Kapitulo Tres

“Tul-iron Nato ang mga Butang”

Isaias 1:10-31

1, 2. Kang kinsa gitandi ni Jehova ang mga magmamando ug ang katawhan sa Jerusalem ug Juda, ug nganong kadto angay?

ANG mga molupyo sa Jerusalem mahimong makiling nga magpakamatarong sa ilang kaugalingon human makadungog sa dayag nga pagsaway nga natala sa Isaias 1:1-9. Sa walay duhaduha buot nilang magarbohong ipunting ang tanang halad nga ginatanyag nila kang Jehova. Bisan pa niana, ang mga Isa 1 bersikulo 10 hangtod 15 naghatag sa makapaugnok nga tubag ni Jehova nianang maong mga tinamdan. Nagsugod kini: “Pamatia ninyo ang pulong ni Jehova, kamong mga diktador sa Sodoma. Pamatia ninyo ang balaod sa atong Diyos, kamong mga taga-Gomora.”​—Isaias 1:10.

² Ang Sodoma ug Gomora gilaglag dili lang tungod sa hiwi nilang seksuwal nga mga buhat kondili tungod usab sa ilang gahiag-kasingkasing, mapahitas-ong mga tinamdan. (Genesis 18:20, 21; 19:4, 5, 23-25; Ezequiel 16:49, 50) Ang mamiminaw ni Isaias nakuratan pag-ayo sa pagkadungog nga ginatandi sila ngadto sa katawhan niadtong tinunglong mga siyudad.a Apan si Jehova nag-isip sa iyang katawhan nga sama gayod kanila, ug si Isaias wala magpalumo sa mensahe sa Diyos aron ‘gitikon ang ilang mga dalunggan.’​—2 Timoteo 4:3.

 3. Unsay gipasabot ni Jehova sa nag-ingon siya nga siya ‘aduna nay igo’ sa mga halad sa katawhan, ug nganong kini ang nahitabo?

³ Matikdi kon unsay pagbati ni Jehova bahin sa pormalistikong pagsimba sa iyang katawhan. “‘Unsay kapuslanan kanako sa daghan ninyong mga halad?’ nagaingon si Jehova. ‘Ako aduna nay igong tibuok halad-nga-sinunog nga laking mga karnero ug tambok sa pinakaon pag-ayo nga mga hayop; ug ako walay kahimuot sa dugo sa toreyong mga baka ug sa mga laki nga nating karnero ug sa laking mga kanding.’” (Isaias 1:11) Ang katawhan nalimot nga si Jehova wala magdepende sa ilang mga halad. (Salmo 50:8-13) Wala siya magkinahanglan sa bisan unsa nga ikatanyag kaniya sa mga tawo. Busa kon maghunahuna ang mga tawo nga nagahatag silag pabor kang Jehova pinaagi sa pagpresentar sa ilang dili-bug-os-kasingkasing nga mga halad, nasayop sila. Si Jehova nagagamit sa usa ka puwersadong pasumbingay. Ang pamulong ‘Ako aduna nay igo’ mahimo usab nga hubarong “Nabusog na ako” o “Nabusdik na ako.” Nasayod ka ba sa pagbati sa pagkabusog kaayo sa pagkaon nga ang pagtan-aw sa dugang pagkaon makapaluod na? Susama ang gibati ni Jehova bahin sa maong mga halad​—nga giluod pag-ayo!

 4. Giunsa pagyagyag sa Isaias 1:12 ang kawalay-kapuslanan sa pagkaatua sa katawhan sa templo sa Jerusalem?

⁴ Si Jehova nagpadayon: “Sa dihang kamo manganhi aron sa pagtan-aw sa akong nawong, kinsa ba ang nangayo niini gikan sa inyong kamot, aron sa pagyatak sa akong mga sawang?” (Isaias 1:12) Dili ba balaod ni Jehova ang nangayo nga ang katawhan ‘moadto aron motan-aw sa iyang nawong,’ nga mao, maatua didto sa iyang templo sa Jerusalem? (Exodo 34:23, 24) Oo, apan sila moadto didto ingong pormalismo lamang, nga yanong nagabuhat sa maputling pagsimba isip rutina, nga walay putling mga motibo. Alang kang Jehova, ang ilang daghang pagduaw sa iyang mga sawang katumbas sa “pagyatak” lamang, nga walay nahimo gawas sa paghilis sa salog.

 5. Unsay pipila sa mga buhat sa pagsimba nga gihimo sa mga Hudiyo, ug nganong kadto nahimong “kabug-at” kang Jehova?

⁵ Dili ikatingala nga si Jehova niining tungora migamit sa mas kusganong mga pulong! “Hunong na kamo sa pagdala ug walay bili nga mga halad-nga-lugas. Ang insenso​—kini butang nga dulumtanan kanako. Ang bag-ong bulan ug ang igpapahulay, ang pagtawag ug usa ka panagkatigom​—dili ko maagwanta ang paggamit ug misteryosong gahom uban sa solemneng panagkatigom. Ang inyong bag-ong mga bulan ug ang inyong kapanahonan sa mga pangilin gidumtan sa akong kalag. Kanako kini sila nahimong kabug-at; ako gikapoy na sa pagpas-an kanila.” (Isaias 1:13, 14) Ang mga halad-nga-lugas, insenso, mga Igpapahulay, ug mga solemneng panagkatigom maoy bahin tanan sa Balaod sa Diyos ngadto sa Israel. Bahin sa “bag-ong mga bulan,” ang Balaod nagsugo lamang nga kini saulogon, apan ang maayong mga tradisyon inanayng nalakip sa saulog. (Numeros 10:10; 28:11) Ang bag-ong bulan giisip nga binulan nga igpapahulay, sa dihang ang mga tawo dili motrabaho ug magtigom gani alang sa instruksiyon gikan sa mga manalagna ug mga saserdote. (2 Hari 4:23; Ezequiel 46:3; Amos 8:5) Ang maong mga pagsaulog dili daotan. Ang suliran anaa sa paghimo niana aron magpasundayag lamang. Dugang pa, ang mga Hudiyo miliso ngadto sa “misteryosong gahom,” sa espiritistikanhong mga buhat, duyog gayod sa ilang pormal nga pagtuman sa Balaod sa Diyos.b Busa, ang ilang mga buhat sa pagsimba kang Jehova maoy “kabug-at” alang kaniya.

 6. Sa unsang diwa si Jehova “gikapoy”?

⁶ Ugaling, sa unsang paagi si Jehova mobating “gikapoy”? Kon buot sabton, siya adunay “kadagaya sa dinamikong kusog . . . Siya dili kapoyon o maluya.” (Isaias 40:26, 28) Si Jehova nagagamit ug matin-awng pasumbingay aron masabtan nato ang iyang mga pagbati. Nakapas-an ka ba sukad ug bug-at kaayong karga sa hataas kaayong panahon nga naluya ka kaayo ug nangandoy lamang nga ipusdak kana? Kanay gibati ni Jehova bahin sa salingkapawng mga buhat sa pagsimba sa iyang katawhan.

 7. Nganong si Jehova mihunong sa pagpamati sa mga pag-ampo sa iyang katawhan?

⁷ Si Jehova karon nagpahayag sa labing sinati ug personal sa tanang buhat sa pagsimba. “Sa dihang inyong bayawon ang inyong mga kamot, akong tagoan ang akong mga mata gikan kaninyo. Bisan pa kon kamo maghimog daghang mga pag-ampo, ako dili mamati; ang inyong mga kamot napuno sa pag-ula ug dugo.” (Isaias 1:15) Ang pagbayaw sa mga kamot, nga ipataas ang mga kamot nga binuklad ang mga palad, maoy usa ka kompas sa pagpangaliyupo. Alang kang Jehova, kining maong kompas nahimong way-kahulogan, kay ang mga kamot sa maong katawhan napuno sa inula nga dugo. Kaylap ang kabangisan sa yuta. Ang pagdaogdaog sa mahuyang kasagaran. Ang pag-ampo sa maong abusado, mahakogong mga tawo kang Jehova ug paghangyo sa mga panalangin maoy dulumtanan. Dili katingad-an nga si Jehova nag-ingon, “Ako dili mamati”!

 8. Unsang kasaypanan ang gihimo sa Kakristiyanohan karong adlawa, ug sa unsang paagi ang pipila ka Kristohanon mahulog sa susamang lit-ag?

⁸ Sa atong adlaw, ang Kakristiyanohan susamang wala makaangkon sa pabor sa Diyos pinaagi sa iyang way-hunong nga pagsumaysumay sa kawang nga mga pag-ampo ug sa iyang ubang relihiyosong “mga buhat.” (Mateo 7:21-23) Hinungdanon kaayo nga dili kita mahulog sa samang lit-ag. Panagsa, ang usa ka Kristohanon matumpawak ngadto sa pagbatasan sa seryosong sala, unya mangatarongan nga kon itago lamang niya ang iyang ginabuhat ug ginadugangan ang iyang kalihokan diha sa Kristohanong kongregasyon, mabawi ra ang iyang sala sa iyang mga buhat. Kanang maong pormalistikanhong mga buhat dili makapahimuot kang Jehova. Usa lamang ang tambal sa espirituwal nga sakit, sumala sa ipakita sa mosunod nga mga bersikulo sa Isaias.

Ang Tambal sa Espirituwal nga Sakit

9, 10. Unsa ka hinungdanon ang kahinlo diha sa atong pagsimba kang Jehova?

⁹ Si Jehova, ang mahangawaong Diyos, karon miliso ngadto sa mas makapadasig, mas makapadaning tono. “Hugasi ang inyong kaugalingon; hinloi ang inyong kaugalingon; kuhaa ang pagkadaotan sa inyong mga pagpakiglabot gikan sa atubangan sa akong mga mata; hunong na sa pagbuhat ug daotan. Pagtuon sa pagbuhat ug maayo; pangitaa ang hustisya; tul-ira ang malupigon; pagpahamtang ug paghukom alang sa bata nga ilo-sa-amahan; labani ang kawsa sa babayeng balo.” (Isaias 1:16, 17) Makaplagan nato dinhi ang serye sa siyam ka kinahanglanon, o sugo. Negatibo ang unang upat ka sugo sa diwang naglangkit kana sa pagkuha sa sala; ang ulahing lima ka sugo maoy positibong mga aksiyon nga mosangpot sa pagdawat sa panalangin ni Jehova.

¹⁰ Ang paghugas ug pagkahinlo sa tanang panahon maoy hinungdanong bahin sa maputling pagsimba. (Exodo 19:10, 11; 30:20; 2 Corinto 7:1) Apan buot ni Jehova nga ang paghinlo makaabot sa ilalom pa, ngadto sa kasingkasing mismo sa iyang mga magsisimba. Labing hinungdanon mao ang kahinlo sa moral ug espirituwal, ug kini ang gitumong ni Jehova. Ang unang duha ka sugo sa Isa 1 bersikulo 16 dili lamang pagsubli. Ang usa ka batid sa gramarya sa Hebreohanon nagsugyot nga ang una, “hugasi ang inyong kaugalingon,” nagtumong sa pasiunang buhat sa paghinlo, samtang ang ikaduha, “hinloi ang inyong kaugalingon,” nagtumong sa padayong mga paningkamot sa paghupot sa maong kahinlo.

11. Sa pagbugno sa sala, unsay angay natong buhaton, ug unsay dili gayod angay natong buhaton?

¹¹ Walay butang nga ikatago nato gikan kang Jehova. (Job 34:22; Proverbio 15:3; Hebreohanon 4:13) Busa ang iyang sugo, “Kuhaa ang pagkadaotan sa inyong mga pagpakiglabot gikan sa atubangan sa akong mga mata,” magkahulogan lamang sa usa ka butang—ang paghunong sa pagbuhat ug daotan. Kana nagpasabot sa dili pagsulay nga itago ang seryosong mga sala, kay ang pagbuhat niana maoy sala mismo. Ang Proverbio 28:13 nagpasidaan: “Siya nga nagatabon sa iyang kalapasan dili molampos, apan siya nga nagasugid ug nagabiya niini pagakaluy-an.”

12. (a) Nganong hinungdanon ang “pagtuon sa pagbuhat ug maayo”? (b) Sa unsang paagi ang mga ansiyano ilabina makapadapat sa mga sugo nga “pangitaa ang hustisya” ug “tul-ira ang malupigon”?

¹² Daghan ang makat-onan gikan sa positibong mga aksiyon nga gisugo ni Jehova sa bersikulo 17 sa Isaias kapitulo 1. Matikding siya wala lang mag-ingon nga “pagbuhat ug maayo” kondili “pagtuon sa pagbuhat ug maayo.” Gikinahanglan ang personal nga pagtuon sa Pulong sa Diyos aron hisabtan kon unsay maayo sa mga mata sa Diyos ug sa pagtinguha nga buhaton kana. Dugang pa, si Jehova wala lamang mag-ingon nga “ipatuman ang hustisya” kondili “pangitaa ang hustisya.” Bisan ang may-kasinatiang mga ansiyano kinahanglang bug-os nga magsusi sa Pulong sa Diyos aron makaplagan ang dalan nga matarong diha sa komplikadong mga butang. Ilang kaakohan usab nga ‘tul-iron ang malupigon,’ sumala sa sunod nga gisugo ni Jehova. Kining mga sugoa hinungdanon sa Kristohanong mga magbalantay karon, kay buot nilang panalipdan ang panon gikan sa “malupigong mga lobo.”​—Buhat 20:28-30.

13. Sa unsang paagi kita karon makapadapat sa mga sugo bahin sa bata nga ilo-sa-amahan ug sa babayeng balo?

¹³ Ang kataposang duha ka sugo naglangkit sa pipila sa mas huyang sa katawhan sa Diyos​—ang mga ilo ug mga babayeng balo. Lagmit gayong pahimuslan sa kalibotan kanang mga tawhana; kinahanglang dili mahitabo ang ingon taliwala sa katawhan sa Diyos. Ang mahigugmaong mga ansiyano ‘nagapahamtang ug paghukom’ alang sa mga batang lalaki ug babaye nga ilo-sa-amahan diha sa kongregasyon, nga tabangan sila nga makadawat sa hustisya ug panalipod diha sa kalibotan nga buot mopahimulos kanila ug modaot kanila. Ang mga ansiyano ‘magalaban sa kawsa’ sa babayeng balo o, sumala sa mahimong ipasabot usab sa Hebreohanong pulong, “makigbisog” alang kaniya. Sa pagkatinuod, buot sa tanang Kristohanon nga mahimong usa ka tinubdan sa panalipod, kahupayan, ug hustisya alang sa nanginahanglan sa atong taliwala tungod kay sila maoy bililhon kang Jehova.​—Miqueas 6:8; Santiago 1:27.

14. Unsang positibong mensahe ang gipahayag sa Isaias 1:16, 17?

¹⁴ Pagkatino, pagkapositibo ang mensaheng ginapahayag ni Jehova pinaagi niining siyam ka sugo! Usahay kadtong nalangkit sa sala magkombinsir sa ilang kaugalingon nga sila yanong walay kusog sa pagbuhat ug matarong. Kanang mga ideyaha makapaluya. Dugang pa, kana sayop. Nahibalo si Jehova—ug buot niyang kita mahibalo—nga uban sa Iyang tabang, si bisan kinsang makasasala makahimo sa paghunong sa iyang makasasalang dalan, magbag-o, ug magbuhat hinuon ug matarong.

Usa ka Mahangawaon, Matarong nga Hangyo

15. Sa unsang paagi ang pamulong “tul-iron nato ang mga butang tali kanato” usahay hisaypan sa pagsabot, ug unsay tinuod nga ipasabot niini?

¹⁵ Ang tono karon ni Jehova mas makapadasig pa ug mahangawaon. “‘Ari kamo karon, ug tul-iron nato ang mga butang tali kanato,’ nag-ingon si Jehova. ‘Bisan tuod ang inyong mga sala maoy sama sa sanag-pula, kini papution sama gayod sa niyebe; bisan tuod kini mapula sama sa lutong-pula nga panapton, kini mahimo gani nga sama sa balhibo sa karnero.’” (Isaias 1:18) Ang pagdapit sa sinugdan niining matahom nga bersikulo kasagarang hisaypan sa pagsabot. Pananglitan, ang The New English Bible nag-ingon, “Lantugian nato kini”​—nga samag ang duha ka kiliran kinahanglang mohimog mga pagpahiuyon aron makab-ot ang panag-uyon. Dili kana ingon! Si Jehova dili mabasol, ilabina gayod diha sa iyang mga pagpakiglabot sa maong rebelyoso, salingkapawng katawhan. (Deuteronomio 32:4, 5) Ang bersikulo naghisgot, dili sa pagbayloayg mga ideya tali sa mga kapareho, kondili sa usa ka panagtigom aron tinoon ang hustisya. Kini samag si Jehova naghagit dinhi sa Israel sa usa ka paghusay sa hukmanan.

16, 17. Giunsa nato pagkahibalong si Jehova andam nga mopasaylo bisan sa seryosong mga sala?

¹⁶ Kana tingali makalilisang nga ideya, apan si Jehova mao ang labing maluluy-on ug mahangawaong Maghuhukom. Ang iyang katakos sa pagpasaylo dili hitupngan. (Salmo 86:5) Siya lamang ang makakuha sa mga sala sa Israel nga maoy “sama sa sanag-pula” ug makahinlo niana, nga magahimo niana nga ‘maputi sama gayod sa niyebe.’ Walay tawhanong paningkamot, walay lagda bahin sa mga buhat, mga halad, o mga pag-ampo ang makakuha sa mantsa sa sala. Ang pagpasaylo lamang ni Jehova ang makahugas sa sala. Itugot sa Diyos ang maong pagpasaylo pinasukad sa mga kondisyon nga iyang gibutang, nga naglakip sa tiunay, kinasingkasing nga paghinulsol.

¹⁷ Hinungdanon kaayo ang maong kamatuoran nga si Jehova nagsubli niini sa balaknong porma​—ang mga salang “sanag-pula” mahisamag bag-o, wala-matina, maputing balhibo sa karnero. Buot ni Jehova nga kita mahibalo nga siya sa pagkatinuod mao ang Tigpasaylo sa mga sala, bisan ang seryoso kaayong mga sala, basta iyang masayran nga kita tinuod nga mahinulsolon. Kadtong malisdan sa pagtuo nga tinuod kini sa ilang kaugalingong kahimtang maayong magpalandong sa mga panig-ingnan nga sama kang Manases. Makalilisang ang iyang pagpakasala​—sulod sa daghang katuigan. Bisan pa niana, siya naghinulsol ug gipasaylo. (2 Cronicas 33:9-16) Buot ni Jehova nga kitang tanan, lakip kadtong nakahimog seryosong mga sala, mahibalo nga dili pa ulahi kaayo nga ‘tul-iron ang mga butang’ uban niya.

18. Unsang kapilian ang gibutang ni Jehova sa atubangan sa iyang rebelyosong katawhan?

¹⁸ Si Jehova nagpahinumdom sa iyang katawhan nga kinahanglan silang magpili. “Kon kamo magpakitag pagkaandam ug mamati, ang maayo sa yuta inyong kan-on. Apan kon kamo modumili ug magmasuklanon gayod, kamo lamyon sa espada; kay ang baba mismo ni Jehova ang nagsulti niini.” (Isaias 1:19, 20) Si Jehova nagpasiugda dinhi sa mga tinamdan, ug siya naggamit ug laing tin-awng pasumbingay sa pagpasabot sa iyang punto. Ang kapilian sa Juda mao kini: Mokaon o lamyon. Kon sila adunay tinamdan sa pagkaandam nga mamati ug magmasinugtanon kang Jehova, sila magakaon sa maayong abot sa yuta. Ugaling, kon ipadayon nila ang ilang rebelyosong tinamdan, sila lamyon—sa espada sa ilang mga kaaway! Morag dili mahanduraw nga ang katawhan mopili sa espada sa ilang mga kaaway kay sa kaluoy ug kadagaya sa Diyos nga mapasayloon. Bisan pa niana, kana ang nahitabo sa Jerusalem, sumala sa ipakita sa sunod nga mga bersikulo sa Isaias.

Pagminatay Tungod sa Minahal nga Siyudad

19, 20. (a) Sa unsang paagi si Jehova nagpahayag sa iyang pagbati nga giluiban? (b) Sa unsang paagi ‘ang pagkamatarong nagpuyo diha sa Jerusalem’?

¹⁹ Sa Isaias 1:21-23, atong makita ang bug-os nga gidak-on sa pagkadaotan sa Jerusalem sa maong panahon. Si Isaias karon nagsugod sa usa ka inspiradong balak sa estilo nga usa ka pagminatay, o pagbalata. “Oh naunsa bang ang matinumanong lungsod nahimo mang usa ka bigaon! Siya kanhi puno sa hustisya; ang pagkamatarong mismo nagpuyo diha kaniya, apan karon mga mamumuno.”​—Isaias 1:21.

²⁰ Talagsaon ang pagkapukan sa siyudad, ang Jerusalem! Sa kanhi usa ka matinumanon nga asawa, siya karon nahimong usa ka bigaon. Unsay mas kusganon pang pagpahayag sa pagbati nga giluiban ug sa kahiubos ni Jehova? “Ang pagkamatarong mismo nagpuyo diha” sa maong siyudad. Kanus-a? Aw, bisan sa wala pa maglungtad ang Israel, balik sa adlaw ni Abraham, kining siyudara gitawag ug Salem. Nagmando niana ang usa ka tawo nga maoy hari ug saserdote. Ang iyang ngalan, si Melquisedek, nagkahulogang “Hari sa Pagkamatarong,” ug lagmit kadto mihaom gayod kaniya. (Hebreohanon 7:2; Genesis 14:18-20) Mga 1,000 ka tuig human kang Melquisedek, ang Jerusalem nakaabot sa tayuktok, ubos sa mga paghari ni David ug Solomon. “Ang pagkamatarong mismo nagpuyo diha kaniya,” ilabina sa dihang ang iyang mga hari naghatag ug panig-ingnan alang sa katawhan pinaagi sa paglakaw sumala sa mga dalan ni Jehova. Sa adlaw ni Isaias, hinunoa, ang maong mga panahon halayo na sa panumdoman.

21, 22. Unsay gipasabot sa yamukmok ug sa sinambogan nga serbesa, ug nganong ang mga pangulo sa Juda angay sa maong kabatbatan?

²¹ Mopatim-aw nga ang mga pangulo sa katawhan dako ug bahin sa suliran. Si Isaias nagpadayon sa iyang pagbalata: “Ang imong plata nahimong naglutaw nga yamukmok. Ang imong serbesa nga ginama sa trigo sinambogan ug tubig. Ang imong mga prinsipe gahian ug kauban sa mga kawatan. Ang matag usa kanila mahigugmaon sa hiphip ug nag-apas sa mga gasa. Alang sa bata nga ilo-sa-amahan sila wala magpahamtang ug paghukom; ug bisan ang kaso sa usa ka babayeng balo dili makasulod nganha kanila.” (Isaias 1:22, 23) Ang duha ka tin-awng mga ilustrasyon nga nagsunod nag-andam sa hunahuna alang sa kon unsay mosunod. Ang platero diha sa iyang buhatan nagkuha sa naglutaw nga yamukmok gikan sa tinunawng plata ug naglabay niana. Ang mga prinsipe ug mga maghuhukom sa Israel nahisama sa yamukmok, dili sa plata. Kinahanglang ilabay sila. Sila wala nay kapuslanan sama ra sa serbesa nga sinambogan sa tubig ug nawad-an sa iyang lami. Ang maong ilimnon angay lamang nga iyabo!

²² Ang Isa 1 bersikulo 23 nagpakita kon nganong ang mga pangulo angayan sa maong kabatbatan. Ang Moisesnong Balaod nagbayaw sa katawhan sa Diyos, nga nagpalahi kanila sa ubang mga nasod. Pananglitan, kana naghimo niana pinaagi sa pagsugo nga panalipdan ang mga ilo ug mga babayeng balo. (Exodo 22:22-24) Apan sa adlaw ni Isaias, ang bata nga ilo-sa-amahan dili kaayo makalaom ug paborableng paghukom. Bahin sa babayeng balo, dili gani siya makakuha ug usa nga mohusay sa iyang kaso, unsa pa kayha nga makigbisog sa pagtabang kaniya. Dili, ang maong mga maghuhukom ug mga pangulo okupado kaayong nag-atiman sa ilang kaugalingong intereses​—nga nagtinguhag mga hiphip, nag-apas ug mga gasa, ug nagsilbing mga kauban sa mga kawatan, lagmit nagpanalipod sa mga kriminal samtang nagtugot nga mag-antos ang ilang mga biktima. Daotan pa, sila “gahian,” o nagmagahion, diha sa ilang mga buhat nga daotan. Pagkamakaluluoy nga kahimtang!

Lunsayon ni Jehova ang Iyang Katawhan

23. Unsang pagbati bahin sa iyang mga kaaway ang ginapahayag ni Jehova?

²³ Dili itugot ni Jehova ang maong pag-abusar sa gahom sa walay kataposan. Si Isaias nagpadayon: “Busa ang giingon sa matuod nga Ginoo, si Jehova sa mga panon, ang Gamhanang Usa sa Israel, mao: ‘Aha! Akong pahuwasan ang akong kaugalingon sa akong mga kaaway, ug ako manimalos sa akong mga kaaway.’” (Isaias 1:24) Si Jehova dinhi gihatagan ug tulo ka ngalan, nga nagpasiugda sa iyang angay nga pagkaginoo ug iyang dako kaayong gahom. Ang pagpatugbawng “Aha!” lagmit nagpasabot nga ang kaluoy ni Jehova karon gisagolan ug determinasyon nga molihok pinasikad sa iyang kapungot. Tino nga adunay katarongan alang niini.

24. Unsang proseso sa paglunsay ang gituyo ni Jehova alang sa iyang katawhan?

²⁴ Ang katawhan ni Jehova naghimo sa ilang kaugalingon nga iyang mga kaaway. Sila bug-os nga angay sa balaang pagpanimalos. Si Jehova ‘magpahuwas,’ o magpahigawas, kanila. Nagkahulogan ba kini sa kompleto, permanenteng pagpapas sa iyang katawhang nagdala sa iyang ngalan? Wala, kay si Jehova nagpadayon sa pag-ingon: “Ug akong ibalik ang akong kamot diha kanimo, ug akong lunsayon ang imong naglutaw nga yamukmok nga samag pinaagi sa lihiya, ug wagtangon ko ang tanan nimong mga biya.” (Isaias 1:25) Si Jehova karon naggamit sa proseso sa paglunsay ingong ilustrasyon. Ang usa ka maglulunsay sa karaang kapanahonan kasagarang magdugang ug lihiya aron matabangan ang pagbulag sa yamukmok gikan sa bililhong metal. Sa susamang paagi, si Jehova, kinsa wala mag-isip sa iyang katawhan ingong bug-os nga daotan, ‘magasilot kanila sa hustong paagi.’ Iyang kuhaon gikan kanila ang “mga biya”​—ang mga gahian, mga dili-tilinguhaon, kinsa modumili sa pagkat-on ug pagsugot.c (Jeremias 46:28) Uban sa maong mga pulong, si Isaias nakapribilehiyo sa pagsulat nga abante sa kasaysayan.

25. (a) Giunsa paglunsay ni Jehova ang iyang katawhan sa 607 W.K.P.? (b) Kanus-a lunsaya ni Jehova ang iyang katawhan sa modernong kapanahonan?

²⁵ Si Jehova naglunsay gayod sa iyang katawhan, nga nagkuha sa yamukmok nga mao ang hiwi nga mga pangulo ug ubang mga rebelde. Sa 607 W.K.P., dugay na pagkatapos sa panahon ni Isaias, ang Jerusalem nalaglag ug ang mga molupyo niini gidala sa pagkadestiyero sulod ug 70 ka tuig sa Babilonya. Kini sa pipila ka paagi motumbas sa usa ka aksiyong gihimo sa Diyos sa kaulahian. Ang tagna sa Malaquias 3:1-5, nga gisulat dugay pa pagkatapos sa pagkadestiyero sa Babilonya, nagpakitang ang Diyos mohimo na usab ug paglunsay nga buluhaton. Nagpunting kana sa panahon sa dihang si Jehova nga Diyos moanha sa iyang espirituwal nga templo nga inubanan sa iyang “mensahero sa pakigsaad,” si Jesu-Kristo. Lagmit nga kana nahitabo pagkatapos sa Gubat sa Kalibotan I. Gisusi ni Jehova ang tanang nag-angkong mga Kristohanon, nga nag-ayag sa matuod gikan sa bakak. Unsay resulta?

26-28. (a) Unsa ang unang katumanan sa Isaias 1:26? (b) Sa unsang paagi kining tagnaa natuman sa atong panahon? (c) Sa unsang paagi kining tagnaa makaayo sa mga ansiyano karong adlawa?

²⁶ Si Jehova nagtubag: “Akong dad-on pag-usab ang mga maghuhukom alang kanimo sama sa una, ug mga magtatambag alang kanimo sama sa sinugdanan. Human niini ikaw pagatawgon nga Siyudad sa Pagkamatarong, Matinumanong Lungsod. Uban sa hustisya ang Zion pagatubson, ug kadtong namalik kaniya, uban sa pagkamatarong.” (Isaias 1:26, 27) Ang karaang Jerusalem nakasinati gayod ug unang katumanan niining tagnaa. Sa pagkabalik sa mga destiyero ngadto sa ilang minahal nga siyudad sa 537 W.K.P., sa makausa pa dihay matinumanong mga maghuhukom ug mga magtatambag nga sama niadtong sa nangagi. Ang mga manalagnang si Hageo ug si Zacarias, ang saserdoteng si Josue, ang eskribang si Esdras, ug ang gobernador nga si Zerubabel ngatanan naggiya ug nagtultol sa matinumanong namalik nga nahibilin aron mosubay sa mga dalan sa Diyos. Bisan pa niana, ang labi pang hinungdanong katumanan nahitabo sa ika-20ng siglo.

²⁷ Sa 1919, ang modernong-adlaw nga katawhan ni Jehova migula sa yugto sa pagsulay. Giluwas sila gikan sa espirituwal nga kaulipnan sa Dakong Babilonya, ang tibuok-kalibotang empiryo sa bakak nga relihiyon. Natin-aw ang kalainan tali sa matinumanong dinihogang nahibilin ug sa apostatang klero sa Kakristiyanohan. Gipanalanginan na usab sa Diyos ang iyang katawhan, ‘nga nagdalag balik alang kanila sa mga maghuhukom ug mga magtatambag’​—matinumanong mga lalaki nga nagtambag sa katawhan sa Diyos sumala sa iyang Pulong ug dili sumala sa mga tradisyon sa mga tawo. Karong adlawa taliwala sa nagkakunhod nga “gamayng panon” ug sa ilang nagtubong minilyong “ubang mga karnero” nga mga kauban, adunay libolibo nianang mga tawhana.—Lucas 12:32; Juan 10:16; Isaias 32:1, 2; 60:17; 61:3, 4.

²⁸ Ang mga ansiyano naghinumdom nga sila, usahay, mag-alagad nga “mga maghuhukom” diha sa kongregasyon aron mahuptan kanang mahinlo sa moral ug espirituwal ug pagtul-id sa mga mamumuhat ug daotan. Dulot silang nabalaka sa pagbuhat sa mga butang sumala sa paagi sa Diyos, nga nagsundog sa iyang maluluy-on, balanseng sentido sa hustisya. Sa kadaghanang mga butang, hinuon, sila nag-alagad nga “mga magtatambag.” Siyempre, kini halayo kaayo sa pagkahimong mga prinsipe o mga diktador, ug manlimbasog sila pag-ayo nga dili gayod maghatag sa dagway nga “nagahinawod ibabaw kanilang kinsa panulondon sa Diyos.”—1 Pedro 5:3.

29, 30. (a) Unsay ginapahayag ni Jehova alang niadtong modumili sa pagpahimulos sa proseso sa paglunsay? (b) Sa unsang diwa ang katawhan “mangaulaw” sa ilang mga kahoy ug mga tanaman?

²⁹ Unsa na man ang “yamukmok” nga gihisgotan sa tagna ni Isaias? Unsay mahitabo niadtong modumili sa pagpahimulos sa proseso sa paglunsay sa Diyos? Si Isaias nagpadayon: “Ug dungan unya ang pagkahagsa sa mga mag-aalsa ug nianang sa mga makasasala, ug kadtong namiya kang Jehova modangat sa ilang kataposan. Kay sila mangaulaw sa malig-ong mga kahoy nga inyong gitinguha, ug kamo manglipaghong tungod sa mga tanaman nga inyong gipili.” (Isaias 1:28, 29) Kadtong moalsa ug makasala batok kang Jehova, nga dili magtagad sa mga mensaheng pasidaan sa iyang mga manalagna hangtod nga ulahi na kaayo, sa pagkatinuod ‘mahagsa’ ug “modangat sa ilang kataposan.” Nahitabo kadto sa 607 W.K.P. Apan, unsay ipasabot niining mga paghisgot sa mga kahoy ug mga tanaman?

³⁰ Ang mga taga-Judea kanunay nga may problema sa idolatriya. Ang mga kahoy, mga tanaman, ug mga pundok sa kakahoyan kasagarang malangkit sa ilang mangil-ad nga mga buhat. Pananglitan, ang mga magsisimba ni Baal ug sa iyang konsorte, si Astoret, nagtuo nga sa ting-adlaw, ang duha ka diyos maoy patay ug ilubong. Aron dasigon sila nga magmata ug maghilawasay, nga magpahinabog katabunok sa yuta, ang mga magsisimbag idolo magtigom aron himoon ang hiwing mga buhat sa sekso sa silong sa “sagradong” mga kahoy diha sa mga pundok sa kakahoyan o sa mga tanaman. Inig-abot sa ulan ug katabunok sa yuta, ang bakak nga mga diyos ang magdawat sa kadungganan; ang mga magsisimbag idolo mobating napamatud-an ang ilang mga patuotuo. Apan sa dihang ipadangat ni Jehova ang rebelyosong mga magsisimbag idolo ngadto sa ilang mahagsaong kataposan, walay mga idolong-diyos ang nakapanalipod kanila. Ang mga rebelde “mangaulaw” sa maong walay-katakos nga mga kahoy ug mga tanaman.

31. Unsay ginaatubang sa mga magsisimbag idolo nga daotan pa kay sa kaulawan?

³¹ Hinunoa, ang idolatrosong mga taga-Judea nag-atubang sa butang nga daotan pa kay sa kaulawan. Sa pagbag-o sa ilustrasyon, si Jehova karon nagtandi sa magsisimbag idolo mismo ngadto sa usa ka kahoy. “Kamo mangahimong sama sa usa ka dakong kahoy nga ang kadahonan niini nangalaya, ug sama sa usa ka tanaman nga walay tubig.” (Isaias 1:30) Sa init, uga nga klima sa Tungang Sidlakan, kining ilustrasyona haom. Walay kahoy o tanaman ang molungtad ug dugay nga walay kanunayng abiyo sa tubig. Kon malaya, ang maong tanom daling masunog. Busa, ang ilustrasyon sa Isa 1 bersikulo 31 kinaiyanhong mosangpot.

32. (a) Kinsa “ang mabaskog nga tawo” nga gitumong sa Isa 1 bersikulo 31? (b) Sa unsang diwa siya mahimong “lanot,” unsang “aligato” ang makasilab kaniya, ug unsay resulta?

³² “Ang mabaskog nga tawo tino nga mahimong lanot, ug ang bunga sa iyang kalihokan usa ka aligato; ug silang duha tinong magdungan pagdilaab, nga walay magapalong.” (Isaias 1:31) Kinsa ba kining “mabaskog nga tawo”? Ang Hebreohanong pamulong nagpaila sa diwa sa pagkakusgan ug pagkabahandianon. Lagmit nagtumong kini sa bahandianon, masaligon-sa-kaugalingong sumusunod sa bakak nga mga diyos. Sa adlaw ni Isaias, sama ra sa atong adlaw, walay kanihit sa mga tawong dili motuo kang Jehova ug sa iyang maputling pagsimba. Ang pipila morag malamposon pa. Bisan pa niana, si Jehova nagpasidaan nga ang maong mga tawo mahisamag “lanot,” dili-hapsayng mga lanot sa lino nga gabok ug uga nga kini mabugto, ingnon ta, sa pagkasimhot ug kalayo. (Maghuhukom 16:8, 9) Ang produkto sa kalihokan sa magsisimbag idolo—kon kaha iyang mga idolong-diyos, iyang bahandi, o bisan unsang iyang ginasimba puli kang Jehova—mahisama sa makapasilab nga “aligato.” Ang aligato ug lanot maut-ot, mapapas sa kalayo nga walay makapalong. Walay gahom sa uniberso ang makabalit-ad sa hingpit nga mga paghukom ni Jehova.

33. (a) Sa unsang paagi ang mga pasidaan sa Diyos sa umaabot nga paghukom nagpaila usab sa iyang kaluoy? (b) Unsang higayon ang ginahatag karon ni Jehova sa katawhan, ug sa unsang paagi apektado niini ang matag usa kanato?

³³ Kining kataposang mensahe nahiuyon ba sa mensahe sa kaluoy ug pagpasaylo sa bersikulo 18? Tino gayod! Gipasulat ni Jehova ang maong mga pasidaan ug gipapahayag sa iyang mga alagad tungod kay siya maluluy-on. Kon buot sabton, “wala siya magatinguha nga adunay malaglag apan nagatinguha nga makakab-ot ang tanan sa paghinulsol.” (2 Pedro 3:9) Pribilehiyo sa matag matuod nga Kristohanon karon ang pagmantala sa mga mensaheng pasidaan sa Diyos ngadto sa katawhan aron ang mga mahinulsolon makapahimulos sa iyang madagayaong pagpasaylo ug mabuhi sa walay kataposan. Pagkamaluloton sa bahin ni Jehova nga hatagag higayon ang katawhan nga ‘tul-iron ang mga butang’ uban kaniya sa dili pa ulahi na kaayo!

[Mga footnote]