“Nakaplagan Namo ang Mesiyas”!
“Nakaplagan pag-una [ni Andres] ang iyang kaugalingong igsoon, si Simon, ug miingon kaniya: ‘Nakaplagan namo ang Mesiyas’ (nga nagkahulogan, sa diha nga hubaron, Kristo).”—JUAN 1:41.
1. Unsay gipamatuod ni Juan Bawtista mahitungod kang Jesus nga Nazareno, ug unsay gihinapos ni Andres mahitungod kaniya?
GITUTOKAN pag-ayo ni Andres ang Hudiyong lalaki nga ginganlag Jesus nga Nazareno. Wala siya makabaton sa panagway sa usa ka hari, o sa tawong makinaadmanon, o sa usa ka rabbi. Dili harianon ang iyang pamiste, ni siya ubanon ug buhok, ni siya may humil nga mga kamot ug pution sa pamanit. Si Jesus batan-on pa—mga 30 anyos—nga may kubalang mga kamot ug sunog nga pamanit sa usa ka mamumuo. Mao nga si Andres tingali wala matingala sa pagkahibalong siya panday. Bisan pa niana, si Juan Bawtista miingon mahitungod niining tawhana: “Tan-awa, ang Kordero sa Diyos!” Sa miaging adlaw si Juan may gipamulong nga labi pang talagsaon: “Kini siya mao ang Anak sa Diyos.” Tinuod ba kaha kadto? Gigugol ni Andres ang dakodakong panahon sa pagpamati kang Jesus niadtong adlawa. Wala kita masayod kon unsay gipamulong ni Jesus; kita nasayod nga ang iyang mga pulong nakapabag-o sa kinabuhi ni Andres. Siya nagdali sa pagpangita sa iyang igsoon, si Simon, ug mipatugbaw, “Nakaplagan namo ang Mesiyas”!—Juan 1:34-41.
2. Nganong hinungdanon ang pagtagad sa ebidensiya kon kaha si Jesus mao ang sinaad nga Mesiyas?
2 Si Andres ug si Simon (kinsa ginganlan pag-usab ni Jesus ug Pedro) sa ulahi nahimong mga apostoles ni Jesus. Tapos sa kapig duha ka tuig ingong iyang tinun-an, si Pedro miingon kang Jesus: “Ikaw mao ang Kristo [Mesiyas], ang Anak sa Diyos nga buhi.” (Mateo 16:16) Ang matinumanong mga apostoles ug mga tinun-an sa kataposan napamatud-ang andam magpakamatay tungod sa maong pagtuo. Karong adlawa, minilyong sinserong katawhan sama ka mahinalaron. Apan pinasukad sa unsang ebidensiya? Ang ebidensiya, kon buot sabton, maoy mohimog kalainan tali sa pagtuo ug sa kamatuotuohon lamang. (Tan-awa ang Hebreohanon 11:1.) Busa hisgotan nato ang tulo ka malangkobong matang sa ebidensiya nga magpamatuod nga si Jesus sa pagkatinuod mao ang Mesiyas.
Kagikan ni Jesus
3. Unsay gisaysay nga detalyado sa mga Ebanghelyo ni Mateo ug Lucas mahitungod sa kagikan ni Jesus?
3 Ang kagikan ni Jesus mao ang unang ebidensiya nga gihatag sa Kristohanong Gregong Kasulatan sa pagpaluyo sa iyang pagka-Mesiyas. Gitagna sa Bibliya nga ang Mesiyas moabot gikan sa banay ni Haring David. (Salmo 132:11, 12; Isaias 11:1, 10) Ang Ebanghelyo ni Mateo nagsugod: “Ang basahon sa kasaysayan ni Jesu-Kristo, ang anak ni David, ang anak ni Abraham.” Si Mateo nagpaluyo niining maisogong pangangkon pinaagi sa pagsubay sa kagikan ni Jesus pinaagi sa banay sa iyang amaama, si Jose. (Mateo 1:1-16) Ang Ebanghelyo ni Lucas nagsubay sa kagikan ni Jesus pinaagi sa iyang kinaiyanhong inahan, si Maria, nga balik kang David ug Abraham ngadto kang Adan. (Lucas 3:23-38)a Sa ingon ang mga magsusulat sa Ebanghelyo bug-os nagapamatuod sa ilang pangangkon nga si Jesus usa ka manununod ni David, sa legal ug sa kinaiyanhong diwa.
4, 5. (a) Ang mga katalirongan ba ni Jesus naglalis sa iyang pagkagikan sa banay ni David, ug nganong kini makahuloganon? (b) Sa unsang paagi ang dili-Biblikanhong mga reperensiya nagapaluyo sa kagikan ni Jesus?
4 Bisan ang labing maduhaduhaong magsusupak sa pagka-Mesiyas ni Jesus dili makalimod sa pangangkon ni Jesus nga usa ka anak ni David. Ngano? Adunay duha ka hinungdan. Usa, kanang pangangkona kaylap gisubli sa Jerusalem sa tinagpulo ka katuigan una malumpag ang siyudad sa 70 K.P. (Itandi ang Mateo 21:9; Buhat 4:27; 5:27, 28.) Kon palso ang pangangkon, si bisan kinsa sa mga magsusupak ni Jesus—ug siya may daghang magsusupak—makapamatuod unta nga si Jesus maoy mini pinaagi lamang sa pagsusi sa iyang kagikan diha sa mga talaan sa kagikan diha sa publikong mga dokumento.b Apan ang kasaysayan walay rekord bahin ni bisan kinsa nga naglalis sa kaliwatan ni Jesus nga gikan kang Haring David. Dayag, ang pangangkon dili malalis. Sa walay duhaduha si Mateo ug Lucas nagkopya sa iladong mga ngalan sa pagpamatuod sa ilang kagikan alang sa ilang mga asoy nga laktud gikan sa publikong mga talaan.
5 Ikaduha, ang mga tinubdan gawas sa Bibliya nagapamatuod sa pagdawat sa kadaghanan sa kagikan ni Jesus. Pananglitan, ang Talmud nagtala sa usa ka rabbi sa ikaupat-nga-siglo ingong mihimog bulgar nga pag-atake kang Maria, ang inahan ni Jesus, tungod sa ‘pagpamiga uban sa mga panday’; apan ang samang kasulatan miuyon nga “siya ang kaliwat sa mga prinsipe ug mga magmamando.” Usa ka sayosayong pananglitan mao ang ikaduhang-siglong historyano nga si Hegesippus. Siya miasoy nga sa dihang ang Romanong Caesar nga si Domitian buot mopuo sa mga kaliwat ni David, ang pila ka kaaway sa unang mga Kristohanon nagsaway sa mga apo ni Judas, ang igsoon ni Jesus sa inahan, “ingon nga iya sa banay ni David.” Kon si Judas nailhang kaliwat ni David, dili ba usab si Jesus? Dili gayod malalis!—Galacia 1:19; Judas 1.
Mga Tagna Bahin sa Mesiyas
6. Unsa ka daghan ang mga tagna labot sa Mesiyas diha sa Hebreohanong Kasulatan?
6 Ang laing matang sa ebidensiya nga si Jesus mao ang Mesiyas mao ang tagna nga natuman. Ang mga tagna nga mapadapat sa Mesiyas daghan diha sa Hebreohanong Kasulatan. Diha sa iyang basahong The Life and Times of Jesus the Messiah, si Alfred Edersheim nakaihap ug 456 ka kasulatan diha sa Hebreohanong Kasulatan nga giisip sa karaang mga rabbi ingong maylabot sa mesiyas. Ugaling, ang mga rabbi nagbaton ug daghang sayop nga hunahuna bahin sa Mesiyas; daghan sa mga kasulatan nga gipunting nila dili gayod mahitungod sa mesiyas. Bisan pa, sa labing menos adunay kawhakawhaang mga tagna nga nagapaila kang Jesus ingong Mesiyas.—Itandi ang Pinadayag 19:10.
7. Unsa ang pila ka tagna nga gituman ni Jesus panahon sa iyang pagpuyo sa yuta?
7 Apil kanila: ang lungsod nga iyang natawhan (Miqueas 5:2; Lucas 2:4-11); ang trahedya sa masa nga pagpatay sa mga bata nga nahitabo human sa iyang pagkatawo (Jeremias 31:15; Mateo 2:16-18), siya pagatawgon gikan sa Ehipto (Oseas 11:1; Mateo 2:15); mga magmamando sa kanasoran magkahiusa sa pagpatay kaniya (Salmo 2:1, 2; Buhat 4:25-28); pagluib kaniya ilis sa 30 ka buok salapi (Zacarias 11:12; Mateo 26:15); bisan ang paagi sa iyang kamatayon.—Salmo 22:16, potnot; Juan 19:18, 23; 20:25, 27.c
Iyang Pag-abot Gitagna
8. (a) Unsang tagna nagapunting kon kanus-a moabot ang Mesiyas? (b) Unsang duha ka butang ang kinahanglang mahibaloan aron masabtan kining tagnaa?
8 Itumong nato ang atong pagtagad sa usa lang ka tagna. Sa Daniel 9:25, ang mga Hudiyo gisultihan kon kanus-a moabot ang Mesiyas. Kini mabasa: “Hibaloi ug sabta nga gikan sa paggula sa sugo sa pagpasig-uli ug pagtukod pag-usab sa Jerusalem hangtod sa Mesiyas nga Pangulo, mapito ka semana, ug kan-uman ug duha ka semana.” Sa unang tan-aw kining tagnaa morag tanghagaon. Apan sa malangkobong diwa, kini nangayo kanato sa pagpangitag duha lang ka tipik sa impormasyon: sinugdanan ug gidugayon sa panahon. Sa pag-ilustrar, kon ikaw may mapa nga motudlo ngadto sa usa ka bahandi nga nalubong ug “50 ka brasa silangan sa atabay sa parke sa lungsod,” tingalig malibog ka sa mga direksiyon—ilabina kon wala ka mahibalo kon diin ang maong atabay, o unsa ka taas ang usa ka ‘brasa.’ Dili ba nimo susihon kanang duha ka kasayoran aron makaplagan mo ang bahandi? Aw, ang tagna ni Daniel sama gayod niana, gawas nga ang ginaila nato mao ang panahon sa pagsugod ug ginasukod ang yugto sa panahon human niana.
9, 10. (a) Unsa ang sinugdanang punto nga gikan niana sukdon ang 69 ka semana? (b) Unsa ka taas ang 69 ka semana, ug giunsa nato pagkahibalo niini?
9 Nahauna, gikinahanglan nato ang atong sinugdanang punto, ang petsa sa ‘paggula sa sugo sa pagpasig-uli ug pagtukod pag-usab sa Jerusalem.’ Sunod, gikinahanglan nga atong mahibaloan ang distansiya gikan nianang puntoha, kon unsa ka taas ang maong 69 (7 dugang 62) ka semana dinhi. Ang bisan hain nianang mga kasayorana dili lisod mabatonan. Si Nehemias tin-aw kaayo nga nagsugid kanato nga ang sugo migula sa pagtukod pag-usab sa paril libot sa Jerusalem, nga naghimo niana sa kataposan nga usa ka natukod-pag-usab nga siyudad, “sa ikakawhaang tuig ni Artaxerxes nga hari.” (Nehemias 2:1, 5, 7, 8) Kana nagpahimutang sa atong sinugdanang punto sa 455 W.K.P.d
10 Karon mahitungod niining 69 ka semana, sila kaha literal nga mga semana nga may pito ka adlaw? Dili, kay ang Mesiyas wala motungha ug kapin ra sa tuig human sa 455 W.K.P. Mao nga ang kadaghanang eskolar sa Bibliya ug daghang hubad (apil ang Hudiyonhong Tanakh diha sa usa ka potnot niining bersikuloha) mouyon nga kini sila maoy mga semana “sa mga tuig.” Kining ideya bahin sa ‘semana sa mga tuig,’ o pito-ka-tuig nga siklo, sinati sa karaang mga Hudiyo. Maingon nga sila nagsaulog sa adlaw nga igpapahulay matag ikapitong adlaw, sila nagsaulog ug tuig nga igpapahulay matag ikapitong tuig. (Exodo 20:8-11; 23:10, 11) Busa ang 69 ka semana sa mga tuig motumbas sa 69 imultiplikar ug 7 ka tuig, o 483 ka tuig. Ang ato na lang buhaton mao ang pag-ihap. Gikan sa 455 W.K.P., ang pag-ihap ug 483 ka tuig modala kanato ngadto sa tuig 29 K.P.—ang tuig mismo nga gibawtismohan si Jesus ug nahimong ma·shiʹach, ang Mesiyas!—Tan-awa ang “Seventy Weeks,” Insight on the Scriptures, Tomo 2, panid 899.
11. Sa unsang paagi atong matubag kadtong nagaingon nga kini usa lamang ka modernong paagi sa pag-interpretar sa tagna ni Daniel?
11 Ang pipila tingali motutol nga kini usa lang ka modernong paagi sa pag-interpretar sa tagna aron mohaom sa kasaysayan. Kon mao, nganong ang katawhan sa adlaw ni Jesus nagdahom nga ang Mesiyas motungha niadtong panahona? Ang Kristohanong historyanong si Lucas, ang Romanong mga historyanong si Tacitus ug Suetonius, ang Hudiyong historyanong si Josephus, ug ang Hudiyong pilosopong si Philo ngatanan nagkinabuhi duolduol sa maong panahon ug nagpamatuod sa maong kahimtang sa pagdahom. (Lucas 3:15) Ang pila ka eskolar karong adlawa moinsistir nga ang Romanhong pagdaogdaog mao ang nagpahinabo sa mga Hudiyo sa pagpangandoy ug pagpaabot sa Mesiyas niadtong mga adlawa. Apan, nganong ang mga Hudiyo nagpaabot sa Mesiyas niadto inay panahon sa mapintasong Gregong paglutos kasiglohan nga miagi? Nganong si Tacitus miingon nga “misteryosong mga tagna” ang mitultol sa mga Hudiyo sa pagdahom nga moabot ang gamhanang mga magmamando gikan sa Judea ug “mag-angkon ug tibuok-kalibotan nga imperyo”? Si Abba Hillel Silver, diha sa iyang librong A History of Messianic Speculation in Israel, miila nga “ang Mesiyas gidahom sa mga ikaduhang ikaupat nga bahin sa unang siglo K.P.,” dili tungod sa Romanhong paglutos, kondili tungod sa “sa bantog nga kronolohiya niadtong adlawa,” nga nakuha sa bahin gikan sa basahong Daniel.
Gipaila Gikan sa Kahitas-an
12. Giunsa pagpaila ni Jehova nga si Jesus mao ang Mesiyas?
12 Ang ikatulong matang sa ebidensiya sa pagka-Mesiyas ni Jesus mao ang pamatuod sa Diyos mismo. Sumala sa Lucas 3:21, 22, human sa pagkabawtismo ni Jesus, siya nadihogan sa labing sagrado ug gamhanang puwersa sa uniberso, ang balaang espiritu mismo ni Jehova nga Diyos. Ug pinaagi sa iyang kaugalingong tingog, si Jehova mipaila nga iyang giuyonan ang iyang Anak, si Jesus. Sa duha ka laing okasyon, si Jehova direktang nakigsulti kang Jesus gikan sa langit, sa ingon nagpaila sa Iyang pag-uyon: kas-a, atubangan sa tulo sa mga apostoles ni Jesus, ug sa laing panahon, atubangan sa usa ka panon sa mga tumatan-aw. (Mateo 17:1-5; Juan 12:28, 29) Dugang pa, ang mga manulonda gipadala gikan sa kahitas-an sa pagpamatuod sa katungdanan ni Jesus ingong Kristo, o Mesiyas.—Lucas 2:10, 11.
13, 14. Giunsa pagpasundayag ni Jehova ang iyang pag-uyon kang Jesus ingong Mesiyas?
13 Gipakita ni Jehova ang iyang pag-uyon sa iyang dinihogang usa pinaagi sa paghatag kaniyag gahom sa pagbuhat ug talagsaong mga buluhaton. Pananglitan, si Jesus mipahayag ug mga tagna nga nagsaysay nga detalyado sa kasaysayan nga abante—ang pipila moabot sa atong adlaw mismo.e Siya mihimo usab ug mga milagro, sama sa pagpakaon sa mga panon nga gigutom ug pag-ayo sa masakiton. Iya pang gibanhaw ang mga patay. Ang iyang mga sumusunod yano bang nagmugnag mga estorya mahitungod sa maong gamhanang mga buhat tapos sa hitabo? Buweno, gihimo ni Jesus ang daghan niyang mga milagro atubangan sa mga nakasaksi, usahay linibo nga katawhan sa usa ka panahon. Bisan ang mga kaaway ni Jesus dili makalimod nga siya sa pagkatinuod naghimo niadtong mga butanga. (Marcos 6:2; Juan 11:47) Gawas pa, kon ang mga sumusunod ni Jesus nakiling sa pagmugna sa maong mga asoy, nan nganong sila prangka kaayo kon mahitungod na sa ilang kaugalingong mga kahuyangan? Sa pagkatinuod, sila kaha maandam magpakamatay alang sa pagtuo nga gipasukad sa mga kasugiran lamang nga ila mismong gimugna? Dili. Ang mga milagro ni Jesus maoy tinuod nga mga panghitabo sa kasaysayan.
14 Ang pamatuod sa Diyos mahitungod kang Jesus ingong Mesiyas nadugangan pa. Pinaagi sa balaang espiritu iyang gitino nga ang ebidensiya sa pagka-Mesiyas ni Jesus nasulat ug nahimong bahin sa labing kaylap gihubad ug giapod-apod nga basahon sa tibuok nga kasaysayan.
Nganong ang mga Hudiyo Wala Motuo Kang Jesus?
15. (a) Unsa ka daghan ang mga kalig-onan ni Jesus nga magpaila nga siya ang Mesiyas? (b) Unsang mga pagdahom sa mga Hudiyo nga mitultol sa daghan kanila sa pagsalikway kang Jesus ingong Mesiyas?
15 Nan, tanantanan kining tulo ka matang sa ebidensiya naglakip sa literal ginatos ka kamatuoran nga magpaila kang Jesus ingong Mesiyas. Dili ba kana igo? Hunahunaa nga mag-aplay ug lisensiya sa pagkadrayber o credit card ug sultihan nga ang tulo ka ilhanan dili pa igo—kinahanglang magdala ka ug ginatos. Pagkadili makataronganon! Nan, sa pagkatinuod si Jesus gipaila nga igo diha sa Bibliya. Apan, nganong daghan sa kaugalingong katawhan ni Jesus nagsalikway niining tanang ebidensiya nga siya ang Mesiyas? Tungod kay ang ebidensiya, bisan pag hinungdanon sa tinuod nga pagtuo, dili mopasalig sa pagtuo. Ikasubo, daghang tawo nagtuo kon unsay buot nila nga tuohan, bisan pag daghan kaayo ang ebidensiya. Kon mahitungod sa Mesiyas, kadaghanang mga Hudiyo nagbaton ug tino kaayong mga ideya bahin sa kon unsay ilang gusto. Gusto nila ang usa ka politikanhong mesiyas, usa nga magpukgo sa Romanhong pagdaogdaog ug magpasig-uli sa Israel ngadto sa himaya nga susama sa materyalistikanhong paagi nga iya sa mga adlaw ni Solomon. Nan, sa unsang paagi sila makatuo niining ubos nga anak sa usa ka panday, kining Nazareno nga wala magpakitag interes sa politika o sa bahandi? Sa unsang paagi, ilabina, nga siya mao ang Mesiyas human sa iyang pag-antos ug pagkamatay sa makauulaw nga kamatayon sa usa ka kahoy sa pagsakit?
16. Nganong ang mga sumusunod ni Jesus kinahanglang magpasibo sa ilang mga pagdahom mismo kon mahitungod sa Mesiyas?
16 Ang mismong mga tinun-an ni Jesus naguol tungod sa iyang pagkamatay. Human sa iyang mahimayaong pagkabanhaw, dayag sila naglaom nga iyang ‘ipasig-uli ang gingharian sa Israel’ dihadiha dayon. (Buhat 1:6) Apan sila wala magsalikway sa Mesiyas tungod lamang kay kining personal nga paglaom wala matuman. Sila nagbutang ug pagtuo diha kaniya pinasukad sa igong ebidensiya nga nabatonan, ug ang ilang pagsabot inanayng mitubo; ang mga misteryo natin-aw. Ilang nasabtan nga ang Mesiyas dili makatuman sa tanang tagna mahitungod kaniya sulod sa iyang hamubong panahon ingong tawo niining yutaa. Ngani, usa ka tagna naghisgot mahitungod sa iyang pag-abot sa mapaubsanong paagi, nga nagsakay sa usa ka laking asno, samtang ang lain naghisgot sa iyang pag-abot nga mahimayaon diha sa mga panganod! Sa unsang paagi ang duruha matuod? Dayag kinahanglang moabot siya sa ikaduhang panahon.—Daniel 7:13; Zacarias 9:9.
Nganong ang Mesiyas Kinahanglang Mamatay
17. Giunsa pagtin-aw sa tagna ni Daniel nga ang Mesiyas kinahanglang mamatay, ug tungod sa unsang hinungdan siya mamatay?
17 Dugang pa, ang Mesiyasnong mga tagna nagtin-aw nga ang Mesiyas kinahanglang mamatay. Pananglitan, ang tagna mismo nga nagtagna kon kanus-a moabot ang Mesiyas mitagna sa sunod nga bersikulo: “Human sa kan-uman-ug-duha ka semana [nga sunod sa pito ka semana] ang Mesiyas pagaputlon.” (Daniel 9:26) Ang Hebreohanong pulong ka·rathʹ nga gigamit dinhi alang sa “pagaputlon” mao ang samang pulong gigamit alang sa silot nga kamatayon ubos sa Moisesnong Kasugoan. Sa walay duhaduha ang Mesiyas kinahanglang mamatay. Ngano? Ang bersikulo 24 nagahatag kanato sa tubag: “Aron sa pagtapos sa sala, ug sa pagtabon sa kasaypanan, ug sa pagpasulod sa pagkamatarong alang sa mga panahong walay katinoan.” Ang mga Hudiyo nahibalo gayod nga ang usa lamang ka paghalad, usa ka kamatayon, ang makatabon sa kasaypanan.—Levitico 17:11; itandi ang Hebreohanon 9:22.
18. (a) Giunsa pagpakita sa Isaias kapitulo 53 nga ang Mesiyas kinahanglang mag-antos ug mamatay? (b) Unsang daw panagsumpaki ang gipatungha sa maong tagna?
18 Ang Isaias kapitulo 53 naghisgot mahitungod sa Mesiyas ingong usa ka espesyal nga Alagad ni Jehova nga kinahanglang mag-antos ug mamatay sa pagtabon sa mga sala sa uban. Ang bersikulo 5 nagaingon: “Siya gidughang tungod sa atong kalapasan; siya gidugmok tungod sa atong mga kasaypanan.” Ang samang tagna, tapos sa pagsugid kanato nga ang maong Mesiyas kinahanglang mamatay ingong “usa ka halad sa sala,” nagpadayag nga kini Siya mismo “mopalugway sa iyang mga adlaw, ug ang kahimut-an ni Jehova molampos sa iyang kamot” (Bersikulo 10) Dili ba kana sumpaki? Sa unsang paagi ang Mesiyas mamatay, ug unya “mopalugway sa iyang mga adlaw”? Sa unsang paagi siya ikatanyag ingong usa ka halad ug human niana ‘makapalampos sa gikahimut-an ni Jehova’? Sa pagkatinuod, sa unsang paagi siya mamatay ug magpabiling patay nga dili tumanon ang labing hinungdanong mga tagna mahitungod kaniya, nga mao nga siya maghari sa walay kataposan ingong Hari ug magpatunghag kalinaw ug kalipay alang sa tibuok nga kalibotan?—Isaias 9:6, 7.
19. Sa unsang paagi ang pagkabanhaw ni Jesus ikapahiuyon sa daw mosumpaking mga tagna mahitungod sa Mesiyas?
19 Kining daw panagsumpaki gisulbad sa bugtong, talagsaong milagro. Si Jesus nabanhaw. Ginatos ka mabuot-ug-kasingkasing nga mga Hudiyo nakasaksi sa maong mahimayaong tinuod nga hitabo. (1 Corinto 15:6) Si apostol Pablo sa ulahi misulat: “Kining tawhana [Jesu-Kristo] mihalad sa usa ka halad alang sa mga sala hangtod sa hangtod ug milingkod sa tuo nga kamot sa Diyos, nga sukad niadto nagpaabot hangtod ang iyang mga kaaway igabutang ingong tumbanan alang sa iyang mga tiil.” (Hebreohanon 10:10, 12, 13) Oo, maoy tapos sa pagkabanhaw ni Jesus ngadto sa langitnong kinabuhi, ug tapos sa usa ka yugto sa “paghulat,” nga siya sa kataposan maentrono ingong Hari ug molihok batok sa mga kaaway sa iyang Amahan, si Jehova. Sa iyang papel ingong langitnong Hari, apektado ni Jesus ang Mesiyas ang kinabuhi sa matag tawo nga buhi karon. Sa unsang paagi? Ang sunod natong artikulo maoy magahisgot niini.
[Mga footnote]
a Sa diha nga ang Lucas 3:23 nagaingon: “Si Jose, ang anak ni Heli,” kini dayag nagkahulogang “anak” sa diwa nga “umagad-nga-lalaki,” kay si Heli mao ang kinaiyanhong amahan ni Maria.—Insight on the Scriptures, Tomo 1, mga panid 913-17.
b Ang Hudiyong historyano nga si Josephus, sa pagpadayag sa iyang kaugalingong kagikan, nagtin-aw nga ang maong mga rekord mabatonan una pa sa 70 K.P. Ang maong mga rekord lagmit nalaglag duyog sa siyudad sa Jerusalem, nga tungod niana ang tanang mga pangangkon human niana sa pagka-Mesiyas dili na kapamatud-an.
c Tan-awa ang Insight on the Scriptures, Tomo 2, panid 387.
d Adunay lig-ong ebidensiya gikan sa karaang Grego, Babilonyanhon, ug Persianhong mga tinubdan nga nagpaila nga ang unang tuig sa paghari ni Artaxerxes mao ang 474 W.K.P. Tan-awa ang Insight on the Scriptures, Tomo 2, mga panid 614-16, 900.
e Sa usa nianang tagnaa, iyang gitagna nga ang mini nga mga mesiyas motungha gikan sa iyang adlaw paunahan. (Mateo 24:23-26) Tan-awa ang nag-unang artikulo.
Unsaon Nimo Pagtubag?
◻ Nganong susihon ang ebidensiya kon kaha si Jesus mao ang gisaad nga Mesiyas?
◻ Sa unsang paagi ang kaliwatan ni Jesus nagapaluyo sa iyang pagka-Mesiyas?
◻ Sa unsang paagi ang mga tagna sa Bibliya nagatabang sa pagpamatuod nga si Jesus mao ang Mesiyas?
◻ Sa unsang mga paagi si Jehova sa personal nagpamatuod sa ilhanan ni Jesus ingong Mesiyas?
◻ Nganong daghan kaayong Hudiyo misalikway kang Jesus ingong Mesiyas, ug nganong ang maong mga hinungdan dili makataronganon?
[Hulagaway sa panid 12]
Matag usa sa daghang mga milagro ni Jesus mihatag dugang pamatuod sa iyang pagka-Mesiyas