Ang Pulong ni Jehova Buhi

Mga Pangunang Punto Gikan sa Basahon ni Daniel

“ANG basahon ni Daniel maoy usa sa makaiikag nga mga basahon sa Bibliya,” nag-ingon ang Holman Illustrated Bible Dictionary. “Kining basahona naundan sa mga kamatuoran nga dili gayod mausab sa paglabay sa panahon.” Ang asoy sa Daniel nagsugod sa 618 W.K.P. sa dihang ang hari sa Babilonya, si Nabukodonosor, milikos sa siyudad sa Jerusalem ug mibihag sa “pipila sa mga anak sa Israel” ngadto sa Babilonya. (Daniel 1:1-3) Lakip kanila ang batan-ong si Daniel, nga lagmit tin-edyer pa niadtong panahona. Ang kataposang bahin sa maong basahon nagpakita nga si Daniel atua pa gihapon sa Babilonya. Sa dihang hapit nang mag-100 anyos si Daniel, ang Diyos misaad kaniya: “Ikaw mopahulay, apan ikaw mobarog alang sa imong bahin sa kataposan sa mga adlaw.”—Daniel 12:13.

Ang unang bahin sa basahon ni Daniel gisulat sumala sa pagkasunodsunod sa panghitabo ug sumala sa panglantaw sa laing tawo samtang ang ulahing bahin gisulat sumala sa panglantaw ni Daniel. Kini gisulat ni Daniel ug naundan ug mga tagna bahin sa pagtungha ug pagkapukan sa mga gahom sa kalibotan, pag-abot sa Mesiyas, ug sa mga butang nga mahitabo sa atong adlaw.a Ang tigulang nga manalagna nahinumdom usab sa iyang mga kaagi ug nag-asoy ug mga hitabo nga magdasig kanato, lalaki man o babaye, sa paghupot sa atong integridad sa Diyos. Ang mensahe sa Daniel buhi ug gamhanan.—Hebreohanon 4:12.

UNSAY GITUDLO KANATO SA UNANG BAHIN SA BASAHON NI DANIEL?

(Daniel 1:1–6:28)

Sa tuig 617 W.K.P., si Daniel ug ang iyang tulo ka batan-ong mga higala, si Sadrak, Mesak, ug Abednego, nagpuyo sa palasyo sa Babilonya. Sulod sa tulo ka tuig nga pagbansay kanila diha sa palasyo, gihuptan sa mga batan-on ang ilang integridad sa Diyos. Mga walo ka tuig sa ulahi, dihay misteryosong damgo si Haring Nabukodonosor. Gipadayag ni Daniel ang maong damgo ug gihubad kini. Giila sa hari nga si Jehova “Diyos sa mga diyos ug usa ka Ginoo sa mga hari ug usa ka Tigpadayag sa mga tinago.” (Daniel 2:47) Apan wala madugay, si Nabukodonosor daw nalimot niini. Sa dihang midumili ang tulo ka higala ni Daniel sa pagsimba sa usa ka dako kaayong larawan, ang hari nagsugo nga itambog sila sa nagdilaab nga hudno. Ang matuod nga Diyos nagluwas kanila ug si Nabukodonosor napugos sa pag-ila nga “walay laing diyos nga makahimo sa pagluwas sama kaniya.”—Daniel 3:29.

Si Nabukodonosor nagdamgo na usab ug makahuloganon nga damgo. Siya nakakita ug dako kaayong kahoy, nga giputol ug gipikitan aron dili makatubo. Gihubad ni Daniel kon unsay kahulogan niini. Ang damgo unang natuman sa dihang nawad-an sa maayong pangisip si Nabukodonosor ug dayon naulian ra. Daghang katuigan sa ulahi, si Haring Belsazar naghikay ug dakong kombira alang sa mga kadagkoan sa iyang gingharian ug, sa kawalay-pagtahod, naggamit sa mga sudlanan nga gikuha gikan sa templo ni Jehova. Niana mismong gabhiona, si Belsazar gipatay ug gipulihan ni Dario nga Midianhon ingong hari sa gingharian. (Daniel 5:30, 31) Sa mga adlaw sa paghari ni Dario, sa dihang kapin na sa 90 anyos si Daniel, ang tigulang nga manalagna giplanohang patyon sa mga opisyales nga nasina kaniya. Apan giluwas siya ni Jehova “gikan sa kuyamas sa mga leyon.”—Daniel 6:27.

Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:

1:11-15—Ang pagkaon ba ug lunlon utanon mao ang hinungdan nga mas maayog panagway ang upat ka batan-ong mga Hudiyo? Dili. Walay bisan unsang pagkaon nga makapatungha ug ingon niana nga kausaban sulod lang sa napulo ka adlaw. Si Jehova gayod ang nagpahinabog kausaban sa panagway sa batan-ong mga Hebreohanon. Iyang gipanalanginan sila tungod sa ilang pagsalig kaniya.—Proverbio 10:22.

2:1—Kanus-a nagdamgo si Nabukodonosor bahin sa dako kaayong larawan? Ang asoy nag-ingon nga panahon kini sa “ikaduha ka tuig sa paghari ni Nabucodonosor.” Siya nahimong hari sa 624 W.K.P. Sa ato pa, ang ikaduha ka tuig sa iyang paghari nagsugod sa 623 W.K.P.—pipila ka tuig una siya misulong sa Juda. Nianang petsaha, si Daniel wala pa sa Babilonya aron hubaron ang damgo. Ang “ikaduha ka tuig” tataw nga giihap sugod sa 607 W.K.P., sa dihang gipukan sa hari sa Babilonya ang Jerusalem ug siya nahimong magmamando sa kalibotan.

2:32, 39—Sa unsang paagi nga ang gingharian nga gihulagwayan sa plata ubos kon itandi sa ulo nga bulawan, ug sa unsang paagi nga ang gingharian nga gihulagwayan sa tumbaga ubos nianang sa plata? Ang Imperyo sa Medo-Persia, nga gihulagwayan sa plata diha sa larawan, ubos kay sa Babilonya, ang ulo nga bulawan, tungod kay gipukan sa Babilonya ang Juda. Ang misunod nga gahom mao ang Gresya, nga gihulagwayan sa tumbaga. Ang Gresya mas ubos pa, sama nga ang tumbaga ubos sa plata. Bisag ang Imperyo sa Gresya mas dakog teritoryo, wala kini makapribilehiyo sa pagpagawas sa katawhan sa Diyos gikan sa pagkabinihag sama sa gihimo sa Medo-Persia.

4:8, 9—Si Daniel ba nahimong usa sa mga salamangkerong saserdote? Wala. Ang ekspresyon nga “pangulo sa mga salamangkerong saserdote” nagtumong sa katungdanan ni Daniel ingong “pangulong prepekto sa tanang maalamon nga mga tawo sa Babilonya.”—Daniel 2:48.

4:10, 11, 20-22—Unsay gisimbolohan sa dako kaayong kahoy sa damgo ni Nabukodonosor? Ang kahoy unang nagsimbolo kang Nabukodonosor ingong magmamando sa labing gamhanang nasod sa kalibotan. Apan tungod kay ang pagmando mikaylap man “hangtod sa kinatumyan sa yuta,” ang kahoy naghulagway ug labaw pa. Sa Daniel 4:17, ang damgo gilangkit sa pagmando sa “Labing Hataas” ibabaw sa katawhan. Sa ato pa, ang kahoy nagsimbolo usab sa unibersohanong pagkasoberano ni Jehova, ilabina maylabot sa yuta. Busa, ang damgo adunay duha ka katumanan—ang pagmando ni Nabukodonosor ug ang pagkasoberano ni Jehova.

4:16, 23, 25, 32, 33—Unsa ka tas-a ang “pito ka panahon”? Ang kausaban sa panagway ni Haring Nabukodonosor nagpaila nga ang “pito ka panahon” dili lang pito ka adlaw. Sa iyang kahimtang, ang pito ka panahon nagpasabot ug pito ka tuig nga ang matag tuig gilangkoban ug 360 ka adlaw, o 2,520 ka adlaw. Sa mas dakong katumanan niini, ang “pito ka panahon” maoy 2,520 ka tuig. (Ezequiel 4:6, 7) Kini nagsugod sa pagkalaglag sa Jerusalem niadtong 607 W.K.P. ug natapos sa dihang naentrono si Jesus ingong langitnong Hari niadtong 1914 K.P.—Lucas 21:24.

6:6-10—Sanglit mahimo mang mag-ampo kang Jehova bisan unsay posisyon, dili ba maalamon kon si Daniel nag-ampo na lang unta sa tago sulod sa 30 ka adlaw? Nahibalo ang mga tawo nga si Daniel katulo mag-ampo sa usa ka adlaw. Kanay hinungdan nga nakaideya ang nagkunsabo nga mga opisyales sa paglatid ug balaod nga nagdili sa pag-ampo. Kon giusab ni Daniel ang iyang rutina sa pag-ampo, ang uban maghunahuna nga siya mikompromiso ug mahimong magpasabot nga dili bug-os ang iyang debosyon kang Jehova.

Mga Leksiyon Alang Kanato:

1:3-8. Ang determinasyon ni Daniel ug sa iyang tulo ka kauban nga magmaunongon kang Jehova nagpakita nga maayo silang pagkabansay sa ilang mga ginikanan. Kon unahon sa mahinadlokon-sa-Diyos nga mga ginikanan ang espirituwal nga mga butang diha sa ilang kinabuhi ug tudloan ang ilang mga anak sa pagbuhat usab niana, dako gayod ang purohan nga masuklan sa ilang mga anak ang mga tentasyon ug pagpit-os nga ilang maatubang sa eskuylahan o sa laing dapit.

1:10-12. Si Daniel nakasabot kon nganong ang “pangunang opisyal sa palasyo” nahadlok sa hari mao nga wala siya mamugos kaniya. Apan, sa laing higayon miduol siya sa “magbalantay,” nga lagmit mas matinugoton. Sa dihang mag-atubang ug malisod nga mga situwasyon, kita angay usab nga molihok uban ang hait nga salabotan, pagsabot, ug kaalam.

2:29, 30. Sama kang Daniel, angay natong dayegon si Jehova sa tanang kahibalo, hiyas, ug katakos nga atong nabatonan tungod sa atong pagpahimulos sa espirituwal nga mga butang nga iyang gitagana.

3:16-18. Ang tulo ka Hebreohanon dili gayod unta makabarog nga malig-on kon sa sinugdan mikompromiso na sila bahin sa pagkaon. Kita usab maningkamot nga ‘magmatinumanon sa tanang butang.’—1 Timoteo 3:11.

4:24-27. Ang pagmantala sa mensahe sa Gingharian, nga naglakip sa bug-at nga mga paghukom sa Diyos, nagkinahanglan ug pagtuo ug kaisog sama sa gipakita ni Daniel sa dihang iyang gisulti kon unsay mahitabo kang Nabukodonosor ug kon unsay angayng buhaton sa hari aron ‘lugwayan ang iyang kauswagan.’

5:30, 31. Ang “panultihon batok sa hari sa Babilonya” natuman. (Isaias 14:3, 4, 12-15) Si Satanas nga Yawa, kansang kamapahitas-on susama sa mga hari sa Babilonya, makaagom usab ug makauulawng kalaglagan.—Daniel 4:30; 5:2-4, 23.

UNSAY GIPADAYAG SA MGA PANAN-AWON NI DANIEL?

(Daniel 7:1–12:13)

Sa dihang nadawat ni Daniel ang iyang unang panan-awon pinaagi sa damgo sa 553 W.K.P., siya kapin na sa 70 anyos. Si Daniel nakakitag upat ka dagkong mga mananap nga naghulagway sa sunodsunod nga pagmando sa mga gahom sa kalibotan gikan sa iyang adlaw hangtod sa atong panahon. Diha sa usa ka panan-awon, iyang nakita didto sa langit ang usa nga “sama sa anak sa tawo” nga gihatagag awtoridad sa “pagmando nga mohangtod sa panahong walay tino.” (Daniel 7:13, 14) Duha ka tuig sa ulahi, si Daniel nakakitag usa ka panan-awon nga naglangkit sa Medo-Persia, Gresya, ug sa usa ka politikanhong gahom nga nahimong usa ka ‘hari nga mabangis ang panagway.’—Daniel 8:23.

Pagka-539 W.K.P., ang Babilonya napukan, ug si Dario nga Midianhon mipuli ingong magmamando sa gingharian sa mga Caldeanhon. Si Daniel nag-ampo kang Jehova bahin sa pagpasig-uli sa iyang yutang natawhan. Samtang siya nag-ampo, si Jehova nagpadala sa manulonda nga si Gabriel aron “makabaton [si Daniel] ug hait nga salabotan” ug “pagkamasinaboton” bahin sa pag-abot sa Mesiyas. (Daniel 9:20-25) Pag-aginod sa panahon, sa 536/535 W.K.P., ang mga nanghibilin nakabalik na sa Jerusalem. Apan dihay mibabag sa buluhaton sa pagtukod sa templo ug kini nakapaguol kang Daniel. Iya kining giampo, ug si Jehova nagpadala kaniya ug usa ka manulonda nga taas ug ranggo. Human palig-ona ug dasiga si Daniel, ang manulonda nagpahayag ug usa ka tagna bahin sa pagtigiay sa gahom tali sa hari sa amihanan ug hari sa habagatan. Ang panag-away sa duha ka hari nagsugod sa dihang nabahin ang gingharian ni Alejandrong Bantogan sa iyang upat ka heneral ug kini matapos sa dihang “mobarog” ang Dakong Prinsipe, si Miguel.—Daniel 12:1.

Tubag sa mga Pangutana Bahin sa Kasulatan:

8:9—Unsay gihulagwayan sa “Dayandayan”? Dinhi, ang “Dayandayan” nagsimbolo sa kahimtang sa dinihogang mga Kristohanon sa yuta panahon sa Anglo-Amerikanhong Gahom sa Kalibotan.

8:25—Kinsa ang “Prinsipe sa mga prinsipe”? Ang Hebreohanong pulong nga sar, nga gihubad nga “prinsipe,” nagkahulogan ug “pangulo.” Ang titulo nga “Prinsipe sa mga prinsipe” nagtumong lamang kang Jehova nga Diyos—ang Pangulo sa tanang mga prinsipe nga manulonda, nga naglakip kang “Miguel, ang usa sa mga labawng prinsipe.”—Daniel 10:13.

9:21—Nganong gitawag man ni Daniel si Gabriel nga ‘tawo’? Tungod kini kay ang manulondang si Gabriel tawhanon ug dagway sa dihang miduol siya kang Daniel, sama sa unang higayon nga siya nakita ni Daniel.—Daniel 8:15-17.

9:27—Unsang pakigsaad ang ‘gipatuman alang sa daghan’ hangtod sa kataposan sa ika-70 ka semana sa mga tuig, o 36 K.P.? Sa dihang gilansang si Jesus sa 33 K.P., ang pakigsaad sa Balaod dili na balido. Apan tungod kay ang mga Hudiyo kaliwat man ni Abraham, sila gipakitaan ni Jehova ug espesyal nga pabor pinaagi sa pagpatuman sa Abrahamikong pakigsaad ngadto sa unodnong Israel hangtod sa 36 K.P. Ang Abrahamikong pakigsaad padayong gipatuman ngadto sa “Israel sa Diyos.”—Galacia 3:7-9, 14-18, 29; 6:16.

Mga Leksiyon Alang Kanato:

9:1-23; 10:11. Tungod sa iyang pagkamapaubsanon, diyosnong pagkamahinalaron, pagkakugihan sa pagtuon, ug pagkamalahutayon sa pag-ampo, si Daniel “tilinguhaon kaayo.” Kining mga kinaiyaha nakatabang usab kaniya sa pagpabiling matinumanon ngadto sa Diyos hangtod sa kataposan sa iyang kinabuhi. Hinaot magmadeterminado kita sa pagsundog sa panig-ingnan ni Daniel.

9:17-19. Bisan sa dihang mag-ampo kita bahin sa bag-ong kalibotan, diin “magpuyo ang pagkamatarong,” dili ba angay nga unahon gihapon nato diha sa atong pag-ampo ang pagbalaan sa ngalan ni Jehova ug ang pagbindikar sa iyang pagkasoberano, inay ang pagtapos sa atong pag-antos ug kalisdanan?—2 Pedro 3:13.

10:9-11, 18, 19. Agig pagsundog sa manulonda nga miduol kang Daniel, angay nga dasigon ug palig-onon nato ang mga igsoon pinaagi sa pagtabang ug paghupay kanila.

12:3. Sa kataposang mga adlaw, ang mga tawo nga “may hait nga salabotan”—ang dinihogang mga Kristohanon—“nagasidlak ingong mga magbabanwag” ug nagdala sa “daghan ngadto sa pagkamatarong,” lakip na ang “dakong panon” sa “ubang mga karnero.” (Filipos 2:15; Pinadayag 7:9; Juan 10:16) Ang mga dinihogan ‘mosidlak sama sa mga bituon’ sa bug-os nga diwa panahon sa Usa ka Libo ka Tuig nga Pagmando ni Kristo, sa dihang sila moduyog kaniya sa paghatag sa bug-os nga benepisyo sa halad lukat ngadto sa matinumanong katawhan sa yuta. Ang “ubang mga karnero” angay nga magmaunongon ngadto sa mga dinihogan, nga kinasingkasing nga magsuportar kanila sa tanan nilang buluhaton.

Si Jehova ‘Magapanalangin Niadtong Nahadlok Kaniya’

Unsay gitudlo kanato sa basahon ni Daniel bahin sa Diyos nga atong gisimba? Tagda ang mga tagna niini—kadtong natuman na ug kadtong pagatumanon pa. Kini nagpakita nga si Jehova Magtutuman gayod sa iyang pulong!—Isaias 55:11.

Unsay gipakita sa mga asoy sa basahon ni Daniel bahin sa atong Diyos? Ang upat ka Hebreohanon nga wala mosagop sa estilo sa kinabuhi sa palasyo sa Babilonya nakadawat ug ‘kahibalo, hait nga salabotan ug kaalam.’ (Daniel 1:17) Ang matuod nga Diyos nagpadala sa iyang manulonda sa pagluwas kang Sadrak, Mesak, ug Abednego gikan sa nagdilaab nga hudno. Giluwas usab si Daniel gikan sa langob sa mga leyon. Si Jehova motabang ug manalipod niadtong nagasalig kaniya ug ‘magapanalangin niadtong nahadlok kaniya.’—Salmo 115:9, 13.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 18]

Nganong si Daniel “tilinguhaon kaayo”?