PAGTABON-SA-SALA
Ang Cebuanong mga pulong nga “pagtabon-sa-sala” nga gikuha sa Iningles nga pulong nga “atonement” naggikan sa Iningles nga ekspresyong “at one” (katakdo). Sa Hebreohanong Kasulatan ang mga terminong gigamit sa pagtabon-sa-sala makita sa daghang higayon, ilabina diha sa mga basahon sa Levitico ug Numeros. Ang ka·pharʹ mao ang Hebreohanong pulong alang sa pagtabon-sa-sala, ug lagmit kini sa orihinal nagkahulogang “tabon,” bisan tuod gisugyot usab ang “pagpapas.”
Ang Panginahanglan sa Tawo Alang sa Pagtabon-sa-Sala. Ang tawo nanginahanglan ug pagtabon-sa-sala tungod sa napanunod nga kasal-anan (1Ha 8:46; Sal 51:5; Ecc 7:20; Rom 3:23), ug ang may tulubagon niini, dili ang Diyos, kondili ang tawo mismo. (Deu 32:4, 5) Si Adan, kinsa nawad-an sa kinabuhing walay kataposan ingong hingpit nga tawo, nagpasa sa sala ug kamatayon sa iyang mga kaliwat (Rom 5:12), ug busa ang mga kaliwat ni Adan nailalom sa paghukom sa kamatayon. Kon buot sa tawo nga mabatonan pag-usab ang kahigayonan nga makatagamtam sa kinabuhing walay kataposan, nan, nahiuyon sa legal nga prinsipyo nga gilakip sa ulahi ni Jehova diha sa Moisesnong Balaod, nga mao, ang usa ka butang kinahanglang matumbasan sa sama nga butang, ang eksaktong pagtabon-sa-sala gikinahanglan alang sa nawala ni Adan.—Deu 19:21.
Sumala sa paggamit niini diha sa Bibliya, ang “pagtabon-sa-sala” adunay pangunang ideya sa “pagtabon” o “pagbaylo,” ug ang gihatag ingong baylo o ingong “tabon” alang sa laing butang kinahanglang susama gayod niana. Busa, ang bisan unsa nga ibayad sa usa ka butang nga nawala kinahanglang “katakdo” nianang laing butang, nga bug-os motugbang niana ingong eksaktong katumbas. Kinahanglang kini dili sobra o kulang. Walay tawong dili-hingpit ang makatagana sa maong pagtabon o pagtabon-sa-sala aron ipasig-uli ang hingpit nga tawhanong kinabuhi ngadto kang bisan kinsa o sa tanang katawhan. (Sal 49:7, 8) Aron makahimog eksaktong pagtabon-sa-sala sa kon unsay nawala ni Adan, ang usa ka halad-sa-sala nga may eksaktong bili sa usa ka hingpit nga tawhanong kinabuhi kinahanglang itagana.
Gisugdan ni Jehova nga Diyos ang usa ka kahikayan alang sa pagtabon-sa-sala taliwala sa mga Israelinhon nga naglandong sa usa ka mas dakong tagana sa pagtabon-sa-sala. Si Jehova ug dili ang tawo ang angayng pasidunggan sa pagtino ug sa pagbutyag sa paagi sa pagtabon-sa-sala aron matakpan ang napanunod nga sala ug sa pagtaganag kahupayan gikan sa pagkahinukman ngadto sa kamatayon.
Mga Halad sa Pagtabon-sa-Sala. Ingon sa gisugo sa Diyos, ang mga Israelinhon kinahanglang motanyag ug mga halad ingong mga halad-sa-sala aron makahimo ug pagtabon-sa-sala. (Ex 29:36; Lev 4:20) Ang ilabinang makahuloganon mao ang tinuig nga Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala, sa dihang ang hataas nga saserdote sa Israel motanyag ug mga halad nga hayop ug mohimog pagtabon-sa-sala alang sa iyang kaugalingon, alang sa ubang mga Levihanon, ug alang sa dili-saserdoteng mga tribo sa Israel. (Lev 16) Ang ihalad nga mga hayop kinahanglang walay ikasaway, nga nagpaila sa gikinahanglang kahingpitan alang sa gilarawanan niini. Dugang pa, dako kaayo ang bili sa pagtabon-sa-sala tungod kay kinabuhi mismo sa hayop ang gihalad, ug ang dugo niini giula aron sa paghimog pagtabon-sa-sala. (Lev 17:11) Ang pagtanyag sa mga Israelinhon ug mga halad-sa-sala ug ang pagtuman sa nagkadaiyang mga bahin sa tinuig nga Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala sa walay duhaduha nagpatisok diha sa ilang mga hunahuna sa pagkaseryoso sa ilang makasasalang kahimtang ug sa ilang dakong panginahanglan sa bug-os nga pagtabon-sa-sala. Bisan pa niana, ang mga halad nga hayop dili sa bug-os makatabon-sa-sala sa tawo sanglit ang mga hayop mas ubos sa tawo, kinsa gihatagan ug pagbulot-an ibabaw niini.—Gen 1:28; Sal 8:4-8; Heb 10:1-4; tan-awa ang ADLAW SA PAGTABON-SA-SALA; HALAD.
Katumanan Diha Kang Kristo Jesus. Ang Kristohanon Gregong Kasulatan tatawng naglangkit sa bug-os nga pagtabon sa tawhanong mga sala uban kang Jesu-Kristo. Diha kaniya natuman ang mga larawan ug mga landong sa Moisesnong Balaod, sanglit siya mao ang Usa nga gilandongan sa nagkalainlaing mga halad nga hayop. Ingong hingpit, walay sala nga tawo, si Jesus mao ang halad-sa-sala alang sa tanang kaliwat ni Adan nga sa kataposan ipahigawas ra gikan sa napanunod nga sala ug kamatayon. (2Co 5:21) Si Kristo “mihalad ug usa ka halad alang sa mga sala hangtod sa kahangtoran” (Heb 10:12), ug siya gayod “ang Kordero sa Diyos nga magakuha sa sala sa kalibotan.” (Ju 1:29, 36; 1Co 5:7; Pin 5:12; 13:8; itandi ang Isa 53:7.) Ang kapasayloan nag-agad sa pag-ula sa dugo (Heb 9:22), ug ang mga Kristohanon nga nagalakaw sa kahayag gipasaligan nga ‘ang dugo ni Jesus nga Anak sa Diyos nagahinlo kanato gikan sa tanang sala.’—1Ju 1:7; Heb 9:13, 14; Pin 1:5.
Ang hingpit nga tawhanong kinabuhi ni Jesus nga gitanyag ingong halad mao ang gilandongan sa halad-sa-sala. Kini ang bililhong butang nga nagpalit sa katawhan, nga naglukat kanila gikan sa napanunod nga sala ug kamatayon. (Tit 2:13, 14; Heb 2:9) Si Kristo mismo nag-ingon: “Ang Anak sa tawo mianhi, dili aron pagaalagaran, kondili aron sa pag-alagad ug sa paghatag sa iyang kalag nga usa ka lukat [Gr., lyʹtron] baylo sa daghan.” (Mar 10:45; tan-awa ang LUKAT, MANLULUKAT.) Ang iyang halad eksaktong nagtabon sa kon unsay nawala sa makasasalang si Adan, sanglit si Jesus maoy hingpit ug busa katumbas ni Adan sa wala pa makasala kining unang tawo.—1Ti 2:5, 6; Efe 1:7.
Nahimong posible ang pagpasig-uli. Ang tawhanong sala nagpahinabog ulang tali sa Diyos ug sa tawo, kay si Jehova dili mouyon sa sala. Kini nga ulang tali sa tawo ug sa iyang Maglalalang mawala lamang pinaagi sa pagtuman sa kinahanglanon sa tinuod nga “pagtabon,” o panghimayad, sa maong sala. (Isa 59:2; Hab 1:13; Efe 2:3) Apan gipaposible ni Jehova nga Diyos ang pagpasig-uli tali sa iyang kaugalingon ug sa makasasalang katawhan pinaagi sa hingpit nga tawong si Jesu-Kristo. Busa, si apostol Pablo misulat: “Kita usab nagasadya diha sa Diyos pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Kristo, nga pinaagi kaniya kita karon nakadawat sa pagpasig-uli.” (Rom 5:11; tan-awa ang PAGPASIG-ULI.) Aron makabaton sa pag-uyon ni Jehova, kinahanglang dawaton ang tagana sa Diyos sa pagpasig-uli pinaagi kang Jesu-Kristo. Pinaagi lamang niini nga mahimong mabatonan ang kahimtang nga susama nianang kang Adan sa wala pa siya makasala. Ang gugma sa Diyos gipasundayag pinaagi sa pagtagana nianang maong pagpasig-uli.—Rom 5:6-10.
Ang hustisya nakab-ot pinaagi sa halad pasig-uli. Bisan pa niana, kinahanglang makab-ot ang sukdanan sa hustisya. Ang tawo, bisan tuod gilalang nga hingpit, nawad-an sa maong pagkahingpit tungod sa sala ug busa si Adan ug ang iyang mga kaliwat nailalom sa paghukom sa Diyos. Tungod sa hustisya ug pagtapot sa mga prinsipyo sa pagkamatarong kinahanglang ipahamtang sa Diyos ang silot sa iyang balaod batok sa masinupakong si Adan. Apan ang gugma maoy nagpalihok sa Diyos sa paghimog kahikayan sa paghulip aron nga pinaagi niana makab-ot ang sukdanan sa hustisya, ug gani bisag wala maglapas sa hustisya, ang mahinulsolong mga kaliwat ni Adan mapasaylo ug makabaton ug pakigdait uban sa Diyos. (Col 1:19-23) Busa, si Jehova ‘nagpadala sa iyang Anak ingong usa ka halad pasig-uli alang sa atong mga sala.’ (1Ju 4:10; Heb 2:17) Ang pagpasig-uli nagkahulogan nga ang usa mahimong dalawaton, o inuyonan. Tungod sa halad pasig-uli ni Jesus, ang Diyos dili na magkondenar sa tawhanong linalang kondili pakitaan na siyag pag-uyon ug kaluoy. Kini nga pagpasig-uli nagwagtang sa kasal-anan ug sa pagkahinukman ngadto sa kamatayon alang sa espirituwal nga Israel ug sa tanan nga buot mobaton niini.—1Ju 2:1, 2; Rom 6:23.
Ang ideya sa paghulip tatawng makita diha sa pipila ka teksto sa Bibliya nga naghisgot sa pagtabon-sa-sala. Pananglitan, si Pablo miingon nga “si Kristo namatay alang sa atong mga sala sumala sa Kasulatan” (1Co 15:3), ug nga “pinaagi sa pagpalit, gipagawas kita ni Kristo gikan sa tunglo sa Balaod pinaagi sa pagkahimong tinunglo inay nga kita [mga Hudiyo], tungod kay kini nahisulat: ‘Tinunglo ang matag tawo nga gibitay sa estaka.’” (Gal 3:13; Deu 21:23) Si Pedro mikomento: “Siya nagpas-an sa atong mga sala diha sa iyang kaugalingong lawas sa estaka, aron kita mamatay ngadto sa kasal-anan ug mabuhi ngadto sa pagkamatarong. Ug ‘pinaagi sa iyang mga labod kamo nangaayo.’” (1Pe 2:24; Isa 53:5) Si Pedro usab misulat: “Si Kristo namatay sa makausa alang sa tanang panahon maylabot sa mga sala, usa ka matarong nga tawo alang sa mga dili-matarong, aron siya magtultol kaninyo ngadto sa Diyos.”—1Pe 3:18.
Ang mahigugmaong tagana nagkinahanglan ug pagtuo. Ang gugma gipasundayag sa Diyos ug ni Kristo maylabot sa tagana sa bug-os nga pagtabon sa napanunod nga tawhanong mga sala. (Ju 3:16; Rom 8:32; 1Ju 3:16) Ugaling, aron makabenepisyo niini ang usa ka tawo kinahanglang maghinulsol gayod ug siya kinahanglang magpasundayag ug pagtuo. Si Jehova wala mahimuot sa mga halad sa Juda sa dihang gitanyag kini nga walay hustong tinamdan. (Isa 1:10-17) Gipadala sa Diyos si Kristo “ingong halad alang sa pagpasig-uli pinaagi sa pagtuo diha sa iyang dugo.” (Rom 3:21-26) Kadtong kinsa pinaagi sa pagtuo modawat sa tagana sa Diyos sa pagtabon-sa-sala pinaagi ni Jesu-Kristo makabaton ug kaluwasan; kadtong kinsa mosalikway niini dili makabaton niana. (Buh 4:12) Ug, si bisan kinsa nga “tinuyo nga magpakasala human makadawat sa tukmang kahibalo sa kamatuoran, wala nay halad nga nahibilin alang sa sala, apan may usa ka makahahadlok nga pagpaabot sa paghukom.”—Heb 10:26-31.