PAGSABOT

Ang mga pulong sa orihinal nga pinulongan nga gihubad nga “pagsabot” mahimong magtumong sa usa ka yano lamang nga pagsabot o mahimong maghubit sa usa ka bug-os ug lalom nga pagkahibalo sa pangsulod nga kinaiyahan, nagpaluyong mga katarongan, ug kahulogan sa komplikadong mga butang. Ang hait nga salabotan, katakos sa pag-ila, ug panabot suod nga nalangkit niini.

Ang Hebreohanong berbo nga bin ug ang nombre nga bi·nahʹ sagad kaayong nalangkit sa pagsabot. Usahay mas gipasiugda sa bin ug sa bi·nahʹ ang espesipikong mga aspekto sa pag-ila o pagsabot (1Sa 3:8; 2Sa 12:19; Sal 19:12; Dan 9:2), pagpamalandong (Deu 32:7; Pr 14:15) o pagtagad o pagsusi (Job 32:12; 37:14; Sal 37:10; Pr 23:1; Jer 2:10; Dan 11:37) sa usa ka butang, ug mahimong hubaron niining paagiha. Si Propesor R. C. Dentan, nga nagsulat diha sa The Interpreter’s Dictionary of the Bible (giedit ni G. Buttrick, 1962, Tomo 4, p. 733), nag-ingon: “Ang lintunganayng pulong nga בין [bin] sa panguna nagkahulogang ‘pagsabot ginamit ang mga sentido,’ ‘pag-ila sa mga kalainan,’ dayon ‘paghatag ug dakong pagtagad,’ ug sa kataposan​—ilabina sa gigikanang mga pulong​—‘pagbaton ug pagsabot’ o ‘paghatag’ niini ngadto sa uban.” Ang Hebreohanong eskolar nga si Gesenius naghatag sa pangunang diwa niini ingong “pagbulag, pag-ila sa kalainan; . . . busa pag-ila, pagtimaan, pagsabot, kining tanan nagdepende sa katakos sa pagbulag, pag-ila sa kalainan, pagpalahi.” (A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament, gihubad ni E. Robinson, 1836, p. 140) Ang laing nombre nga tevu·nahʹ naggikan sa samang lintunganayng pulong sa bi·nahʹ ug mahimong tukmang hubaron nga “katakos sa pag-ila” (Pr 10:23; 11:12) o “pagsabot” (Ex 31:3; Deu 32:28), sumala sa konteksto.

Ang paninugdang kahulogan niini nga mga termino nagpadayag nga ang tawong may pagsabot maoy usa nga makatukib sa usa ka butang ug makaila kon unsay gilangkoban niini pinaagi sa pagbulag sa tagsatagsa ka bahin nga naglangkob o naghugpong niini aron maporma ang katibuk-an niini, ug makaila sa kalainan tali niini nga mga butang ug busa makasabot, o makatugkad, sa diwa o kahulogan niini. Kini mahimong ikailustrar sa usa ka pinulongan. Aron ang usa ka tawo makasabot sa usa ka pinulongan, siya kinahanglang makaila sa kalainan sa indibiduwal nga mga pulong nga naglangkob sa mga tudling-pulong, makahibalo sa kahulogan niini, ug makasabot kon sa unsang paagi kini nalangkit sa usag usa. (Deu 28:49) Hinunoa, bisan pag ang usa ka tawo tingali kasagaran makasabot kon unsay giingon kaniya, mahimong labaw pa niini ang pagsabot; kini nagkahulogang siya makatugkad sa tinuod nga kahulogan ug diwa sa mensahe, dayon makahimo sa pagtimbangtimbang niini, makabenepisyo niini, ug mahibalo kon unsay kinahanglan nga buhaton. Sa dihang gibasa ni Esdras nga saserdote ang Balaod atubangan sa katawhan didto sa Jerusalem, ang “tanan nga may igong panabot [gikan sa Heb. nga bin] sa pagpamati” gitigom. Bisan pag sila hamtong nag mga panghunahuna nga makasabot sa tanang mga pulong, ang mga Levihanon “nagpatin-aw sa balaod ngadto sa katawhan [nagtudlo sa katawhan sa balaod, o naghatag ug pagsabot (porma sa bin)], . . . nagpadayon pagbasa sa makusog diha sa basahon, diha sa balaod sa matuod nga Diyos, nga gipatin-aw kini, ug gihatag ang kahulogan niini; ug sila nagpadayon pagpasabot sa gibasa.”​—Neh 8:​2, 3, 7, 8.

Sa Gregong Kasulatan, ang berbo nga sy·niʹe·mi (sa literal, paghugpong) ug ang kaamgid nga nombre nga syʹne·sis mao ang gigamit alang sa pulong nga “pagsabot,” nga nagkahulogan ug pag-ila, pagkasabot sa diwa sa usa ka butang. Ang ubang mga termino mao ang e·piʹsta·mai, nga sa panguna nagkahulogang “nahibalo pag-ayo,” ug gi·noʹsko, nga nagkahulogang “pagkahibalo.”

Tuboran sa Pagsabot. Si Jehova nga Diyos mao ang Tuboran sa pagsabot ug ang Kinalabwang Panig-ingnan sa paggamit niini. Madayag ang pagsabot sa Diyos diha sa ekselenteng koordinasyon ug pag-obra sa uniberso, diin ang matag linalang adunay usa ka partikular ug nagkahiusa nga katuyoan, nga walay mga panagsumpaki o mga problema tungod kay kulang ug pagsabot ang ilang Maglalalang. (Job 38:36; Sal 136:5-9; Pr 3:​19, 20; Jer 10:​12, 13) Gihatagan sa Diyos ang mga hayop ug kinaiyanhong pagsabot, ang matag usa sumala sa matang niini. Ang mga tawo lagmit mogugol ug daghang katuigan aron masabtan ang aerodynamics, apan ang banog kinaiyanhong nahibalo kon unsaon sa pag-ila ug sa paggamit ang lainlaing matang sa paglihok sa hangin. (Job 39:26) Apan, wala mabatoni sa mga hayop ang samang pagsabot nga nabatonan sa tawo.​—Itandi ang Sal 32:9.

Bisan pa sa makugihong pagpanukiduki latas sa kasiglohan, daghang mga bahin ug mga siklo nga nagalihok sumala sa mga balaod sa Diyos wala pa gihapon sa bug-os matugkad sa tawo. (Job 36:29; 38:​19, 20) Ang masabtan sa mga tawo sa ilang pagtuon sa pisikal nga kalalangan maoy taman lamang sa ‘kadaplinan sa mga dalan sa Diyos,’ ug sama lamang ug “hunghong” kon itandi sa “gamhanan nga dalugdog.” Kini ilabinang tinuod kon bahin sa mga buhat sa Diyos sa paghukom ug pagluwas, kay ang iyang mga hunahuna hilabihan ra kalalom nga tugkaron sa dili-diyosnong mga tawo. (Job 26:7-14; Sal 92:​5, 6) Hinunoa, ang pagtagad sa kaalam ug pagsabot sa Diyos nga madayag diha sa pisikal nga kalalangan nakatabang kang Job sa pagsabot sa iyang hustong relasyon sa Maglalalang ug sa mapainubsanong pag-ila sa iyang kawalay pagsabot.​—Job 42:1-6.

Kon bahin sa tawo, si Jehova makagamit ug hait nga salabotan sa pagtugkad sa mga hunahuna ug mga buhat sa tanang katawhan (1Cr 28:9; Sal 139:1-6), ug sumala sa iyang pagbuot, siya ‘mohatag ug dakong pagtagad’ (Heb., bin) o mamati sa mga indibiduwal ug mga pundok sa mga tawo. (Pr 21:12; Sal 5:​1, 2) Siya nahibalo sa iyang dili-mapakyas nga katuyoan ug kon unsay iyang buhaton sa umalabot. Ang iyang matarong nga mga sukdanan maoy piho ug dili mausab. Busa, “walay kaalam, ni katakos sa pag-ila, ni tambag nga makabarog batok kang Jehova.” (Pr 21:30; itandi ang Isa 29:​13, 14; Jer 23:20; 30:24.) Siya dili kinahanglang mokonsulta kang bisan kinsa aron makasabot sa usa ka butang, sama sa kon sa unsang paagi malamposong matabangan ang iyang mga alagad o kon sa unsang paagi sila mahigawas gikan sa kasakitan ug pagpanglupig.​—Isa 40:10-15, 27-31.

Busa ang kahibalo bahin kang Jehova nga Diyos ug ang katakos sa pag-ila sa iyang kabubut-on inubanag pagtuo ug pagsalig mao ang patukoranan sa tanang tinuod nga pagsabot diha sa iyang intelihenteng mga linalang. “Ang kahibalo bahin sa Labing Balaang Usa mao ang pagsabot,” ug kini naglakip sa pagsabot “sa pagkamatarong ug sa paghukom ug sa katul-id, ang kinatibuk-ang dalan kon unsay maayo.” (Pr 9:10; 2:6-9; 16:20) Dili bug-os masabtan ang usa ka mahinungdanong butang gawas kon ang tanang nalangkit niini lantawon sama sa panglantaw ni Jehova ug tinoon pinasukad sa iyang mga sukdanan, mga hiyas, ug walay-kataposang katuyoan.

Kadtong motalikod gikan sa Tuboran. Ang tawo nga mobuhat ug kalapasan nagsalikway sa Diyos, ang usa nga angayng pagatagdon sa dihang mohimog mga desisyon ug mga plano. (Job 34:27) Ang maong tawo nagtugot sa iyang kasingkasing sa pagbuta kaniya bahin sa pagkasayop sa iyang mga dalan ug siya nawad-an ug hait nga salabotan. (Sal 36:1-4) Bisag nag-angkong nagsimba sa Diyos, iyang gihimo ang mga sugo sa tawo nga labaw kay sa mga sugo sa Diyos; iyang gipalabi kini. (Isa 29:​13, 14) Iyang gipangatarongan ug gipasumangil ang iyang malaw-ayng panggawi ingong “dula” lamang (Pr 10:23) ug siya nahimong hiwi, mananapon, ug hungog sa iyang pangatarongan, ug naghunahuna pa gani nga ang dili-makitang Diyos dili makakita o mahibalo sa iyang daotang buhat, nga daw alang kaniya ang Diyos walay pagsabot. (Sal 94:4-10; Isa 29:​15, 16; Jer 10:21) Pinaagi sa iyang dalan ug mga buhat siya sama rag miingon, “Walay Jehova” (Sal 14:1-3) ug ‘nahikalimot’ na kaniya. Tungod kay wala magiyahi sa mga prinsipyo sa Diyos, siya dili hustong makatino sa mga butang, dili makakita nga tin-aw sa mga isyu, dili makatimbangtimbang sa mga butang nga nalangkit, ug dili makakab-ot sa hustong mga desisyon.​—Pr 28:5.

Mga Natad sa Tawhanong Pagsabot. Ang pagsabot mahimong kaamgid sa kahibalo ug kabatid sa pagpamuhat, sama sa pagtukod ug pagdisenyo sa mga bilding o sa paghimog mga butang nga gama sa kahoy, metal, bato, o panapton. Ang mamumuhat nga taga-Tiro nga si Hiram maoy “usa ka tawong hanas, may kasinatian sa pagsabot” ingong usa ka artesano nga daghag nahibaloan sa pagpamuhat sa nagkalainlaing matang sa materyales. (2Cr 2:​13, 14; 1Ha 7:​13, 14) Ang maong pagsabot nakaamot sa malamposong pagpamuhat, nga nagpatunghag mga produkto nga durable kaayo.

Ang uban mahimong “batid [porma sa bin]” sa pagtransportar sa mga butang o sa pagtugtog ug mga tulonggon tungod sa ilang pagsabot. (1Cr 15:22; 25:​7, 8; 2Cr 34:12) Ang uban tingali adunay katakos sa pagsabot sa mga pinulongan, pagsulat, o sa ubang mga natad sa akademikanhong kahibalo. (Dan 1:​4, 17, 20) Ang maong pagsabot mahimong mabatonan pinaagi sa kinaiyanhong mga katakos ug paningkamot. Siyempre, ang espiritu sa Diyos makapauswag, o makapausbaw, sa maong pagsabot diha sa mga tawo ug makatabang kanila sa pagtudlo sa uban sa ilang nakamaohan o trabaho.​—Ex 31:2-5; 35:30-35; 36:1; 1Cr 28:19.

Ang pipila tingali adunay idlot nga panabot sa tawhanong kinaiya, nga daling makamatikod ug makahimog hustong konklusyon. Si David, nga nakamatikod sa iyang mga alagad nga naghunghongay, ‘nakasabot’ nga ang iyang anak kang Bat-seba namatay na. (2Sa 12:19) Sa dihang naghatag ug mga panulondon sa iyang mga anak nga lalaki, si Rehoboam gigiyahan sa iyang pagsabot maylabot sa makasasalang kinaiya ug tendensiya sa tawo sa pagkasina ug pagpangabugho.​—2Cr 11:21-23.

Sa susama, ang mga tawo o mga grupo sa mga tawo lagmit adunay idlot nga pagsabot bahin sa mga palakaw sa negosyo, usa ka butang nga maoy nakapadato kanila, sama sa nabatonan sa “pangulo” sa Tiro. (Eze 28:​2, 4) Ang mga magmamando tingali adunay pagsabot sa pagpakiggubat ug estratehiya sa kasundalohan (Isa 10:​12, 13) o eksperto sa politikanhong diplomasya. (Dan 8:23) Bisan pa niana ang ilang pagsabot tingali limitado ug walay dumalayong kaayohan, sama sa nahisgotan na nga mga kahimtang.

Nan, dayag nga gihisgotan sa Kasulatan nga ang pagsabot mabatonan sa kinaiyanhong paagi. Apan, ang bisan unsang “pagsabot” (syʹne·sis) sa “mga tawong makinaadmanon” (sy·ne·toiʹ) sa kalibotan mahimong kabuangan, kakawangan, kon dili tagdon ang mga katuyoan sa Diyos. (1Co 1:​19, 20, Int) Busa, giawhag sa Kasulatan nga batonan ang usa ka labaw nga matang sa pagsabot, usa nga espirituwal, nga ang Diyos mao ang patukoranan niini. Bisan unsa pa tingali kadako ang pagpahimulos sa tawo sa kinaiyanhong bahandi sa yuta, nga magasuhid sa mga kahiladman niini ug sa mga kahiladman sa kadagatan o magtuon bahin sa kalangitan, dili gayod nila makaplagan sa ilang kaugalingong mga paningkamot ang “dapit sa pagsabot” ug kaalam nga motultol sa malamposong kinabuhi diha sa pagkamatarong ug kalipay. (Job 28:1-21, 28) Kini nga pagsabot ‘mas maayo pa kay sa plata’ ug makahatag sa gipangandoyng kaugmaon nga dili mahatag sa lumalabayng kalibotanon nga mga bahandi ug dungog.​—Pr 16:​16, 22; 23:​4, 5; Sal 49:6-8, 14, 20.

Kalambigitan sa Kahibalo ug Kaalam. Ang pagsabot kinahanglang ipasukad sa kahibalo, ug kini nagalihok duyog sa kahibalo, bisan tuod kini labaw pa kay sa yanong kahibalo lamang. Ang gilapdon ug ang bili sa pagsabot sa usa ka tawo maapektohan pag-ayo sa gidak-on ug kalidad sa kahibalo sa usa ka tawo. Ang kahibalo mao ang pagkasinati sa mga kamatuoran, ug ang kinadak-an ug labing hinungdanon nga mga kamatuoran mao ang may kalabotan sa Diyos, sa iyang paglungtad, sa iyang dili-mapakyas nga katuyoan, sa iyang mga paagi. Tungod sa pagsabot, malangkit sa usa ka tawo ang kahibalo nga iyang nabatonan ngadto sa katuyoan ug mga sukdanan sa Diyos, ug busa siya makatimbangtimbang ug makatino sa bili sa maong kahibalo. Ang “kasingkasing nga adunay pagsabot nagapangita sa kahibalo”; kini dili kontento sa taphaw lang nga pagtan-aw kondili maningkamot nga matugkad ang katibuk-ang detalye. (Pr 15:14) Ang kahibalo kinahanglang ‘makapahimuot sa kalag sa usa ka tawo’ aron ang katakos sa pag-ila makapanalipod kaniya gikan sa kahiwian ug panglimbong.​—Pr 2:​10, 11; 18:15; tan-awa ang KAHIBALO.

Ang Proverbio 1:1-6 nagpakita nga ang “tawong masinaboton mao ang makabaton ug mahanasong pagtultol, sa pagsabot sa usa ka proverbio ug sa salabtonong pulong, sa mga pulong sa mga maalamong tawo ug sa ilang mga tigmo.” Kining mga butanga wala isulti aron lamang sa pagpalabay sa panahon diha sa walay pulos nga pag-estoryahanay, kay ang maalamong mga tawo sagad dili mag-usik ug panahon nianang paagiha, kondili maghisgot sa instruksiyon, mga pangutana, ug mga problema nga modisiplina ug mobansay sa hunahuna ug kasingkasing diha sa matarong nga mga prinsipyo, sa ingon nagsangkap sa nagtuon aron makahimog maalamong aksiyon sa umalabot. (Itandi ang Sal 49:​3, 4.) Ang kahibalo ug pagsabot sa tingob magpatunghag kaalam, nga mao “ang pangunang butang,” ang katakos sa pagpondog kahibalo ug lantip nga pagsabot sa pag-atubang sa mga problema uban ang malamposong mga sangpotanan. (Pr 4:7) Ang tawo nga napalihok sa hustong paagi mangita sa pagsabot, dili tungod sa pagkamausisahon lamang o sa pagbayaw sa iyang kaugalingon, kondili aron gayod makalihok nga maalamon; ‘ang kaalam anaa sa atubangan sa iyang nawong.’ (Pr 17:24; tan-awa ang KAALAM.) Siya dili sama niadtong mga tawo sa adlaw ni apostol Pablo kinsa nangangkon nga mga magtutudlo sa uban apan “nagpaburot sa garbo, nga walay bisan unsang nasabtan,” nga sa pagkadili-maalamon nagtugot sa ilang kaugalingon nga ‘magpakabuang sa mga pagpangutana ug sa mga pagpakiglalis bahin sa mga pulong,’ mga butang nga nagpatunghag kagubot ug maoy nakaingon sa daotang mga sangpotanan.​—1Ti 6:3-5.

Pagbaton ug Tinuod nga Pagsabot. Ang tawo nga nangita sa tinuod nga pagsabot moampo sa Diyos: “Pasabta ako, aron mabantayan ko ang imong balaod ug makatuman ako niini sa bug-os nga kasingkasing . . . aron ako magpadayong buhi.” (Sal 119:​34, 144, usab ang 27, 73, 125, 169) Kini mao ang hustong motibo. Ang apostol miampo nga ang mga Kristohanon sa Colosas ‘mapuno unta sa tukmang kahibalo sa kabubut-on sa Diyos diha sa tanang kaalam ug espirituwal nga pagsabot [sy·neʹsei], aron magalakaw nga takos kang Jehova.’​—Col 1:​9, 10.

Ang edad ug kasinatian maoy kinaiyanhong mga butang nga makatabang sa usa nga makaugmad ug mas dakong pagsabot. (Job 12:12) Hinunoa, ang edad ug kasinatian dili lamang mao ang basehanan. Ang mga maghuhupay ni Job nanghambog tungod sa pagsabot nga nabatonan nila ug sa ilang edaran nang mga kauban, apan sila gibadlong sa batan-ong lalaki nga si Elihu. (Job 15:7-10; 32:6-12) Si Jehova, ang “Karaan sa mga Adlaw” (Dan 7:13), adunay pagsabot nga labaw gayod kay sa nabatonan sa tanang katawhan, kansang mga adlaw adunay pipila lamang ka libo ka katuigan ug nga wala gani makasabot kon sa unsang paagi naporma ang planeta nga ilang gipuy-an. (Job 38:4-13, 21) Busa, ang sinulat nga Pulong sa Diyos maoy labing hinungdanong paagi sa pagbaton ug pagsabot.​—Sal 119:130.

Ang mga bata ug mga batan-on kinahanglang mamalandong sa instruksiyon sa ilang tigulang ug mas eksperyensiyadong mga ginikanan, ilabina kon sila mga debotadong mga alagad sa Diyos. (Pr 2:1-5; 3:1-3; 4:1; 5:1) Ang ugdang nga ‘pagpamalandong’ (Heb., bin) sa kasaysayan sa naunang mga kaliwatan makahatag ug pagsabot, ug ang tigulang nga mga tawo sagad sinati niini. (Deu 32:7) Kinahanglang tinguhaon ang pagpakig-uban, dili uban sa “mga walay kasinatian,” kondili sa mga maalamon, nga modawat sa ilang tambag ug instruksiyon aron ‘padayong mabuhi, ug molakaw nga tul-id sa dalan sa pagsabot.’ (Pr 9:​5, 6) Pinaagi sa pagpamati ug sa pag-obserbar, ang tawo dili na mahimong inosente ug daling motuo, ‘makasabot sa pagkamaalamon,’ ug makalikay sa daghang mapait nga mga kasinatian.​—Pr 8:​4, 5.

Ang kakugi sa pagtuon ug ang pagpadapat sa Pulong ug mga sugo sa Diyos makatabang sa usa ka tawo sa pagbaton ug mas hait nga salabotan kay sa iyang mga magtutudlo ug sa pagbaton ug mas dakong pagsabot kay sa tigulang nga mga tawo. (Sal 119:​99, 100, 130; itandi ang Luc 2:​46, 47.) Kini tungod kay ang kaalam ug pagsabot gipasukad diha sa putling mga regulasyon ug hudisyal nga mga sugo sa Diyos; busa ang matinumanong pagsunod niini sa Israel magpahinabo sa palibot nga kanasoran sa paglantaw kanila ingong “usa ka maalamon ug masinaboton nga katawhan.” (Deu 4:​5-8; Sal 111:​7, 8, 10; itandi ang 1Ha 2:3.) Ang tawong masinaboton miila nga dili angayng lapason ang Pulong sa Diyos, nagtinguha nga ipahiuyon ang iyang kinabuhi pinasukad niini, ug mangaliya sa tabang sa Diyos bahin niini. (Sal 119:169) Iyang ipatidlom ang mensahe sa Diyos (Mat 13:19-23), isulat kini diha sa papan sa iyang kasingkasing (Pr 3:3-6; 7:1-4), ug ugmaron ang pagdumot sa “tanang bakak nga alagianan” (Sal 119:104). Sa dinhi pa sa yuta, gipakita sa Anak sa Diyos kining matanga sa pagsabot, ug wala gani magtinguha nga moikyas sa kamatayon diha sa estaka tungod kay kinahanglang siya mamatay nianang paagiha aron matuman ang Kasulatan.​—Mat 26:51-54.

Panahon ug pagpamalandong hinungdanon. Ang “madalidalion kaayo” nga tawo sagad mapakyas sa ‘pagpamalandong [o paghatag ug mahunahunaon nga pagtagad; porma sa Heb. nga bin] sa kahibalo.’ (Isa 32:4; itandi ang Pr 29:20.) Ang tawong may pagsabot nahibalo kon kanus-a maghilom (Pr 11:12), dili mosulti nga mahinaykon, ug padayong kalmado bisan pa tingalig miinit na ang panaghisgot. (Pr 14:29; 17:​27, 28; 19:11; Job 32:​11, 18; itandi ang San 3:13-18.) Siya mamalandong sa tambag aron matino ang kahulogan sa mga pulong ug mensahe. (Job 23:5; Sal 49:3) Siya mosuknag mga pangutana aron matugkad ang tinuod nga mga katarongan aron iyang matino ang hinungdan sa kalamposan o kapakyasan, sa panalangin o tunglo sa Diyos; siya mamalandong sa umalabot nga mga sangpotanan nga sangkoan sa matag dalan nga subayon. (Sal 73:​2, 3, 16-18; Jer 2:10-19; itandi ang Isa 44:14-20.) Ang Israel napakyas sa pagbuhat niini ug wala mamalandong diha sa ilang mga kasingkasing kon unsa unya “ang dangatan nila sa ulahi.”​—Deu 32:28-30.

Dawata ang disiplina. Ang garbo, pagkagahian, pagkamabuotbuoton, ug pagkaindependente maoy mga kaaway sa pagsabot. (Jer 4:22; Os 4:​14, 16) Ang tawo nga may tinuod nga pagsabot dili maghunahuna nga siya nahibalo sa tanang butang; busa ang Proverbio 19:25 nag-ingon, “Badlonga ang usa nga may pagsabot, aron siya makaila sa kahibalo.” (Itandi ang Job 6:​24, 25; Sal 19:​12, 13.) Tungod kay siya maoy usa ka tawong may pagsabot, siya andam nga mamati, moila sa hinungdan sa pagbadlong, ug makabenepisyo niini labaw pa nianang sa usa ka tawong hungog nga bunalan sa usa ka gatos ka higayon.​—Pr 17:10; itandi ang 29:19.

Pagsabot sa Tagna. Ang inspirado nga matagnaong mga mensahe masabtan lamang niadtong nahinloan nga mga tawo nga mapainubsanong moampo alang sa pagsabot. (Dan 9:​22, 23; 10:12; 12:10) Bisan tuod mahimong masabtan ang linangkob nga yugto sa panahon sa katumanan niini, ang bug-os nga pagsabot sa kapadapatan sa tagna maghulat sa tinakdang panahon sa Diyos sa pagpahinabo niini. (Dan 8:17; 10:14; 12:8-10; itandi ang Mar 9:​31, 32; Luc 24:44-48.) Kadtong nagbutang sa ilang pagsalig diha sa mga tawo ug nagtamay sa gahom sa Diyos ug nagpakamenos sa iyang katuyoan ingong usa nga takos tagdon dili makasabot sa mga tagna, ug sila magpabiling buta sa kahulogan niini hangtod nga ang malaglagong mga epekto sa katumanan niini modangat kanila.​—Sal 50:​21, 22; Isa 28:19; 46:​10-12.