Pugngi ang Imong Espiritu!
“ANG masuk-anon, matahapong mga tawo maoy lima ka higayon nga may kalagmitang mamatay sa edad 50 kay sa mga tawong kalmado ug masaligon, ingon sa nakaplagan sa usa ka sikyatrista.” Sumala sa gitaho sa The New York Times sa Enero 17, 1989. Si Dr. Redford B. Williams, usa ka propesor sa Duke University Medical Center sa Durham, North Carolina, “nagpasukad sa iyang nakaplagan diha sa daghang mga pagtuon.” “Ang masaligong kasingkasing mabuhi ug dugay, siya miingon, tungod kay sila gipanalipdan gikan sa mga kadaot sa mabinationg sistema sa nerbiyos,” nagtaho ang Times.
Ang kasuko mopataas sa presyon sa dugo, mopahinabog mga sakit sa respiratoryo, ug aduna pay laing daotang mga epekto. Ang kasuko makadaot sa mga paagi sa paghunahuna, ug ang sangpotanan sa kasagaran maoy usa ka yugto sa grabeng kaguol sa hunahuna. Grabe, usab, mao ang mga epekto sa kasuko diha sa espirituwal nga kahimsog sa usa ka tawo. Dili ikatingala nga ang Bibliya nag-ingon: “Ang usa ka malinawong kasingkasing maoy kinabuhi sa unod.” (Proverbio 14:30) Oo, mahimsog ang pagpugong sa imong espiritu. Apan matikdi ang ubang mga katarongan sa pagbuhat niana.
Subaya ang Dalan sa Kaalam
Ang tanan nga anaa sa iyang hustong panghunahuna buot molihok nga maalamon. Ang usa ka paagi sa pagbuhat niini mao ang pagpakita ug pagpugong sa kaugalingon. Niining bahina, ang Proverbio 29:11 nagaingon: “Ang usa ka tawong buang nagpagawas sa tanan niyang espiritu, apan siya nga maalamon nagpugong niini nga malinawon hangtod sa kataposan.”
Diha sa Bibliya ang pulong “espiritu” kasagarang nagpunting sa usa ka dominanteng tinamdan nga nagtukmod sa usa ka tawo sa paglakaw sa usa ka dalan. “Ang usa ka tawong buang” mopagawas sa tanan niyang espiritu, kay siya dili makapugong niana. Siya nagtugot sa iyang kasuko nga mobuto nga walay pagtagad sa mga sangpotanan. Ang espiritu sa sulod sa usa ka tawong buang tingali maoy unang mopahinabo kaniya sa pagpakitag masuk-anong panagway. Unya ang iyang espiritu mohungaw diha sa mabangisong sinultihan ug mga lihok nga binuang.
Apan, himoon sa tawong maalamon ang iyang espiritu nga “malinawon hangtod sa kataposan.” Siya nagapugong niini ug maampingong nagatimbangtimbang sa kon unsa unyay mahitabo kon siya magpadala sa kasuko. Bisan kon siya adunay maayong katarongan nga masuko, siya mahibalo nga ang paglihok dihadiha samtang anaa sa masuk-anong hunahuna mopahinabog dakong kadaot. Busa, siya nagapugong sa kaugalingon ug ginakontrolar ang iyang kaugalingon gikan sa dinanghag, walay-pagpugong nga pagpadayag sa iyang kasuko. Siya modangop kang Jehova alang sa tabang, tingali mopahayag ug dinalian, hilom nga pag-ampo. Sa kinabug-osan, alang sa labing ikaayo sa tanang nalangkit, ang tawong maalamon makahimo sa pagkontrolar sa iyang kasuko ug tin-aw nga makapangatarongan subay sa mga Kasulatan ug sa kabubut-on sa Diyos. Dugang pa, ang maalamong indibiduwal mahibalo nga siya kinahanglang dili maghambin ug kasuko tungod kay kana basin motukmod kaniya sa paghimog dili-maalamong paagi sa paglihok ug makahimog kasal-anan.
Ang tawong maalamon magapadapat usab sa tambag ni apostol Pablo: “Kasuko kamo, apan ayaw pagpakasala; ayaw pasalopi sa adlaw ang inyong kasuko, ni hatagag higayon ang Yawa.” (Efeso 4:26, 27) Kon ikaw may katarongang masuko, ayaw pabilin sa masuk-anong kahimtang, nagatugot sa adlaw nga mosalop uban kanimo sa maong kahimtang. Ngano man? Tungod kay ikaw sa ingon naghatag higayon kang Satanas nga Yawa sa pagpahimulos kanimo, tingali daldalon ka sa pagbuhat ug daotan ug makaagom ug dili pag-uyon sa Diyos. (Salmo 37:8, 9) Hinunoa, pugngi ang imong espiritu ug lihok dayon sa pagsulbad sa mga problema nga nakapukaw sa imong kasuko.—Mateo 18:15-17.
Magmabugnaw sa Espiritu
Ang laing sanglitanan nagaingon: “Ang nagapugong sa iyang mga pulong may kahibalo, ug ang tawong may salabotan mabugnaw sa espiritu.” (Proverbio 17:27) Ang tawo nga adunay kahibalo sa Pulong sa Diyos ‘nagapugong sa iyang mga pulong’ ug dili magpataka sa pagsulti, nga pusutpusot, ilabina kon siya gisamokan. Kay nahibalo sa iyang relasyon kang Jehova ug sa iyang tukmang dapit sa iyang organisasyon, dili niya tugotan nga ang kainit sa kasuko modaog kaniya. Hinunoa, “ang tawong may salabotan” naningkamot nga magpabiling mabugnaw ug timbang sa panghunahuna. Uban sa maong espiritu, ikaw, usab, makabuntog sa mga sirkumstansiya nga motukmod sa usa ka tawong buang ngadto sa sala.
May labot niini, atong mabasa: “Siya nga mahinay sa kasuko may dakong salabotan, apan kadto nga kulag-pailob nagabayaw sa kabuangan.” (Proverbio 14:29) Ang pagkakulag-pailob samtang natandog ang emosyon moagak ngadto sa binuang nga mga lihok. Pagkamaayo kon hunahunaon usa kon unsay sangpotan sa dili-pinugngang pulong o paggawi! Kay kondili, ang usa ka tawo tingali sa pagkakulag-pailob molihok ug mobuhat ug dili-maalamong butang, busa “nagabayaw sa kabuangan.” Busa, “magmahinay sa kasuko,” sama sa Diyos, ug imong malikayan ang dili-mapailobon ug dili-maalamong mga lihok.—Exodo 34:6.
Likaye ang Garbo
Tungod sa garbo, ang usa ka tawo tingali kulang-ug-konsiderasyon sa uban ug kaha init ug ulo. Busa atong mabasa: “Ang tawo nga dali nga masuko nagapukaw sa panagbingkil, ug ang tawo nga masuk-anon daghag kalapasan.” (Proverbio 29:22) Kon dili pugngan sa usa ka indibiduwal ang iyang espiritu apan “dali nga masuko,” siya basin “nagapukaw sa panagbingkil,” bisan taliwala sa mga higala. Ug ang tawo nga “masuk-anon daghag kalapasan.” Oo, siya seguradong makabuhat ug kasal-anan—usa ka butang nga angay likayan sa tawong maalamon ug diyosnon.
Ayaw kalimti nga si Jehova walay-kahimuot sa garbo ug sa mapahitas-ong pagsilaob sa kasuko. (Proverbio 16:18) Labi pang maayo nga mangayog tabang sa Diyos sa paglahutay sa pagsulay ug molihok nga mapainubsanon kay sa magpadala sa magarbohong kasuko o kayugot.—Proverbio 29:23.
Lihok nga May Kalulot
Ang pagkamapainubsanon gikinahanglan kon ikaw badlongon sa usa nga may awtoridad. Sa maong panahon, unsa may imong unang reaksiyon? Tingali motubag nga walay paghunahuna, dili-maayong pulong. Apan ang Bibliya nagtambag: “Kon ang espiritu sa punoan motindog batok kanimo, ayaw pagbiyai ang imong dapit, kay ang kalumo nagpakunhod sa dagkong mga kasal-anan.” (Ecclesiastes 10:4) Unsa ka maalamon kon motubag nga may kaaghop! Sa pagkamatuod, “ang tubag, nga malumo makahupay sa kasuko.” (Proverbio 15:1) Nagkinahanglag pagpugong sa kaugalingon aron makatubag nga maaghopon, apan kining maalamong dalan makasulbad sa mga suliran ug nagapauswag sa malinawong mga relasyon.
Kon ikaw mahiagom sa dili-angay nga pagbadlong, gilaoman nga hatagan kag higayon sa tawo nga may katungod sa pagpatin-aw sa mga butang. Siyempre, ang bisan unsang pagpatin-aw himoon diha sa malumong espiritu uban sa paglaom nga ang sayop nga hunahuna matul-id. Ang indibiduwal nga may awtoridad kinahanglang magpugong sa iyang espiritu aron mahimo ang maong pagpatin-aw, ug kini magpakita nga siya may kaalam ug kalig-on.
May awtoridad man o wala ang usa ka Kristohanon, siya kinahanglang mahinumdom nga “sama sa usa ka siyudad nga nalumpag nga walay kuta, mao ang tawo nga walay pagpugong sa iyang espiritu.” (Proverbio 25:28) Ang tawo nga dili maaghop ug dili magpugong sa iyang espiritu ug daling madala sa pag-atake sa daotang mga hunahuna nga mohimo kaniya sa paglihok sa sayop nga mga paagi. Si Jesu-Kristo, nga nagpakitag hingpit nga sumbanan, maoy “maaghop ug mapainubsanon sa kasingkasing.” (Mateo 11:29) Dugang pa, ang kaaghop maoy usa sa bunga sa balaang espiritu sa Diyos, nga maoy iampo sa mga Kristohanon.—Lucas 11:13; Galacia 5:22, 23.
Nganong Pugngan ang Imong Espiritu?
Kitang tanan madani sa malumong mga pulong, apan sagad kita walay kasayoran kon unsay nakaingon sa pagsilaob sa kasuko. Gani, ang walay prinsipyong indibiduwal tingali makahimo pa gani sa pagtago sa iyang kasuko ug sa iyang determinasyon nga makabalos sa laing tawo alang sa usa ka tinuod o hinanduraw nga sayop! Sa pagkasalingkapaw, siya tingali maghulat ug tukmang higayon sa pagsultig mga butang nga makadaot sa tawo nga diin siya natugkan ug pagdumot. Sa pagkatinuod, dili gayod tugotan sa usa sa Kristohanon nga ang maong espiritu moturok diha kaniya, kay si apostol Juan misulat: “Siya nga nagadumot sa iyang igsoon anaa sa kangitngit ug nagalakaw sa kangitngit, ug siya wala mahibalo kon asa siya nagapaingon, tungod kay gibutaan sa kangitngit ang iyang mga mata.” Si Juan usab miingon: “Ang bisan kinsa nga nagadumot sa iyang igsoon maoy usa ka mamumuno, ug kamo nahibalo nga walay mamumuno ang adunay kinabuhing dayon nga nagpabilin diha kaniya.”—1 Juan 2:11; 3:15.
Kon ang garbo, pagkamaot, o ang tanang dili-diyosnong kinaiya ginatago, ang maong pagtago dili makalimbong sa Diyos. Dili bisan ang dayag nga pangangkon o pagpakitag pagkamatarong sa kaugalingon makalilong gikan sa Diyos kon unsay anaa sa kasingkasing. Ang Proverbio 16:2 nagaingon: “Ang tanang dalan sa tawo mahinlo sa iyang kaugalingong mga mata, apan si Jehova nagatimbang sa mga espiritu.” Ang Diyos dili gayod malimbongan.
Alang sa imong kaayohan ug alang sa espirituwal nga mga katarongan nga atong nahisgotan, nan, sundoga si Jesus ug ang ubang maalamong mga indibiduwal nga nagalikay sa garbo ug milihok uban ang kalumo. Sa tanang paagi, pugngi ang imong espiritu!