagtuo nga kini nahulog nga wala tuyoa, ug siya wala magpakabana. Kadto misangpot sa iyang kamatayon.

Diha sa Kristohanon Gregong Kasulatan, ang Gregong pulong nga maʹkhai·ra sagad gigamit sa pagtumong sa espada (Mat 26:47), bisan tuod gigamit usab ang rhom·phaiʹa, nga nagtumong sa usa ka “taas nga espada.” (Pin 6:8) Ang pagdalag duha ka espada sa mga tinun-an sa gabii nga gibudhian si Jesus dili ikatingala niadtong mga panahona (Luc 22:38), ug adunay ebidensiya nga komon ang pagdalag mga hinagiban ilabina alang sa mga Galileanhon. (Tan-awa ang The Jewish War, ni F. Josephus, III, 42 [iii, 2].) Ang mga pulong ni Jesus sa Lucas 22:​36, “Siya nga walay espada pabaligyaa sa iyang panggawas nga besti ug magpalit siyag usa,” wala magpasabot nga ang iyang mga tinun-an hapit nang makasagubang ug kapeligrohan. Hinunoa, buot niyang adunay espada ang iyang mga sumusunod nianang gabhiona aron tin-awng ikapasundayag nga, bisan tuod sila mailalom sa mga sirkumstansiya nga daling magpahagit sa pagsukol ginamit ang hinagiban, wala siya magtinguha sa paggamit sa espada apan sa kinabubut-on magtugyan sa iyang kaugalingon uyon sa kabubut-on sa Diyos. Busa, sa dihang si Pedro misukol ug migamit ug hinagiban ug nagputol sa dalunggan ni Malco, si Jesus mimando kaniya: “Ibalik ang imong espada sa sakoban niini, kay ang tanang mogamit sa espada mamatay pinaagi sa espada.” (Mat 26:52; Ju 18:​10, 11) Sa walay duhaduha, ang espada ni Pedro ug ang usa pa ka espada nga ilang dala wala kaayoy mahimo batok sa usa ka dakong panon sa mga tawo nga sangkap sa hinagiban, ug pinaagi sa paggamit niini, tinong sila ‘mangamatay pinaagi sa espada.’ (Mat 26:47) Labaw pa, ang maong pagsulay sa pagluwas kang Jesus mapakyas gayod, sanglit kini bug-os nga kasukwahi sa katuyoan ni Jehova nga Diyos. (Mat 26:​53, 54) Tuod man, sa ulahing bahin nianang adlawa si Jesus tin-aw nga miingon kang Pilato: “Kon ang akong gingharian bahin pa niining kalibotana, ang akong mga alagad makig-away na unta aron dili ako ikatugyan ngadto sa mga Hudiyo. Apan, sa pagkatinuod, ang akong gingharian dili gikan niini nga tinubdan.”​—Ju 18:36.

Bangkaw, salapang, ug igpalantig. Mga hinagiban nga gigamit aron iduslak o ipalantig, nga may kuptanan ug may talinis nga tumoy o ulo. (1Sa 18:11; Huk 5:8; Jos 8:18; Job 41:26) Lainlaing klase ang gigamit sa tanang nasod sa kakaraanan. Ang tukmang kahubitan sa mga kalainan niini ingon sa gipaila sa lainlaing Hebreohanong mga pulong dili matino.

Diha sa Hebreohanong Kasulatan, ang bangkaw (Heb., chanithʹ) mao ang kinadak-an niini nga mga hinagiban, nga may taas nga kuptanan nga kahoy ug kasagaran ang ulo maoy talinis nga bato o metal. Sa kahinungdanon, kini segunda sa espada. Ang higanteng si Goliat nagdalag usa ka bangkaw nga may ohas nga mitimbang ug “unom ka gatos ka siklo nga puthaw” (6.8 kg; 15 lb) ug may kahoy nga kuptanan nga “sama sa likisan sa mga maghahabol.” (1Sa 17:7) Ang pipila ka bangkaw adunay talinis nga metal sa pangulahiang tumoy nga mahimong iugbok sa yuta. Busa, kini nga tumoy, ug dili lamang ang ulo sa bangkaw, magamit nga epektibo sa usa ka manggugubat. (2Sa 2:19-23) Ang usa ka bangkaw nga giugbok sa yuta mahimong magpaila sa temporaryong nahimutangan sa usa ka hari.​—1Sa 26:7.

Sa Kristohanon Gregong Kasulatan ang bangkaw (Gr., logʹkhe) gihisgotan diha sa Juan 19:​34, nga nag-ingon nga human mamatay si Jesu-Kristo, ang “usa sa mga sundalo miduslak ug bangkaw sa iyang kilid.” Sanglit usa kini ka Romanong sundalo, ang Romanhong pilum lagmit maoy gigamit. Ang maong hinagiban maoy mga 1.8 m (6 p) ang gitas-on, nga may ulo nga puthawng sinimaan ug moabot hangtod sa katungang bahin sa gitas-on sa kuptanan nga kahoy.

Ang laing matang sa bangkaw, (Heb., roʹmach; Iningles, lance), nga usa ka hinagiban nga taas ug kuptanan ug may talinis nga tumoy, gigamit alang sa pagduslak. (Num 25:​7, 8) Usa kini ka komon nga hinagiban sa mga Hebreohanon.

Ang salapang (Heb., ki·dhohnʹ; Iningles, javelin) may ulo nga metal nga talinis ug sagad nga ipalantig. Lagmit nga kini mas gamay ug mas gaan kay sa komon nga bangkaw, nga mahimong iisa sa kamot. (Jos 8:18-26) Ang salapang sagad nga ikabiba sa likod ug dili bitbiton.

Ang igpalantig (Heb., mas·saʽʹ; Iningles, dart) dayag maoy usa ka mubo, talinis nga udyong nga susama sa pana. (Job 41:26) Ang sheʹlach, ang Hebreohanong pulong alang sa udyong, naggikan sa lintunganayng berbo nga sha·lachʹ, nga nagkahulogang “gisugo; gipagawas; gibakyaw.” (2Cr 23:10; Gen 8:​8, 9; Ex 9:15) Ang Hebreohanong pulong nga ziq·qimʹ nagtumong sa “nagkalayong mga udyong” ug kaamgid sa zi·qohthʹ, nga nagkahulogang “mga aligato; nagkalayong mga pana.”​—Pr 26:18; Isa 50:​11, ftn sa Rbi8.

Ang Gregong pulong nga beʹlos (udyong) naggikan sa lintunganayng pulong nga balʹlo, nga nagkahulogang “labay o ipalantig.” Gigamit ni apostol Pablo kini nga Gregong pulong sa dihang siya misulat bahin sa “nagdilaab nga mga udyong” nga mahimong mapalong sa usa ka tawo pinaagi sa dakong taming sa pagtuo. (Efe 6:16) Taliwala sa mga Romano, ang mga igpalantig ginama sa buhoan nga mga tangbo, ug sa tumoy sa ilalom nga bahin niini adunay puthaw nga sudlanan nga mahimong pun-on sa nagdilaab nga petrolyo (naphtha). Unya kini ipalantig gikan sa luag nga busogan, kay kon kini ipalantig gikan sa hugot nga busogan mapalong ang kalayo. Kon sulayan pagpalong ang maong makamatayng udyong pinaagig tubig mosamot lang hinuon ang siga, ug ang bugtong paagi sa pagpalong niini mao ang pagtabon niinig yuta.

Busogan ug pana. Sukad sa unang mga panahon ang busogan ug pana (Heb., qeʹsheth; Gr., toʹxon) gigamit sa pagpangayam ug sa pagpakiggubat. (Gen 21:20; 27:3; 48:22; Pin 6:2) Usa kini ka komon nga hinagiban taliwala sa mga Israelinhon (2Cr 26:​14, 15), sa mga nakig-away alang sa Ehipto (Jer 46:​8, 9), sa mga Asiryanhon (Isa 37:33), ug sa mga Medo-Persianhon.​—Jer 50:14; 51:11; tan-awa usab ang MAGPAPANA.

Ang paghisgot sa “busogan nga tumbaga” lagmit pagasabton nga nagkahulogang usa ka kahoy nga busogan nga gitaoran ug tumbaga. (2Sa 22:35) Ang ekspresyong ‘pagbawog sa busogan’ (sa literal, ‘pagtunob sa busogan’) nagtumong sa pagtaod ug pisi diha sa busogan. (Sal 7:12; 37:14; Jer 50:​14, 29) Lagmit himoon kini pinaagi sa pagtamak sa tungang bahin sa busogan; o ang usa ka tumoy sa busogan nga may gitaod nga pisi tumban samtang ang laing tumoy bawgon aron isab-it ang pikas tumoy sa pisi nga wala pa ihigot.

Ang mga pana (Heb., chits·tsimʹ) maoy ginama sa mga ohas nga tangbo o gaan nga kahoy, nga ang ilang mga punoan sagad may balhibo. Ang mga ulo sa pana sa sinugdan maoy ginama sa santik o bukog ug sa ulahi ginama sa metal. Usahay ang mga pana butangan ug sima, ituslob sa hilo (Job 6:4), o puston ug masunog nga materyales. (Sal 7:13) Kon bahin sa pangsunog nga pana, ang gihumolan ug lana nga pabilo ibutang diha sa mga lungag nga anaa sa ngilit sa ulo sa metal, ug duslitan sa dihang gamiton ang pana.

Katloan ka pana ang sagad isulod diha sa usa ka panit nga sudlanan o udyongan. Ang Asiryanhong mga kinulit nagpakita nga ang mga udyongan nga gisakay diha sa mga karo adunay sulod nga mga 50 ka pana.​—Itandi ang Isa 22:6.

Lambuyog. Sukad sa karaang kapanahonan ang lambuyog (Heb., qeʹlaʽ) maoy hinagiban sa mga magbalantay sa karnero (1Sa 17:40) ug sa mga manggugubat. (2Cr 26:14) Usa kini ka pirasong panit o usa ka laparon nga higot nga gilala gikan sa mga materyales sama sa mga ugat sa hayop, mga tikog, o buhok. Ang “lubyok sa lambuyog,” ang lapad nga bahin sa tunga sa lambuyog, maoy mosangga sa ipalantig nga bala. (1Sa 25:29) Ang usa ka tumoy sa lambuyog mahimong ihigot diha sa kamot o sa pulsohan samtang ang usa ka tumoy gunitan, ug kini buhian sa dihang ang lambuyog ilabyog na. Ang lambuyog nga may bala patuyokon paglabyog sa ibabaw sa ulo, tingali sa makadaghan, ug dayon ang usa ka tumoy niini kalit nga buhian, nga magpalagpot sa bala nga kusog ug tulin kaayo. Ang hamis, ligngin nga mga bato mao ang ilabinang gipangita ingong bala sa lambuyog, bisan tuod nga ang ubang igpalantig gigamit usab. (1Sa 17:40) Ang mga tiglambuyog kanunayng kauban sa kasundalohan sa Juda (2Cr 26:14) ug Israel.​—2Ha 3:25.

Puspos alang sa gubat, batuta, ug atsa-nga-panggubat. Ang “puspos alang sa gubat” dayag nga usa ka bug-at nga puspos o bunal, nga usahay gilukop ug metal. (Pr 25:18) Ang “batuta” maoy usa ka bunal nga kahoy, nga tingali gibutangan sa tumoy ug hait nga metal, nga gigamit ingong hinagiban. (Eze 39:9) Ang atsa-nga-panggubat maoy usa ka hinagiban nga sagad may mubo nga gunitanan nga kahoy o metal ug usa ka ulo nga bato o metal nga adunay hait nga sulab. Gihisgotan ang atsa-nga-panggubat diha sa mahulagwayong mga pulong sa Salmo 35:​3, diin si David nangamuyo kang Jehova nga ‘bakyawon ang bangkaw ug ang atsa nga duhay-sulab sa pagsugat niadtong nagagukod kanako.’

Armadura (Pangdepensa). Aron mapanalipdan ang iyang lawas gikan sa pang-atake nga mga hinagiban sa kaaway, ang usa ka sundalo mogamit ug lainlaing matang sa mga taming ug personal nga armadura.

Taming. Usa ka lapad nga pangdepensang armadura nga gigamit sa tanang nasod sa karaang panahon. Kini adunay gunitanan sa sulod ug dad-on sa mga manggugubat panahon sa gubat, nga sagad diha sa wala nga bukton o sa wala nga kamot, bisan tuod nga panahon sa pagmartsa kini tingali isab-it diha sa estrap sa abaga. Ang Isaias 22:6 nagpakita nga ang pipila ka taming lagmit gibutangan ug tabon nga tangtangon panahon sa panag-away. Sa panahon nga walay gubat, ang mga taming sagad ibutang diha sa mga tipiganan sa mga hinagiban.​—Aw 4:4.

Ang mga taming nga gigamit sa karaang kapanahonan sagad ginama sa kahoy nga giputos ug panit sa hayop, ug ang maong mga taming mahimong masunog. (Eze 39:9) Bisan tuod ang mga taming nga ginama sa kahoy ug panit sa hayop kasagarang gigamit, mopatim-aw nga ang metal nga mga taming dili kaayo komon, nga gigamit ilabina sa mga pangulo, mga bantay sa hari, o lagmit alang sa seremonyal nga mga katuyoan. (2Sa 8:7; 1Ha 14:​27, 28) Ang mga taming pahiran ug lana aron kini mahimong hunit ug dili masuphan ug umog, aron dili matay-an ang metal, o aron kini hamis ug danglog. (2Sa 1:21) Ang taming nga ginama sa panit sagad butangan ug usa ka bug-at nga linginong pabugdo nga metal diha sa tunga, nga nakahatag ug dugang proteksiyon.​—Job 15:26.

Ang “dakong taming” (Heb., tsin·nahʹ) pagadad-on sa mga sundalong nagbaktas nga sinangkapan kaayo sa hinagiban (2Cr 14:8) ug usahay sa usa ka tigdala sa taming. (1Sa 17:​7, 41) Kini linginon o kaha rektanggulo sama sa usa ka pultahan. Lagmit ang susamang “dakong taming” mao ang gipaila diha sa Efeso 6:16 pinaagi sa Gregong pulong nga thy·re·osʹ (gikan sa thyʹra, nga nagkahulogang “pultahan”). Ang tsin·nahʹ may igong gidak-on nga ikasalipod sa tibuok lawas. (Sal 5:12) Gigamit kini sa higayon nga himoon ang lig-ong mga talay sa mga manggugubat nga tig-atraka dala ang mga nagbansiwag nga mga bangkaw. Ang dakong taming usahay gihisgotan uban sa bangkaw sa paghisgot sa mga hinagiban sa katibuk-an.​—1Cr 12:​8, 34; 2Cr 11:12.

Ang gagmayng “taming” o “kalasag” (Heb., ma·ghenʹ) naandang dad-on sa mga magpapana ug kasagarang gamiton uban sa gaan nga mga hinagiban sama sa pana o busogan. Pananglitan, kini gidala sa mga Benjaminhong magpapana sa kasundalohan ni Haring Asa sa Juda. (2Cr 14:8) Ang gamay nga taming kasagaran lingin ug mas komon kay sa dakong taming, nga lagmit pangunang gigamit sa manomano nga panag-away. Mopatim-aw nga ang Hebreohanong tsin·nahʹ ug ma·ghenʹ magkalahi kaayo sa gidak-on sumala sa gipakita sa mga taming nga bulawan nga gihimo ni Solomon, diin ang bulawan nga gihaklap sa dagkong taming mas labaw ug upat ka pilo kay sa gihaklap sa gagmayng taming, o kalasag. (1Ha 10:​16, 17; 2Cr 9:​15, 16) Ang ma·ghenʹ, sama sa tsin·nahʹ, daw gigamit ingong bahin sa naandang mga hinagiban sa gubat.​—2Cr 14:8; 17:17; 32:5.

Ang Hebreohanong pulong nga sheʹlet, nga gihubad nga ‘lingin nga taming,’ makita sa pito ka beses diha sa Hebreohanong Kasulatan ug dayag nga susama sa mas komon nga ma·ghenʹ (taming), sanglit kini gigamit duyog sa ma·ghenʹ diha sa Awit ni Solomon 4:4.

Helmet. Usa ka kalo sa sundalo nga gidisenyo aron sa pagpanalipod sa usa ka manggugubat panahon sa gubat ug pangunang bahin gayod sa pangdepensang armadura. Ang Hebreohanong pulong alang sa “helmet” maoy koh·vaʽʹ (ang laing pulong maoy qoh·vaʽʹ), samtang ang Gregong termino maoy pe·ri·ke·pha·laiʹa, nga sa literal nagkahulogang “palibot sa ulo.”​—1Sa 17:​5, 38; Efe 6:17.

Sa sinugdan, ang mga helmet sa mga Israelinhon lagmit ginama sa panit. Sa ulahi kini giputos ug tumbaga o puthaw ug gisul-ob sapaw sa delana, piltro, o panit nga mga kalo. Ang mga helmet nga tumbaga gigamit sa Israel sukad pa sa mga adlaw ni Haring Saul. (1Sa 17:38) Bisan tuod nga sa sinugdan ang mga helmet maoy alang lamang sa mga hari ug sa ubang mga pangulo, sa ulahi kini gigamit sa kadaghanan, ug gihatagan ni Uzzias ang tanan niyang kasundalohan niini.​—2Cr 26:14.

Ang mga Filistehanon adunay mga helmet nga metal; si Goliat nagsul-ob ug usa ka helmet nga tumbaga. (1Sa 17:5) Gihisgotan ni Ezequiel ang mga helmet maylabot sa mga Persianhon, Etiopianhon, ug uban pa.​—Eze 27:10; 38:5.

Kotamaya. Usa ka kupo nga isul-ob ingong panalipod panahon sa gubat. Ang kotamaya (Heb., shir·yohnʹ o shir·yanʹ) maoy ginama sa panapton o panit nga kupo nga adunay ginatos ka gagmay nga pirasong gidugtongdugtong nga metal (daw sama sa mga himbis sa isda) nga gikabit diha niini. Sagad nga kini magtabon sa dughan, likod, ug mga abaga, apan usahay kini moabot sa mga tuhod o gani sa mga buolbuol.​—1Sa 17:5.

Taliwala sa mga Hebreohanon ang kotamaya sagad nga ginama sa panit nga gitabonan ug mga samag-himbis o mga palid nga metal. Busa, ang nagsul-ob mapanalipdan pag-ayo, apan, bisan pa niana, mahimong madutlan sa bahin diin ang mga samag-himbis nga metal gidugtong o diin ang kotamaya gisumpay sa ubang bahin sa armadura. Busa, si Haring Ahab grabeng nasamdan sa usa ka magpapana nga ‘nakaigo sa hari sa Israel sa kinataliwad-an sa mga dugtong ug sa kotamaya.’​—1Ha 22:34-37.

Bakos. Ang bakos sa sundalo sa karaang kapanahonan maoy usa ka panit nga ibakos sa hawak o balat-ang. Lainlain ang gilapdon niini gikan sa 5 hangtod sa 15 sm (2 hangtod sa 6 pul.) ug sagad gitaoran ug mga palid nga puthaw, plata, o bulawan. Ang espada sa manggugubat isab-it diha niini, ug usahay ang bakos suportahan ug usa ka estrap sa abaga. (1Sa 18:4; 2Sa 20:8) Samtang ang gitangtang nga bakos nagpasabot sa kahayahay (1Ha 20:11), ang pagbakos sa balat-ang ug sa hawak nagpaila nga ang usa andam nga mohimog aksiyon o makiggubat.​—Ex 12:11; 1Ha 18:46; 1Pe 1:​13, ftn sa Rbi8.

Mga Putos sa Bitiis. Kini maoy armadura nga gilangkoban sa nipis nga mga palid sa metal, nga nagtabon sa bitiis tali sa buolbuol ug sa tuhod. Ang bugtong paghisgot sa Bibliya bahin niini makaplagan diha sa 1 Samuel 17:​6, diin gipakita nga ang higante nga Filistehanong manggugubat nga si Goliat nga taga-Gat adunay “putos [Heb., mits·chathʹ] nga tumbaga ibabaw sa iyang mga tiil.” Lagmit nga ang mga Israelinhon migamit usab ug mga putos sa bitiis.

Espirituwal nga Armadura. Bisan tuod nga ang tinuod nga mga Kristohanon dili moapil sa unodnon nga pagpakiggubat, sila makiggubat ug gipakasama sa mga sundalo. (Flp 2:25; 2Ti 2:3; Flm 2) Ang Kristohanon adunay pakigdumog “batok sa mga kagamhanan [wala maglangkob sa mga tawo nga unod ug dugo], batok sa mga awtoridad, batok sa mga magmamando sa kalibotan niini nga kangitngit, batok sa daotang mga puwersa nga espirituhanon sa langitnong mga dapit.” (Efe 6:12) Sanglit ang pisikal nga mga hinagiban ug armadura dili magsilbi sa pagpakiggubat batok sa labaw-tawhanon nga mga espiritu, ang mga Kristohanon kinahanglang ‘magdala sa kompletong armadura sa Diyos.’​—Efe 6:13.

Gitambagan ni Pablo ang mga Kristohanon nga kinahanglang ‘baksan nila ang ilang hawak sa kamatuoran.’ (Efe 6:14) Maingon nga ang usa ka bakos makasuportar ug makapanalipod sa balat-ang, ang dili-mabungkag nga pagtapot sa kamatuoran sa Diyos makapalig-on sa usa ka Kristohanon sa iyang determinasyon nga magpabiling lig-on bisan sa mga pagsulay.

Dayon, ang usa ka Kristohanon kinahanglang magsul-ob “sa panagang sa dughan sa pagkamatarong.” (Efe 6:14) Ang usa ka literal nga panagang sa dughan nagsilbing panalipod sa hinungdanong mga organo, ilabina sa kasingkasing. Dayag nga tungod sa masalaypong kiling sa kasingkasing, ilabinang gikinahanglan ang pagkamatarong ingong panagang sa dughan alang sa mahulagwayong kasingkasing.​—Gen 8:21; Jer 17:9.

Ang usa ka bahin sa espirituwal nga armadura mao nga ang mga tiil kinahanglang ‘sinul-oban sa kasangkapan sa maayong balita sa pakigdait.’ (Efe 6:15) Ang Gregong pulong nga he·toi·ma·siʹa, nga gihubad nga “kasangkapan,” adunay paninugdang kahulogan nga “pagkaandam.” (Tan-awa ang Int; NIV; TEV.) Ang pagkasinangkapan ug pagkaandam kanunay sa usa ka Kristohanon sa pagsangyaw sa “maayong balita” ngadto sa uban, ug magbuhat niana bisan sa mga kalisdanan, makatabang kaniya aron makalahutay nga matinumanon.

Ang usa ka hinungdanong bahin sa espirituwal nga armadura mao “ang dakong taming sa pagtuo.” Sama sa usa ka dakong taming nga nagatabon sa halos tanang bahin sa lawas, ang pagtuo kang Jehova nga Diyos ug sa iyang katakos sa pagtuman sa iyang mga saad makaarang sa usa ka Kristohanon sa ‘pagpalong sa tanang nagdilaab nga mga udyong sa daotan.’ (Efe 6:16; itandi ang Sal 91:4.) Ang pagtuo motabang sa usa ka Kristohanon sa pagbarog batok sa mga pag-atake sa daotang mga espiritu, sa pagsukol sa mga tentasyon sa imoralidad, sa paglikay sa materyalistikanhong mga tinguha, ug dili moangka tungod sa kahadlok, pagduhaduha, o sobrang kaguol.​—Gen 39:7-12; Heb 11:15; 13:6; San 1:6; 1Te 4:13.

Maingon nga ang usa ka helmet magpanalipod sa ulo sa usa ka sundalo, “ang helmet sa kaluwasan” magpanalipod usab sa gahom sa panghunahuna sa mga Kristohanon batok sa dili-diyosnong mga impluwensiya. (Efe 6:17) Ang pagsul-ob sa ‘paglaom sa kaluwasan ingong helmet’ nagkahulogan sa ‘pagtutok ngadto sa pagbayad sa ganti,’ sama sa gibuhat ni Moises.​—1Te 5:8; Heb 11:26.

“Ang espada sa espiritu, nga mao ang pulong sa Diyos,” mahinungdanon kaayo alang sa mga Kristohanon sa pagsalikway sa bakak nga mga pagtulon-an ug mga tradisyon sa tawo ug sa pagtudlo sa kamatuoran ug sa “pagpukan sa lig-ong pagkatarok nga mga butang.”​—Efe 6:17; 2Co 10:​4, 5.