Hupaya ang Nagbangotan
“Si Jehova nagdihog kanako . . . sa paghupay sa tanang nagbangotan.”—ISAIAS 61:1, 2.
1, 2. Ngadto kang kinsa nga kita angayng mohatag ug kahupayan, ug ngano?
SI Jehova, ang Diyos sa tanang tinuod nga paghupay, nagtudlo kanato nga magmabalak-on sa uban nga nakaagom sa kalamidad. Siya nagtudlo kanato sa ‘paghupay sa magul-anong mga kalag’ ug sa tanan nga nagbangotan. (1 Tesalonica 5:14) Kon gikinahanglan ang maong tabang, atong ihatag kana ngadto sa mga isigkamagtutuo. Kinahanglan usab natong magpakita ug gugma niadtong anaa sa gawas sa kongregasyon, bisan niadtong wala pa magpakita ug gugma kanato sa nangagi.—Mateo 5:43-48; Galacia 6:10.
2 Si Jesu-Kristo nagbasa ug nagpadapat sa iyang kaugalingon sa matagnaong sugo: “Ang espiritu sa Soberanong Ginoong Jehova ania kanako, tungod kay si Jehova nagdihog kanako sa pagsulti sa maayong balita ngadto sa mga maaghop. Siya nagpadala kanako aron sa pagbugkos sa mga may gun-ob nga kasingkasing, . . . sa paghupay sa tanang nagbangotan.” (Isaias 61:1, 2; Lucas 4:16-19) Ang modernong-adlaw nga mga Kristohanon dugay nang nakaamgo nga kining maong sugo mapadapat usab kanila, ug ang “ubang mga karnero” malipayong miduyog kanila nianang buluhatona.—Juan 10:16.
3. Sa dihang ang mga tawo mangutana, “Nganong gitugotan sa Diyos ang mga kalamidad?,” sa unsang paagi matabangan nato sila?
3 Sa dihang mahitabo ang mga katalagman ug mahugno ang kasingkasing sa mga tawo, sila subsob nga mangutana, “Nganong gitugotan sa Diyos ang mga kalamidad?” Ang Bibliya klarong nagtubag sa maong pangutana. Apan, alang sa usa ka tawo nga wala magtuon sa Bibliya dili dayon niya bug-os nga masabtan ang tubag. Ang tabang makaplagan diha sa mga publikasyon sa mga Saksi ni Jehova.a Apan, sa pagsugod, napamatud-an nga nahupayan ang pipila ka tawo bisan sa pagkakita lamang diha sa Bibliya sa usa ka teksto sama nianang makita diha sa Isaias 61:1, 2, tungod kay nagpahayag kini sa tinguha sa Diyos nga ang mga tawo makadawat ug kahupayan.
4. Sa unsang paagi ang usa ka Saksi sa Polandia nakatabang sa nagmagul-anong estudyante, ug sa unsang paagi ang maong eksperyensiya makatabang kanimo sa pagtabang sa uban?
4 Ang mga batan-on, maingon man ang mga tigulang, nagkinahanglan ug paghupay. Ang usa ka tin-edyer sa Polandia nga nakaagom sa depresyon nangayog tambag sa usa ka kaila. Sa dugang pagpangutana sa malulotong paagi, nahibaloan sa higala, kinsa usa sa mga Saksi ni Jehova, nga ang dalagita gihasol sa mga pangutana ug mga pagduhaduha: “Nganong kaylap ang pagkadaotan? Nganong nag-antos ang mga tawo? Nganong nag-antos ang akong paralisado nga manghod nga babaye? Nganong masakiton ang akong kasingkasing? Ang Simbahan nag-ingon nga pagbuot kana sa Diyos. Apan kon mao kini ang kahimtang, dili na ko motuo kaniya!” Ang Saksi hilom nga nag-ampo kang Jehova ug dayon miingon: “Nalipay ko nga nangutana ka niini kanako. Maningkamot ko sa pagtabang kanimo.” Iyang giasoy nga siya mismo nagduhaduha usab sa bata pa siya ug ang mga Saksi ni Jehova mitabang kaniya. Iyang gipatin-aw: “Akong nahibaloan nga ang Diyos dili mao ang nagpaantos sa mga tawo. Siya nahigugma kanila, nagtinguha sa labing maayo alang kanila, ug sa dili madugay magpahinabo ug dagkong kausaban dinhi sa yuta. Ang sakit, mga problema sa pagkatigulang, ug kamatayon mahanaw na, ug ang masinugtanong mga tawo mabuhi sa walay kataposan—dinhi mismo niining planetaha.” Iyang gipakita sa dalagita ang Pinadayag 21:3, 4; Job 33:25; Isaias 35:5-7 ug 65:21-25. Human sa dugay nga panaghisgot, ang dalagita miingon, nga dayag nga nahupayan: “Karon nahibalo na ko kon unsay katuyoan sa akong kinabuhi. Mahimo ba akong makigkita nimo pag-usab?” Usa ka panagtuon sa Bibliya ang gihimo uban kaniya kaduha sa usa ka semana.
Pinaagi sa Kahupayan nga Ihatag sa Diyos
5. Sa dihang kita magpahayag ug simpatiya, unsay maghatag ug tinuod nga kahupayan?
5 Sa dihang maningkamot kita sa paghupay sa uban, angayan lamang ang mga pulong nga nagpakitag simpatiya. Maningkamot kita sa pagpahibalo sa tawong nagbangotan pinaagi sa pulong ug tingog nga kita may pagtagad gayod sa iyang situwasyon. Dili kini mahimo pinaagi sa paggamit ug dili-sinserong mga komento. Gisultian kita sa Bibliya nga “pinaagi sa atong pag-antos ug pinaagi sa paghupay gikan sa mga Kasulatan kita makabatog paglaom.” (Roma 15:4) Tungod niini, ikapatin-aw nato sa angayang panahon kon unsa ang Gingharian sa Diyos, ug ikapakita nato gikan sa Bibliya kon sa unsang paagi kini magsulbad sa presenteng mga problema. Dayon makapangatarongan kita kon nganong kini maoy kasaligan nga paglaom. Niining paagiha, kini makahatag ug kahupayan.
6. Angay natong tabangan ang mga tawo sa pagsabot sa unsa aron sila bug-os nga makabenepisyo sa kahupayan diha sa Kasulatan?
6 Aron bug-os nga makabenepisyo gikan sa kahupayan nga atong ihatag, ang usa ka tawo kinahanglang makaila sa matuod nga Diyos, sa matang sa iyang pagka-Persona, ug sa pagkakasaligan sa iyang mga saad. Sa dihang gusto natong tabangan ang usa ka tawo nga dili pa magsisimba ni Jehova, maayong ipatin-aw ang mosunod nga mga punto. (1) Ang kahupayan nga makaplagan diha sa Bibliya naggikan kang Jehova, ang matuod nga Diyos. (2) Si Jehova mao ang Labing Gamhanan, ang Maglalalang sa langit ug yuta. Siya maoy Diyos sa gugma ug dagaya sa mahigugmaong-kalulot ug kamatuoran. (3) Kita mapalig-on sa pagsagubang sa mga situwasyon kon kita makigsuod sa Diyos pinaagi sa pagbaton ug tukmang kahibalo gikan sa iyang Pulong. (4) Ang Bibliya dunay mga teksto nga nagpakita sa espesipikong mga pagsulay nga giatubang sa lainlaing mga tawo.
7. (a) Unsay mahimo pinaagi sa pagpasiugda nga ang kahupayan nga gihatag sa Diyos “nagadagaya usab pinaagi ni Kristo”? (b) Sa unsang paagi nimo hupayon ang usa nga nakaamgo nga daotan ang iyang panggawi?
7 Ang uban naghatag ug espirituwal nga pagdasig ngadto sa mga nagbangotan nga nasinati sa Bibliya pinaagi sa pagbasa sa 2 Corinto 1:3-7. Sa pagbuhat niana, ilang gipasiugda ang ekspresyong “ang paghupay nga among nabatonan nagadagaya usab pinaagi ni Kristo.” Kining maong teksto makatabang sa usa ka tawo sa pagkaamgo nga ang Bibliya maoy tuboran sa kahupayan nga niana siya kinahanglang maghatag ug dugang pagtagad. Mahimo usab kining sukaranan alang sa dugang panaghisgot, tingali sa laing mga okasyon. Kon ang usa ka tawo mobati nga ang iyang mga problema maoy resulta sa daotang mga butang nga iyang nabuhat, nan mahimo nato siyang sultihan, nga dili magmahukmanon, nga makapahupay ang pagkahibalo kon unsay nasulat sa 1 Juan 2:1, 2 ug Salmo 103:11-14. Niining mga paagiha kita tinuod nga naghupay sa uban pinaagi sa kahupayan nga gihatag sa Diyos.
Sa Dihang ang Kinabuhi Grabeng Naapektahan sa Kapintasan o Kalisod sa Ekonomiya
8, 9. Sa unsang paagi ang kahupayan haom nga ihatag sa mga tawo nga nag-antos sa kapintasan?
8 Ang kinabuhi sa milyonmilyon grabeng naapektahan sa kapintasan—usa ka kriminal nga kapintasan diha sa komunidad o kapintasan sa gubat. Sa unsang paagi mahupayan nato sila?
9 Ang matuod nga mga Kristohanon mag-amping nga dili sila modapig sa usa ka pundok o sa lain diha sa mga gubat sa kalibotan. (Juan 17:16) Apan sila haom nga naggamit sa Bibliya sa pagpakita nga ang presenteng mabangis nga mga kahimtang dili magpadayon hangtod sa hangtod. Mahimong basahon nila ang Salmo 11:5 sa pagpakita kon unsay bation ni Jehova bahin niadtong nahigugma sa kapintasan o sa Salmo 37:1-4 sa pagpunting sa awhag sa Diyos nga dili kita manimalos kondili mosalig sa Diyos. Ang giingon sa Salmo 72:12-14 nagpakita kon unsay bation sa Mas Dakong Solomon, si Jesu-Kristo, nga nagmando karon ingong langitnong Hari, labot sa inosenteng mga tawo nga nag-antos sa kapintasan.
10. Kon nagkinabuhi ka latas sa katuigan sa paggubatay, sa unsang paagi ang gisitar nga mga teksto makahupay kanimo?
10 Ang ubang mga tawo nakasinati ug daghang gubat samtang ang nag-indigay nga mga pundok nakigbisog aron maoy mogahom. Giisip nila nga ang gubat ug ang epekto niini maoy bahin sa kinabuhi. Ang bugtong malaomong palaaboton nga ilang nakita mao nga ang mga butang moarang-arang kon makaikyas sila ngadto sa laing nasod. Apan ang kadaghanan kanila wala gayod molampos sa pagbuhat niana, ug daghan nga misulay ang nawad-an sa ilang kinabuhi. Kadtong nakaabot sa laing nasod kasagarang nakakaplag nga gipulihan lang nila ang usa ka hugpong sa mga problema ug lain na usab nga mga problema. Ang Salmo 146:3-6 mahimong gamiton sa pagtabang sa maong mga tawo sa pagbutang sa ilang paglaom sa usa ka butang nga mas kasaligan kay sa paglalin. Ang tagna diha sa Mateo 24:3, 7, 14 o sa 2 Timoteo 3:1-5 makatabang tingali kanila nga makita ang katibuk-ang situwasyon ug ang kahulogan sa mga kahimtang nga ilang ginaantos, nga kita nagkinabuhi sa konklusyon sa daang sistema sa mga butang. Ang mga teksto sama sa Salmo 46:1-3, 8, 9 ug Isaias 2:2-4 makatabang kanila sa pagkaamgo nga aduna gayoy paglaom alang sa mas malinawong umaabot.
11. Unsang mga teksto ang naghupay sa usa ka babaye sa Kasadpang Aprika, ug ngano?
11 Sulod sa yugto sa nagpadayon nga gubat sa Kasadpang Aprika, usa ka babaye ang mikalagiw gikan sa iyang balay samtang nagpusotpusot ang mga bala. Ang iyang kinabuhi natugob sa kahadlok, kaguol, ug hilabihang kahigawad. Sa ulahi, samtang ang pamilya nagpuyo sa laing nasod, ang iyang bana mihukom sa pagsunog sa ilang sertipiko sa kasal, pagpalayas sa iyang asawa nga mabdos niadtong tungora ug sa ilang diyes-anyos nga anak nga lalaki, ug nagpari. Sa dihang gibasahan siya sa Filipos 4:6, 7 ug Salmo 55:22, duyog sa Kasulatanhong mga artikulo gikan sa Ang Bantayanang Torre ug Pagmata!, sa kataposan nakaplagan niya ang kahupayan ug katuyoan sa kinabuhi.
12. (a) Unsang kahupayan ang gihatag sa Kasulatan niadtong naglisod sa panalapi? (b) Sa unsang paagi ang usa ka Saksi sa Asia nakatabang sa usa ka kustomer?
12 Ang pagkahugno sa ekonomiya nakadaot gayod sa kinabuhi sa milyonmilyong katawhan. Usahay kini usab nahitabo tungod sa gubat ug sa epekto niini. Sa ubang mga panahon, ang dili-makataronganong mga polisa sa gobyerno ug ang kadalo ug pagkadili-matinud-anon niadtong naghupot sa gahom nagkausa sa pagtilok sa tanang natigom nga salapi sa mga tawo ug nagpugos kanila sa pagsurender sa ilang mga kabtangan. Ang uban wala gayod makabaton ug daghang manggad niining kalibotana. Silang tanan mahupayan sa pagkahibalo nga ang Diyos nagpasalig ug kahupayan alang niadtong nagasalig kaniya ug naggarantiya ug matarong nga kalibotan diin ang mga tawo makapahimulos sa buhat sa ilang mga kamot. (Salmo 146:6, 7; Isaias 65:17, 21-23; 2 Pedro 3:13) Sa dihang usa ka Saksi sa usa ka nasod sa Asia nakadungog sa usa ka kustomer nga nagpahayag ug dakong kabalaka tungod sa kahimtang sa ekonomiya didto, siya misaysay nga ang nagakahitabo didto maoy bahin sa sumbanan sa mga hitabo nga nagakahitabo sa tibuok kalibotan. Ang panaghisgot sa Mateo 24:3-14 ug Salmo 37:9-11 mitultol ngadto sa usa ka regular nga pagtuon sa Bibliya.
13. (a) Sa dihang ang mga tawo nahigawad tungod sa haguka nga mga saad, sa unsang paagi nato gamiton ang Bibliya sa pagtabang kanila? (b) Kon mobati ang mga tawo nga ang daotang mga kahimtang nagpamatuod nga walay Diyos, sa unsang paagi maningkamot ka sa pagpangatarongan kanila?
13 Sa dihang ang mga tawo nag-antos sulod sa daghang tuig o nahigawad tungod sa daghang haguka nga mga saad, sila mahisama tingali sa mga Israelinhon sa Ehipto kinsa wala mamati “gumikan sa pagkawala sa kadasig.” (Exodo 6:9) Sa maong mga kaso, makaayo tingali ang pagpasiugda sa mga paagi diin ang Bibliya makatabang kanila sa pagsagubang nga malamposon sa presenteng mga problema ug sa paglikay sa mga lit-ag nga dili-angayng magdaot sa kinabuhi sa daghang tawo. (1 Timoteo 4:8b) Ang uban mag-isip tingali sa daotang mga kahimtang nga ilang gikinabuhian ingong pamatuod nga walay Diyos o nga siya wala magtagad kanila. Makapangatarongan ka tingali pinaagi sa paggamit ug haom nga mga teksto sa pagtabang kanila sa pagkaamgo nga ang Diyos naghatag ug tabang apan daghan ang wala modawat niana.—Isaias 48:17, 18.
Sa Dihang Nag-atubang sa mga Bagyo ug mga Linog
14, 15. Sa dihang daghan ang giabot ug kalisang tungod sa usa ka katalagman, sa unsang paagi ang mga Saksi ni Jehova nagpakita sa ilang kahingawa?
14 Ang katalagman mahimong mohampak tungod sa bagyo, linog, sunog, o sa usa ka pagbuto. Ang kasubo kaylap tingali. Unsay mahimo sa paghatag ug kahupayan sa mga nakalabang-buhi?
15 Ang mga tawo kinahanglang mahibalo nga dunay nagtagad. Human sa pag-atake sa terorista diha sa usa ka nasod, daghan ang giabot ug kalisang. Daghan kanila ang nawad-ag mga membro sa pamilya, tigpangitag pangabuhi, higala, trabaho, o bisan unsang pagbati sa kasegurohan nga ilang gihunahuna nga ilang nabatonan. Ang mga Saksi ni Jehova naghatag ug tabang sa mga tawo diha sa ilang komunidad, nga nagpahayag ug simpatiya tungod sa ilang dakong kapildihan ug naghatag ug mga pulong sa paghupay gikan sa Bibliya. Daghan ang nagpasalamat sa kahingawa nga atong gipakita.
16. Sa dihang nahitabo ang katalagman sa usa ka rehiyon sa El Salvador, nganong epektibo kaayo ang pagsangyaw sa kanataran sa lokal nga mga Saksi?
16 Sa El Salvador ang usa ka kusog nga linog sa 2001 gisundan sa dakong pagdahili sa lapok nga nagkalas sa daghang kinabuhi. Ang 25-anyos nga anak nga lalaki sa usa ka Saksi ug duha ka igsoong babaye sa iyang umagaron unta ang nangamatay. Dihadiha ang inahan sa batan-ong lalaki ug ang pangasaw-onon nahimong puliki sa pagsangyaw sa kanataran. Daghan ang miingon kanila nga ang Diyos maoy nagkuha niadtong nangamatay o nga kadto maoy pagbuot sa Diyos. Ang mga Saksi mikutlo sa Proverbio 10:22 sa pagpakita nga dili gusto sa Diyos nga kita mag-antos. Ilang gibasa ang Roma 5:12 sa pagpakita nga ang kamatayon mitungha tungod sa sala sa tawo, dili tungod kay kini maoy pagbuot sa Diyos. Gihisgotan usab nila ang mensahe sa paghupay nga makita diha sa Salmo 34:18, Salmo 37:29, Isaias 25:8, ug Pinadayag 21:3, 4. Ang mga tawo andam nga namati, ilabina kay ang duha ka babaye mismo nawad-an ug mga membro sa pamilya sa maong katalagman, ug daghang panagtuon sa Bibliya ang nasugdan.
17. Sa panahon sa katalagman, unsang matanga sa mga tabang ang atong ikahatag?
17 Sa dihang mahitabo ang katalagman, tingali makahimamat ka ug tawo nga nanginahanglan ug dihadihang pisikal nga tabang. Tingali maglakip kini sa pagtawag sa doktor, pagtabang sa maong tawo sa pag-adto sa ospital, o pagbuhat sa bisan unsa nga posible aron sa pagtagana ug pagkaon ug puy-anan. Sa 1998 panahon sa usa nianang maong katalagman sa Italya, usa ka magsusulat ang nakamatikod nga ang mga Saksi ni Jehova “nagalihok sa praktikal nga paagi, nga nagtabang sa mga nag-antos, nga wala maghunahuna kon unsang relihiyona sila nasakop.” Sa pipila ka dapit, ang mga hitabo nga gitagna alang sa kataposang mga adlaw nagpahinabog dakong pag-antos. Nianang mga dapita, gihisgotan sa mga Saksi ni Jehova ang mga tagna sa Bibliya, ug ilang gihupay ang mga tawo pinaagi sa pasalig sa Bibliya nga ang Gingharian sa Diyos magpahinabo ug tinuod nga kasegurohan sa katawhan.—Proverbio 1:33; Miqueas 4:4.
Sa Dihang Mamatay ang Usa ka Membro sa Pamilya
18-20. Sa dihang dunay namatay nga membro sa usa ka pamilya, unsa tingaliy imong isulti o buhaton aron sa paghatag ug kahupayan?
18 Adlaw-adlaw milyonmilyong tawo ang nagbangotan tungod sa kamatayon sa usa ka minahal. Mahibalag tingali nimo ang mga nagbangotan sa dihang ikaw makigbahin sa Kristohanong ministeryo o sa dihang mag-atiman sa mga kalihokan sa adlaw-adlaw nga kinabuhi. Unsay imong ikasulti o mabuhat nga maghatag ug kahupayan?
19 Ang tawo ba mibati ug hilabihang kaguol? Ang balay ba napuno sa nagbangotan nga mga paryente? Daghan ka tingalig gustong isulti, apan ang maayong panghukom hinungdanon. (Ecclesiastes 3:1, 7) Tingali ang angayng buhaton mao ang pagpahayag sa imong pahasubo, pagbilin ug haom nga publikasyon sa Bibliya (usa ka brosyur, magasin, o tract), ug dayon duawa siya pag-usab paglabay sa pipila ka adlaw aron sa pagtino kon duna ka bay dugang ikatabang. Sa angayang panahon, sultihi siya nga gusto nimong magpaambit ug makapadasig nga mga hunahuna gikan sa Bibliya. Kini makapakalma ug makapaalim. (Proverbio 16:24; 25:11) Dili ka makabanhaw ug patay sama kang Jesus. Apan ikapaambit nimo ang giingon sa Bibliya bahin sa kahimtang sa mga patay, bisan tuod dili pa kini ang panahon sa pagpanghimakak sa sayop nga mga panglantaw. (Salmo 146:4; Ecclesiastes 9:5, 10; Ezequiel 18:4) Mahimong dunganan ninyo pagbasa ang mga saad sa Bibliya bahin sa pagkabanhaw. (Juan 5:28, 29; Buhat 24:15) Mahimong hisgotan ninyo kon unsay kahulogan niini, tingali gamiton ang taho sa Bibliya bahin sa usa ka pagkabanhaw aron ikapatin-aw kini. (Lucas 8:49-56; Juan 11:39-44) Dugang pa, hisgoti ang mga hiyas sa mahigugmaong Diyos nga naghatag kanato sa maong paglaom. (Job 14:14, 15; Juan 3:16) Ipatin-aw kon sa unsang paagi kining maong mga pagtulon-an nakabenepisyo kanimo ug kon nganong makasalig ka niana.
20 Ang pagdapit ngadto sa Kingdom Hall makatabang sa mga nagbangotan sa pagpakig-ilaila sa mga tawo nga tinuod nga nahigugma sa ilang mga silingan ug kinsa nahibalo kon sa unsang paagi maglinig-onay sa usag-usa. Nakaplagan sa usa ka babaye sa Sweden nga mao kini ang iyang gipangita sa tibuok niyang kinabuhi.—Juan 13:35; 1 Tesalonica 5:11.
21, 22. (a) Unsay gikinahanglan kanato aron kita makahatag ug kahupayan? (b) Sa unsang paagi mahupay nimo ang usa ka tawo nga sinati na kaayo sa Kasulatan?
21 Sa dihang nahibalo ka nga dunay tawo nga nagbangotan, sa sulod man sa Kristohanong kongregasyon o sa gawas, bation ba nimo usahay nga wala ka makaseguro kon unsay imong isulti o buhaton? Ang Gregong pulong nga kasagarang gihubad ug “paghupay” diha sa Bibliya sa literal nagkahulogang “pagtawag aron moduol sa usa.” Ang pagkahimong tinuod nga tighupay nagpasabot nga dali kang maduol niadtong nagbangotan.—Proverbio 17:17.
22 Komosta kon ang usa ka tawo nga gusto nimong hupayon nahibalo na kon unsay giingon sa Bibliya bahin sa kamatayon, lukat, ug pagkabanhaw? Ang presensiya sa usa ka higala nga parehas ug mga pagtuo makapahupay. Kon gusto niyang makigsulti, pamati pag-ayo. Ayawg hunahunaa nga kinahanglang daghan kag isulti. Kon basahon ang mga teksto, isipa kini ingong mga pahayag sa Diyos nga nagpalig-on sa mga kasingkasing ninyong duha. Ipahayag ang lig-ong kombiksiyon nga nabatonan ninyong duha sa pagkasegurado sa gisaad sa mga kasulatan. Pinaagi sa pagbanaag sa kaluoy sa Diyos ug pinaagi sa pagpaambit sa bililhong mga kamatuoran nga anaa sa Pulong sa Diyos, ikaw makatabang niadtong nagbangotan nga makakuhag kahupayan ug kusog gikan sa “Diyos sa tanang paghupay,” si Jehova.—2 Corinto 1:3.
[Footnote]
a Tan-awa ang mga librong Kahibalo nga Motultol sa Kinabuhing Walay Kataposan, kapitulo 8; Nangatarongan Pinasukad sa Kasulatan, mga panid 114-21, 300-304; Is There a Creator Who Cares About You?, kapitulo 10; ug ang brosyur nga Tinuod Bang May Pagtagad ang Diyos Kanato?
Unsay Imong Komento?
• Kinsay gibasol sa daghang tawo sa mga kalamidad, ug sa unsang paagi kita makatabang kanila?
• Unsay atong mahimo sa pagtabang sa uban aron bug-os nga makabenepisyo sa kahupayan nga gitanyag sa Bibliya?
• Unsang mga situwasyona ang nakaingon sa pagbangotan sa daghan diha sa imong dapit, ug sa unsang paagi mahupay nimo sila?
[Mga hulagway sa panid 23]
Pagpaambit ug mensahe nga tinuod nga makapahupay sa panahon sa kalisdanan
[Credit Line]
Refugee camp: UN PHOTO 186811/J. Isaac
[Hulagway sa panid 24]
Ang presensiya sa usa ka higala makapahupay