KALISANG

Kini mao ang kasagarang hubad alang sa Hebreohanong nombre nga paʹchadh (berbo, pa·chadhʹ), nga may paninugdang diwa labot nianang mopahinabog pagkurog. (Itandi ang Miq 7:17.) Ang usa ka porma sa pulong nga quts gihubad nga “mibatig hilabihan nga kalisang” (Ex 1:12; Num 22:3; Isa 7:16), ug kini nga termino sagad nagpasabot sa “pagkasilag.” (Tan-awa ang BUTANG NGA KASILAGAN.) Ang ekspresyong “kalisang panahon sa kagabhion” nagtumong sa usa ka butang nga mahimong magpahinabog kalisang, o hilabihang kahadlok, panahon sa kagabhion, sama sa kalit nga pag-atake sa mga tulisan o pag-atake sa dagkong mga mananap nga manunukob.​—Aw 3:8.

Gitawag ni Jacob ang Labing Gamhanan ingong “ang Kalisang ni Isaac,” ang usa nga gitamod ni Isaac uban ang matahaon nga kahadlok, nga nahadlok nga dili makapahimuot Kaniya. Gipakita ni Jacob nga siya adunay samang panghunahuna sa iyang amahang si Isaac pinaagi sa paghimo niya sa usa ka panumpa diha “sa Kalisang sa iyang amahan nga si Isaac.”​—Gen 31:​42, 53.

Ang usa ka maayong matang sa kalisang o kahadlok kang Jehova, nga mabanaag diha sa tinguha sa paglikay sa kon unsay wala Niya uyoni, hinungdanon aron ang usa ka tawo magpabilin nga iyang alagad. Kini nga kalisang naghimo kang Job nga walay-ikasaway ug matul-id. (Job 1:1; 23:15; 31:23) Ug kini nakapaarang sa salmista nga makapadayon sa pagkinabuhi nga inuyonan sa Diyos bisan pa sa paglutos sa mga prinsipe. (Sal 119:120, 161) Gidasig ni Jehosapat ang tinudlong mga maghuhukom sa pagbaton niining husto nga kalisang aron sila dili magmapihigon sa pagpahamtang ug matarong nga mga paghukom.​—2Cr 19:5-7.

Si Jehova mao ang Tigpanalipod ug Tigsustento sa iyang katawhan. Busa walay katarongan nga ang usa malisang sa mga tawo, nga mahadlok pag-ayo sa mahimo nilang buhaton, ug sa ingon magpasignunot sa ilang dili-hustong mga gipangayo. (Sal 27:1; 78:53; 91:2-5; Isa 12:2) Apan kini wala magpasabot nga ang mga alagad sa Diyos dili na mag-antos sa presenteng sistema sa mga butang. Usahay sila makasinatig makaluluoy, dili-paborableng kahimtang. Kay wala mahibalo nga kini sila sa gihapon gimahal ni Jehova, ang mga tawo nga walay pagtuo lagmit mobiya kanila tungod sa kalisang o kahadlok, nga dili buot makasinati sa ilang daw walay-paglaom nga kahimtang. (Sal 31:11) Apan si Jehova dili mobiya kanila.​—Sal 27:10; 94:14.

Tungod sa kawalay kalisang o kahadlok sa Diyos, ang mga daotan nagpadayon sa ilang daotang mga dalan. (Sal 36:1-4) Apan sila dili makaikyas sa kalisang nga modangat tungod sa katalagman nga mahitabo kanila gumikan sa ilang pagsalikway sa kaalam sa Diyos.​—Pr 1:​26, 27.

Sa dihang wala na panalipdi ni Jehova ang dili-matinumanong mga Israelinhon, sila nakasinati ug kalisang adlaw ug gabii, nga wala makatino sa ila mismong kinabuhi. Walay kaikyasan gikan sa katalagman. (Deu 28:​66, 67; Isa 24:17-20; 33:14; Jer 30:5; Lam 3:47) Kini nga matang sa kalisang o kahadlok dili masinatian niadtong milihok nga kaharmonya sa kaalam sa Diyos, niadtong kanunayng nagbaton ug matahaong kahadlok sa Maglalalang.​—Pr 1:33; 3:​24, 25; 28:14.

Ang mga pagpasundayag sa dili-hitupngang gahom, pagpaluyo, o pabor ni Jehova mahimong makapalisang sa mga nakakita. (2Cr 17:10; Sal 53:5; 105:38; Isa 19:​16, 17; Jer 33:9) Pananglitan, ang mga Israelinhon, uban sa tabang sa Diyos, nakabaton ug talagsaon ug makalilisang gayod nga mga kadaogan batok sa ilang mga kaaway (Deu 11:25; 1Cr 14:17; 2Cr 14:12-14; 20:29), ug sa panahon ni Mardokeo ug Ester ang wala damhang pagbalit-ad sa mga panghitabo nga pabor sa mga Hudiyo nakapalisang sa ilang mga kaaway. (Est 8:17; 9:​2, 3) Dugang pa, ang ebidensiya nga ang usa gihatagan sa Diyos ug kaisog ug kalig-on mahimong magpahinabog usa ka maayong matang sa kalisang ug pagkamasinugtanon. Busa, sa dihang si Haring Saul kusganong nangamuyo sa mga Israelinhon nga moduyog sa pagdepensa sa Jabes-gilead, sila napuno sa “kalisang kang Jehova” ug misanong “ingon sa usa ka tawo.”​—1Sa 11:7.

Tungod kay gitagna ni Jehova ang pagkapukan sa Babilonya pinaagi sa kamot ni Ciro, ang mga Israelinhon walay katarongan nga malisang sa maong makapatay-og sa kalibotan nga hitabo. Alang kanila kadto maoy usa ka kagawasan gikan sa kalisang sa kaaligutgot sa Babilonya. Apan, ang tighimog mga idolo malisang gayod, sanglit ang tanang mga bathala nga ginama sa mga kamot sa tawo dili gayod makatabang sa pagluwas sa Babilonya.​—Isa 44:8-11, 24-28; 51:​12, 13.