Mga Batan-on Nangutana . . .

Pagduladula sa Imoralidad—Unsay Kadaot?

“Usa ka adlaw ang akong trato mianha sa dihang wala ang akong nanay sa balay, nga motan-aw lang konog TV,” nahinumdom si Laura.a “Sa sinugdan iya lang gigunitan ang akong kamot. Unya kalit lang, misugod siya paghikap kanako sa ubang mga dapit. Nahadlok ako sa pagpahunong kaniya; nagtuo ko nga masuko siya ug molakaw.”

SA INGON si Laura ug ang iyang trato misugod pagsubay sa dalan nga midaldal kanila sa paghimog hilabihan pang dili maayong panggawi. Ang mahinamong halokay mitultol sa labaw pang dili angayng mga buhat. Hinuon, sa karong kalibotan diyutay ra ang dili mouyon sa maong panggawi. Aw, ang mga surbi nagpakita nga kadaghanan sa mga batan-on sa Tinipong Bansa nakapakigsekso na inig-edad nilag 19! Ang hinobrang paghalokay ug gani ang paghimas sa pribadong mga bahin sa lawas giisip nga labaw lag diyutay sa dili makadaot nga pasatiempo. Ang pila ka batan-on magpasiatab kon asa kutob na ang ilang naabot sa ilang seksuwal nga mga panuhid.

Ikasubo, ang pila ka Kristohanong batan-on nalangkit sa maong dili angayng panggawi. Dayag nga sila nagtuo nga basta wala nila mahimo “ang usa ka butang,” walay mahimong kadaot.

Espirituwal nga Kadaot

Wala nay molayo pa sa kamatuoran. Ang Bibliya nagsaway niadtong mga nagpatuyang sa mga buhat uban sa kaatbang nga sekso. Ang butang nga tingali wala kaayo tagda sa pipila kay kini kono “dili makadaot” nga parayganay mahimong mahulog sa gitawag sa Bibliya nga kahugawan, haluag nga panggawi, o gani pakighilawas. Kini maoy seryosong mga sayop nga mahimong motultol sa pagpalagpot gikan sa Kristohanong kongregasyon.​—Galacia 5:19, 21.

Busa ang pagduladula sa seksuwal nga imoralidad maoy usa ka butang nga dili pakamenoson. Kana maoy “kahugawan sa unod ug espiritu”​—usa ka butang nga seryosong makadaot sa imong relasyon sa Diyos. (2 Corinto 7:1) Sa kataposan, kana makapahinabo sa imong hunahuna nga “madaot gikan sa katim-os ug kaputli nga angay sa Kristo.” (2 Corinto 11:3) Ang usa ka batan-on nga nadaldal ngadto sa mahugaw nga panggawi, o nagdaldal sa uban sa paghimo niana, sa yano dili makapasundayag ug Kristohanong “gugma gikan sa hinlong kasingkasing ug gikan sa maayong tanlag ug gikan sa pagtuo nga walay pagkasalingkapaw.”​—1 Timoteo 1:5, 19.

Ang usa nga maghinobra sa pagpasundayag sa pagbati mahimong moantos sa emosyonal nga kadaot. Kini maoy tungod kay, ingon sa gipahinumdom kanato sa magasing Seventeen, “ang lainlaing paagi sa hikapay sa mga tawo sa usag usa . . . mao ra kalalim ug kainit sa pakigsekso.” Busa samtang ang halokay ug parayganay makapaukyab sa pisikal, ang mga babaye ilabina tingali makadiskobre nga ang kasinatian magpahinabo kanila nga mobatig kahaw-ang ug kakulang sa emosyon. Ang Journal of Marriage and the Family nagpahayag: “Ang mga babaye nagtahog mga pagbati sa kahadlok, pagkasad-an, kabalaka, pagkaulaw, ug gani kalagot.”

Gugma ba Kini?

Tagda ang asoy sa Bibliya sa Proverbio kapitulo 7, nga nagsugilon labot sa usa ka batan-ong lalaki nga gihaylo sa usa ka pampam. Kadtong babayeng bigaon miingon sa batan-ong lalaki: “Umari ka, maghubog kita sa gugma hangtod sa pagkabuntag; managlipay kita sa atong kaugalingon sa mga pahayag sa gugma.” Ang ideya nga gihigugma sa walay duhaduha maayong paminawon alang niining batan-ona. Apan sa pagkatinuod ang pampam “pinaagi sa iyang madanihon nga pakigpulong nakapahisalaag kaniya. Pinaagi sa ulo-ulo sa iyang mga ngabil siya [nagtental] kaniya.” Dili, siya walay tinuod nga gugma alang sa batan-ong lalaki; siya parokyano lamang. Iyang gipahimudsan ang lalaki kutob sa iyang mahimo.​—Proverbio 7:18-21.

Sa susamang paagi, daghang batan-on karon​—ilabina mga babaye​—ang gipahimudsan. Ang mga babaye sa partikular sagad nga hayloon sa paghimog mga butang nga dili angay. Sumala sa librong The Compleat Courtship ni Nancy Van Pelt, “usa ka pagtuon nagpadayag nga ang labing kasagarang pangatarongan nga gigamit [sa mga lalaki] mao: ‘Kon gihigugma ko nimo, ihatag nimo ang akong gihangyo.’” Ang awtor miingon nga ang mga lalaki migamit niining pangatarongana “sukad pa sa sinugdan.”

Apan ang usa ba nga moganoy kanimo sa panggawi nga mahugaw ug gisaway sa Labing Gamhanang Diyos tinuod bang nahigugma kanimo? Wala sumala sa Pulong sa Diyos. Kanang libroha nagpahinumdom kanato nga ang tinuod nga “gugma . . . dili magagawing binastos.” (1 Corinto 13:4, 5) Ang magsusulat nga si Nancy Van Pelt nangutana: “Kon iya nang nakuha ang iyang gusto, unsay imong kalig-onan nga siya mahigugma kanimo inigkahuman? Dakog purohan nga gigamit ka lang niya.”​—Itandi ang 2 Samuel 13:15.

Sa dihang ang lalaki mopugos sa usa ka babaye sa paglapas sa iyang Kristohanong pagkabansay ug tanlag, iyang gipanghimakak ang bisan unsang pangangkon nga siya sa tinuoray nahigugma kaniya. Ug kon ang lalaki nangangkong usa ka Kristohanon, iyang gipanghimakak ang iyang gipangangkong Kristiyanidad. Ang babaye nga mohurar niining pamugos gipahimudsan, gigamit, gipakamenos. Labaw pang daotan, siya nakahimog mahugaw nga buhat, tingali pakighilawas pa, nga usa ka dayag nga paglapas sa balaod sa Diyos.​—1 Corinto 6:9, 10.

Tinuod, ang pila ka babaye wala pugsa. Apan ang pagkasinabot sa pagbuhat ug usa ka butang nga sayop dili magpakamatarong niana. “Adunay usa ka dalan nga daw matarong alang sa usa ka tawo, apan ang mga dalan sa kamatayon maoy kataposan niana inigkahuman,” matud sa Proverbio 14:12.

Nadaot nga Relasyon

Ang pipila tingali mobati nga ang pisikal nga mga kapahayagan sa pagbati magpalambo sa relasyon. Ugaling, ang paghimog dili-angay nga seksuwal nga mga buhat dili magpalalom sa usa ka relasyon. Kana magpaubos sa bili niana. Sa labing menos, kana magbungkag sa pagtahod ug pagsalig sa usag usa. “Naglagot ako kaniya sa pagkahuman niadto,” miangkon ang usa ka babaye nga nakiglabot sa mahugawng panggawi.

Ang kakulang sa pagpugong diha sa panagtratohay mahimong magpadayon nga may negatibong epekto bisan human maminyo. Ang pagpugong-sa-kaugalingon, pailob, ug pagkadili-hakog maoy pundasyon sa matagbawong seksuwal nga relasyon diha sa kaminyoon. (1 Corinto 7:3, 4) Apan panahon sa panagtratohay, ang pila ka managtrato nagtukod ug hularan sa pagsugot sa hakog nga tinguha, nga walay pagpugong, ug walay pagtagad sa mga pagbati sa usag usa. Kini makapahinabo sa dili maayong pagsugod sa kaminyoon.

Sa dihang ang mainitong paghalokay ug paghikap mosugod, ang makahuloganong komunikasyon kasagarang mahunong. Ang gikinahanglang kinaugalingong estoryahay​—labot sa mga tumong, mga tingusbawan, ug mga pagbati​—mapulihan sa walay paghunahuna, makapukaw-sa-kaulag nga panggawi. Ang Proverbio 15:22 nagpasidaan: “Diin walay pagtambag, ang mga tinguha makawang.” Kay napakyas sa pagpahilunag lig-ong pundasyon alang sa kaminyoon diha sa panagtratohay, daghang magtiayon ang moantos sa dakong kahigawad ug pagbati sa pagkasad-an dihang sa kataposan sila magminyo.

Patya ang Sayop nga Tinguha

Laing punto nga pagatagdon mao ang prinsipyo sa Bibliya sa Colosas 3:5: “Busa, patya ang inyong mga sangkap sa lawas nga anaa sa yuta maylabot sa pakighilawas, pagkadili-hinlo, seksuwal nga gana, makadaot nga tinguha, ug hakog nga pangibog, nga maoy idolatriya.” Inay kay palongon ang “makadaot nga tinguha,” ang paghalokay ug parayganay nagsilbi lamang sa pagpukaw niana. Usa ka batan-ong lalaki nga ginganlag Jack misugilon kon unsay nahitabo kaniya uban sa iyang pangasaw-onon: “Sa sinugdan halokay ra man kadto. Apan sunod nagmainiton kadtong halokay ug hilabihang parayganay, kas-a hangtod sa punto nga hapit na kaming makighilawas. Nasayod ako nga ang among gihimo dili husto sumala sa mga sukdanan ni Jehova.”

Usa ka batan-ong ginganlag Vera, kinsa usab nalangkit sa maong dili hustong panggawi, miangkon nga ang paghalokay ug parayganay nagpagana kaniyang “makigsekso.” Usahay sa tukma mao kanay mahitabo. Ang Bibliya nagpakita nga ang sala makapagahi sa tanlag sa usa. (Hebreohanon 3:13) Samtang ang usa maanad sa paghimog dili angay nga mga buhat, ang pagkadaotan mosamot. Ang usa ka seksuwal nga pagpangahas motultol sa lain pa. “Una ka masayod niana,” mitug-an si Laura (gihisgotan sa sinugdanan), “langkit ka na sa hilabihang parayganay. Ug mga gutlo lamang sa ulahi nakighilawas ka na diay. Mao kanay nahitabo kanako.”

Ikasubo, ang susama nahitabo sa dili maihap nga ubang batan-on. Usa ka karaang proverbio nagpasidaan: “Makadala ba ang usa ka tawo ug kalayo sa iyang sabakan ug ang iyang mga sapot dili ba masunog?” (Proverbio 6:27) Ang tubag klaro. Ug alang sa Kristohanong mga batan-on, kinahanglang tagdon nilang ugdang ang pasidaan sa Diyos: “Ayaw pahisalaag: Ang Diyos dili usa nga kayagayagaan. Kay bisan unsay ginapugas sa usa ka tawo, kini usab iyang anihon.”​—Galacia 6:7.

Dugang pa, ang Pulong sa Diyos nagpahayag: “Walay makihilawason o tawong dili-hinlo o tawong dalo​—nga nagakahulogan ug pagkahimong tigsimbag idolo​—nga may bisan unsang panulundon sa gingharian sa Kristo ug sa Diyos.” (Efeso 5:5) Busa, ang pagduladula sa imoralidad may seryosong mga sangpotanan ug gani ang usa ka Kristohanon mahimong mawad-an sa iyang paglaom alang sa kinabuhing walay kataposan sa bag-ong kalibotan sa Diyos.​—Pinadayag 22:15.

[Footnote]

[Blurb sa panid 18]

Ang paghimog dili-angay seksuwal nga buhat magpamenos sa bili sa usa ka relasyon

[Hulagway sa panid 17]

Ang maayo ginuropong mga kalihokan makatabang kanimo sa paglikay sa makatental nga mga kahimtang