Mga Batan-on Nangutana. . .

“Pasidunggi ang Imong Amahan ug Imong Inahan”—Apan Ngano?

“LABING gahia ang imong ulo nga wala na akoy mahimo kanimo,” matud sa naglagot nga amahan ni Veda. “Wala kay pagtahod kanako. Nangita ka gayod ug problema.” Si Veda nakigdeyt sa usa ka lalaki nga tigdroga ug alkoholiko. Siya tig-adto kanunay sa mga disco hangtod sa mga oras sa kaadlawon. Bisan pag supak kaayo ang iyang amahan, kadto wala ra tagda ni Veda.

“Gibati ko nga siya estrikto kaayo,” misaysay si Veda. “Ako niadto 18 anyos, ug abi kog ako hamtong na ug nahibalo sa tanan. Gibati ko nga ang akong amahan mapintas ug dili gusto nga ako maglingawlingaw, mao nga ako molakaw ug mohimo kon unsay akong gustong buhaton.”

Ang laing batan-on, si Gina, misulat: “Si Papa sobra ka palainom, ug dili ako makatulog kay ang akong mga ginikanan magsigeg lalis ug magsingkahay. Ako mohigda sa akong katre ug mohilak na lamang. Dili ako makasulti kanila sa akong gibati bahin niana kay basin sagpaon ako ni Mama. Ang Bibliya nagaingon ‘pasidunggi ang imong amahan,’ apan dili ako makahimo.”

Tingali, sama kang Veda ug Gina, malisdan ka sa pagpasidungog sa imong mga ginikanan. Tingali gibati nimong sila nagahimog dili-makataronganong mga pagbaod o dili maayog sulundan sa kagawian. Bisan pa niana, ang Bibliya tin-awng nagasugo: “Pasidunggi ang imong amahan ug ang imong inahan.” (Efeso 6:2) Unsa ba gayod ang nalangkit niini? Ug may maayo bang mga katarongan sa pagbuhat niana, bisan pag ang mga ginikanan nagahimong lisod sa pagpasidungog kanila?

Unsay Kahulogan sa “Pagpasidungog”?

Ang “pagpasidungog” nagalangkit sa pag-ila sa nahiangay nga awtoridad. Pananglitan, ang mga Kristohanon gisugo: “Pasidunggi ang hari.” (1 Pedro 2:17) Bisan pag ikaw dili kanunay mouyon sa usa ka nasodnong magmamando, sa gihapon ang iyang posisyon o katungdanan pagatahoron. Sa pamilya, gihatag sa Diyos sa mga ginikanan ang awtoridad ingong iyang mga hawas. Busa, ang diyosnong mga anak angay magpasidungog sa maong awtoridad. Apan ang mga anak angay magpakitag labaw pa kay sa pormal rang pagtahod.

Ang orihinal nga Gregong pulong gihubad “pagpasidungog” diha sa Bibliya sa pasukaranan nagkahulogan sa pag-isip sa usa nga dakog bili. Sa ingon ang usa ka ginikanan pagaisipong bililhon, tinamod kaayo, ug minahal kanimo. Naglangkit kini sa pagbatog mainiton, mapabilhong mga pagbati alang kanila. ‘Apan unsaon nako pagbati sa ingon kon ako ilang lisodlisoron kaayo?’ mangutana ka.

Nganong Angay Nimong Pasidunggan ang Imong mga Ginikanan?

Sa usa ka butang, ang Proverbio 23:22 nagaingon: “Patalinghog sa imong amahan nga nanganak kanimo, ug ayaw tamaya ang imong inahan.” Dunay gibanabanang 55 milyong aborsiyon sa tibuok kalibotan sa matag tuig. Ang kamatuorang ikaw gipakatawo sa imong mga ginikanan maoy usa ka katarongan sa pagpasidungog kanila. Si Gregory, nga sa usa ka panahon dili gayod matinahoron kanila, nakaamgo niini. “Nakasugod ako sa pagsabot sa tanang gibuhat sa akong inahan alang kanako,” miangkon siya. “Gipasalamatan ko si Jehova nga Diyos nga wala niya ako ipataktak o ilabay ako sa basurahan sa pagkamasuso pa. Siya nag-inusarang ginikanan, ug kami unom. Ako nahibalo nga kadto lisod alang kaniya.”

Hinuon, ang pag-alimag mga anak dili lamang “lisod” kondili gastoso. Ang usa ka Canadianong taho nagpadayag nga ang gastos sa pag-alimag anak hangtod sa edad 18 sa duhag-ginikanan nga pamilya nga usa rag anak maoy labing menos $66,400! Hunahunaa ang paghikaw sa kaugalingon sa imong mga ginikanan aron itagana kanimo ang pagkaon ug sinina. “Sa usa ka panahon ang nahibilin lamang namo nga pagkaon mao ang usa ka delata sa mais ug diyutayng bugas,” misaysay si Gregory. “Giluto kadto ni Mama alang kanamong mga bata, apan wala siya mokaon. Ako natulog nga busog, apan nahibulong ako nganong si Mama wala mokaon. Karon nga ako may kaugalingon nang pamilya, akong naamgohan nga siya nagsakripisyo alang kanamo. Ambut kon makahimo ba ako sa dili pagkaon tungod sa akong anak. Dili ako makasabot sa unsang paagi iyang nahimo kadto.”

Walay duhaduha, may mga gabiing ang imong mga ginikanan walay tulog usab tungod sa pag-atiman kanimo sa dihang ikaw nasakit. Diha ang ginatos ka hapin nga ilisan ug daghang labhanan nga bulingon nimong sinina. Kapig 200,000 ka Amerikano gisukna kon pila ka anak ang gusto nila kon ugaling sila manganak pag-usab. ‘Buot namo ang samang gidaghanon,’ nagpahayag ang 54-porsiento sa mga ginikanan! 6 porsiento lamang ang miingon, “Wala.”

Busa ang imong mga ginikanan naghatag kanimog kinabuhi ug nag-atiman kanimo. Tinong takos sila sa imong pagtahod ug pasidungog.

Problemang mga Ginikanan

Apan, unsa man kon dili maayo ang sulundan sa imong mga ginikanan, nga tingali masuk-anon, mga palahubog, o imoral? Hisabtan, tingali ikaw mag-antos ingong sangpotanan. Sa unsang paagi makapasidungog ka sa mga ginikanang sama niana?a

Ingong dili-hingpit nga mga tawo, ang imong mga ginikanan tingali may seryosong mga suliran o mga depekto sa personalidad. (Ecclesiastes 7:20) Ugaling, bisan pa sa ilang mga kahuyangan, ang Diyos naghatag kanila sa usa ka sukod sa pagbulot-an sa imong kinabuhi. Gipangayo niya gihapon nga imong pasidunggan ang ilang awtoridad. Hinumdomi, ang Diyos miingon nga ang nahiangayng pasidungog angay ipakita bisan sa mga magmamando. (Roma 13:7) Kini nagpasabot nga molantaw ka saylo sa ilang kagawian ug isentro ang pagtagad sa ilang katungdanan, o posisyon. Busa inay mahimong dili matinahoron kon gibati nimong ang usa ka ginikanan nagaabusar sa iyang awtoridad, paningkamoti ang pagpabiling kalmado. (Itandi ang Ecclesiastes 10:4.) Itugyan ang butang diha sa mga kamot sa Diyos, kay “tinong ang usa nga nagabuhat ug daotan magadawat ug balos kon unsay iyang gibuhat nga daotan, ug siya walay pinalabi.”—Colosas 3:25.

Kinahanglang atubangon nimo ang kamatuorang samtang ang imong ginikanan maoy nagabuhi kanimo, siya ang responsable sa pamilya. Ang Ecclesiastes 8:3, 4 nagaingon: “Kay ang tanan nga iyang [ang usang may awtoridad] gikahimut-ang buhaton iyang pagabuhaton, tungod kay ang pulong sa hari mao ang may pagbulot-an.” Ang pagrebelde magabutang kanimo sa kahimtang nga dili ka modaog.

Ugaling, unsaon nimo paglikay nga maugmad ang kayugot? Sulayi ang pagsabot nganong ang imong mga ginikanan nagalihok sumala sa ilang linihokan. Pahinumdomi usab ang imong kaugalingon sa mga kaayohan nga ilang ginatagana. Pananglitan, si Dody, kinsa may dili-mabinationg inahan ug alkoholikong amaama, misulat: “Tingali si mama wala gayod magpakitag gugma kanamo tungod kay, ingong usa ka batang dinagmalan, siya wala gayod katudloi kon unsaon. Ang akong amaama nagpakitag interes sa among mga kalihokan sa diha nga siya dili hubog, apan kana dili subsob. Bisan pa niana, ang akong igsoong babaye ug ako kanunay may atop ibabaw sa among mga ulo ug pagkaon sa repriherador.” Ang konsensiya ni Dody sa ingon tin-aw, kay nahibalong gibuhat niya ang iyang mahimo sa pagpasidungog sa iyang mga ginikanan.

Ang pagtahod sa usa wala gayod magkahulogang ikaw uyon kaniya. “Bantayi ang lagda mismo sa hari [o ginikanan], ug kana tungod sa panumpa sa Diyos,” nagatambag ang Ecclesiastes 8:2. Basta ang lagda dili molapas sa mga kasugoan sa Diyos, ipakita ang imong gugma sa Diyos pinaagi sa pagpasidungog niini. “Magmasinugtanon sa inyong mga ginikanan diha sa tanang butang, kay kini kahimut-anan sa Ginoo.”—Colosas 3:20.

Dugang pa, bisan pag daotan ang sulundan sa ginikanan, ayaw ihinapos nga daotan ang tanang iyang isulti kanimo. Sa mga adlaw ni Jesu-Kristo, ang relihiyosong mga pangulo nga may awtoridad sa pagtudlo sa Pulong sa Diyos nahimong hiwi kaayo. Bisan pa niana, si Jesus nagsulti sa katawhan: “Ang tanang butang ilang isulti kaninyo, buhata ug bantayi, apan ayaw buhata ang ilang mga ginabuhat.” (Mateo 23:1-3, 25, 26) Pinaagi sa pagtahod sa tambag nga gihatag gikan sa Pulong sa Diyos, ang katawhan mapanalanginan sa Diyos. Kini mahitabo usab kanimo pinaagi sa pagtahod sa diyosnong tambag gikan sa imong mga ginikanan.

‘Ang Giingon sa Akong Amahan Husto’

Sa kadugayan, nausab ang tinamdan ni Veda bahin sa iyang mga ginikanan. Apan siya nakakat-on sa masakit nga paagi. Samtang nagsakay uban sa iyang trato, nga hubog sa marijuana ug serbesa, ang kotse nawad-ag kontrol. Kadto nabangga sa poste sa suga sa 97 kilometros matag oras, nga nakaguba sa iyang kotse ug nagbiya kang Veda nga may lalom nga samad sa iyang agtang. Mikalagiw siya gikan sa lugar, nga wala gayod magpakita sa ospital aron sa pagtabang kaniya.

“Sa pag-abot sa akong mga ginikanan sa ospital,” misugid si Veda, “Giingnan ko sila nga ang tanang gisulti ni Papa husto ug angay namati unta ako sa dugay na kanhi.” Sukad niadto, si Veda mihukom sa pagpasidungog sa iyang mga ginikanan. “Kadto dili sayon,” siya miangkon, “kay gusto gihapon kong moadto sa mga disco, ug malaayan ako sa balay. Apan buot kong pahimut-an ang Diyos. Nahimo ko ang dakong sayop, ug hapit ako mamatay, busa miampo ako kang Jehova sa pagtabang nako sa pag-usab sa akong tinamdan.”

Nakat-onan ni Veda ang hinungdanong pagtulon-an—pagtahod sa tukmang awtoridad. Ang kapakyasan sa pagkakat-on niini nagbabag sa daghan sa paglampos sa tunghaan, pagbaton sa usa ka trabaho, o pagbaton ug malipayong kaminyoon. “Ang pagkat-on sa pagtahod sa akong amahan, bisan pag kadto dili sayon, nakatabang gayod kanako sa pagpasakop sa akong bana,” mipadayag si Veda, nga karon malipayong pagkaminyo. Oo, ang maayong relasyon uban sa uban ug ang maayong konsensiya ngadto sa Diyos maoy mga balos sa pagkakat-on sa pagpasidungog sa inyong mga ginikanan.

[Mga footnote]

[Letrato sa panid 23]

Ang pagpalandong sa tanang nabuhat sa imong mga ginikanan kanimo latas sa katuigan angay magtukmod kanimo sa pagpasidungog kanila