AGTANG
Ang bahin sa nawong nga nahimutang ibabaw sa mga mata. Ang Hebreohanong ekspresyon nga gihubad nga “agtang” (Deu 14:1) ug ang Gregong pulong alang sa “agtang” (meʹto·pon) sa literal nagkahulogan nga “tali sa mga mata.” Ingong tataw kaayo ug daling makita nga bahin sa usa ka tawo, ang agtang, sa karaang kapanahonan, mao ang bahin sa lawas sa mga ulipon nga markahan aron makita sa tanan kon kinsay ilang agalon. Lain pa, gimarkahan usab ang agtang sa mga magsisimba sa pipila ka paganong mga diyos. Bisan karong adlawa gisunod sa pipila ang batasan sa pagbutang ug relihiyosong mga marka diha sa agtang, aron ang tanan mahibalo sa ilang debosyon ngadto sa ilang relihiyosong mga pagtulon-an.
Marka Diha sa Agtang. Ang pagkaadunay marka diha sa “agtang” susamang gigamit sa mahulagwayong paagi diha sa Bibliya aron ipaila nga ang usa ka tawo maoy usa ka ulipon sa matuod nga Diyos o sa lain. Sa Pinadayag 7:2-4, gihisgotan ang pagtimbre sa manulonda sa 144,000 ka tawo diha sa ilang mga agtang. (Tan-awa ang TIMBRE.) Sa laing bahin sa panan-awon sa Pinadayag, ang 144,000 gihulagway nga nakabaton sa ngalan sa Kordero, si Jesu-Kristo, ug sa ngalan sa iyang Amahan nga nahisulat diha sa ilang mga agtang. Ingong pangasaw-onon sa Kordero, sila magbaton sa iyang ngalan sa hustong paagi. (Pin 14:1; 22:3, 4) Sanglit ang Hebreohanong pinulongan kaduha hisgoti diha sa basahon sa Pinadayag (9:11; 16:16) ug sanglit si apostol Juan usa ka Hebreohanon, lagmit gayod nga ang sagradong Tetragrammaton maoy nahisulat diha sa mga agtang sa 144,000, nga magpaila kanila ingong mga alagad ug mga saksi ni Jehova.
Ingon sa gihubit sa Ezequiel 9:3-6, usa ka matang sa mga tawo ang gimarkahan diha sa ilang mga agtang aron dili malaglag sa tiglaglag nga mga panon sa Diyos, niining higayona dili mga manulonda ang nagmarka, ni gimarkahan pinaagi sa usa ka “timbre,” kondili pinaagi sa usa ka tawo nga adunay “tintiro sa sekretaryo.” Gihulagway ingong “nagapanghupaw ug nagaagulo tungod sa tanang dulumtanang mga butang nga ginahimo,” kini sila, sa dihang ‘gimarkahan,’ nagpakita sa ilang kaugalingon ingong mga ulipon ug mga magsisimba ni Jehova; ang ilang mga binuhatan, batasan, ug mga personalidad dayag nga nagpamatuod bahin niini atubangan sa tanan, nga maorag nahisulat ‘diha sa ilang mga agtang.’
Sa pagmarka sa mga ulipon sa politikanhong “mapintas nga mananap” sa kalibotan (tan-awa ang MANANAP, SIMBOLIKO NGA MGA [Ang pitoy-ulo nga mapintas nga mananap nga migula gikan sa dagat]), usa ka simbolikong marka ang gibutang diha sa mga agtang o sa tuong mga kamot sa mga tawo, nga gipugos pa gani ingon sa gipakita sa Pinadayag 13:16, 17. Ang nakadawat niana nga marka nagpaila sa ilang kaugalingon ingong batok sa Diyos ug takos sa pagdawat sa iyang walay-sambog nga kasuko.—Pin 14:9-11; tan-awa ang MARKA.
Hataas nga Saserdote sa Israel. Diha sa atubangan sa purong sa hataas nga saserdote sa Israel, sa agtang sa saserdote may usa ka plaka nga bulawan, “ang balaang ilhanan sa pagpahinungod,” nga gikulit sa “mga kulit sa usa ka timbre” ang mga pulong nga “Ang pagkabalaan iya ni Jehova.” (Ex 28:36-38; 39:30) Ingong pangunang hawas sa Israel sa pagsimba kang Jehova, haom nga huptang balaan sa hataas nga saserdote ang iyang katungdanan, ug kini nga sinulat magsilbing pahinumdom usab sa tibuok Israel sa panginahanglan nga kanunayng magpakabalaan diha sa pag-alagad kang Jehova. Kini usab nagsilbing usa ka nahiangay nga paglarawan sa dakong Hataas nga Saserdote, si Jesu-Kristo, ug ingong gipahinungod ni Jehova ngadto niining saserdotehanong pag-alagad nga nagtuboy sa pagkabalaan sa Diyos.—Heb 7:26.
Dakong Babilonya. Sa kasukwahi, ang simbolikong dakong bigaon may ngalan nga “Dakong Babilonya” diha sa iyang agtang. Ang karaang Babilonya dugay na nga gihawasan sa kon unsay dili balaan ug nga kabatok sa Diyos.—Pin 17:1-6; tan-awa ang DAKONG BABILONYA.
Ubang mga Paggamit sa Termino. Ang laing mahulagwayong paggamit sa pulong nga “agtang” makaplagan sa Isaias 48:4, diin si Jehova nag-ingon nga ang agtang sa Israel maoy tumbaga, dayag nga tungod kay ang iyang pagkagahian ug pagkarebelyoso hilabihan gayod. Sa Jeremias 3:3, ang mapangahason ug makauulaw nga apostasya sa dili-matinumanong Jerusalem sa mahulagwayong paagi gihubit ingong “ang agtang sa usa ka asawa nga naghimog pagpamampam.” Dugang pa, sa Ezequiel 3:7-9, ang Diyos nag-ingon kang Ezequiel, nga mitagna ngadto sa gahig-ulo (sa literal, “gahi ug agtang”), tig-ag kasingkasing nga mga Israelinhon, nga iyang gihimo ang agtang sa manalagna nga “sama sa usa ka diamante,” nga tungod niana siya naghatag kaniya ug kalig-on, determinasyon, ug kaisog sa pagpahayag sa mensahe sa Diyos ngadto kanila.
Sa dihang si Haring Uzzias mapangahason ug ilegal nga miilog sa mga buluhaton sa saserdote pinaagi sa pagsulay sa pagtanyag ug insenso diha sa halaran sa insenso didto sa templo ni Jehova, ang iyang sala ug ang paghukom ni Jehova tin-aw ug dihadiha nga gipadayag pinaagi sa hampak nga sanla nga mitunghag kalit diha sa iyang agtang.—2Cr 26:16, 19, 20.