Pagbantay Batok sa Makadaot nga Tabi!

“Diha sa daghang pulong dili gayod mawad-an sa kalapasan, apan kadtong nagapugong sa iyang mga ngabil nagalihok nga maalamon.”—PROVERBIO 10:19.

1. Unsa ka makadaot ang pandaot nga tabi, o pagbutangbutang?

WALAY makausab sa makamatayng hilo nga mahimong makapahimsog nga ilimnon. Ang pandaot nga tabi, o pagbutangbutang, gipakasama sa hilo, nga magakuha sa usa ka tawong matarong sa iyang maayong ngalan. Ang Romanhon nga magbabalak si Juvenal nagtawag sa pagbutangbutang “nga labing grabe sa tanang mga hilo.” Ug ang Ingles nga magsusulat ug drama si William Shakespeare nagbutang niining mga pulonga sa baba sa usa sa iyang mga karakter: “Siya nga nagakawat gikan nako sa akong maayong ngalan nagakawat kanako nianang dili makapadato kaniya apan mopahimo kanakong kabus uyamot.”

2. Unsang mga pangutana ang angay pagatagdon?

² Apan unsa ang tabi? Sa unsang paagi lahi kini gikan sa pagbutangbutang? Nganong magbantay batok sa makadaot nga tabi? Ug sa unsang paagi kini mahimo?

Kon sa Unsang Paagi Lahi Sila

3. Unsay kalainan sa tabi ug sa pagbutangbutang?

³ Ang tabi maoy “walay pulos nga estorya, dili kanunay tinuod, mahitungod sa ubang mga tawo ug sa ilang mga kahikayan.” Kini maoy “dili seryoso, hinigala nga sultihay o pagsulat.” Sanglit kitang tanan interesado sa mga tawo, kita usahay mosulti ug maayo, makapalig-ong mga butang mahitungod sa uban. Ang pagbutangbutang lahi. Kini maoy “bakak nga taho nga may tuyo sa pagbuong sa maayong ngalan ug kadungganan sa lain.” Kini nga tabi sa katibuk-an makadaot ug dili-kristohanon.

4. Sumala sa usa ka magsusulat, sa unsang paagi mosugod ang pagbutangbutang, ug gikan sa unsa kini mosugod?

⁴ Ang dili makadaot nga tabi mahimong mosangpot sa pagbutangbutang. Miingon ang usa ka magsusulat si Arthur Mee: “Sa kasagaran ang pagbutangbutang makapanamastamas sa tawo, ug makadaot kaniya, mosugod sa tabi, nga tingali, mitungha tungod lamang sa pagkawalay trabaho. Kini maoy usa sa labing dako sa mga kadaotan sa kalibotan, apan kini gikan, sa kasagaran, sa pagkawalay-alamag. Atong makita kini ilabina taliwala niadtong mga tawong walay trabaho, ug walay tumong sa kinabuhi.”

5. Unsa ang diwa sa tambag ni Pablo sa 1 Timoteo 5:11-15?

⁵ Sanglit ang walay pulos nga estorya mahimong modangat sa pagbutangbutang, si apostol Pablo misulti batok sa pipila ka mga tabian. Human nga gihisgotan ang mga babayeng balo nga angay tabangan sa kongregasyon, siya misulat: “Ayawg iapil ang mga babayeng balo nga batan-on, kay sa diha nga ang ilang seksuwal nga pangibog magapabulag kanila ug ni Kristo, . . . sa samang higayon sila makakat-on nga magtinapol, manumbalay; oo, dili lamang magtinapol, kondili magtabitabi ug manghilabot sa mga kahikayan sa ubang mga tawo, magapanulti sa dili angay nilang isulti. Busa buot ko nga managpamana ang mga batan-ong babayeng balo, manganak, magdumala sa ilang panimalay, aron dili sila maghatag sa kaaway sa higayon sa pagsultig mga pagdaot. Kay, sa pagkamatuod, aduna nay pipila kanila nga mitipas sa pagsunod kang Satanas.”​—1 Timoteo 5:11-15.

6. Unsay angay buhaton aron mabuntog ang personal nga kahuyangan sa matang sa tabi nga hayan motultol sa pagbutangbutang?

⁶ Sanglit misulat si Pablo ubos sa balaan nga pagdasig, siya wala maghimog dili-timbang nga komento bahin niadtong mga babayehana. Ang iyang gisulti angay sa seryoso kaayo nga pagpalandong. Walay diyosnong babaye nga gustong ‘motipas ug mosunod kang Satanas.’ Bisan pa, komosta kon ang usa ka Kristohanong babaye makakaplag nga siya dunay kahuyangan sa matang sa tabi nga makapahimo kaniyang sad-an sa pagbutangbutang? Nan kinahanglan sa mapaubsanon sundon niya ang tambag ni Pablo: “Ang mga babaye kinahanglan . . . magmaugdang, dili mabutangbutangon.” Siya miingon usab: “Pasagdi nga ang mga babayeng tigulang matinahuron ug batasan, dili mabutangbutangon.” (1 Timoteo 3:11; Tito 2:3) Angay ipadapat usab sa mga igsoong lalaki nga seryoso kanang maalamong tambag.

7. Sa Kasulatanhon, nganong makaingon ka nga kinahanglan kontrolahon natong tanan ang atong igasulti?

⁷ Siyempre, may mga panahon nga kitang tanan makahisgot bahin sa ubang mga tawo, sa ilang mga eksperyensiya sa ministeryo, ug uban pa. Apan, dili gayod kita ‘molingkod ug mosultig daotan batok sa atong igsoon.’ (Salmo 50:19, 20) Sa pagkatinuod, maalamon ang dili pagsultig daghan tungod kay “diha sa daghang pulong dili gayod mawad-an sa kalapasan, apan kadtong nagapugong sa iyang mga ngabil nagalihok nga maalamon.” (Proverbio 10:19) Busa magbantay gayod kita batok sa tabi, bisan kon daw dili kini makadaot. Kita dili angay maghisgot bahin sa mga tawo sa tanang panahon, sanglit kita dunay maayong kapilian nga hilisgotan kon atong palandongon ang matarong, maputli, hiligugmaon, maligdong, ug dalayegong mga butang.​—Filipos 4:8.

Kon sa Unsang Paagi ang Tabi Mahimong Pagbutangbutang

8. Nganong dili daotan kanunay ang paghisgot bahin sa isigka-Kristohanon?

⁸ Walay daotan ang paghisgot bahin sa pag-alagad sa kanataran ug ang ubang diyosnong mga kalihokan sa kaubang mga magtutuo kon husto kita ug walay kadaot ang moresulta sa atong isulti. Sa pagkamatuod, ang positibong mga komento bahin niini tingali makadasig sa uban. (Itandi ang Buhat 15:30-33.) Ang ubang mga Kristohanon naghisgot bahin sa matinumanong tigulang nga si Gayo, nga bahin kaniya misulat si apostol Juan: “Hinigugma, maoy buhat sa pagkamatinuohon ang imong bisan unsang pag-alagad ngadto sa mga igsoon, ilabina sa mga dumuloong, nga maoy nanghimatuod sa imong gugma diha sa atubangan sa kongregasyon.” (3 Juan 5, 6) Busa dili kanunay daotan ang paghisgot bahin sa isigka-Kristohanon.

9. (a) Sa unsang paagi ang walay pulos nga tabi mosangpot ug pagbutangbutang diha sa matarong? (b) Unsang mga pangutana nga maayong ibangon nato sa atong kaugalingon?

⁹ Apan, ang dili-seryosong tabi mahimong moresultag pagbutangbutang diha sa matarong kon mangutingkay pa kita sa ilang pribadong mga kalihokan, sa pagtuki sa ilang mga motibo, o magduhaduha sa ilang paggawi. Batasanon nato nga magbangon kitag mga pangutana, sama sa: Ang ako bang isulti makadaot sa dungog sa laing tawo? Ang ako bang isulti tinuod? (Pinadayag 21:8) Makasulti ba ako sa samang butang sa iyang atubangan? Makahatag ba kini ug kagubot sa kongregasyon? Ang ako bang mga pulong makakuha kaniya sa mga pribilehiyo sa pag-alagad? Ang kasina ba maoy anaa sa akong kasingkasing? (Galacia 5:25, 26; Tito 3:3) Ang bunga ba kaha sa akong isulti maayo o makadaot? (Mateo 7:17-20) Mosulti ba ako ug samang mga butang bahin sa mga apostoles? (2 Corinto 10:10-12; 3 Juan 9, 10) Ang mao bang tabi angay niadtong may pagtahod kang Jehova?

10, 11. Sumala sa Salmo 15:1, 3, unsay atong buhaton kon gusto nato nga mahimong dinapit sa Diyos?

¹⁰ Naghisgot niadtong nagahimaya sa Diyos, ang Salmo 15:1 nangutana: “Oh Jehova, kinsa man ang mahimong dinapit sa imong tabernakulo? Kinsa man ang magapuyo sa imong bukid nga balaan?” Mahitungod niining mga tawhana, ang salmistang David mitubag: “Siya nga dili magbutangbutang uban sa iyang dila. Sa iyang higala siya walay gihimong daotan, ug wala magpasipala batok sa iyang suod nga kaila.” (Salmo 15:3) Dinhi ang pulong “pagbutangbutang” maoy gikan sa Hebreohanong berbo nga nagkahulogan “sa pagtamak niana” ug busa “pagsuroysuroy.” Ang mga Israelinhon gisugo: “Ayaw pagsuroysuroy sa pagbutangbutang taliwala sa imong katawhan.” (Levitico 19:16, New International Version) Ang bisan kinsa nga ‘magsuroysuroy sa pagbutangbutang’ dili dinapit ug higala sa Diyos.

¹¹ Ang mga higala sa Diyos dili mobuhat ug daotan sa ilang mga kauban ug dili mokuha, o modawat ingong matuod, sa bisan unsang mga estorya bahin sa matarong nga kaila. Inay ipakaylap ang bakak nga mga estorya mahitungod sa isigkamagtutuo ug dugangan ang daotang pagpakaulaw sa mga dili-diyosnon nga ila nang gipas-an, angay mosulti kita ug maayo mahitungod kanila. Dili gayod nato dugangan pa ang mga palas-anon sa atong matinumanong mga igsoong lalaki ug mga babaye pinaagi sa pagsultig makauulawng mga butang mahitungod kanila.

Kon May Motunghang mga Problema

12. Sa unsang paagi ang Buhat 15:36-41 makatabang kanato kon kita matintal sa pagtabi mahitungod sa usa ka tawo nga atong gikabangi?

¹² Sanglit dili man hingpit, tingali matintal kita sa pagsultig dili-maayo batok sa usa ka tawo nga kita dunay seryosong kabangian. Apan palandonga ang nahitabo sa sugdan na unta ni apostol Pablo ang iyang ikaduhang misyonaryong biyahe. Bisan pa nga gusto ni Bernabe nga paubanon nila si Marcos, si Pablo wala mosugot, “sa nakakita nga gibiyaan sila ni [Marcos] sa Pamphylia ug wala mopadayon sa buluhaton uban kanila.” Tungod niana, nahitabo ang “mainit nga pagsilaob sa kasuko,” ug sila nagbulag. Gidala ni Bernabe si Marcos uban kaniya sa Cipro, samtang si Pablo mipili kang Silas sa pag-uban kaniya sa Siria ug sa Cilicia. (Buhat 15:36-41) Sa ulahi, ang kasungian tali kang Pablo, Bernabe, ug Marcos sa dayag naalim, kay si Marcos nagkauban man sa apostol didto sa Roma, ug gidayeg siya ni Pablo. (Colosas 4:10) Bisan tuod dunay mga kabangian, walay ebidensiya nga kadtong mga Kristohanon nagsuroysuroy nga nanglibak sa usa ug usa taliwala sa kaubang mga Kristohanon.

13. Ilalom sa unsang mga kahimtang maylabot kang Pedro nga gisuklan ni Pablo ang tintasyon sa pagtabi bahin sa isigka-Kristohanon?

¹³ Gisuklan usab ni Pablo ang tintasyon sa makadaot nga tabi sa dihang iyang gibadlong si Cephas (Pedro), kinsa naulaw sa pagkigsalo sa pangaon uban sa mga magtutuong Hentil ug sa pag-uban kanila tungod sa presensiya sa pipila ka Hudiyohanong mga Kristohanon gikan sa Jerusalem. Inay magtabi mahitungod kang Pedro, “ginawong siya sa pagsupak” ni Pablo, misulti sa “atubangan kanilang tanan.” (Galacia 2:11-14) Wala usab libaka ni Pedro ang iyang tigbadlong. Sa pagkamatuod, iyang gihisgotan siya sa ulahi nga “atong minahal nga igsoong Pablo.” (2 Pedro 3:15) Busa bisan pa nga kinahanglang badlongon ang isigkamagtutuo, dili kini katarongan sa pagtabi bahin kaniya. Dunay maayo kaayong mga katarongan sa pagbantay batok sa maong sinultihan ug sa pagsukol sa tintasyon sa pagpasag makadaot nga tabi.

Nganong Magbantay?

14. Unsa ang pangunang katarongan sa dili pagpamati o sa pagpakaylap sa makadaot nga tabi?

¹⁴ Ang pangunang katarongan kon nganong dili kita angay mamati sa makadaot nga tabi o moapil sa pagpasa niana tungod kay kita gustong mopahimuot kang Jehova, kinsa nagatunglo sa pagbutangbutang. Sumala sa gipahayag na, ang paagi sa paglantaw sa Diyos sa pagbutangbutang gitin-aw sa dihang gisugo ang mga Israelinhon: “Dili ka magsuroysuroy sa pagbutangbutang sa taliwala sa imong katawhan. Dili ka magpanghimaraot batok sa dugo sa imong isigkatawo. Ako mao si Jehova.” (Levitico 19:16) Nan, aron atong matagamtam ang balaang pag-uyon, dili gayod kita magbutangbutang kang bisan kinsa nga hayan atong mahisgotan sa atong mga kolokabildo.

15. Kinsa ang labing dakong tigbutangbutang, ug unsay epekto sa pag-apil sa makadaot nga tabi sa atong relasyon sa Diyos?

¹⁵ Laing katarongan sa dili pag-apil sa makadaot nga tabi mao nga kana motultol sa pagsundog kang Satanas, ang labing dakong tigbutangbutang kang Jehova. Kining labing dakong kaaway sa Diyos sa tukma gihatagan sa ngalang “Yawa” (Grego, di·aʹbo·los), nga nagkahulogang “tigbutangbutang.” Sa dihang namati si Eva sa mabutangbutangong sulti batok sa Diyos ug milihok niana, ang unang tawhanong magtiayon nabulag gikan sa ilang labing suod nga Higala. (Genesis 3:1-24) Dili gayod kita magpadaog sa mga laraw ni Satanas ug magpalangkit sa makadaot nga tabi nga makawala sa balaan nga pag-uyon ug nga, busa, makapabulag kanato gikan sa atong labing suod nga Higala, si Jehova nga Diyos.

16. Sa unsang paagi ang tigbutangbutang ‘nagpabulag sa suod nga higala’?

¹⁶ Dili gayod kita mamati sa mga tabian nga nagapandaot, sanglit sila makapabulag ug mga higala. Sa kasagaran, ang mga tigbutangbutang nagapasobra, nagatuis, nagapamakak, ug nagatumpok ug makasakit nga mga pulong. Inay makigsulti sa tawo sa nawong ug nawong, sila maghinunghongay sa iyang likod. Ang walay-pasikaranang mga pagduhaduha kasagaran mapukaw. Busa, “ang tabian magapabulag sa labing suod nga higala.”​—Proverbio 16:28.

17. Nganong kinahanglan magbantay kita batok sa seryosong paglangkit sa walay pulos nga tabi?

¹⁷ Kinahanglan magbantay kita nga dili seryosong malangkit bisan sa pagtabi lamang. Ngano? Tungod kay ang usa ka estorya nga walay tuyo sa pagsakit kang bisan kinsa mahimong makasakit kon soblion. Tingali kini dugangan o tuison hangtod nga kini makabuong sa kadungganan sa usa ka tawong diyosnon, magakuha kaniya sa iyang maayong ngalan. Kon kana mahitabo, unsay imong bation kon ikaw ang nagsugod sa estorya o nagpasa niini? Basin isipon ka sa mga tawo nga usa nga posibleng mohatag kadaot, ug busa dili na sila makig-uban pa kanimo.​—Itandi Proverbio 20:19.

18. Sa unsang paagi ang tabi makahimog bakakon sa usa ka tawo?

¹⁸ Laing katarongan nga angay bantayan mao nga ang makadaot nga tabi mopahimo kanimong bakakon. “Ang mga pulong sa tigbutangbutang samag pagkaon nga lami nga tunlon, ug sila mosulod ngadto sa kinailadmang mga bahin sa tiyan.” (Proverbio 26:22) Komosta kon ikaw motulon ug bakak ug mosobli niana? Buweno, bisan kon sa imong hunahuna tinuod ang maong mga bakak, ikaw namakak kon imong ipakaylap kana. Sa dihang mabutyag ang pagkadili-tinuod niini, ikaw isipong bakakon. Gusto ba nimo kanang mahitabo? Dili ba ginapanubag sa Diyos ang bakakong mga magtutudlo tungod sa relihiyosong mga kabakakan? Oo, ug panubagon usab niya ang bakakong mga tigbutangbutang. Si Jesus mipasidaan: “Ang mga tawo magahatag unyag husay bahin sa matag pulong nga walay pulos nga ilang ginalitok sa adlaw sa paghukom; kay ikaw pagamatarongon pinaagi sa imong mga pulong ug pinaagi sa imong mga pulong pagahukman ka sa silot.” (Mateo 12:36, 37, Byington) Sanglit “kitang tanan magahatag unyag husay ngadto sa Diyos,” gusto ba nimong hukman ka niya ingong bakakong tigbutangbutang?​—Roma 14:12.

19. Nganong ikaingon nga ang makadaot nga tabi mahimong mamumuno?

¹⁹ Lain pa nga katarongan sa dili pagpakaylap sa makadaot nga tabi mao nga kini mahimong mamumuno. Oo, kini makamatay, makalaglag sa maayong dungog sa usa ka tawong inosente. Ang ubang mga dila maoy ‘mahait nga mga espada,’ ug ang mapait nga mga pulong sama sa mga pana nga moigo sa walay-sala gikan sa pagbanhig. Si David miampo: “Hinaot tagoan mo ako [Jehova] gikan sa sultisulti sa mga mamumuhat ug daotan, gikan sa kagubot sa mga mamumuhat ug kasakitan, nga nagbaid sa ilang mga dila sama sa usa ka espada, nga nagpunting sa ilang mga pana, mga pulong nga mapait, sa pagpana gikan sa tinagong mga dapit sa usa ka tawong walay-sala.” (Salmo 64:2-4) Gusto ba nimong mahimong responsable sa pagsultig daotang mga butang mahitungod sa isigkatawo hangtod sa punto nga siya mapugos sa pag-ampo ngadto sa Diyos ug kahupayan, sama sa gihimo sa salmista? Gusto ka ba nga mahimong sad-an nga katumbas sa pagbuno?

20. (a) Mahitungod sa kongregasyon sa Diyos, unsay mahitabo sa usa ka dili-mahinulsolon nga tigbutangbutang? (b) Unsay kinahanglang pagabantayan sa mga ansiano mahitungod sa tabi ug pagbutangbutang?

²⁰ Ang pagbutangbutang motultol sa pagpalagpot gikan sa organisasyon sa Diyos; ang usa ka tigbutangbutang mahimong ipalagpot, tingali ingong dili-mahinulsolong bakakon. Hinunoa, ang maong aksiyon dili himoon batok niadtong sad-an sa walay pulos nga tabi. Kinahanglang mainampoong timbangtimbangon pag-ayo sa mga ansiano ang mga butang, ilhon ang tinong kalainan sa tabi lang ug ang madinaoton nga pagbutangbutang. Aron mapalagpot, ang sad-an maoy tigdaot gayod, dili-mahinulsolon nga tigbutangbutang. Ang mga ansiano dili awtorisado sa pagpalagpot kang bisan kinsa alang sa walay nadang tabi nga napukaw tungod sa tawhanong interes apan dili bakak o makadaot. Ang mga butang kinahanglan dako na kaayo, ug kinahanglan dunay mga saksi nga may igong testimoniya sa pagpamatuod nga ang pagdaot sa dungog tino nga nalangkit. (1 Timoteo 5:19) Ang dili-mahinulsolong mga tigbutangbutang palagpoton aron ang pandaot nga tabi masumpo, ug ang kongregasyon mahigawas gikan sa pagkadahig sa sala. (1 Corinto 5:6-8, 13) Apan dili gayod magdalidali ang mga ansiano sa pagpalagpot kang bisan kinsa sa dili-kasulatanhon nga pasikaranan. Pinaagi sa pag-ampo ug tambag, sila makatabang sa tawo sa paghinulsol, pagpangayog pasaylo o kaha makig-uli, ug magpayon sa pag-uswag sa pagmanso sa dila.

Pagbutangbutang Ba?

21. Inay itabi ang usa ka tawong sad-an, unsay angay nimong buhaton?

²¹ Ang maalamong proverbio nag-ingon: “Ang tawo nga nagasuroysuroy ingong tawong tabian nagabutyag sa tinagoan, apan ang usa ka tawong matinumanon sa espiritu nagatago sa usa ka butang.” (Proverbio 11:13) Nagkahulogan ba kini nga kon may nahibaloan kang tawo nga sa tago nagahimog dakong kasal-anan, usa ka pagbutangbutang ang pagsulti mahitungod niana? Dili. Sa pagkamatuod, dili gayod ka magtabi bahin sa maong butang. Pakigsulti sa sad-an, awhaga siya sa pagpangayog tabang sa mga ansiano. (Santiago 5:13-18) Kon dili niya buhaton kini sa igo makataronganong panahon, ang kabalaka bahin sa kahinlo sa kongregasyon maoy mopalihok kanimo sa pagsulti sa maong butang ngadto sa mga ansiano.​—Levitico 5:1.

22. Nganong makaingon kita nga ang 1 Corinto 1:11 wala magtugot sa pagtabi?

²² Ang maong pagsulti tingali mosangpot ug disiplina sa sad-an, ug kana daw dili makalipay. Sa gihapon, ang tawo nga nabansay pinaagi sa disiplina magaanig bunga sa pagkamatarong. (Hebreohanon 12:11) Ang sala kinahanglan ibutyag ngadto sa gitudlo sa pag-atiman sa maong butang, dili sa mga tabian kinsa manabi bahin niana. Gisultihan ni Pablo ang mga Kristohanon sa Corinto: “Gikasuginlan ako bahin kaninyo, mga igsoon ko, sa sakop sa panimalay ni Cloe, nga kamo naglalisay.” (1 Corinto 1:11) Ang mga sakop ba niana nga panimalay nagtabi bahin sa isigkamagtutuo? Wala, apan ang taho gihimo ngadto sa usa ka responsableng ansiano nga makahimog mga lakang sa pagtabang niadtong nagkinahanglag tabang aron makabalik ang ilang mga tiil sa dalan sa kinabuhi.

23. Unsang mga pangutana ang nagapabiling pagatagdon?

²³ Kon motabang kita ug tawo sa pagbantay batok sa pagkalangkit sa makadaot nga tabi, kita nagahimog maayong butang alang sa iyang kaayohan. Ang maalamong sanglitanan nagaingon: “Kadtong nagabantay sa iyang baba nagamatngon sa iyang kalag. Apan kadtong nagawalis sa halapad sa iyang mga ngabil​—siya dunay kadaotan.” (Proverbio 13:3) Sa dayag, dunay maayong mga katarongan sa pagbantay batok sa makadaot nga tabi ug sa daotan nga pagbutangbutang. Apan, sa unsang paagi ang makadaot nga tabi masumpo? Hisgotan kini sa sunod nga artikulo.

Unsay Imong mga Tubag?

◻ Unsay kalainan sa walay pulos nga tabi ug sa pagbutangbutang?

◻ Sa unsang paagi ang tabi mahimong pagbutangbutang?

◻ Unsa ang pipila ka katarongan sa pagbantay batok sa makadaot nga tabi?

◻ Nganong dili pagbutangbutang kon isulti nato ang seryosong kalapasan sa usa ka tawo?

[Hulagway sa panid 14]

Tinoa nga dili ka gayod mahimong sad-an sa pagpana sa usa ka tawo sa likod pinaagi sa pagtabi bahin kaniya