BITIK

Usa ka paagi o himan sa pagdakop sa usa ka hayop, sagad kini adunay lit-ag o sangkap nga molibkas nga, kon matandog, masikop, makulong, o mapatay ang hayop. Sagad nga kini tagoan, dili maila o makita aron lipaton ang biktima; kasagaran kini pan-an. Ang ubay-ubayng Hebreohanong mga pulong gihubad sa lainlaing paagi ingong “bitik,” “lit-ag,” ug “pukot.” (Sal 141:​9, 10) Bisan tuod nga wala idetalye sa Bibliya ang hitsura sa mga bitik ug mga lit-ag sa hayop nga gigamit sa karaang kapanahonan, ang mga teksto sama sa Job 18:8-10; Salmo 10:9; 140:5; ug Jeremias 18:22 naghatag ug katibuk-ang ideya kon sa unsang paagi gigamit ang pipila niini. Alang sa kasayoran labot sa pagkagama ug paggamit niini, tan-awa ang TIGLIT-AG UG LANGGAM; PAGPANGAYAM UG PAGPANGISDA.

Mahulagwayon o Masambingayon nga Paggamit. Sanglit kini makatanggong, makapahinabog kadaot, o makapatay sa mga hayop nga masikop niini, ang mga lit-ag ug mga bitik mahimong maghulagway sa mga hinungdan sa pagkawalay kagawasan, o sa mga hinungdan sa katalagman, kagun-oban, o kamatayon. Busa, human ipahayag ni Moises ang pag-abot sa grabeng hampak sa mga dulon nganha sa Ehipto, nangutana ang mga alagad ni Paraon: “Hangtod kanus-a nga kining tawhana mahimong lit-ag alang kanato?” (Ex 10:7) Ang tanang miaging mga hampak midangat sa dihang kini gipahayag ni Moises, ug busa, siya nahimong usa ka lit-ag, buot ingnon, usa ka hinungdan sa katalagman o kagun-oban sa mga Ehiptohanon. Aron sila dili mabitik sa idolatriya, si Jehova sublisubling nagpasidaan sa mga Israelinhon nga dili tugotan ang mga Canaanhon nga magpabilin diha sa Yutang Saad. (Ex 23:​32, 33; 34:12; Deu 7:​16, 25; Jos 23:13) Ang idolatriya maoy usa ka bitik o malinglahong hinungdan sa katalagman ngadto sa mga Israelinhon nga tungod niana sila nawad-an sa pag-uyon ug panalipod ni Jehova ug misangpot sa pagpanglupig ug pagbihag kanila diha sa mga kamot sa ilang mga kaaway. Kini usab malimbongon, gipan-an aron nga kon tan-awon maorag mohatag ug mga kaayohan ug mga kalipay. (Huk 2:​2, 3, 11-16; 8:27) Sa susama, si Haring Saul migamit sa iyang anak nga babayeng si Mikal diha sa usa ka laraw, nga nag-ingon: “Ihatag ko siya [kang David] aron siya mahimong lit-ag kaniya.” (1Sa 18:21) Si Saul sa tago naglaom nga si David mapatay diha sa mapangahasong buhat nga gikinahanglan sa pagbaton sa usa ka gatos ka yamis sa mga Filistehanon aron ihatag ngadto sa hari imbes sa “bugay nga salapi.”​—1Sa 18:25.

Ang laing kinaiyahan sa mga bitik nga gipunting sa mahulagwayong mga termino mao ang kakalit niini, nga gani madakpan ang usa nga dili makabantay. Pananglitan, ang pagkapukan sa Babilonya ngadto sa mga Medianhon ug mga Persianhon midangat nga kalit kaayo ug wala damha nga maorag si Jehova nagpalibkas sa usa ka lit-ag o bitik batok kaniya.​—Jer 50:24; itandi ang Luc 21:​34, 35.

Ang usa ka tawo kinahanglang magsusi pag-ayo ug magmabinantayon sa kon unsay iyang himoon nga panaad o mga garantiya aron siya dili malit-agan sa usa ka kahimtang nga lagmit lisod o halos imposible ang paglingkawas gikan niini. (Pr 6:1-3; 20:25) Tungod sa pagpakig-uban sa usa ka tawong masuk-anon, ang usa ka tawo mahimo usab nga masuk-anon sama kaniya. Kini maoy usa ka lit-ag, kay kini motultol sa pagkalangkit sa mga panag-away, sa makadaot nga mga kahimtang, ug sa sala. (Pr 22:​24, 25; itandi ang 1Co 15:33.) Sa laing bahin, ang pagkahadlok sa Diyos ug ang pagpaningkamot sa pagsubay sa Iyang dalan motabang sa usa ka tawong maalamon sa paglikay nga madaldal ngadto sa kasaypanan (sama sa pagkalangkit sa mga pampam) nga lagmit mahimong usa ka bitik nga mosangpot sa kamatayon.​—Pr 13:14; 14:27; itandi ang 5:3-8; 7:21-23.

Sa unang siglo K.P., ang pipila ka Kristohanon, nga nasilaw sa pangdani sa bahandi, nangahulog ngadto sa lit-ag nga nagbanlod kanila ngadto sa espirituwal nga kadaotan. (1Ti 6:​9, 10) Ang uban giingong nangahulog ngadto sa “lit-ag sa Yawa.” Dayag nga kini nagkahulogan nga sila nahisalaag ug nahitipas gikan sa kamatuoran ug busa nahimong mga biktima sa Kaaway. Si Timoteo giawhag sa pagtudlo sa maong mga tawo uban ang kalumo aron nga sila basin maulian sa ilang hustong panimuot ug maghinulsol, sa ingon makalingkawas gikan sa lit-ag sa Yawa.​—2Ti 2:23-26; itandi ang 1Ti 1:​3, 4; Tit 3:9.

Bisan tuod naandan na nga kadtong mga naglaraw ug daotan mosulay sa pagbitik sa usa ka inosenteng tawo, mahimong balit-aron ni Jehova ang mga kahimtang aron ngadto “sa mga daotan magapaulan siya ug mga bitik, kalayo ug asupre.” (Sal 11:6) Siya makabitik kanila, nga magababag sa tanang paagi sa pag-ikyas, ug dayon magpahamtang ug paghukom nganha kanila.​—Itandi ang 1Te 5:1-3.