KADENILYA SA TIIL

Ang Hebreohanong mga pulong alang sa “mga kadenita sa buolbuol” (ʼets·ʽa·dhahʹ; Num 31:50) ug sa “mga kadena sa tiil” (tseʽa·dhahʹ; Isa 3:20) parehong naggikan sa lintunganayng pulong nga tsa·ʽadhʹ, nga nagkahulogang “paglakang; paglakaw.” (Jer 10:5; Pr 7:8) Ang Hebreohanong pulong nga ʽeʹkhes (pulseras sa tiil; kadenilya sa tiil) naggikan sa lintunganayng pulong nga ʽa·khasʹ, nga nagkahulogang “nagpakagilkil” o “nag-uyog sa pulseras sa tiil.” (Isa 3:​16, 18, mga ftn sa Rbi8) Ang mga pulseras sa buolbuol o pahiyas nga mga pulseras nga isul-ob sa bitiis ibabaw sa buolbuol komon nga gigamit sa karaang Tungang Sidlakan. Kini gama gikan sa mga materyales sama sa tumbaga, bulawan, plata, puthaw, bildo, ug garing. Diha sa Ehiptohanong mga monyumento ang mga lalaki ug mga babaye parehong gihulagway nga nagsul-ob niini, ug sa Ehipto ang mga kadenilya sa tiil ug mga pulseras sagad nga gigamit ingong magkaparis nga mga pahiyas.

Ang bug-at nga mga kadenilya sa tiil motagingting sa dihang kini magpingkiay samtang maglakaw ang nagsul-ob niini. Hinunoa, usahay ang gagmayng mga bato isulod diha sa buhoan nga mga pulseras o mga kadenilya sa tiil aron mokagilkil, ug ang Arabianhong mga dalaga sa dili pa dugayng mga panahon usahay magsul-ob usab ug mga kadenilya sa tiil nga may mga kampanilya nga gitaod diha niana. Ang mga kadenita sa buolbuol usahay itaod usab nganha sa mga kadenilya sa tiil nga isul-ob sa usa ka babaye, sa ingon maglumpong niining duha ka pahiyas. Ang mga kadenita mokagilkil samtang maglakaw ang nagsul-ob niini, ug siyempre, kini ug ang mga kadenilya sa tiil makakuhag pagtagad. Mapugngan o malimitahan usab sa mga kadenita sa buolbuol o mga kadena sa tiil ang paglakang sa babaye, mao nga siya molakaw nga magkiaykiay ug tingali maoy giisip nga madanihong linaktan sa babaye.​—Isa 3:16.

Ang “mga kadenita sa buolbuol” maoy lakip sa mga alahas nga gikuha sa mga Israelinhon gikan sa mga Midianhon ingong inagaw sa gubat ug giamot ingong “halad kang Jehova.” (Num 31:​50, 51) Ang mapahitas-ong “mga anak nga babaye sa Zion” sa ulahing kapanahonan gihubit ingong mga babaye nga “nagpakiaykiay sa paglakaw, ug pinaagi sa ilang mga tiil sila nagpakagilkil,” o “diha sa ilang mga tiil sila nag-uyog sa mga pulseras sa tiil.” Pinaagi kang Isaias, si Jehova nagpasidaan kanila nga iyang kuhaon ang ilang mga pahiyas ug “ang katahom sa mga pulseras sa tiil,” o mga kadenilya sa tiil, ingon man ang ilang “mga kadena sa tiil.” (Isa 3:​16, 18, 20) Ang Babilonyanhong pagsakop sa Juda ug Jerusalem niadtong 607 W.K.P. tinong nakadaot sa kinabuhi niini nga mga babaye, nga misangpot sa pagkawala sa daghan nilang mga pahiyas ug sa ilang kagawasan.​—Tan-awa ang DAYANDAYAN, PAHIYAS.