“Gibuhat na ni Jehova ang Diha sa Iyang Hunahuna”

 1. Sa dihang bug-os nang nalaglag ang Jerusalem, unsay gisulti ni Jeremias bahin sa mga tagna ni Jehova?

ANG Jerusalem nagun-ob na. Ang aso nag-utbo pa gihapon gikan sa mga gipangsunog sa misulong nga mga Babilonyanhon. Nahinumdoman ni Jeremias ang mga singgit sa kalisang sa mga gipamatay. Siya gisultihan na kon unsay mahitabo, ug kini nahitabo sumala gayod sa gipamulong sa Diyos. “Gibuhat na ni Jehova ang diha sa iyang hunahuna,” nanghupaw ang manalagna. Pagkadakong katalagman ang pagkapukan sa Jerusalem!—Basaha ang Lamentaciones 2:17.

 2. Unsang tagna sa unang panahon ang nakita ni Jeremias nga natuman?

² Oo, nakita ni Jeremias ang katumanan sa daghang tagna nga gipahayag ngadto sa katawhan sa Diyos, lakip ang mga tagna sa karaang panahon. Niadtong panahon ni Moises, iyang gipahayag atubangan sa Israel ang mga sangpotanan kon sila magmasinugtanon o dili magmasinugtanon sa Diyos—“ang panalangin” o “ang maldisyon.” Gitinguha ni Jehova ang labing maayo alang sa iyang katawhan, ang mga panalangin. Sa laing bahin, makapakitbi gayod sa atay ang mga maldisyon nga maagoman tungod sa pagkadili-masinugtanon. Nagpasidaan si Moises—ug gisubli kana ni Jeremias sa ulahi—nga kadtong mosalikway ug mosupak kang Jehova mapugos sa ‘pagkaon sa unod sa ilang mga anak nga lalaki ug sa unod sa ilang mga anak nga babaye.’ (Deut. 30:19, 20; Jer. 19:9; Lev. 26:29) ‘Nahitabo ba gayod ang maong mangilngig nga butang?’ ang pipila tingali mangutana. Aw, sa dihang milikos ang mga Babilonyanhon, ug wala nay pagkaon, kana nahitabo gayod. Giasoy ni Jeremias nga “ang mga kamot sa mga babayeng maluluy-on naglata sa kaugalingon nilang mga anak.” “Sila nahisama sa kalan-on sa paghupay alang sa usa sa panahon sa pagkahugno sa anak nga babaye sa akong katawhan.” (Lam. 4:10) Pagkangilngig niana!

 3. Unsay katuyoan sa Diyos sa pagpadalag mga manalagna ngadto sa iyang katawhan?

³ Hinuon, ang katuyoan ni Jehova sa pagpadalag mga manalagna sama ni Jeremias dili lamang mao ang pagpahibalo ug kalaglagan. Gusto sa Diyos nga ang iyang katawhan mobalik sa pagkamatinumanon. Buot niya nga maghinulsol ang mga makasasala. Mao kini ang gihisgotan ni Esdras: “Si Jehova nga Diyos sa ilang mga katigulangan nagpadayon pagpadala batok kanila pinaagi sa iyang mga mensahero, sublisubling nagpadala, tungod kay siya naluoy sa iyang katawhan ug sa iyang puloy-anan.”—2 Cron. 36:15; basaha ang Jeremias 26:3, 12, 13.

 4. Unsay gibati ni Jeremias bahin sa mensahe nga iyang gipahayag?

⁴ Sama kang Jehova, si Jeremias naluoy sa iyang katawhan. Imo kanang makita sa iyang gipamulong sa wala pa mapukan ang Jerusalem. Nabalaka pag-ayo siya bahin sa nagsingabot nga katalagman. Ang maong katalagman mapugngan unta kon ang katawhan mamati ug mosunod sa mensahe nga gipahayag ni Jeremias! Handurawa kon unsay gibati ni Jeremias sa dihang iyang gipahayag ang mensahe sa Diyos. “Oh ang akong ginhawaan, ang akong ginhawaan!” siya mituaw. “Ako gisakitan sa hilabihan sa mga bungbong sa akong kasingkasing. Ang akong kasingkasing magubot sa sulod nako. Dili ako makahilom, kay ang tingog sa budyong mao ang nadungog sa akong kalag, ang pasidaan sa gubat.” (Jer. 4:19) Dili siya makahilom bahin sa nagsingabot nga katalagman.

 5. Nganong si Jeremias masaligon bahin sa mensahe nga iyang giwali?

⁵ Nganong makasalig gayod si Jeremias nga matuman ang iyang gitagna? (Jer. 1:17; 7:30; 9:22) Usa siya ka tawo sa pagtuo nga nagtuon sa Kasulatan ug nahibalo nga si Jehova mao ang Diyos sa matuod nga tagna. Ang kasaysayan nagpamatuod nga si Jehova may katakos sa pagtagnag mga panghitabo nga daw dili katuohan sa tawo, sama sa pagpagawas sa Israel gikan sa pagkaulipon sa Ehipto. Si Jeremias nahibalo bahin sa asoy sa Pagpanggula ug sa gipamulong sa usang nakasaksi niana. Si Josue nagpahinumdom sa mga isigka-Israelinhon: “Kamo nahibalo pag-ayo sa bug-os ninyong kasingkasing ug sa bug-os ninyong kalag nga walay usa ka pulong gikan sa tanang maayong pulong nga gisulti ni Jehova nga inyong Diyos kaninyo nga napakyas. Kining tanan natuman alang kaninyo. Walay usa ka pulong kanila nga napakyas.”—Jos. 23:14.

6, 7. (a) Nganong angay kang mainteres sa mga tagna nga gipahayag ni Jeremias? (b) Unsay makatabang aron magmasaligon ka bahin sa mensahe nga imong giwali?

⁶ Nganong angayng padayon nimong hatagag pagtagad ang mga tagna nga gipahayag ni Jeremias? Una, tungod kay siya may katarongan sa pagsalig nga tumanon ni Jehova ang iyang mga saad. Ikaduha, tungod kay ang pipila sa mga gitagna sa Diyos pinaagi ni Jeremias nagakatuman karon, ug imo pang makita nga matuman ang uban pa niini. Ikatulo, tungod kay ang daghan kaayong tagna nga gimantala ni Jeremias diha sa ngalan sa Diyos ug ang iyang kaisog sa pagpahayag niini nagpaila nga usa siya ka talagsaong alagad sa Diyos. “Kon itandi sa ubang mga manalagna, si Jeremias daw samag usa ka higante,” matod sa usa ka eskolar. Ingon niana ka gamhanan si Jeremias diha sa kasaysayan sa mga pagpakiglabot sa Diyos sa Iyang katawhan nga tungod niana, sa dihang si Jesus namulong, ang pipila nga nakadungog kaniya nagtuo nga siya mao gayod si Jeremias.—Mat. 16:13, 14.

⁷ Sama kang Jeremias, ikaw nagkinabuhi sa panahon nga nagakatuman ang hinungdanon kaayong mga tagna sa Bibliya. Ug sama kang Jeremias, kinahanglang kanunay kang mosalig nga matuman ang mga saad sa Diyos. (2 Ped. 3:9-14) Sa unsang paagi imong mahimo kana? Pinaagi sa padayong pagpalig-on sa imong pagtuo nga bug-os kasaligan ang matagnaong Pulong sa Diyos. Sa maong katuyoan, atong repasohon niining kapituloha ang pipila sa mga tagna nga gipahayag ni Jeremias nga iyang nakita nga nangatuman. Ang ubang tagna nga atong hisgotan natuman sa ulahi. Ug ang uban pa direktang makaapektar kanimo karon ug sa imong umaabot. Hinaot kini nga pagrepaso makapalig-on sa imong pagtuo sa matagnaong Pulong ni Jehova aron mas makombinsir ka nga ‘iyang buhaton ang anaa sa iyang hunahuna.’—Lam. 2:17.

8, 9. Unsay usa ka hinungdan nga ang Bibliya usa ka talagsaong basahon?

⁸ Daghang tawo ang mosulay sa pagtagna sa umaabot. Hunahunaa ang mga ekonomista, politiko, espiritista, ug mga tigtagna sa kahimtang sa panahon. Walay duhaduha nga nasayod kang lisod ang paghatag ug tukmang mga detalye bisan sa simpleng mga tagna, sama sa kon unsay mahitabo sa sunod pipila ka adlaw o semana. Apan ang tukmang tagna maoy usa sa talagsaong mga kinaiyahan sa Bibliya. (Isa. 41:26; 42:9) Husto gayod ang tanang tagna ni Jeremias, naghisgot man kini sa panghitabo nga duol na o dugay pa. Kasagaran niini nga mga tagna naghisgot sa partikular nga mga tawo ug nasod. Atong unahon paghisgot ang pipila ka tagna nga natuman sa adlaw ni Jeremias.

⁹ Kinsa bay makatagna karon kon unsay kahimtang sa kalibotan sa sunod usa o duha ka tuig? Pananglitan, aduna bay eksperto sa mga kalihokan sa lainlaing mga nasod nga hustong makatagna kon may kausaban ba ang usa ka panggobyerno? Apan pinaagi sa pag-inspirar sa Diyos, si Jeremias nagtagna nga modako ang dominyo nga mandoan sa Babilonya. Siya miingon nga ang Babilonya mao ang “kopang bulawan” nga gamiton ni Jehova aron ibubo ang iyang kasuko batok sa Juda ug sa daghang kasikbit nga mga siyudad ug katawhan, nga magpugos kanila sa pag-alagad ingong mga ulipon. (Jer. 51:7) Kana nasaksihan gayod ni Jeremias ug sa iyang mga kontemporaryo.—Itandi ang Jeremias 25:15-29; 27:3-6; 46:13.

10. Unsay gitagna ni Jehova bahin sa upat ka hari sa Juda?

¹⁰ Si Jeremias gigamit usab ni Jehova sa pagtagna kon unsay dangatan sa upat ka hari sa Juda. Gitagna sa Diyos nga si Jehoahaz, o Salum, usa ka anak nga lalaki ni Haring Josias, madestiyero ug dili na gayod makabalik sa Juda. (Jer. 22:11, 12) Kana natuman gayod. (2 Hari 23:31-34) Miingon ang Diyos nga ang mopuli kang Jehoahaz, si Jehoiakim, ilubong “ingon sa paglubong sa usa ka laking asno.” (Jer. 22:18, 19; 36:30) Walay espesipikong giingon ang Bibliya kon sa unsang paagi siya namatay o kon unsay gihimo sa patay niyang lawas, apan kini nag-ingon nga ang iyang anak nga lalaki nga si Jehoiakin maoy mipuli sa paghari panahon sa paglikos. Gitagna ni Jeremias nga si Jehoiakin (nailhan usab nga Conias o Jeconias) madestiyero sa Babilonya ug didto mamatay. (Jer. 22:24-27; 24:1) Kana natuman. Komosta ang kataposang hari, si Zedekias? Gitagna ni Jeremias nga si Zedekias itugyan ngadto sa mga kamot sa mga kaaway, kinsa dili magpakitag kaluoy. (Jer. 21:1-10) Unsay nahitabo? Nadakpan siya sa maong mga kaaway. Gipatay nila ang bata pa niyang mga anak nga lalaki sa iyang atubangan, gibutaan siya, ug gidala ngadto sa Babilonya, ug didto siya namatay. (Jer. 52:8-11) Oo, kining tanang mga tagna natuman gayod.

11. Kinsa si Hananias, ug unsay gitagna ni Jehova bahin kaniya?

¹¹ Atong mabasa sa kapitulo 28 sa Jeremias nga panahon sa paghari ni Zedekias, gisupak sa mini nga manalagnang si Hananias ang gitagna ni Jehova pinaagi ni Jeremias nga ang Jerusalem pagamandoan sa Babilonya. Si Hananias wala motuo sa pulong sa Diyos ug nag-ingon nga pagabalion ang yugo sa pagkaulipon nga gisangon ni Nabucodonosor sa Juda ug sa ubang mga nasod. Apan ubos sa pagtultol ni Jehova, giyagyag ni Jeremias ang bakak nga gipamulong ni Hananias, gipahayag niya pag-usab nga ang daghang nasod mag-alagad sa mga Babilonyanhon, ug giingnan niya ang mini nga manalagna nga siya mamatay nianang tuiga. Ug nahitabo kana.—Basaha ang Jeremias 28:10-17.

12. Unsay reaksiyon sa kadaghanan sa mga kontemporaryo ni Jeremias sa iyang pangunang mensahe?

¹² Hinuon, ang pangunang mensahe sa tagna nga gihatag sa Diyos kang Jeremias mao ang bahin sa pagkapukan sa Jerusalem. Balikbalik nga nagpasidaan si Jeremias nga ang siyudad mapukan gayod gawas kon ang mga Hudiyo maghinulsol tungod sa ilang idolatriya, inhustisya, ug kapintasan. (Jer. 4:1; 16:18; 19:3-5, 15) Daghan sa mga kontemporaryo ni Jeremias ang nagtuo nga dili gayod kana buhaton ni Jehova. Ang templo sa Diyos nagbarog didto sa Jerusalem. Itugot ba kaha niyang malaglag ang balaang dapit? Alang kanila dili gayod kana mahitabo. Apan, nahibalo ka nga dili mamakak si Jehova. Iyang gibuhat ang diha sa iyang hunahuna.—Jer. 52:12-14.

13. (a) Sa unsang paagi ang atong panahon susama sa kang Jeremias? (b) Nganong mainteres ka man sa mga saad sa Diyos ngadto sa pipila ka tawo sa panahon ni Jeremias?

¹³ Ang kahimtang sa katawhan sa Diyos karon susama sa kahimtang sa maunongong mga alagad ni Jehova sa adlaw ni Jeremias. Nahibalo kita nga sa dili madugay ipadangat ni Jehova ang katalagman sa tanang nagsalikway sa iyang mga pasidaan. Apan ang iyang mga tagna ug mga saad makapadasig kanato, sama sa mga Hudiyo nga nagmaunongon sa putling pagsimba sa panahon ni Jeremias. Kay ang mga Rekabita nagmatinumanon man kang Jehova ug sa mga sugo sa ilang katigulangan, miingon ang Diyos nga sila maluwas sa pagkapukan sa Jerusalem. Sila naluwas gayod. Lagmit ang usa ka ebidensiya niana mao ang paghisgot sa ulahi bahin kang “Malkias nga anak nga lalaki ni Rekab,” kinsa mitabang sa pag-ayo sa Jerusalem panahon sa pagkagobernador ni Nehemias. (Neh. 3:14; Jer. 35:18, 19) Si Jehova nagpasalig kang Ebedmelek nga maluwas usab siya tungod kay siya misalig sa Diyos ug mitabang kang Jeremias. (Jer. 38:11-13; 39:15-18) Sa susama, ang Diyos misaad nga ang kauban ni Jeremias nga si Baruk makadawat sa iyang “kalag ingon nga inagaw.” (Jer. 45:1, 5) Unsay imong ikahinapos sa pagkatuman niining mga tagnaa? Sa imong hunahuna, unsay buhaton ni Jehova kanimo kon ikaw matinumanon?—Basaha ang 2 Pedro 2:9.

14. Nganong talagsaon man ang tagna sa Diyos bahin sa Babilonya?

¹⁴ Gitagna sa Diyos nga dili lang kay ang Juda ang pukanon ni Nabucodonosor kondili apil usab ang Ehipto. (Jer. 25:17-19) Daw dili gayod kana katuohan kay gamhanan kaayo ang Ehipto ug gani sakop niini ang Juda. (2 Hari 23:29-35) Human mapukan ang Jerusalem, nagplano ang nabiling mga Hudiyo nga biyaan ang ilang yuta ug modangop sa Ehipto alang sa ilang kasegurohan. Kanay buot nilang himoon bisan pag si Jehova nagpasidaan kanila nga dili kana buhaton ug nagsaad nga iya silang panalanginan kon dili sila mobiya sa Juda. Sa laing bahin, kon sila mokalagiw ngadto sa Ehipto, sila mamatay didto pinaagi sa espada nga ilang gikahadlokan. (Jer. 42:10-16; 44:30) Wala hisgoti sa iyang mga sinulat kon nakita ba ni Jeremias nga ang Babilonya misulong sa Ehipto. Ang segurado mao nga nasinatian sa nangalagiwng mga Israelinhon ang katumanan sa mga tagna ni Jehova sa dihang ang mga Babilonyanhon nagpukan sa Ehipto sa sayong bahin sa ikaunom nga siglo W.K.P.—Jer. 43:8-13.

15, 16. Sa unsang paagi natuman ang gipamulong sa Diyos bahin sa pagpahigawas sa iyang katawhan?

¹⁵ Gitagna usab ni Jeremias nga malaglag ang magpupukan sa Ehipto, ang Babilonya. Usa ka siglo sa wala pa kana mahitabo, si Jeremias tukmang nagtagna bahin sa kalit nga pagkapukan sa Babilonya. Sa unsang paagi? Ang manalagna sa Diyos nagtagna nga ang tubig sa suba nga maoy depensa sa Babilonya “mamad-an,” ug ang iyang mga tawong gamhanan dili makig-away. (Jer. 50:38; 51:30) Ang maong mga tagna detalyadong natuman sa dihang ang tubig sa Suba sa Euprates gipasimang sa mga Medianhon ug mga Persiano ug sila miubog niini, ug unya misulod sa siyudad nga wala makabantay ang mga Babilonyanhon. Lagmit isipon nimo nga makahuloganon usab ang pahayag nga maawaaw ang siyudad. (Jer. 50:39; 51:26) Hangtod karong adlawa, ang awaaw nga kahimtang sa gamhanan kanhi nga Babilonya nagpamatuod nga tukma ang tagna sa Diyos.

¹⁶ Gipahayag ni Jehova pinaagi ni Jeremias nga ang mga Hudiyo mag-alagad sa mga Babilonyanhon sulod sa 70 ka tuig. Dayon, ipasig-uli sa Diyos ang iyang katawhan ngadto sa ilang yuta. (Basaha ang Jeremias 25:8-11; 29:10.) Bug-os nga misalig si Daniel sa maong tagna, ug kana iyang gigamit aron matino kon kanus-a matapos ang ‘pagkapayhag sa Jerusalem.’ (Dan. 9:2) Giingon ni Esdras nga “aron matuman ang pulong ni Jehova gikan sa baba ni Jeremias, gipalihok ni Jehova ang espiritu ni Ciro nga hari sa Persia,” kinsa maoy nagpukan sa Babilonya, aron ipasig-uli ang mga Hudiyo ngadto sa ilang yuta. (Esd. 1:1-4) Human niadto, ang namalik nga mga Hudiyo mahimo nang magsadya tungod sa kalinaw sa ilang yutang natawhan ug magpasig-uli didto sa putling pagsimba, sumala sa gitagna ni Jeremias.—Jer. 30:8-10; 31:3, 11, 12; 32:37.

17. Ipatin-aw kon sa unsang paagi ang mga pulong ni Jeremias bahin sa ‘paghilak’ sa Rama mahimong magtumong sa duha ka magkalahing mga panahon.

¹⁷ Si Jeremias nagsulat usab ug mga tagna nga natuman sa dugay pang panahon. Siya miingon: “Mao kini ang giingon ni Jehova, ‘Sa Rama nadungog ang usa ka tingog, ang pagminatay ug ang mapait nga paghilak; si Raquel naghilak tungod sa iyang mga anak. Siya midumili nga pagahupayon tungod sa iyang mga anak, tungod kay sila wala na man.’” (Jer. 31:15) Mopatim-aw nga ang nabihag nga mga Hudiyo nagkatigom sa siyudad sa Rama, mga walo ka kilometros sa amihanan sa Jerusalem, human kini mapayhag niadtong 607 W.K.P. Ang pipila ka binihag tingali gipatay pa gani didto sa Rama. Kini lagmit nakapahinabog unang katumanan niini nga tagna, nga samag si Raquel naghilak tungod sa pagkamatay sa iyang “mga anak.” Apan, kapig unom ka siglo sa ulahi, gipapatay ni Haring Herodes ang mga bata sa Jerusalem. Ang magsusulat sa Ebanghelyo nga si Mateo nagpatin-aw nga ang mga pulong ni Jeremias nagtagna sa hilabihang kasub-anan tungod sa maong pagpamatay.—Mat. 2:16-18.

18. Sa unsang paagi natuman ang tagna sa Diyos bahin sa Edom?

¹⁸ Ang laing tagna natuman usab sa unang siglo K.P. Gitagna sa Diyos pinaagi ni Jeremias nga ang Edom maapil sa mga nasod nga sulongon sa Babilonya. (Jer. 25:15-17, 21; 27:1-7) Apan dili lamang kana ang giingon sa Diyos. Ang Edom mahisama sa Sodoma ug Gomora. Nahibalo ka kon unsay gipasabot niana, nga kini dili na puy-an hangtod sa hangtod ug kini dili na maglungtad. (Jer. 49:7-10, 17, 18) Kanay eksaktong nahitabo. Duna ka pa bay makitang ngalan nga Edom ug mga Edomhanon karon, bisan sa modernong mga mapa? Wala na. Mabasa lamang kana sila sa karaang mga libro ug sa kasaysayan sa Bibliya o sa mga mapa nianang panahona. Si Flavius Josephus nag-asoy nga ang mga Edomhanon napugos sa pagsagop sa Judaismo sa ikaduhang siglo W.K.P. Human niadto, sa pagkalaglag sa Jerusalem sa 70 K.P., wala na sila maglungtad ingong linaing katawhan.

19. Unsay gipadayag sa basahong Jeremias bahin sa katakos sa Diyos sa pagtuman sa iyang tagna?

¹⁹ Sumala sa imong makita, ang matag kapitulo sa basahong Jeremias naundan ug mga tagna bahin sa mga tawo ug mga nasod. Natuman na ang kadaghanan niana. Kini nga kamatuoran igo na aron ikaw angayng maghatag ug pagtagad ug magtuon niining basahona, kay may gipasalig kini kanimo bahin sa imong dakong Diyos. Gibuhat na kaniadto ni Jehova ang diha sa iyang hunahuna, ug tumanon usab niya ang mga butang nga wala pa niya mabuhat. (Basaha ang Isaias 46:9-11.) Kini makapalig-on sa imong pagsalig sa gitagna sa Bibliya. Sa pagkatinuod, ang katumanan sa pipila ka tagna nga gisulat ni Jeremias direktang makaapektar kanimo ug sa imong umaabot. Atong susihon ang pipila niini sa nahibiling bahin niining kapituloha.

20-22. Nganong ikaingon nga ang mga tagna sa Bibliya, lakip ang pipila diha sa basahong Jeremias, dili kay usa ra ang katumanan? Ipatin-aw.

²⁰ Ang usa ka tagna sa Bibliya lagmit dili kay usa ra ang katumanan. Tinuod kana diha sa tubag ni Jesus ngadto sa iyang mga disipulo bahin sa ilhanan sa iyang “presensiya ug sa kataposan sa sistema sa mga butang.” (Mat. 24:3) Kadto unang natuman sa mga tuig 66 hangtod sa 70 K.P. Apan ang pipila ka bahin nianang tagnaa dayag nga tumanon pa panahon sa “dakong kasakitan” nga modangat niining tibuok daotang sistema. Kana unya maoy usa ka kasakitan “nga ang ingon niana wala pa mahitabo sukad sa sinugdan sa kalibotan hangtod karon, ug dili na gayod mahitabo pa.” (Mat. 24:21) Susama usab kini sa mga tagna nga gitala ni Jeremias. Ang pipila niini may unang katumanan niadtong 607 W.K.P. apan ang ikaduhang katumanan dugay pang nahitabo sa ulahi, sumala sa atong nakita maylabot kang “Raquel nga naghilak tungod sa iyang mga anak.” (Jer. 31:15) Sa pagkatinuod, ang pipila sa gitagna ni Jeremias nagtumong sa panahon diin ikaw nabuhi, ug ikaw mismo apektado sa katumanan niana.

²¹ Imo kanang makita sa basahong Pinadayag. Ubos sa pag-inspirar, si apostol Juan naghisgot ug mga tagna nga gipahayag ni Jeremias bahin sa pagkalaglag sa Babilonya sa 539 W.K.P. Atong makita sa Pinadayag ang mga kaamgiran tali sa maong panghitabo sa karaang panahon ug sa panghitabo nga gitakdang moabot sa mas dakong sukod. Apil sa mga tagna nga gipahayag ni Jeremias nga natuman sa modernong panahon mao ang bahin sa pagkapukan sa usa ka dakong imperyo—ang tibuok-kalibotang imperyo sa bakak nga relihiyon, ang “Dakong Babilonya.” (Pin. 14:8; 17:1, 2, 5; Jer. 50:2; 51:8) Ang katawhan sa Diyos kinahanglang ‘mogula kaniya’ aron dili maapil sa iyang kalaglagan. (Pin. 18:2, 4; Jer. 51:6) Ang katubigan sa maong siyudad, nga nagsimbolo sa iyang mga katawhan, o mga sumusunod, ‘mohubas.’—Jer. 51:36; Pin. 16:12.

²² Pagatumanon pa sa umaabot ang saad nga panimaslan sa Diyos ang bakak nga relihiyon tungod sa dili-maayong pagtratar niini sa Iyang katawhan. Si Jehova ‘magabalos kaniya sumala sa . . . tanan nga iyang gibuhat.’ (Jer. 50:29; 51:9; Pin. 18:6) Ug maawaaw gayod ang masambingayong kayutaan sa bakak nga relihiyon.—Jer. 50:39, 40.

23. Unsang espirituwal nga pagpasig-uli nga gitagna ni Jeremias ang nahitabo sa ika-20ng siglo?

²³ Sumala sa imo nang namatikdan, ang mga tagna nga gipahayag ni Jeremias adunay positibo usab nga aspekto. Iyang gitagna nga ang matuod nga pagsimba mapasig-uli sa yuta sa modernong mga panahon. Ang pagpahigawas sa Hudiyong mga binihag gikan sa karaang siyudad sa Babilonya nahisama sa pagpahigawas sa katawhan sa Diyos karon gikan sa Dakong Babilonya human matukod ang Gingharian sa langit. Sa espirituwal nga diwa, gipasig-uli ni Jehova ang iyang katawhan ngadto sa putling pagsimba, busa sila nagpasalamat ug nagmaya. Iyang gipanalanginan ang ilang paningkamot sa pagtabang sa uban aron mosimba kaniya ug mahimong himsog sa espirituwal. (Basaha ang Jeremias 30:18, 19.) Nahibalo ka usab gikan sa personal nga kasinatian kon giunsa pagtuman ni Jehova sa modernong panahon ang iyang saad sa pagtaganag mga magbalantay sa iyang katawhan—mga lalaki nga hamtong sa espirituwal nga mag-atiman ug manalipod sa panon.—Jer. 3:15; 23:3, 4.

24. Unsang bug-at nga mensahe ni Jeremias ang pagatumanon pa?

²⁴ Ang mga pulong ni Jeremias ngadto sa karaang katawhan sa Diyos nagsaad ug maayong kaugmaon alang sa mga matinumanon ug sa samang higayon nagpasidaan nga malaglag kadtong wala magmatinumanon kang Jehova. Susama usab karon. Masabtan gayod nato ang kahinungdanon sa tin-awng pasidaan niining mga pulonga: “Ang mga pinatay ni Jehova nianang adlawa maoy gikan gayod sa usa ka tumoy sa yuta hangtod sa laing tumoy sa yuta. Sila dili pagahilakan, ni sila pagahiposon o igalubong. Sila mahimong sama sa kinalibang sa ibabaw sa nawong sa yuta.”—Jer. 25:33.

25. Unsay responsibilidad sa katawhan sa Diyos karon?

²⁵ Oo, sama kang Jeremias kita nagkinabuhi sa makuyawng mga panahon. Sama sa iyang adlaw, ang sanong sa mga tawo sa mensahe ni Jehova maoy magtino kon sila ba takos sa kinabuhi o kamatayon. Ang katawhan sa Diyos karon dili mga manalagna. Wala kita sugoa nga dugangan ang di-masayop nga mga pulong ni Jehova nga anaa sa Bibliya. Apan, kita gisugo sa pagwali sa maayong balita sa Gingharian sa tanang adlaw hangtod sa kataposan sa sistema sa mga butang. (Mat. 28:19, 20) Dili gayod nato buot ‘mangawat sa mga pulong ni Jehova’ pinaagi sa paglilong sa katawhan kon unsay duol nang mahitabo. (Basaha ang Jeremias 23:30.) Determinado kita nga dili nato kuhaag gibug-aton ug puwersa ang iyang mga pulong. Nangatuman na ang daghang tagna nga gipamantala sa Diyos kang Jeremias. Kini nagpasalig kanato nga matuman gayod ang nahibiling mga tagna nga wala pa matuman. Kinahanglang isulti nato sa mga tawo nga buhaton gayod sa Diyos ‘ang anaa sa iyang hunahuna ug ang iyang gisugo sukad sa kanhing mga adlaw.’—Lam. 2:17.

26. Unsa pa ang laing tagna nga pagahisgotan?

²⁶ Kulang ang paghisgot sa pagpanagna ni Jeremias ug sa iyang mensahe kon dili nato tagdon ang dagkong mga saad ni Jehova ngadto sa iyang katawhan bahin sa “usa ka bag-ong pakigsaad,” nga ang mga balaod niini iyang isulat sa ilang kasingkasing. (Jer. 31:31-33) Kining tagnaa ug ang katumanan niini, diin ikaw mismo nalangkit, maoy hisgotan sa sunod kapitulo.