BENJAMIN

[Anak nga Lalaki sa Tuong Kamot].

1. Ang ika-12 nga anak nga lalaki ni Jacob ug pursoso nga igsoon ni Jose. Si Benjamin mopatim-awng mao lamang ang anak nga natawo kang Jacob sa yuta sa Canaan, samtang ang ubang mga anak natawo sa Padan-aram. (Gen 29:31–​30:25; 31:18) Si Raquel nanganak kang Benjamin, ang iyang ikaduhang anak nga lalaki, samtang nagpaingon sa Bethel sa Eprat (Betlehem), nga nagmalamposon sa malisod nga pagpanganak apan nakabsan sa iyang kinabuhi. Sa dihang himalatyon, kini nga anak iyang gitawag ug Ben-oni, nga nagkahulogang “Anak sa Akong Pagbangotan”; apan ang iyang nagbangotang bana human niadto nagngalan kaniya ug Benjamin, nga nagkahulogang “Anak nga Lalaki sa Tuong Kamot.”​—Gen 35:16-19; 48:7.

Sukad sa iyang pagkatawo hangtod human nga ibaligya sa pagkaulipon sa Ehipto ang iyang igsoong si Jose, wala nay dugang giasoy kanato bahin kang Benjamin. Ingong kamanghorang anak ni Jacob pinaagi sa iyang gihigugmang asawa nga si Raquel (Gen 44:20), tinong si Benjamin mao ang gimahal pag-ayo sa iyang amahan, ilabina nga niadtong panahona si Jacob nagtuo nga si Jose patay na. Busa si Jacob nagpanuko pag-ayo sa pagpauban kang Benjamin sa iyang mga igsoon ngadto sa Ehipto, ug human lamang sa hilabihang pagpangombinsir nga siya mitugot nga mouban kini. (Gen 42:36-38; 43:8-14) Angayng matikdan nga bisan tuod nianang panahona gitawag ni Juda si Benjamin nga usa ka “bata,” nianang tungora si Benjamin ulitawo na. Gipakita sa rekord sa Genesis 46:​8, 21 nga si Benjamin may mga anak panahon sa pagpuyo ni Jacob sa Ehipto. Bisan pa niana, siya maoy hinigugmang “anak [ni Jacob] sa iyang pagkatigulang,” kinsa gisaligan sa daghang paagi sa iyang tigulang nga ginikanan. (Gen 44:20-22, 29-34) Gimahal usab pag-ayo ni Jose ang iyang manghod nga igsoon.​—Gen 43:29-31, 34.

Ang talaan sa mga kaliwatan ni Benjamin giasoy sa daghang teksto, nga ang pipila daw mas kompleto kay sa uban. Ang Genesis 46:21 nagtala ug napulo ka tawo ingong “mga anak nga lalaki ni Benjamin,” ug ang pagkadili-makita sa pipila niini nga mga ngalan sa mosunod nga mga talaan nakapaaghat sa uban sa paghunahuna nga ang pipila ka anak tingalig nangamatay nga bata pa o kaha wala makapatunghag mga anak nga mohatag ug mga kaliwat. Dayag nga adunay pipila ka kalainan sa espeling sa mga ngalan niini nga mga talaan (itandi ang Ehi, Ahiram, Ahara), ug ang pipila nga natala sa Genesis 46:21 tingali mga kaliwat na lamang. (Num 26:38-40; 1Cr 7:6; 8:1) Dihay mga pagtutol sa posibilidad nga si Benjamin nakabatog daghang anak nga lalaki o mga apo niining tungora, apan angayng hinumdoman nga ang paghisgot kanila ingong lakip sa ‘mga kalag nga miuban kang Jacob sa Ehipto’ wala gayod magkahulogan nga gipanganak na sila una pa mosulod sa maong yuta. Sila lagmit ‘miadto sa Ehipto’ sa diwa nga sila gipanganak didto sa panahon sa 17 ka tuig nga pagpuyo ni Jacob sa Ehipto sa wala pa siya mamatay, maingon nga ang duha ka anak nga lalaki ni Jose nga natawo didto gitala lakip sa ‘mga kalag sa balay ni Jacob nga miadto sa Ehipto.’ (Gen 46:​26, 27) Sa pagkamatay sa iyang amahan, si Benjamin lagmit nagpanuigon nag kapin sa 40 ug busa may igo nang pangedaron nga makabatog mga apo.

Ang panalangin nga gipahayag sa iyang amahan alang kang Benjamin ingong usa sa mga pangulo sa 12 ka tribo sa Israel gihisgotan sa Numero 2.​—Gen 49:​27, 28.

2. Ang ngalang Benjamin nagpunting usab sa tribo nga naggikan sa anak nga lalaki ni Jacob. Sa Pagpanggula gikan sa Ehipto, kini maoy ikaduha sa kinagamyan (sunod kang Manases) sa tanang tribo kon maylabot sa gidaghanon sa mga lalaki. (Num 1:​36, 37) Sa pagsenso sa ulahi didto sa Kapatagan sa Moab, ang tribo ni Benjamin miuswag ngadto sa ikapitong dapit. (Num 26:41) Sa dihang nagkampo sa kamingawan, ang tribo nag-okupar ug puwesto sa K nga dapit sa tabernakulo, tupad sa mga tribo nga naggikan sa mga anak ni Jose nga si Manases ug Epraim, ug kining tulo-ka-tribo nga dibisyon maoy ikatulo diha sa han-ay sa pagmartsa.​—Num 2:18-24.

Sulod sa Canaan, ang teritoryo nga gihatag ngadto sa tribo ni Benjamin nahimutang taliwala sa mga tribo ni Epraim ug Juda, samtang ang teritoryo sa Dan maoy utlanan niini sa K. Ang utlanan niini sa A nagsukad sa Suba sa Jordan duol sa Jerico, mitabok sa kabukiran agi sa Bethel ug mipadayon pakasadpan ngadto sa dapit duol sa Ubos nga Bet-horon; gikan didto, ang kasadpang utlanan milugsong sa Kiriat-jearim, dayon sa H, miliko pasidlakan ug mitabok sa Jerusalem latas sa Walog sa Hinnom, midulhog sa gansangong kabakiliran sa sidlakan pabalik sa Jordan sa A nga utlanan sa Patayng Dagat, sa ingon ang Suba sa Jordan nahimong sidlakang utlanan niini. (Jos 18:11-20; itandi ang A nga utlanan sa Juda sa Jos 15:5-9 ug ang H nga utlanan sa “mga anak ni Jose” sa Jos 16:1-3.) Ang sukod sa luna gikan sa A hangtod sa H maoy mga 19 km (12 mi) ug gikan sa S hangtod sa K maoy mga 45 km (28 mi). Gawas sa bahin sa Walog sa Jordan palibot sa tubigan nga dapit sa Jerico, ang teritoryo maoy bungtoron ug gansalon, bisan tuod nga dihay ubang tabunok nga mga dapit sa kasadpang kabakiliran. Tungod sa bul-oganang mga walog pakasadpan ngadto sa patag sa mga Filistehanon ug pasidlakan ngadto sa Jordan, kining dapita nahimong pangunang agianan paingon sa habog nga rehiyon alang sa komersiyal ug militaryong mga katuyoan. Ang kasundalohan sa mga Filistehanon nanghugop niining dapita panahon sa sayong bahin sa paghari ni Saul ug gipang-agawan ang mga Israelinhon gikan sa ilang kampo sa Mikmas, nga duol ra sa A sa balay ni Saul sa Gibea, apan ang kadaogan ni Jonatan sa Mikmas maoy nagpakalagiw ug nagpaatras kanila ngadto sa kapatagan daplin sa baybayon.​—1Sa 13:16-18; 14:11-16, 23, 31, 46.

Apil sa natala nga prominenteng mga siyudad nga sa sinugdanan gihatag kang Benjamin mao ang Jerico, Bethel, Gabaon, Gibea, ug Jerusalem. Apan, ang Bethel giilog sa balay ni Jose. Sa ulahi ang Bethel nahimong prominenteng siyudad sa kasikbit nga Epraim ug usa ka sentro sa idolatrosong pagsimba sa baka. (Huk 1:22; 1Ha 12:​28, 29; tan-awa ang BETHEL Num. 1.) Bisan tuod ang Jerusalem sakop usab sa teritoryo sa Benjamin, nahimutang kini sa utlanan sa Juda; ug mao kini ang tribo nga unang mibihag ug misunog sa siyudad. (Huk 1:8) Apan wala magmalamposon ang Juda ni ang Benjamin sa pagpapahawa sa mga Jebusihanon gikan sa kuta sa Jerusalem (Jos 15:63; Huk 1:21), ug sa panahon lamang sa pagmando ni Haring David nga naangkon ang bug-os nga pagkontrolar ug ang siyudad nahimong kaulohan sa Israel.​—2Sa 5:6-9.

Panahon sa mga Maghuhukom, ang tribo ni Benjamin nagpakitag matig-ang espiritu pinaagi sa pagdumili sa pagtugyan sa mga kriminal nga mihimog binanyagang buhat didto sa siyudad sa Gibea. Mitultol kini sa usa ka sibil nga gubat batok sa ubang mga tribo, kinsa determinado sa pagsilot sa daotan, ug tungod niini hapit mapuo ang tribo ni Benjamin. (Huk 19-21) Bisan pa niana, tungod sa paagi nga gihimo sa ubang mga tribo aron mapreserbar kini nga tribo, ang Benjamin naulian ug miuswag sa gidaghanon gikan sa 600 ka lalaki ngadto sa duolan ug 60,000 ka manggugubat panahon sa paghari ni David.​—1Cr 7:6-12.

Ang katakos sa pagpakig-away sa mga kaliwat ni Benjamin gihulagway sa tagna ni Jacob sa dihang himalatyon na siya diin miingon siya niining hinigugmang anak: “Si Benjamin magpadayon sa pagkuniskunis sama sa usa ka lobo. Sa buntag siya mokaon sa nadakpang hayop ug sa gabii siya magbahin sa inagaw.” (Gen 49:27) Ang Benjaminhong mga manggugubat nailhan sa ilang katakos sa paggamit ug lambuyog, nga molambuyog sa mga bato pinaagi sa ilang tuo o sa walang kamot ug makaigo sa puntirya “hangtod sa kanipson sa usa ka lugas nga buhok.” (Huk 20:16; 1Cr 12:2) Ang walhon nga si Maghuhukom Ehud, ang mipatay sa malupigon nga si Haring Eglon, maoy usa ka Benjaminhon. (Huk 3:15-21) Mahimong matikdan usab nga “sa buntag” sa gingharian sa Israel nga ang tribo ni Benjamin, bisan usa sa “kinagamyan sa mga tribo,” nagpatungha sa unang hari sa Israel, si Saul nga anak ni Kis, nga usa ka maisog nga manggugubat batok sa mga Filistehanon. (1Sa 9:15-17, 21) Usab “sa gabii,” kon mahitungod sa nasod sa Israel, gitagana sa tribo ni Benjamin si Rayna Ester ug si Primer Ministro Mardokeo aron sa pagluwas sa mga Israelinhon gikan sa pagkapuo ilalom sa Imperyo sa Persia.​—Est 2:5-7.

Bisan tuod ang pipila ka lalaking Benjaminhon mipaluyo sa mikalagiw nga si David samtang siya gigukod ni Haring Saul (1Cr 12:1-7, 16-18), sa dihang namatay si Saul ang kadaghanan sa tribo mipaluyo una sa anak ni Saul nga si Is-boset. (2Sa 2:8-10, 12-16) Apan, human niadto ilang giila ang pagkahari ni David ug sukad niadto sila nagpabiling maunongon sa gingharian sa Juda, nga may pipila lang ka eksepsiyon. May nagpabiling mapihigong espiritu taliwala sa pipila, sama kang Simei ug Sheba, nga misangpot sa temporaryong pagpalain (2Sa 16:5; 20:1-22); apan sa pagkabahin sa nasod, diin ang silingang tribo sa Epraim (nga naggikan sa pag-umangkon ni Benjamin) nahimong prominenteng tribo sa amihanang gingharian, ang tribo ni Benjamin miunong sa Juda isip pag-ila sa sugo ni Jehova.​—1Ha 11:​31, 32; 12:21; 2Cr 11:1; Gen 49:8-10.

Human madestiyero sa Babilonya, ang mga tribo ni Benjamin ug Juda mao ang labing prominente taliwala sa napasig-uling mga Israelinhon sa Palestina. (Esd 4:1; 10:9) Ang maunongong pakig-uban ni Benjamin sa Juda ug Jerusalem tinong nakaamot sa kahan-ayan niini sa panan-awon ni Ezequiel labot sa pagbahin sa yuta ilalom sa sinaad nga gingharian, nga niini nga panan-awon ang tribo ni Benjamin gihulagway nga nahimutang sa tuong dapit sa habagatang utlanan sa “balaang amot,” samtang ang tribo ni Juda nahimutang sa amihanang utlanan.​—Eze 48:​8, 21-23.

Usa sa matinumanong mga sumusunod ni Jesus, “ang Leyon nga gikan sa tribo ni Juda,” mao si apostol Pablo, usa ka Benjaminhon nga nahimong usa ka maisog nga manggugubat diha sa espirituwal nga pakiggubat batok sa bakak nga doktrina ug binuhatan. (Pin 5:5; Rom 11:1; Flp 3:5) Ang tribo ni Benjamin gihatagag nahiangayng luna taliwala sa mga tribo sa espirituwal nga Israel.​—Pin 7:8.

Ang karaang mga sinulat, nga makaplagan sa Mari sa Suba sa Euprates ug giisip nga maoy sa ika-18 nga siglo W.K.P., naghisgot sa maisog nga tribo sa mga tigbalhinbalhin nga gitawag ug Binu-jamina. Mahitungod niining ngalana, ang The Illustrated Bible Dictionary nag-ingon nga ang pipila ka eskolar “nagsubay dinhi sa mga kagikan sa biblikanhong tribo; apan ang kalainan sa panahon ug sa gigikanan nagpahimo niining dili tino.”​—Giedit ni J. Douglas, 1980, Tomo 1, p. 185.

3. Usa ka Benjaminhon, kaliwat ni Jediael pinaagi kang Bilhan.​—1Cr 7:​6, 10.

4. Usa sa “mga anak nga lalaki ni Harim” nga nagpapahawa sa ilang langyawng mga asawa sa adlaw ni Esdras. (Esd 10:​31, 32, 44) Lagmit mao ra usab kini nga Benjamin nga gihisgotan sa Nehemias 3:23 ug 12:​34, apan kini dili tino.