CARKEMIS

Usa ka hinungdanong sentro sa patigayon nga nahimutang sa K nga tampi sa ibabawng Euprates sa usa sa pangunang mga tabokanan sa maong suba. Ang usa ka pangunang ruta sa negosyo naggikan sa Nineve hangtod sa Haran (mga 88 km [55 mi] lamang sa S sa Carkemis), dayon mitabok sa Euprates diha sa Carkemis, ug nagpadayon hangtod sa Walog sa Orontes sa Lebanon, nga gikan sa maong dapit ang laing mga ruta mitultol ngadto sa Mediteranyo o sa H sa Palestina ug Ehipto. Ang nagapanawng mga panon nga moagi niini nagtaganag kita pinaagig mga buhis, ug dayag nga ang siyudad nahimong bahandianon.

Tungod sa estratehikong pagkabutang niini, sa komersiyo ug sa militaryong paagi, gitinguha sa misulong nga mga gingharian ang pagkontrolar sa Carkemis sukad pa sa unang kapanahonan. Si Paraon Thutmose III (sa tungatunga sa ikaduhang milenyo W.K.P.) nakabaton ug mga inagaw gikan niini, ug si Ramses III nagrekord usab ug pag-atake sa maong siyudad. Si Ashurnasirpal II (sa ikasiyam nga siglo W.K.P.) naghubit sa iyang pagtabok sa Euprates ginamit ang mga gakit nga gipalutaw pinaagig gipaburot nga mga panit sa kanding ug nangangkon nga nakadawat ug tributo gikan sa hari sa Carkemis nga naglakip sa 20 ka talanton nga plata, 100 ka talanton nga tumbaga, 250 ka talanton nga puthaw, dugang pa sa mga butang nga gama sa bulawan, muwebles nga hinaklapan ug garing, mga besti nga lino ug delana, ug ubang mga inilog sa gubat.

Ang Carkemis makita diha sa asoy sa Bibliya sa Isaias 10:​9-11, diin gitagna ni Jehova ang pag-atake sa Asirya batok sa Israel ug Juda. Ang hambogirong Asiryanhon nga magmamando gihubit nga nagtala sa Carkemis nga lakip sa mga gingharian nga wala makabarog batok sa iyang gahom. Walay duhaduha nga kini nagtumong sa Asiryanhong pagsakop sa independenteng gingharian sa Carkemis pinaagi ni Sargon II, usa ka kontemporaryo ni Haring Ezequias. Human niadto ang Carkemis gimandoan sa usa ka Asiryanhong gobernador.

Unya, human mapukan ang Nineve, ang kaulohan sa Asirya, si Paraon Neko nanguna sa iyang kasundalohan paamihanan aron motabang sa mga Asiryanhon. Si Haring Josias sa Juda sa pagkadili-maalamon misulay sa pagpabalik sa Ehiptohanong kasundalohan ngadto sa Megido ug namatay sa maong panagsangka (mga 629 W.K.P.). (2Cr 35:20-24) Niadtong 625 W.K.P. usa ka mahukmanong gubat ang gisangka didto sa Carkemis tali sa mga kasundalohan sa Ehipto ug sa Babilonya. Si Nabucodonosor nanguna sa mga Babilonyanhon ngadto sa usa ka dakong kadaogan batok sa kasundalohan ni Paraon Neko ug nangharos sa Sirya ug sa Canaan. Kini nga gubat nagtimaan sa kataposan sa gahom sa imperyo sa Ehipto niini nga mga rehiyon. Ang asoy sa Bibliya sa Jeremias 46:2 maoy sama nianang sa asoy sa Babilonyanhong mga Cronica (B.M. 21946), nga parehong nagbatbat sa kapildihan sa Ehiptohanong kasundalohan.

Ang mga pagpangubkob gihimo diha sa dakong bungdo sa Carkemis, nga nahimutang sa HS nga bahin sa gamayng lungsod sa Turkey nga Karkamış (kanhi Cerablus o Barak). Ang lungsod sa Sirya nga Jerablus, nga tabok lamang sa utlanan, maoy kasikbit niining 93-ekt (230 akre) nga dapit. Nakaplagan ang daghang dokumento diha sa pinulongan nga gitawag karon nga “Hitihanong hieroglyphic,” ug gituohan nga ang Carkemis gimandoan sulod sa mga duha ka siglo sa panahon sa ulahing bahin sa ikaduhang milenyo W.K.P. sa imperyo nga ang kaulohan mao ang Hattushash. (Apan, tan-awa ang HITIHANON.) Nakaplagan usab didto ang mga linilok nga, lakip sa ubang mga butang, adunay larawan sa usa ka leyon nga tawog ulo (sphinx), ingon man simbolo sa crux ansata, o ankh, nga nagpakita sa dakong impluwensiya sa Ehipto.