BALAY SA LASANG SA LEBANON

Usa ka bahin sa pundok sa mga bilding sa kagamhanan nga gitukod ni Haring Solomon sulod sa iyang 13-ka-tuig nga programa sa pagpanukod human nga iyang natapos ang templo sa Jerusalem (1027-1014 W.K.P.). Ang maong bilding dayag nga gigamit ingong tipiganan ug displeyhanan sa bililhong mga hinagiban ug mga galamiton. Kini nga estruktura, nga nahimutang sa H sa templo, ginganlan ug Balay sa Lasang sa Lebanon tungod kay gitukod kini ginamit ang sedro gikan sa Lebanon o tungod kay ang daghang dagkong mga haligi nga sedro niini nagpahinumdom sa usa sa mga kalasangan didto.

Ang Balay sa Lasang sa Lebanon maoy 100 ka maniko (44 m; 146 p) ang gitas-on, 50 ka maniko (22 m; 73 p) ang gilapdon, ug 30 ka maniko (13 m; 44 p) ang gihabogon. Mopatim-aw nga kini adunay mga bungbong nga bato (1Ha 7:9), nga may mga sagbayan nga sedro nga ang mga tumoy niini gipahiluna ngadto sa mga bungbong ug gisuportahan pa gayod ug upat ka laray sa mga haligi (“upat” sa Hebreohanong teksto; “tulo” sa Gregong Septuagint). Sa ibabaw sa mga haligi, dayag nga dihay hinaklapan ug sedro nga mga lawak. Gituohan sa pipila nga sa pagtukod pag-usab niini nga balay adunay tulo ka hunta sa mga laray sa mga lawak sa ibabaw sa mga haligi ug kini nag-atubang sa dili-inatopan nga sawang sa tungatunga sa bilding. Ang mga lawak giingon nga adunay “usa ka agianan sa kahayag atbang sa usa ka agianan sa kahayag nga tulo ka hunta sa mga laray.” Mopatim-awng nagpasabot kini nga, kon molantaw sa sawang, adunay mga bangag o dagkong mga bentana nga nag-atbangay sa mga bentana sa mga lawak sa pikas bahin sa sawang. O, lagmit nagkahulogan kini nga dihay bentana sa matag lawak nga nag-atubang sa sawang ug ang usa nag-atubang sa gawas. Ang mga agianan (lagmit ang mga pultahan paingon sa mga lawak ug tingali sa taliwala niini) “gikuwadrado uban sa bayanan.” Busa sila dili pormag-arko o inarko. Ang mga bentana managsama ug porma.​—1Ha 7:2-5.

Adunay pangutana kon unsa ka daghan ang mga laray sa mga haligi, sumala sa nahisgotan na. Kini tungod kay ang Hebreohanong teksto nag-ingon nga dihay upat ka laray ug sa ulahi naghisgot sa 45 ka haligi, dayon miingon: “Dihay napulog-lima sa usa ka laray.” (1Ha 7:​2, 3) Gihunahuna sa pipila nga ang teksto dinhi naghisgot sa mga lawak nga tulo ka hunta ang mga laray, 15 ka lawak sa matag laray, ug nga tingali mas daghan pa ang mga haligi nga gibutang diha sa upat ka laray. Mas gituohan sa uban ang hubad sa Septuagint nga “tulo” ka laray sa mga haligi. Ang ubay-ubayng mga hubad nag-usab sa hubad niini nga teksto mao nga ang “kap-atag-lima” nagtumong sa mga sagbayan inay sa nagtindog nga mga haligi.​—Tan-awa ang NE, NAB, AT, AS.

Human matapos ni Solomon ang balay, iyang gibutangan kini ug 200 ka dagkong mga taming nga ginama sa sinubong nga bulawan, nga ang matag usa gihaklapan ug 600 ka siklo nga bulawan (nagkantidad ug mga $77,000), ug 300 ka kalasag nga ginama sa sinubong nga bulawan, nga ang matag usa gihaklapan ug tulo ka mina nga bulawan (nagkantidad ug mga $19,300). Kini mokabat ug kapin sa 21 milyones dolyares nga kantidad sa bulawan nga gibutang diha sa mga taming ug sa mga kalasag. Gawas pa niini, dihay wala hisgoting gidaghanon sa mga sudlanan nga bulawan nga gigamit diha sa balay. (1Ha 10:​16, 17, 21; 2Cr 9:​15, 16, 20) Kini nga mga taming nga bulawan gikuha ni Sisak nga hari sa Ehipto sa panahon sa paghari ni Rehoboam nga anak nga lalaki ni Solomon. Gipulihan kini ni Rehoboam ug mga taming nga tumbaga, nga iyang gitugyan ilalom sa pagbuot sa mga pangulo sa mga magdadagan, ang mga bantay sa ganghaan sa balay sa hari.​—1Ha 14:25-28; 2Cr 12:9-11.

Ang Balay sa Lasang sa Lebanon gitawag usab ug “tipiganan sa mga hinagiban sa balay sa lasang” diha sa Isaias 22:8.