Ang Hunahuna sa Bibliya

Maluwas ba ang Kaminyoon Human sa Pagluib?

“Ako magaingon kaninyo nga ang bisan kinsa nga magdiborsiyo sa iyang asawa, gawas sa pasukaranan nga pakighilawas, ug magminyog lain makapanapaw.”—MATEO 19:9.

NIANANG mga pulonga si Jesu-Kristo nagtugot sa usa ka Kristohanon sa pagdiborsiyo sa dili-maunongong kapikas.a Bisan pa niana, unsa na man kon ang inosenteng kapikas mopili sa pagpreserbar sa kaminyoon ug ang magtiayon mohukom sa pagpasig-uli sa ilang relasyon? Unsang mga suliran ang madahom sa magtiayon, ug sa unsang paagi masulbad nila nga malamposon ang maong mga suliran? Tan-awon nato kon sa unsang paagi ang Bibliya motabang sa pagtubag niining mga pangutanaha.

Usa ka Balay nga Nalumpag

Angay natong masabtan una ang gidak-on sa kadaot nga gipahinabo sa pagluib. Sumala sa gisaysay ni Jesu-Kristo, katuyoan sa Tigmugna sa kaminyoon nga ang bana ug asawa ‘dili na duha, kondili usa ka unod.’ Siya midugang: “Busa, kon unsay giusag yugo sa Diyos ayaw ipabulag ni bisan kinsang tawo.” Oo, ang kaminyoon gidisenyo aron hiusahon ang mga tawo ug dili magbulag. Sa dihang ang usa ka tawo magbungkag sa panumpa sa kaminyoon pinaagi sa pagpanapaw, ang masakit nga mga sangpotanan mosunod.​—Mateo 19:6; Galacia 6:7.

Gipamatud-an kini sa kaguol nga masinati sa inosenteng kapikas. Ang mga epekto sa pagpanapaw ikatandi nianang epekto sa urakan nga naggun-ob sa mga balay. Si Dr. Shirley P. Glass miingon: “Daghang inosenteng mga kapikas nga nagkinahanglag terapiya nga akong gitabangan miasoy nga mas sayon unta alang kanila ang pag-antos kon namatay ang ilang kapikas.” Ibutang ta, ang pipilang namatyan sa ilang kapikas dili tingali mouyon. Apan, tin-aw nga ang panapaw makapahinabog hilabihang kasakit. Ang pipila ka tawo wala gayod maulii sa bug-os sa pagbudhi.

Tungod sa maong kasubo, ang usa mahimong mangutana, ‘Angay bang taposon sa panapaw ang kaminyoon?’ Dili awtomatiko. Ang pahayag ni Jesus bahin sa panapaw nagpakita nga ang matinumanong kapikas adunay Kasulatanhong kapilian sa pagdiborsiyo apan dili obligado nga mohimo niana. Ang pipila ka magtiayon mihukom sa pagpasig-uli ug pagpalig-on sa napusgay, pinaagi sa paghimog gikinahanglang mga kausaban​—bisan tuod nga walay magpakamatarong sa panapaw.

Siyempre, mas maayo nga mohimog gikinahanglang mga kausaban sa usa ka relasyon sa kaminyoon sa dihang ang duha ka kapikas matinumanon sa usag usa. Apan, bisan pag nahitabo ang pagluib, ang pipila ka inosenteng kapikas mopili sa pagpreserbar sa kaminyoon. Inay kay ibase ang maong desisyon sa panghinaot lamang, ang inosenteng kapikas kinahanglang magtimbangtimbang sa mga sangpotanan. Lagmit konsiderahon niya ang mga panginahanglan sa iyang mga anak maingon man ang iyang kaugalingong espirituwal, emosyonal, pisikal, ug pinansiyal nga mga panginahanglan.b Maalamon usab niyang konsiderahon kon maluwas pa ba ang iyang kaminyoon.

Maluwas pa ba ang Kaminyoon?

Sa dili pa mosulay sa pagtukod-pag-usab sa usa ka balay nga giguba sa urakan, kinahanglang tinoon sa magtutukod kon kana mapasig-uli pa ba. Sa susama, sa dili pa maningkamot sa pagpasig-uli sa relasyon nga nabungkag gumikan sa pagluib, ang magtiayon​—ilabina ang matinumanong kapikas​—mohimog realistikong pagtimbangtimbang sa kalaoman nga mapasig-uli ang pagkasuod ug pagsalig diha sa kaminyoon.

Ang usa ka punto nga konsiderahon maoy kon ang sad-an nga kapikas nagpakitag sinserong paghinulsol o, hinunoa, nanapaw gihapon “diha sa iyang kasingkasing.” (Mateo 5:27, 28) Bisan pag mosaad siya nga mag-usab, siya ba nagpanuko sa paghunong dayon sa iyang imoral nga relasyon? (Exodo 20:14; Levitico 20:10; Deuteronomio 5:18) Siya ba motan-aw gihapon sa ubang mga babaye uban ang kaibog? Iya bang gibasol ang iyang asawa sa iyang pagpanapaw? Kon mao, ang mga paningkamot sa pagpasig-uli sa pagsalig diha sa kaminyoon lagmit nga dili molampos. Sa laing bahin, kon iyang taposon ang gidiling relasyon, moangkon sa iyang sayop, ug magpakita nga siya komitido gayod nga mapasig-uli ang kaminyoon, ang iyang asawa tingali makakita ug usa ka pasikaranan sa paglaom nga ang tinuod nga pagsalig mapasig-uli sa umaabot.​—Mateo 5:29.

Dugang pa, makapasaylo ba ang maunongong kapikas? Wala kini magpasabot nga dili siya mopahayag sa iyang gibating dulot nga kasakit gumikan sa nahitabo o nga siya magpakaaron-ingnon nga walay nausab. Kini nagkahulogan nga siya maningkamot, sa ngadtongadto, nga dili padayong maghambin ug dulot-sa-bukog nga kayugot. Ang maong pagpasaylo nagkinahanglag panahon apan makatabang sa pagtukod ug lig-ong pasikaranan nga niana tukoron pag-usab ang kaminyoon.

Pagkuha sa “mga Ginuba”

Human makahukom ang maunongong kapikas nga luwason ang ilang kaminyoon, unsang mga lakang ang sunod nga himoon tingali sa usa ka magtiayon? Maingon nga ang mga ginuba sa balay nga nadaot pag-ayo sa urakan kinahanglang kuhaon, ang “mga ginuba” sa kaminyoon kinahanglang kuhaon. Kini mapalampos sa usa ka sukod kon ang magtiayon magpahayag sa ilang mga pagbati sa usag usa. Ang Proverbio 15:22 nag-ingon: “Mapakyas ang mga plano diin walay pribadong panagsulti.” Ang Hebreohanong pulong nga gihubad nga “pribadong panagsulti” nagpasabot ug kasuod ug gihubad nga “suod nga pundok” sa Salmo 89:7. Busa maglangkit kini, dili lamang sa taphaw nga panag-estoryahay, kondili sa matinud-anon ug tiunay nga komunikasyon diin ang duha ka kapikas magpadayag sa ilang kinasulorang mga pagbati.​—Proverbio 13:10.

Pananglitan, sa pipila ka kaso ang matinumanong kapikas tingali adunay dugang mga pangutana nga isukna sa iyang bana. Sa unsang paagi nagsugod ang pagpamabaye? Unsa ka dugay kana nagpadayon? Kinsay laing nasayod bahin niana? Itugot ta, masakit alang sa magtiayon nga hisgotan kining mga detalyeha. Apan, mahimong makaplagan sa maunongong kapikas nga kinahanglan ang maong kahibalo aron mapasig-uli ang pagsalig. Kon mao, labing maayo nga ang dili-maunongong kapikas motubag nga matinud-anon ug mahunahunaon. Angay niyang isaysay ang mga butang diha sa mahigugmaon ug malulotong paagi, nga maghunahuna nga ang katuyoan sa kabildohay mao ang pag-alim, dili ang pagpasakit. (Proverbio 12:18; Efeso 4:25, 26) Ang duha kinahanglang mogamit ug kamaalamon, pagpugong-sa-kaugalingon, ug mabinationg pagpatalinghog samtang gipahayag nila ang ilang mga pagbati bahin sa nahitabo.c​—Proverbio 18:13; 1 Corinto 9:25; 2 Pedro 1:6.

Ang mga Saksi ni Jehova mahimong mangayog tabang gikan sa mga ansiyano sa kongregasyon. Siyempre, alang sa mga Kristohanon, ang ugdang nga mga sala sama sa panapaw kinahanglang isugid dayon sa mga ansiyano, kinsa mahunahunaon sa espirituwal nga kaayohan sa magtiayon ug sa kongregasyon. Tingali sa dihang siya makigkita sa mga ansiyano, ang mananapaw nagpakitag tiunay nga paghinulsol ug sa ingon gitugotan nga magpabilin diha sa kongregasyon. Sa maong kaso, ang mga ansiyano makahatag ug padayong pag-abag sa magtiayon.​—Santiago 5:14, 15.

Pagpasig-uli

Tapos mapalig-on sa magtiayon ang ilang mga pagbati kutob sa maarangan, sila anaa na sa maayong kahimtang sa pagpasig-uli sa hinungdanong mga bahin sa ilang kaminyoon. Ang ugdang nga komunikasyon padayong gikinahanglan. Diin ang kahuyangan madiskobrehan, ang tukmang mga kausaban kinahanglang himoon.

Ang sad-an nga kapikas ilabinang gikinahanglang mohimog mga kausaban. Bisan pa niana, ang maunongong kapikas kinahanglang mohimo sa iyang bahin sa pagpalig-on sa huyang nga mga bahin sa kaminyoon. Wala kini magkahulogan nga ang panapaw sala sa asawa o kana pakamatarongon​—walay balidong pasangil sa paghimo sa maong sala. (Itandi ang Genesis 3:12; 1 Juan 5:3.) Kana yanong nagkahulogan nga diha tingaliy mga suliran sa kaminyoon nga nagkinahanglang sulbaron. Ang pagpasig-uli maoy proyekto sa duha. Aduna bay panginahanglan sa pagpalig-on sa mutuwal nga mga prinsipyo ug mga tumong? Napasagdan ba ang espirituwal nga mga kalihokan? Kining paagiha sa pagdiskobre sa dagkong mga kahuyangan ug paghimog gikinahanglang mga kausaban kinahanglanon sa pagpasig-uli sa nadaot pag-ayong kaminyoon.

Pagmentinar

Bisan ang maayong-pagkatukod nga balay nagkinahanglan ug regular nga pagmentinar. Nan, pagkahinungdanon gayod nga mentinahon ang napasig-uling relasyon. Kinahanglang dili tugotan sa magtiayon ang paglabay sa panahon nga mopahuyang sa ilang determinasyon sa paghupot sa ilang bag-ong mga panaad. Inay mawad-ag kadasig kon sila makasinati ug gagmayng mga kapakyasan, sama sa paghibalik sa dili-maayong mga batasan sa komunikasyon, angay silang molihok dayon aron mahibalik ang maayong batasan sa komunikasyon ug padayon nga moabante.​—Proverbio 24:16; Galacia 6:9.

Labaw sa tanan, ang bana ug asawa angayng maghatag ug kinadak-ang prioridad sa ilang espirituwal nga rutina, nga dili magtugot niana, o sa ilang kaminyoon, nga mahimong ikaduha sa uban pang kalihokan. Ang Salmo 127:1 nag-ingon: “Gawas kon si Jehova mismo ang magtukod sa balay, kawang lang ang paghago sa mga magtutukod niini.” Dugang pa, si Jesus nagpasidaan: “Ang matag usa nga maminaw niining akong mga pulong ug dili mobuhat niini mapakasamag tawong buangbuang, nga mitukod sa iyang balay diha sa balas. Ug mibundak ang ulan ug miabot ang baha ug mihuyop ang hangin ug mihapak nianang balaya ug nahugmak kini, ug dako ang pagkahugno niini.”​—Mateo 7:24-27.

Oo, kon ang mga prinsipyo sa Bibliya dili panumbalingon tungod kay lisod kining ipadapat, ang kaminyoon daling matandog sa sunod nga unosong pagsulay sa pagkamaunongon. Apan, kon ang bana ug asawa maghupot sa mga sukdanan sa Bibliya diha sa tanang butang, ang ilang kaminyoon makabaton sa panalangin sa Diyos. Mabatonan usab nila ang labing gamhanang panukmod sa pagkamaunongon diha sa kaminyoon​—ang tinguha nga pahimut-an ang Tigmugna sa kaminyoon, si Jehova nga Diyos.​—Mateo 22:36-40; Ecclesiastes 4:12.

[Mga footnote]