“Malipayon ang Tawo nga Nakakaplag ug Kaalam”

SIYA maoy usa ka magbabalak, usa ka arkitekto, usa ka hari. Nga may tinuig nga kita nga moabot ug kapin sa 200 ka milyong dolyar, mas dato pa siya kay sa tanang ubang hari sa yuta. Nabantog usab ang maong tawo tungod sa iyang kaalam. Nakadayeg pag-ayo ang miduaw nga rayna nga siya miingon: “Tan-awa! wala sa katunga ang nasaysay kanako. Imong nalabwan sa kaalam ug kauswagan ang mga butang nga nadungog nga akong gipamatian.” (1 Hari 10:4-9) Ingon niana ang kahimtang ni Haring Solomon sa karaang Israel.

Nabatonan ni Solomon ang bahandi ug kaalam. Ug kana ang ilabinang nagpakuwalipikar kaniya sa paghukom kon hain sa duha ang tinuod gayod nga hinungdanon. Siya misulat: “Malipayon ang tawo nga nakakaplag ug kaalam, ug ang tawo nga nakabaton ug katakos sa pag-ila, kay ang pagbaton niini ingon nga ganansiya labi pang maayo kay sa pagbaton ug plata ingon nga ganansiya ug ang pagbaton niini ingon nga abot labaw pa kay sa bulawan. Kini labi pang bililhon kay sa korales, ug ang tanang ubang butang nga makapahimuot kanimo dili makatumbas niini.”—Proverbio 3:13-15.

Apan, asa makaplagi ang kaalam? Nganong mas bililhon kini kay sa bahandi? Unsa ang makapadani nga mga bahin niini? Ang ika-8 nga kapitulo sa basahon sa Bibliya nga Proverbio, nga gisulat ni Solomon, nagatubag niining mga pangutanaha diha sa makaiikag nga paagi. Dinha ang kaalam gipersonipikar, nga daw makasulti ug makalihok. Ug gibutyag mismo sa kaalam ang pagkamadanihon niini maingon man ang bili niini.

“Kini Nagapadayon Pagsinggit sa Makusog”

Ang kapitulo 8 sa Proverbio nagsugod pinaagi sa usa ka retorikanhong pangutana: “Wala ba magapadayon sa pagsinggit ang kaalam, ug ang katakos sa pag-ila magapadayon sa pagpagula sa iyang tingog?”a Oo, ang kaalam ug ang katakos sa pag-ila nagpadayon sa pagpagula sa iyang tingog, apan dili sama sa imoral nga babaye nga nagtago sa mangitngit nga mga dapit ug naghunghong ug mahayloong mga pulong diha sa mga dalunggan sa nag-inusara ug walay kasinatiang batan-on. (Proverbio 7:12) “Sa kinatumyan sa hatag-as nga mga dapit, haduol sa dalan, sa kinasang-an sa mga alagianan kini nagpahimutang. Sa daplin sa mga ganghaan, diha sa dapit sa pagsulod sa lungsod, sa pagsulod sa mga alagianan kini nagapadayon pagsinggit sa makusog.” (Proverbio 8:1-3) Ang kusog ug dakong tingog sa kaalam madungog nga kusog ug tin-aw diha sa publikong mga dapit—sa mga ganghaan, sa kinasang-an sa mga alagianan, diha sa mga entrada sa usa ka lungsod. Dali rang makadungog ang mga tawo nianang tingoga ug mosanong.

Kinsay makalimod nga ang diyosnong kaalam nga girekord diha sa dinasig nga Pulong sa Diyos, ang Bibliya, mabatonan sa halos tanang tawo sa yuta nga nagtinguha sa pagbaton niini? “Ang Bibliya mao ang labing kaylap nga ginabasang basahon sa kasaysayan,” nag-ingon ang The World Book Encyclopedia. Kini midugang: “Mas daghang kopya sa Bibliya ang naapod-apod kay sa bisan unsang ubang basahon. Ang Bibliya mas kadaghan usab nga gihubad, ug diha sa mas daghang pinulongan, kay sa bisan unsang ubang basahon.” Kay mabatonan ang kompletong Bibliya o ang mga bahin niini diha sa kapin sa 2,100 ka pinulongan ug mga diyalekto, kapin sa 90 porsiyento sa tawhanong pamilya ang makabasa sa labing menos usa ka bahin sa Pulong sa Diyos diha sa ilang kaugalingong pinulongan.

Ang mga Saksi ni Jehova bisan diin nagamantala sa mensahe sa Bibliya diha sa publiko. Diha sa 235 ka nasod, sila aktibong nagasangyaw sa maayong balita bahin sa Gingharian sa Diyos ug nagatudlo sa mga tawo sa mga kamatuoran nga makaplagan diha sa Pulong sa Diyos. Ang ilang pinasukad-sa-Bibliya nga mga basahong Ang Bantayanang Torre, nga gipatik sa 140 ka pinulongan, ug ang Pagmata!, nga gipatik sa 83 ka pinulongan, dunay sirkulasyon nga kapin sa 20 ka milyon ang matag usa. Ang kaalam nagpadayon gayod sa pagsinggit nga makusog diha sa publikong mga dapit!

“Ang Akong Tingog Maoy Alang sa mga Anak sa mga Tawo”

Ang gipersonipikar nga kaalam nagsugod sa pagsulti, nga nag-ingon: “Kaninyo, Oh mga tawo, ako nagatawag, ug ang akong tingog maoy alang sa mga anak sa mga tawo. Oh mga walay kasinatian, sabta ang pagkamaalamon; ug kamong mga hungog, sabta ang kasingkasing.”—Proverbio 8:4, 5.

Ang pagpanawag sa kaalam maoy sa tibuok yuta. Gipaabot niini ang pagdapit ngadto sa tanang tawo. Bisan ang mga tawong walay kasinatian gidapit aron makabaton ug kaalam, o maayong panghukom, ug ang mga tawong hungog, aron makabaton ug pagsabot. Sa pagkatinuod, ang mga Saksi ni Jehova nagtuo nga ang Bibliya maoy usa ka basahon alang sa tanang tawo ug sa kawalay-pagpihig naningkamot sa pagdasig sa tanang tawo nga ilang mahibalag sa pagsusi niana aron makaplagan ang mga pulong sa kaalam nga anaa niana.

“Nagasulti ang Akong Baba sa Kamatuoran”

Nga naghangyo, ang kaalam nagpadayon: “Patalinghog, kay nagasulti ako mahitungod sa pangunang mga butang, ug mahitungod sa katul-id ang ginabungat sa akong mga ngabil. Kay sa hinayng tingog nagasulti ang akong baba sa kamatuoran; ug ang pagkadaotan maoy dulumtanan sa akong mga ngabil. Ang tanang pulong sa akong baba maoy sa pagkamatarong. Walay tinuis o baliko diha kanila.” Oo, ang mga pagtulon-an sa kaalam maoy maayo ug matul-id, matinud-anon ug matarong. Walay pagkamalansison o hiwi diha kanila. “Silang tanan matul-id alang sa usa nga may katakos sa pag-ila, ug matarong alang sa mga nakakaplag ug kahibalo.”—Proverbio 8:6-9.

Sa pagkatukma, ang kaalam nag-awhag: “Dawata ninyo ang akong disiplina ug ayaw ang plata, ug ang kahibalo inay ang hamili nga bulawan.” Kining awhaga makataronganon, “kay ang kaalam mas maayo pa kay sa korales, ug ang tanang uban pang butang nga makapahimuot dili ikatumbas niini.” (Proverbio 8:10, 11) Apan ngano? Unsay nakapahimo sa kaalam nga mas bililhon pa kay sa bahandi?

“Ang Akong Bunga Mas Maayo kay sa Bulawan”

Ang mga gasa nga ihatag sa kaalam nganha sa namati niini mas bililhon pa kay sa bulawan, plata, o mga korales. Nagpahayag kon unsa kining mga gasaha, ang kaalam nag-ingon: “Ako, ang kaalam, ako nagpuyo uban ang pagkamaalamon ug nakaplagan ko ang kahibalo bahin sa katakos sa panghunahuna. Ang pagkahadlok kang Jehova mao ang pagdumot sa daotan. Ang pagbayaw-sa-kaugalingon ug ang pagkagarboso ug ang daotang dalan ug ang baba nga matuison akong gidumtan.”—Proverbio 8:12, 13.

Ang kaalam naghatag ug pagkamaalamon ug mga katakos sa panghunahuna ngadto sa nakabaton niini. Ang tawong dunay diyosnong kaalam dunay pagtahod usab ug kataha sa Diyos, tungod kay “ang pagkahadlok kang Jehova maoy sinugdanan sa kaalam.” (Proverbio 9:10) Busa, ginadumtan niya ang ginadumtan ni Jehova. Ang pagbayaw-sa-kaugalingon, pagkagarboso, imoral nga panggawi, ug tinuis nga sinultihan dili makita diha kaniya. Ang iyang pagdumot sa daotan manalipod kaniya batok sa makadaot nga epekto sa mahakogong paggamit sa gahom. Pagkahinungdanon nga kadtong dunay mga awtoridad diha sa Kristohanong kongregasyon, ingon man ang mga ulo sa pamilya, mangita sa kaalam!

“Ako adunay tambag ug praktikal nga kaalam,” nagpadayon ang kaalam. “Ako—ang pagsabot; ako adunay kagahom. Pinaagi nako ang mga hari nagahari, ug ang hataas nga mga opisyal nagalagda sa pagkamatarong. Pinaagi nako ang mga prinsipe nagamando ingong mga prinsipe, ug ang tanang hamili nagahukom sa pagkamatarong.” (Proverbio 8:14-16) Ang mga bunga sa kaalam naglakip sa hait nga panabot, pagsabot, ug kagahom—mga hiyas nga kinahanglanon kaayo sa mga magmamando, hataas nga mga opisyal, ug mga hamili. Ang kaalam hinungdanon alang niadtong dunay awtoridad ug niadtong magatambag sa uban.

Ang tinuod nga kaalam dali rang mabatonan sa tanan, apan dili ang tanan nakakaplag niini. Isalikway o likayan kini sa uban, bisag anaa na kini sa ilang ganghaan. “Ako nahigugma kanilang nahigugma kanako,” matod sa kaalam, “ug silang nagapangita kanako mao ang makakaplag kanako.” (Proverbio 8:17) Ang kaalam mabatonan lamang niadtong tim-os nga nagapangita niini.

Ang mga dalan sa kaalam maoy matul-id ug matarong. Nagaganti kini sa mga nagapangita niini. Ang kaalam nag-ingon: “Mga bahandi ug himaya ania kanako, ang bililhong mga panulondon ug pagkamatarong. Ang akong bunga mas maayo kay sa bulawan, bisan pa sa dinalisay nga bulawan, ug ang akong abot kay sa piniling plata. Ako nagalakaw sa dalan sa pagkamatarong, sa taliwala sa mga alagianan sa paghukom, aron makapanag-iya ug kabtangan kadtong mga nahigugma kanako; ug mapuno ko kanunay ang ilang mga balay-tipiganan.”—Proverbio 8:18-21.

Uban nianang talagsaon kaayong mga hiyas ug mga kinaiya sama sa maayong panghukom, katakos sa panghunahuna, pagkamapainubsanon, hait nga panabot, praktikal nga kaalam, ug pagsabot, ang mga gasa sa kaalam naglakip sa bahandi ug kadungganan. Ang maalamong tawo mahimong makabaton ug bahandi pinaagi sa minatarong nga paagi, ug siya mouswag sa espirituwal. (3 Juan 2) Ang kaalam makahatag usab ug kadungganan sa usa ka tawo. Dugang pa, mobati siyag katagbawan gikan sa iyang mga nabatonan, ug siya dunay kalinaw sa hunahuna ug usa ka mahinlong konsensiya ngadto sa Diyos. Oo, malipayon ang tawo nga nakakaplag ug kaalam. Ang mga bunga sa kaalam sa pagkatinuod mas maayo pa kay sa dinalisay nga bulawan ug sa piniling plata.

Pagkatukma sa panahon kining tambaga alang kanato, sanglit kita nagkinabuhi diha sa usa ka materyalistikanhong kalibotan diin ang ginapasiugda mao ang pagbaton ug bahandi sa bisan unsang paagi ug sa bisan unsang bili! Hinaot nga dili nato malimtan kon unsa ka hinungdanon ang kaalam o modangop ngadto sa dili minatarong nga mga paagi sa pagbaton ug bahandi. Dili gayod nato pasagdan ang mga tagana mismo nga nagahatag ug kaalam—ang atong Kristohanong mga tigom ug ang atong personal nga pagtuon sa Bibliya ug ang mga publikasyon nga gitagana sa “matinumanon ug maalamong ulipon”—tungod lamang sa pagbaton ug bahandi.—Mateo 24:45-47.

“Ako Gipahimutang Sukad pa sa Panahong Walay Tino”

Ang pagpersonipikar sa kaalam nga makaplagan diha sa ika-8 nga kapitulo sa Proverbio dili lamang usa ka paagi sa pagpatin-aw sa mga kinaiyahan sa usa ka dili-aktibong hiyas. Kini usab sa simbolikong paagi nagpunting sa labing hinungdanong linalang ni Jehova. Ang kaalam nagpadayon sa pag-ingon: “Si Jehova nagbuhat kanako ingon nga sinugdanan sa iyang dalan, ang kinaunhan sa iyang mga nahimo kanhi. Ako gipahimutang sukad pa sa panahong walay tino, sukad sa sinugdan, sukad sa kapanahonang nauna pa kay sa yuta. Sa dihang wala pay halawom nga katubigan ako nahimugso nga samag inubanan ug kasakit sa pagbati, sa dihang wala pay mga tuboran nga napuno pag-ayo sa tubig. Sa wala pa mapahiluna ang kabukiran, nga una pa kay sa kabungtoran, ako nahimugso na nga samag inubanan ug kasakit sa pagbati, sa wala pa niya buhata ang yuta ug ang kapatagan ug ang unang bahin sa baga nga mga abog sa mabungahong yuta.”—Proverbio 8:22-26.

Ang maong kahubitan bahin sa gipersonipikar nga kaalam susama gayod sa giingon bahin sa “Pulong” diha sa Kasulatan! “Sa sinugdan mao ang Pulong,” misulat si apostol Juan, “ug ang Pulong uban sa Diyos, ug ang Pulong usa ka diyos.” (Juan 1:1) Ang gipersonipikar nga kaalam mahulagwayong naghawas sa Anak sa Diyos, si Jesu-Kristo, diha sa iyang una-tawhanong paglungtad.b

Si Jesu-Kristo mao “ang panganay sa tanang kalalangan; tungod kay pinaagi kaniya gilalang ang tanang ubang butang sa langit ug sa yuta, ang mga butang nga makita ug ang mga butang nga dili-makita.” (Colosas 1:15, 16) “Sa diha nga giandam [ni Jehova] ang kalangitan, didto na ako,” nagpadayon ang gipersonipikar nga kaalam, “sa dihang gilagda niya ang usa ka lingin ibabaw sa nawong sa halawom nga katubigan, sa diha nga gihimo niyang malig-on ang mabagang mga panganod sa itaas, sa diha nga gihimo niyang kusganon ang mga tuboran sa halawom nga katubigan, sa diha nga gipahimutang niya ang iyang lagda alang sa dagat aron ang katubigan dili molapas sa iyang mando, sa diha nga iyang gilagda ang mga patukoranan sa yuta, unya didto ako tupad kaniya ingon nga batid nga magbubuhat, ug ako iyang gikahinangpan pag-ayo sa matag adlaw, ako nagakalipay sa iyang atubangan sa tanang panahon, nga nagakalipay sa mabungahong yuta sa iyang yuta, ug ang mga butang nga akong gikahinangpan maoy uban sa mga anak sa mga tawo.” (Proverbio 8:27-31) Ang panganay nga Anak ni Jehova didto tupad sa iyang Amahan, aktibong nagabuhat duyog kaniya—ang dili-hitupngang Maglalalang sa mga langit ug sa yuta. Sa dihang gilalang ni Jehova nga Diyos ang unang tawo, Iyang Anak ang kauban niya sa paglalang ingong Batid nga Magbubuhat. (Genesis 1:26) Dili ikahibulong nga ang Anak sa Diyos interesado, nahinangop pa gani, sa katawhan!

“Malipayon ang Tawo nga Nagapatalinghog Kanako”

Ingong gipersonipikar nga kaalam, ang Anak sa Diyos nag-ingon: “Karon, Oh mga anak, patalinghog kanako; oo, malipayon silang nagasubay sa akong mga dalan. Patalinghog sa disiplina ug mahimong maalamon, ug ayaw gayod pagpasagad. Malipayon ang tawo nga nagapatalinghog kanako pinaagi sa pagtukaw diha sa akong mga pultahan sa matag adlaw, pinaagi sa pagbantay diha sa mga poste sa akong mga ganghaan. Kay siya nga makakaplag kanako makakaplag ug kinabuhi, ug makabaton ug maayong kabubut-on gikan ni Jehova. Apan siya nga mosipyat kanako nagabuhat ug kadaot sa iyang kalag; silang tanan nga nagadumot kanako sa hilabihan mao kadtong nahigugma sa kamatayon.”—Proverbio 8:32-36.

Si Jesu-Kristo mao ang mismong personipikasyon sa kaalam sa Diyos. “Maampingong natakpan diha kaniya ang tanang bahandi sa kaalam ug sa kahibalo.” (Colosas 2:3) Nan, mamati gayod kita kaniya ug sundon pag-ayo ang iyang mga tunob. (1 Pedro 2:21) Ang pagsalikway kaniya maoy pagbuhat ug kadaot sa atong kalag ug pagtinguha sa kamatayon, tungod kay “walay kaluwasan diha kang bisan kinsa pang lain.” (Buhat 4:12) Sa pagkatinuod, atong dawaton si Jesus ingong ang usa nga gitagana sa Diyos alang sa atong kaluwasan. (Mateo 20:28; Juan 3:16) Sa ingon tagamtamon nato ang kalipay nga naggikan sa ‘pagkakaplag ug kinabuhi ug sa pagkabaton ug maayong kabubut-on gikan kang Jehova.’

[Mga footnote]

[Mga hulagway sa panid 26]

Ang kaalam hinungdanon alang niadtong dunay mga awtoridad

[Mga hulagway sa panid 27]

Ayaw pasagdi ang mga tagana nga nagahatag ug kaalam