Pagbantay sa Tanang Matang sa Idolatriya

“Unsay pakig-uyonan sa templo sa Diyos ug sa mga idolo?”​—2 CORINTO 6:16.

 1. Unsay gilandongan sa tabernakulo ug sa mga templo sa Israel?

SI Jehova adunay templo nga walay mga idolo. Kadto gilandongan sa tabernakulo sa Israel nga gipatindog ni Moises ug sa mga templo nga gitukod sa ulahi sa Jerusalem. Kadto nga mga tinukod naghawas “sa tinuod nga tolda,” ang dakong espirituwal nga templo ni Jehova. (Hebreohanon 8:1-5) Kadtong temploha mao ang kahikayan sa pagduol sa Diyos sa pagsimba pinasukad sa halad lukat ni Jesu-Kristo.​—Hebreohanon 9:2-10, 23.

 2. Kinsa ang nahimong mga haligi diha sa dakong espirituwal nga templo sa Diyos, ug unsang baroganan ang ginapahimuslan sa dakong panon?

² Ang matag usa ka dinihogang Kristohanon mahimong “usa ka haligi diha sa templo sa [Diyos],” nga nagadawat ug dapit sa langit. Usa ka “dakong panon” sa ubang mga magsisimba ni Jehova “nagahatag sa [Diyos] ug balaang pag-alagad diha sa gihawasan sa sawang sa mga Hentil sa templo nga gitukod pag-usab ni Herodes. Tungod sa pagtuo sa halad ni Jesus, sila adunay matarong nga baroganan nga mosangpot ug kaluwasan latas “sa dakong kasakitan.”​—Pinadayag 3:12; 7:9-15.

3, 4. Sa unsa gipakasama ang kongregasyon sa dinihogang mga Kristohanon sa yuta, ug kinahanglang mahigawas kini sa unsa nga kahugawan?

³ Ang kongregasyon sa dinihogang mga Kristohanon sa yuta sa mahulagwayon gipanig-ingon sa laing templo nga walay idolatriya. Alang sa maong mga tawo nga ‘gitimrihan sa balaang espiritu,’ si apostol Pablo miingon: “Kamo gitukod ibabaw sa patukoranan sa mga apostol ug mga propeta, samtang si Kristo Jesus mismo mao ang patukoranang bato nga pamag-ang. Nahiusa uban kaniya ang tibuok tinukod, kay tingob nga nahiusa, nagatubo ngadto sa balaang templo alang kang Jehova. Nahiusa uban kaniya kamo, usab, dungan nga gitukod ngadto sa usa ka dapit nga pagapuy-an sa Diyos pinaagi sa espiritu.” (Efeso 1:13; 2:20-22) Kining 144,000 ka tinimrihan mao ang “buhing mga bato” nga “gihimong espirituwal nga balay alang sa katuyoan sa usa ka balaan nga pagkasaserdote.”​—1 Pedro 2:5; Pinadayag 7:4; 14:1.

⁴ Sanglit kining luyoluyong mga saserdote maoy “tinukod sa Diyos,” dili niya tugotang mahugawan kining temploha. (1 Corinto 3:9, 16, 17) “Ayaw kamo pagpahiangay sa mga dili-magtutuo,” mipasidaan si Pablo. “Kay unsa may pakig-ubanan sa pagkamatarong ug sa pagkadaotan? O unsa may pakig-ambitan sa kahayag ug sa kangitngit? Dugang pa, unsay pakig-uyonan ni Kristo ug kang Bilyal? O unsay iya sa tawong matinumanon nga pakigsalohan uban sa dili-magtutuo? Ug unsay pakig-uyonan sa templo sa Diyos ug sa mga idolo?” Ang dinihogang mga Kristohanon, nga iya ni “Jehova nga Labing Gamhanan,” kinahanglang mahigawas sa idolatriya. (2 Corinto 6:14-18) Kadtong iya sa dakong panon kinahanglang maglikay usab sa idolatriya sa tanang matang.

 5. Kay nahibalo nga si Jehova takos sa eksklusibong debosyon, unsay buhaton sa matuod nga mga Kristohanon?

⁵ Adunay dayag ug malalangong mga porma sa idolatriya. Dili, ang idolatriya dili limitado sa pagsimba sa bakak nga mga diyos ug mga diyosa. Kini maoy pagsimba sa bisan unsa o sa bisan kinsa gawas kang Jehova. Ingong Soberano sa Uniberso, siya may katungod nga mangayo ug takos sa eksklusibong debosyon. (Deuteronomio 4:24) Kay nahibalo niini, ang matuod nga mga Kristohanon nagapatalinghog sa mga pasidaan sa Kasulatan batok sa tanang matang sa idolatriya. (1 Corinto 10:7) Atong tagdon karon ang pipila ka matang sa idolatriya nga pagalikayan sa mga alagad ni Jehova.

Gilandongan ang Idolatriya sa Kakristiyanohan

 6. Unsang dulumtanang mga butang ang nakita ni Ezekiel diha sa panan-awon?

⁶ Samtang nabihag sa Babilonya sa 612 W.K.P., ang propetang si Ezekiel may panan-awon sa mga dulumtanang butang nga gibuhat sa apostatang mga Hudiyo diha sa templo ni Jehova sa Jerusalem. Si Ezekiel nakakitag “simbolo sa pangabugho.” Nakita ang kapitoan ka ansiano nga naghalad ug insenso diha sa templo. Nakita nga gihilakan sa mga babaye ang bakak nga diyos. Ug 25 ka lalaki ang nagsimba sa adlaw. Unsay kahulogan niining apostatang mga buhat?

7, 8. Unsa ang “simbolo sa pangabugho,” ug nganong kini nakapukaw sa pangabugho ni Jehova?

⁷ Ang idolatriya sa Kakristiyanohan gilandongan sa dulumtanang mga butang nga nakita ni Ezekiel sa panan-awon. Pananglitan, siya miingon: “Tan-awa! sa amihanang ganghaan sa halaran diha sa agianan kining larawan sa pangabugho. Ug si [Jehova nga Diyos] miingon kanako: ‘Anak sa tawo, nakakita ba ikaw sa dagkong dulumtanang mga butang nga ilang ginabuhat, ang mga butang nga ginabuhat sa balay sa Israel dinhi aron ako magpahilayo gikan sa akong balaang sangtuwaryo?’”​—Ezekiel 8:1-6.

⁸ Ang idolatrosong simbolo sa pangabugho tingali maoy usa ka sagradong haligi nga naghawas sa bakak nga diyosa nga giisip sa mga Canaanhon nga asawa sa ilang diyos nga si Baal. Kon unsa man kadto nga simbolo, kini nakapukaw sa pangabugho ni Jehova tungod kay kini nakabahin sa eksklusibong debosyon sa Israel kaniya nga paglapas sa iyang kasugoan: “Ako si Jehova nga imong Diyos . . . Dili ka magbaton ug lain nga mga diyos sa atubangan ko. Dili ka magbuhat ug usa ka larawan nga linilok o sa bisan unsang dagway didto sa ibabaw sa langit o dinhi sa yuta o didto sa tubig sa ilalom sa yuta. Dili ka moyukbo kanila ni moalagad kanila, tungod kay ako si Jehova nga imong Diyos maoy usa ka Diyos nga nagapangayog eksklusibong debosyon.”​—Exodo 20:2-5.

 9. Sa unsang paagi gipukaw sa Kakristiyanohan ang Diyos sa pangabugho?

⁹ Ang pagsimba sa simbolo sa pangabugho sa templo sa Diyos maoy usa sa dakong dulumtanang mga butang nga gibuhat sa apostatang mga Israelinhon. Sa susama, ang mga iglesya sa Kakristiyanohan nahugawan sa nagapasipala-sa-Diyos nga simbolo ug mga larawan nga nagakuha sa eksklusibong debosyon nga giangkong gihatag sa Usa nga kunohay ilang gisimba. Ang Diyos napukaw usab sa pangabugho tungod kay gisalikway sa mga klero ang iyang Gingharian ingong bugtong paglaom sa katawhan ug giidolo ang Hiniusang Kanasoran​—“ang dulumtanang mga butang . . . nga nagtindog sa balaang dapit,” nga dili niya angay tindogan.​—Mateo 24:15, 16; Marcos 13:14.

10. Unsay nakita ni Ezekiel sulod sa templo, ug sa unsang paagi kini ikatandi sa nakita diha sa Kakristiyanohan?

¹⁰ Sa pagsulod sa templo, si Ezekiel mitaho: “Tan-awa! dihay tanang dagway sa mga butang nga nagakamang ug mga mananap nga dulumtanan, ug ang tanang mga diyosdiyos sa balay sa Israel, ang kinulit nga nakalukop sa tibuok kuta. Ug kapitoan ka tawo sa mga ansiano sa balay sa Israel . . . mitindog sa ilang atubangan, ang matag usa nagbitbit ug insensario sa iyang kamot, ug ang kahumot sa panganod sa insenso mipaibabaw.” Hunahunaa lang! Ang mga ansiano sa Israel diha sa templo ni Jehova, naghalad ug insenso sa bakak nga mga diyos, nga gihulagwayan sa dulumtanang mga kinulit sa kuta. (Ezekiel 8:10-12) Sa pagtandi, ang mga langgam ug ihalas nga mga hayop gigamit sa pagsimbolo sa mga nasod sa Kakristiyanohan, nga niini ang mga tawo nagahatag ug debosyon. Dugang pa, sad-an ang daghang klero sa pagtabang sa pagpahisalaag sa mga tawo pinaagi sa paglaban sa sayop nga teoriya sa ebolusyon sa tawo gikan sa ubos-tawo, mga porma-sa-kinabuhi sa hayop imbes paluyohan ang matuod nga asoy sa Bibliya bahin sa paglalang ni Jehova nga Diyos.​—Buhat 17:24-28.

11. Nganong gihilakan sa apostatang mga babaye sa Israel si Tammuz?

¹¹ Diha sa agianan sa ganghaan sa balay ni Jehova, nakita ni Ezekiel nga gihilakan sa apostatang mga babaye sa Israel si Tammuz. (Ezekiel 8:13, 14) Gilantaw sa Babilonyanhon ug mga Siryanhon si Tammuz nga mao ang diyos sa katanoman nga motubo sa ting-ulan ug mamatay sa ting-init. Ang kamatayon sa katanoman naghulagway sa kamatayon ni Tammuz, nga tuig-tuig bakhoan sa iyang mga magsisimba sa panahon nga naglagiting ang kainit. Inigpanubo sa katanoman sa ting-ulan, si Tammuz mobalik kuno gikan sa laing kalibotan. Siya gihawasan sa unang letra sa iyang ngalan, ang karaang tau nga pormang krus. Kini mopahinumdom gayod kanato sa idolatrosong pagsimba sa Kakristiyanohan sa krus.

12. Unsay nakita ni Ezekiel nga gibuhat sa 25 ka apostatang lalaki sa Israel, ug unsang susamang buhat ang makita diha sa Kakristiyanohan?

¹² Diha sa sulod nga sawang sa templo, sunod nga nakita ni Ezekiel ang 25 ka apostatang lalaking Israelinhon nga nagsimba sa adlaw​—usa ka paglapas sa sugo ni Jehova batok sa idolatriya. (Deuteronomio 4:15-19) Gipaduol usab niadtong mga magsisimbag idolo ang malaw-ay ug porma nga sanga diha sa ilong sa Diyos, tingali naglarawan sa kinatawo sa lalaki. Dili ikatingala nga ang Diyos dili mamati sa ilang mga pag-ampo, sa dihang mangayog tabang ang Kakristiyanohan sa panahon sa “dakong kasakitan,” sa walay kapuslanan. (Mateo 24:21) Sama nga ang apostatang mga Israelinhon nagsimba sa nagahatag-ug-kahayag nga adlaw nga nagtalikod sa templo ni Jehova, sa ingon niana gitalikdan sa Kakristiyanohan ang kahayag sa Diyos, nagtudlog bakak nga mga doktrina, giidolo ang kalibotanong kaalam, ug nagauyon sa imoralidad.​—Ezekiel 8:15-18.

13. Sa unsang mga paagi gilikayan sa mga Saksi ni Jehova ang mga porma sa idolatriya nga nakita ni Ezekiel sa panan-awon?

¹³ Gilikayan sa mga Saksi ni Jehova ang mga porma sa idolatriya nga gihimo sa Kakristiyanohan, o sa antitipong Jerusalem, ingon sa nakitang daan ni Ezekiel. Wala nato himoang idolo ang nagapasipala-sa-Diyos nga mga simbolo. Bisag nagatahod kita sa “labawng mga pagbulot-an” sa kagamhanan, dili bug-os ang atong pagpasakop kanila. (Roma 13:1-7; Marcos 12:17; Buhat 5:29) Ang atong kinasingkasing nga debosyon gihatag ngadto sa Diyos ug sa iyang Gingharian. Wala nato pulihi ang Maglalalang ug ang iyang kalalangan sa teoriya sa ebolusyon. (Pinadayag 4:11) Wala gayod nato simbaha ang krus o nagaidolo sa kinaadman, pilosopiya, o ubang matang sa kaalam sa kalibotan. (1 Timoteo 6:20, 21) Kita usab nagabantay sa tanang matang sa idolatriya. Unsa ang pipila niini?

Ubang Matang sa Idolatriya

14. Unsang baroganan ang gihuptan sa mga alagad ni Jehova labot sa “mapintas nga mananap” sa Pinadayag 13:1?

¹⁴ Ang mga Kristohanon dili makigbahin sa katawhan sa pag-idolo sa simbolikong “mapintas nga mananap.” Miingon si apostol Juan: “Nakita ko ang mapintas nga mananap nga migimaw gikan sa dagat, nga may napulo ka sungay ug pito ka ulo, ug diha sa iyang mga sungay may napulo ka diadema . . . Ang tanang nagapuyo sa yuta magasimba niana.” (Pinadayag 13:1, 8) Ang mga mananap mahimong magsimbolo sa “mga hari,” o mga gahom sa politika. (Daniel 7:17; 8:3-8, 20-25) Busa ang pito ka ulo sa simbolikong mapintas nga mananap nagbarog sa mga gahom sa kalibotan​—Ehipto, Asirya, Babilonya, Medo-Persia, Gresya, Roma, ug ang Anglo-Amerikano nga panagtapo sa Britanya ug ang Tinipong Bansa sa Amerika. Ang mga klero sa Kakristiyanohan nagpakitag dakong pagkawalay-pagtahod sa Diyos ug kang Kristo pinaagi sa pagpanguna sa katawhan sa pag-idolo sa politikanhong sistema ni Satanas, “ang magmamando niining kalibotana.” (Juan 12:31) Sanglit neyutral man nga mga Kristohanon ug mga tigpaluyo sa Gingharian, gisalikway sa mga alagad ni Jehova ang maong idolatriya.​—Santiago 1:27.

15. Unsay paglantaw sa mga katawhan ni Jehova sa kalibotanong mga bituon, ug unsay giingon sa usa ka Saksi niining bahina?

¹⁵ Ang katawhan sa Diyos usab modumili sa pag-idolo sa mga bituon sa kalingawan ug sa mga dula sa kalibotan. Human nahimong Saksi ni Jehova, usa ka musikero miingon: “Ang musika alang sa kalingawan ug sa sayaw makapukaw ug daotang mga kailibgon . . . Ang mag-aawit moawit mahitungod sa kalipay ug kamaluluton nga bation sa kadaghanang mamiminaw nga kulang sa ilang kapikas. Ang mag-aawit sagad mailhan sa iyang ginaawit. Ang pipila ka propesyonal sa natad sa musika nga akong nailhan paborito kaayo sa mga babaye tungod niining mga katarongana. Sa dihang ang usa malusbog niining kalibotanon nga paghanduraw, kini moagak sa iyang pag-idolo sa mag-aawit. Tingali magsugod kini sa daw dili makadaot nga pagpangayog awtograp sa mag-aawit ingong handomanan. Apan malantaw sa uban ang mag-aawit nga ilang sulondan, ug pinaagi sa paghatag kaniya ug dili-takos nga pagdayeg, siya ilang gihimo nga idolo. Tingali magbitay sila ug larawan sa maong bituon diha sa bungbong ug mosugod sila sa pagpamiste ug pagpamostura sama kaniya. Kinahanglang hinumdoman sa mga Kristohanon nga ang paghalad iya lamang sa Diyos.”

16. Unsay nagpakita nga gisalikway sa matarong nga mga manulonda ang idolatriya?

¹⁶ Oo, ang Diyos lamang ang takos sa atong paghalad o pagsimba. Sa dihang si Juan “mihapa sa pagsimba sa tiilan sa manulonda” nga nagpakita kaniyag katingalahang mga butang, ang maong espiritung linalang midumili nga simbahon sa bisan unsa nga paagi apan miingon: “Pagbantay! Ayaw kana pagbuhata! Ako usa ka ulipon lamang sama kanimo ug sa imong igsoong mga propeta ug sa tanan nga nanagbantay sa mga pulong niining basahona. Ang Diyos maoy simbaha.” (Pinadayag 22:8, 9) Ang pagkahadlok kang Jehova, o ang lalom nga pagtahod kaniya, mopalihok kanato sa pagsimba lamang kaniya. (Pinadayag 14:7) Busa, ang tinuod nga diyosnong debosyon magpabantay kanato sa idolatriya.​—1 Timoteo 4:8.

17. Sa unsang paagi kita makabantay batok sa idolatrosong seksuwal nga imoralidad?

¹⁷ Ang seksuwal nga imoralidad maoy laing matang sa idolatriya nga gisalikway sa mga alagad ni Jehova. Sila nahibalo nga “walay makihilawason o mahugaw o dalo​—nga sa ato pa tigsimbag idolo—​ang makapanunod sa gingharian ni Kristo ug sa Diyos.” (Efeso 5:5) Ang idolatriya nalangkit tungod kay ang pagpangibog sa gidiling kalipay mahimong tumong sa debosyon. Ang diyosnong mga hiyas ginapameligro tungod sa dili-angay nga mga kailibgon sa sekso. Pinaagi sa iyang pagtan-aw ug pagpamati sa pornograpiya, gidaot sa usa ka tawo ang bisan unsang relasyon nga iyang nahuptan uban sa balaang Diyos, si Jehova. (Isaias 6:3) Aron makabantay batok sa maong idolatriya, nan, ang mga alagad sa Diyos kinahanglang maglikay sa pornograpiya ug sa makadaot nga musika. Kinahanglang motapot sila sa malig-ong espirituwal nga mga sukdanan nga gipasukad sa Kasulatan, ug kinahanglang ilang isul-ob kanunay “ang bag-ong pagkatawo nga gilalang sumala sa kabubut-on sa Diyos diha sa matuod nga pagkamatarong ug kamaunongon.”​—Efeso 4:22-24.

Likayi ang Kadalo ug Kamaibogon

18, 19. (a) Unsa ang kadalo ug kamaibogon? (b) Sa unsang paagi kita makabantay batok sa idolatrosong kadalo ug kamaibogon?

¹⁸ Ang mga Kristohanon usab angay magbantay sa kadalo ug kamaibogon, nga suod kaayong nalangkit sa mga porma sa idolatriya. Ang kadalo maoy sobra o hakog nga tinguha, ug ang kamaibogon maoy kadalo alang sa bisan unsang butang nga gipanag-iya sa uban. Si Jesus nagpasidaan batok sa pagkamaibogon ug naghisgot bahin sa usa ka maibogong tawong dato nga dili makapahimulos sa iyang bahandi inigkamatay ug anaa sa makasubong kahimtang sa pagkahimong dili “adunahan sa Diyos.” (Lucas 12:15-21) Tukmang gitambagan ni Pablo ang mga isigkamagtutuo: “Patya . . . ninyo ang mga sangkap sa inyong lawas nga anaa sa yuta kon bahin sa . . . kamaibogon, nga maoy pagsimba ug diyosdiyos.”​—Colosas 3:5.

¹⁹ Kadtong sobra kaayo ang paghigugma sa salapi, nga hangol sa pagkaon ug pag-inom, o ambisyoso nga makabaton ug gahom naghimo niining mga tinguhaa nga ilang mga idolo. Sama sa gipunting ni Pablo, tigsimbag idolo ang tawong dalo ug dili makapanunod sa Gingharian sa Diyos. (1 Corinto 6:9, 10; Efeso 5:5) Busa, ang bawtismadong mga indibiduwal nga nagahimog idolatriya tungod sa pagkadalo mahimong ipalagpot gikan sa Kristohanong kongregasyon. Hinunoa, pinaagi sa pagpadapat sa Kasulatan ug kinasingkasing nga pag-ampo, atong malikayan ang kadalo. Nag-ingon ang Proverbio 30:7-9: “Duha ka butang ang akong pangayoon kanimo [Jehova nga Diyos]. Ayaw kini ihikaw kanako sa dili pa ako mamatay. Ang kabakakan ug pagpamakak ipahilayo gikan kanako. Ayaw ihatag kanako ang kakabos ni bahandi. Ihatag lamang kanako ang akong pagkaon, aron dili ako matagbaw ug igalimod ko ikaw ug moingon: ‘Kinsa ba si Jehova?’ ug mahimo akong kabos ug mangawat ug magapakaulaw sa ngalan sa akong Diyos.” Ang maong espiritu makatabang kanato sa pagbantay sa idolatrosong kadalo ug kamaibogon.

Pagbantay sa Pag-idolo-sa-Kaugalingon

20, 21. Sa unsang paagi ang katawhan sa Diyos makabantay sa pag-idolo-sa-kaugalingon?

²⁰ Ang katawhan ni Jehova usab magbantay sa pag-idolo-sa-kaugalingon. Niining kalibotana komun ang pag-idolo-sa-kaugalingon ug sa kaugalingong kabubut-on. Ang tinguha sa kabantog ug himaya nagapahinabo sa daghan sa paglihok sa maliputon nga paagi. Gusto nila nga matuman ang ilang kabubut-on, dili ang kabubut-on sa Diyos. Apan dili kita makabatog relasyon sa Diyos kon magpadala kita sa pag-idolo-sa-kaugalingon pinaagi sa maliputong pagpangitag paagi nga matuman ang atong gusto ug naningkamot nga magharihari sa uban. (Proverbio 3:32; Mateo 20:20-28; 1 Pedro 5:2, 3) Ingong mga sumusunod ni Jesus, gisalikway nato ang malimbongong mga butang sa kalibotan.​—2 Corinto 4:1, 2.

²¹ Inay mangitag kadungganan, ang katawhan sa Diyos mamati sa tambag ni Pablo: “Kon magkaon man kamo o mag-inom o magbuhat sa bisan unsa, buhata ninyo ang tanan alang sa paghimaya sa Diyos.” (1 Corinto 10:31) Sanglit mga alagad ni Jehova, dili nato sa pagkaidolatroso ipugos ang atong kaugalingong paagi apan malipayong magabuhat sa kabubut-on sa Diyos, dawaton ang pagtultol “sa matinumanon ug maalamong ulipon” ug bug-os mokooperar sa organisasyon ni Jehova.​—Mateo 24:45-47.

Padayon sa Pagbantay!

22, 23. Sa unsang paagi kita makapadayon sa pagbantay sa tanang matang sa idolatriya?

²² Ingong katawhan ni Jehova, dili kita moyukbo atubangan sa materyal nga mga idolo. Kita usab magbantay batok sa malalangong mga matang sa idolatriya. Sa pagkatinuod, kita kinahanglang magpadayon sa paglikay sa idolatriya sa tanang matang. Busa kita mamati sa tambag ni Juan: “Pagbantay kamo sa mga idolo.”​—1 Juan 5:21.

²³ Kon usa ikaw sa mga alagad ni Jehova, hanasa kanunay ang imong binansay-sa-Bibliya nga konsensiya ug mga gahom sa pagsabot. (Hebreohanon 5:14) Sa ingon dili ka matakdan sa idolatrosong espiritu sa kalibotan kondili mahisama sa tulo ka matinumanong Hebreohanon ug sa maunongon unang mga Kristohanon. Imong hatagan si Jehova ug eksklusibong debosyon, ug siya motabang kanimo nga makapadayon sa pagbantay sa tanang matang sa idolatriya.

Unsay Imong mga Hunahuna?

◻ Sa unsang paagi ang mga Saksi ni Jehova naglikay sa mga porma sa idolatriya nga nakita sa panan-awon ni Ezekiel?

◻ Unsa ang “mapintas nga mananap” sa Pinadayag 13:1, ug unsa ang baroganang gihuptan sa mga alagad ni Jehova labot niana?

◻ Nganong magbantay sa pag-idolo sa mga bituon sa kalingawan ug mga dula?

◻ Sa unsang paagi makabantay kita sa pag-idolo-sa-kaugalingon?

◻ Nganong magpadayon kita sa pagbantay sa tanang matang sa idolatriya?

[Mga hulagway sa panid 26]

Nahibalo ka ba kon sa unsang paagi ang mga dulumtanang butang nga nakita ni Ezekiel diha sa panan-awon naglandong sa idolatriya sa Kakristiyanohan??

[Credit Line]

Artwork (upper left) based on photo by Ralph Crane/​Bardo Museum