PUL

1. Ang ngalang gihatag sa usa ka hari sa Asirya diha sa 2 Hari 15:19 ug 1 Cronicas 5:26. Sa panahon sa paghari ni Menahem nga hari sa Israel, si Pul miadto sa Palestina ug nakadawat ug tributo gikan kang Menahem. Ang tinuod nga pagkatawo ni Pul dugay nang gikuwestiyon. Apan, ang kadaghanan sa mga eskolar karon nanghinapos nga si Pul ug Tiglat-​pileser III sa Asirya maoy usa ra ka tawo, sanglit ang ngalang Pulu (Pul) nakaplagan diha sa papan sa dinastiya nga nailhan ingong Babylonian King List A, samtang sa katumbas nga dapit diha sa “Synchronistic Chronicle” gitala ang ngalang Tukultiapilesharra (Tiglat-pileser). (Ancient Near Eastern Texts, giedit ni J. Pritchard, 1974, pp. 272, 273) Lagmit ang “Pul” maoy iyang personal nga ngalan o ang ngalan nga siya nailhan didto sa Babilonya, samtang ang Tiglat-pileser (Tilgat-pilneser) mao ang ngalan nga iyang gigamit sa dihang siya nahimong hari sa Asirya. Pinaagi niini nga katin-awan, ang 1 Cronicas 5:26 mahimong basahon nga nagtumong sa samang indibiduwal sa dihang kini nag-ingon, ‘Si Pul nga hari sa Asirya bisan . . . si Tilgat-pilneser nga hari sa Asirya.’​—Tan-awa ang TIGLAT-PILESER (III).

2. Usa ka nasod o katawhan nga gitala lamang diha sa Isaias 66:​19, uban sa Tarsis (dayag nga ang habagatang Espanya) ug Lud (sa A sa Aprika). Dayag nga ang tulo ka dapit nailhan tungod sa ilang batid nga mga magpapana. Ang tukmang nahimutangan sa Pul wala mahibaloi. Ang Gregong Septuagint mabasa nga “Phud” o “Put” diha sa Isaias 66:19 inay nga “Pul,” ug ang Put (gituohan nga mao ang mga Libyanhon sa Aprika) ug ang Lud nalangkit sa ubang mga teksto. (Eze 27:10; Jer 46:9; tan-awa ang PUT.) Apan, ang pagbasa diha sa Masoretikong teksto nga “Pul” gipaluyohan sa Linukot nga Basahon ni Isaias sa Patayng Dagat ug sa Syriac nga Peshitta. Ang pipila ka eskolar nagtuo nga ang “Pul” mao ang pulo sa Philae didto sa Nilo.