“Ang Tibuok Kasulatan Dinasig sa Diyos ug Mapuslanon”

 1. Giunsa pagpaila sa Bibliya ang Awtor niini, ug unsang matang sa kahibalo ang tagana sa Kasulatan?

“ANG tibuok Kasulatan dinasig sa Diyos.” Gipaila niining mga pulong sa 2 Timoteo 3:16 ang Diyos, kansang ngalan si Jehova, isip Awtor ug Tigdasig sa Balaang Kasulatan. Lalim nga makapatagbaw ang dinasig nga Kasulatan! Tagana niini ang katingad-ang pundo sa matuod nga kahibalo! Kini sa matuod “mismong kahibalo sa Diyos” nga gipangita ug gibahandi sa mga mahigugmaon sa kamatarong sa tanang panuigon.—Prov. 2:5.

 2. Giunsa paghatag-bili nila Moises, David, ug Solomon ang diyosnong kaalam?

² Usa niining nangita sa kahibalo si Moises, makitang lider ug tig-organisar sa nasod sa Diyos sa Israel, mikanayon nga ang langitnong instruksiyon makapabugnaw nga “daw yamog, daw lumong ulan sa balili ug daw abundang alindahaw sa tanom.” Unya si David, banggiitang manggugubat ug manlalaban sa ngalan ni Jehova, miampo: “Tudloi ako, O Jehova, sa imong dalan. Molakaw ako sa imong kamatuoran.” Naa ang malinawong Solomon, tigtukod sa usa sa labing mahimayaong tinukod nga sukad mibarog niining yuta, ang balay ni Jehova sa Jerusalem, nga mihatag-bili sa diyosnong kaalam: “Ang pagbaton niini mas maayo kay sa salapi ug ang produkto niini kay sa bulawan mismo. Mas bililhon kini kay sa korales, ug ang tanan ubang tinguha nimo dili ikatanding niini.”—Deut. 32:2; Sal. 86:11; Prov. 3:14, 15.

 3. Unsang bili ang gipahaluna ni Jesus ug sa Diyos mismo sa balaang pulong?

³ Si Jesus, ang Anak sa Diyos, mipahalunag kinatas-ang bili sa pulong sa Diyos, nga mipahayag, “Ang imong pulong mao ang kamatuoran.” Sa iyang mga sumusunod siya miingon: “Kon kamo mopabilin sa akong pulong, kamo sa matuod akong mga disipolo, ug kamo mahibalo sa kamatuoran, ug ang kamatuoran mopagawas kaninyo.” (Juan 17:17; 8:31, 32) Matuod nga gamhanan kining pulong gidawat ni Jesus sa iyang Amahan. Kini pulong sa Diyos. Tapos sa iyang kamatayon ug pagkabanhaw ug pagkayab sa tuong kamot ni Jehova sa langit, si Jesus dugang mipadayag sa pulong sa iyang Amahan, lakip na ang makapahimuot nga hubit sa panalangin sa Diyos sa katawhan sa Paraiso nga yuta. Sunod niana, gisugo sa Diyos ang apostol Juan: “Isulat, kay kining mga pulonga kasaligan ug matuod.” Ang tanang pulong sa dinasig nga Kasulatan “kasaligan ug matuod,” modalag dimasukod nga kaayohan sa mopatalinghog niini.—Pin. 21:5.

 4. Sa unsa mapuslanon ang dinasig nga Kasulatan?

⁴ Sa unsang paagi kining kaayohan moabot? Ang pahayag sa apostol Pablo sa 2 Timoteo 3:16, 17 mitubag: “Ang tibuok Kasulatan dinasig sa Diyos ug mapuslanon sa pagtudlo, sa pagbadlong, sa pagtul-id sa mga butang, sa pagmatoto sa kamatarong, aron ang tawo sa Diyos mahimong bug-os takos, bug-os masangkapan sa tanan maayong bulohaton.” Ang dinasig nga Kasulatan, nan, mapuslanon sa pagtudlo sa hustong doktrina ug hustong gawi, sa pagtul-id sa mga butang sa hunahuna ug kinabuhi, sa pagbadlong ug pagmatoto aron kita molakaw nga mapaubsanon sa kamatuoran ug kamatarong. Pinaagi sa pagpasakop sa pagtulon-an sa Pulong sa Diyos, mahimo kitang “masigkamagbubuhat sa Diyos.” (1 Cor. 3:9) Wala nay labaw nga pribilihiyo sa yuta karon kay sa mahimong okupado sa bulohaton sa Diyos isip ‘bug-os takos ug bug-os nasangkapang tawo sa Diyos.’

LIG-ONG PATUKORANAN SA PAGTUO

 5. Unsa ang pagtuo, ug sa unsang paagi lamang kini mabatonan?

⁵ Aron mahimong masigkamagbubuhat sa Diyos, ang pagtuo kinahanglanon. Ang pagtuo dili ikaingon uban sa lasaw nga kamatootoohon nga uso karon. Daghang tawo mituo nga ang bisan unsang matang sa tinoohan—sektaryanhon, ebolusyonaryo, o pilosopikanhon—igo na. Bisan pa, ang tawo sa Diyos kinahanglan “mosunod sa hularanan sa himsog nga pulong . . . uban sa pagtuo ug gugma nga naa kang Kristo Jesus.” (2 Tim. 1:13) Ang iyang pagtuo kinahanglan tinuod ug buhi, kay “ang pagtuo mao ang seguradong pagpaabot sa mga butang gilaoman, ang dayag nga pasundayag sa kamatuoran bisan pa dili makita.” Kinahanglan kini nakaugbok sa lig-ong pagtuo sa Diyos ug sa iyang ganti niadtong nagpahimuot kaniya. (Heb. 11:1, 6) Kining pagtuo mabatonan lamang pinaagi sa kugihang pagtuon sa Pulong sa Diyos, ang Bibliya. Kini gipasukad sa lalom nga gugma sa Bibliya ug sa Diyos sa Bibliya, si Jehova, ug sa iyang Anak, si Jesu-Kristo. Duna lamang usa ka buhing pagtuo, ingon nga duna lamang usa ka Ginoo, si Jesu-Kristo, ug usa ka Diyos ug Amahan sa tanan, si Jehova.—Efe. 4:5, 6.

 6. Unsa ang kalidad sa matuod nga pagtuo?

⁶ Kinahanglan kita mahibalo kon unsa ang Pulong sa Diyos ug diin kini maggikan ingon man sa awtoridad ug katuyoan niini ug sa gahom niini sa kamatarong. Sa pagpabili sa mahimayaong mensahe niini, makabaton kita sa pagtuo. Dugang pa, mahimong mainitong mahigugma kita sa Bibliya ug sa Awtor niini sa pagkaagi nga walay bisan unsang butang makabalda sa maong pagtuo ug gugma. Ang Kasulatan, nga milakip sa pulong ni Jesu-Kristo, mipahalunag lig-ong patukoranan sa pagtuo. Ang matuod nga pagtuo matang makalahutay sa pag-antos ug sa mapait nga pagsulay, paglutos, ug sa materyalistikong kalamboan ug pilosopiya sa katilingban nga waydiyos. Kini mahimayaong modaog ngadto sa bag-ong kalibotan sa kamatarong sa Diyos. “Kini ang pagdaog nga nakadaog sa kalibotan, ang atong pagtuo.”—1 Juan 5:4.

 7. Unsang ganti ang moabot sa pagkaplag sa kaalam sa Bibliya?

⁷ Sa pagbaton ug paghupot sa pagtuo, kinahanglan nato ang pagpadapat sa atong kaugalingon sa pagtukod sa gugma ug pagpabili sa Pulong sa Diyos, ang dinasig nga Kasulatan. Ang Kasulatan dili ikatanding gasa sa katawhan, balay-tipiganan sa espirituhanong bahandi kansang giladmon sa kaalam dimatugkad ug kansang gahom sa paglamdag ug pagpalihok sa matarong labaw pa sa tanang basahon nga sukad gisulat. Samtang kita mokubkob sa pagbaton sa kahibalo sa Pulong sa Diyos, makapahayag kita uban kang apostol Pablo: “O kalalom sa bahandi ug kaalam ug kahibalo sa Diyos!” Ang mahibalo sa dinasig nga Kasulatan ug sa Awtor niini mao ang pagsulod sa dalan sa dayong kasadya ug kahimuot.—Roma 11:33; Sal. 16:11.

JEHOVA​—DIYOS NGA NAKIGKOMUNIKAR

 8. (a) Nganong mapasalamaton kita nga si Jehova Diyos nga nakigkomunikar? (b) Sa unsang paagi siya sukwahi sa mga diyos nga demonyo?

⁸ Sa pagsulti sa himaya sa ngalan ni Jehova, si David mituaw: “Ikaw dako ug nagbuhat sa katingalahang butang; ikaw Diyos, ikaw lamang.” (Sal. 86:10) Si Jehova mihimog daghan “katingalahang butang” alang sa katawhan sa yuta, ug lakip niini ang pagtugyan sa iyang Pulong kanila. Oo, si Jehova Diyos nga nakigkomunikar, Diyos nga mahigugmaong mipahayag sa iyang kaugalingon sa kaayohan sa iyang linalang. Mapasalamaton kita nga ang atong Maglalalang dili dimatinagdanong magmamando, putos sa misteryo ug dimasanongon sa panginahanglan sa mahigugmaon sa kamatarong sa yuta! Nga buhaton niya sa umaabot bag-ong kalibotan, si Jehova karon mipuyo uban niadtong may pagtuo ug gugma kaniya, sa relasyon sa malolotong Amahan nga mitug-an sa maayong butang sa iyang nagpakisayod nga mga anak. (Pin. 21:3) Ang atong langitnong Amahan disama sa mga diyos nga demonyo, nga kinahanglan representahan sa makalilisang amang mga idolo. Ang mga diyos sa metal ug bato walay amahanong relasyon uban sa ilang walamdaging magsisimba. Dili sila makabutyag sa bisan unsang kaayohan kanila. Sa matuod, “kadtong mihimo kanila mahimong sama kanila.”—Sal. 135:15-19; 1 Cor. 8:4-6.

 9. Unsang matang sa komunikasyon ang gikan sa Diyos sa itaas?

⁹ Si Jehova “Diyos nga maluluy-on ug mapuangoron, mahinay sa kasuko ug dagaya sa mahigugmaong-kalolot ug kamatuoran.” (Ex. 34:6) Gikan sa kadagaya sa mahigugmaong-kalolot, siya mipahibalo sa kadagaya sa kamatuoran sa katawhan. Tanan kini maayong tambag sa paggiya sa katawhan ug milakip sa tagna sa paglamdag sa alagianan sa usa sa umaabot nga panalangin. “Kay ang tanang butang gisulat kaniadto gisulat alang sa atong instruksiyon, nga pinaagi sa atong pailob ug pinaagi sa paglipay gikan sa Kasulatan kita unta makabaton ug paglaom.” (Roma 15:4) Gikan sa itaas, sa langit mismo, miabot ang kasaligang kahibalo sa pagtudlo sa katawhan, sa ubos.—Juan 8:23.

10. Sa unsang sinultihan si Jehova nakigkomunikar, ug ngano?

¹⁰ Si Jehova bisan kanus-a wala nakigsulti sa sinultihan nga wahiilhi apan kanunay sa pinulongan sa katawhan, sa buhing sinultihan sa iyang matinumanong mga saksi. (Buh. 2:5-11) Kang Adan, Noe, Abraham, Moises, ug sa Hebreohanong mga manalagna, si Jehova misulti sa unang pinulongan sa katawhan, karon hiilhang Hebreohanon. Ang Hebreohanon gigamit hangtod kini masabot pa, bisan hangtod sa panahon ni Saul sa Tarsus, kang kinsa ang nabanhaw nga Jesus misulti nianang pinulongan. (Buh. 26:14) Sa dihang ang Aramaikong pinulongan sa mga Kaldeanhon nakat-onan sa distiyerong mga Israelita, ang pipila ka komunikasyon miabot gikan sa Diyos sa Aramaiko, kay ang katawhan nakasabot nianang pinulongan. (Esd. 4:8–6:18; 7:12-26; Dan. 2:4b–7:28) Sa ulahi, sa dihang ang Grego nahimong internasyonal nga pinulongan ug pangunang pinulongan sa iyang mga saksi, ang komunikasyon ni Jehova gihimo ug gitipigan nianang sinultihan. Ang pulong gitipigan sa Bibliya komunikasyon ni Jehova, kanunay gilitok sa buhing sinultihan sa kaayohan sa mapaubsanon, mahigugmaon-kamatuoran nga mga tawo sa yuta.

11. Nganong ikaingon si Jehova ang Tigporma sa tanang pinulongan?

¹¹ Si Jehova mao ang Maglalalang sa hunahuna o sa mga organo sa pagsulti, lakip sa dila, baba, ug tutonlan, miporma sa tanang kakuti sa mga lanog sa pagsulti sa tagsa sa daghang sistema sa pinulongan. Busa, ikaingon si Jehova ang Tigporma sa tanang pinulongan. Ang awtoridad niya sa pinulongan sa katawhan gipasundayag sa milagrong iyang gihimo sa Torre sa Babel. (Ex. 4:11; Gen. 11:6-9; 10:5; 1 Cor. 13:1) Walay pinulongan nga langyaw kang Jehova. Wala lamang siya mohatag sa tawo sa orihinal Hebreohanon nga pinulongan apan, pinaagi sa iyang paglalang sa hunahuna ug sa mga organo sa pagsulti, siya usab mitaganag pasukaranan sa Aramaiko ug Grego ug sa tanan mga 3,000 ka pinulongan karon sa katawhan.

ANG PINULONGAN SA KAMATUORAN

12, 13. (a) Sa unsang paagi gihimo ni Jehova ang iyang komunikasyon nga sayon sabton? (b) Maghatag mga panig-ingnan.

¹² Walay sapayan sa sistema sa tawhanong pinulongan nga gigamit ni Jehova, sa tanang hitabo siya mipahayag sa kamatuoran, dili sa relihiyosong mistisismo. Kini yanong pinulongan ug sayong sabton. (Sof. 3:9) Ang yutan-ong tawo sayong makasabot sa mga butang tulo-sukod, nga mao, mga butang may gihabogon, gilapdon, ug gitas-on ug nahaluna sa agos sa panahon. Busa, si Jehova mirepresentar sa dimakitang mga butang pinaagi sa paggamit sa mahulagwayong mga representasyon nga masabot sa hunahuna sa tawo. Pananglitan, naa ang tabernakulo nga desinyo sa Diyos ug gitukod ni Moises sa kamingawan. Ubos sa pagdasig si Pablo migamit sa tulo-sukod nga simbolo sa pagpatin-aw sa mahimayaong kamatuoran nga sa langit mismo.—Heb. 8:5; 9:9.

¹³ Lain pa: si Jehova, kinsa espiritu, wala sa literal molingkod sa samag-tronong lingkoranan sa langit. Bisan pa, alang natong yanong tawo, limitado sa makitang kamatuoran, ang Diyos mipahayag pinaagi sa paggamit sa makitang simbolo aron masabtan. Sa sugdan niya ang palakaw sa langitnong korte, sama ra kining sugdan sa hari sa yuta ang palakaw pinaagi sa paglingkod sa trono.—Dan. 7:9-14.

SAYONG HUBARON

14, 15. Ngano ang Bibliya, kon itandi sa tawhanon pilosopikal nga sinulat, sayon hubaron sa ubang sinultihan? Iilustrar.

¹⁴ Sanglit ang Bibliya gisulat sa praktikal, sayon sabtong termino, posible ang paghubad sa mga simbolo ug aksiyon niini sa klaro ug sibu sa kadaghanan sa modernong pinulongan. Ang orihinal nga gahom ug puwersa sa kamatuoran gitipigan sa tanang hubad. Ang yano matag adlaw nga pulong, sama sa “kabayo,” “gubat,” “korona,” “trono,” “bana,” “asawa,” ug “mga anak,” klarong gipasabot sa hustong hunahuna sa matag pinulongan. Sukwahi kini sa tawhanon pilosopikal nga sinulat, nga sagad lisod hubaron sa husto. Ang ilang makuting pahayag ug habog nga terminolohiya sagad dili tukmang mapasabot sa laing sinultihan.

¹⁵ Ang gahom sa Bibliya sa pagpahayag mas superyor. Bisan kon ang Diyos miluwat sa mensahe sa paghukom sa dimagtotoo, wala niya gamita ang pilosopikanhong pinulongan apan, hinonoa, ang matag adlaw nga mga simbolo. Gipakita kini sa Daniel 4:10-12. Dinhi ang gingharian sa mihimaya-kaugalingon paganong hari gihubit sa detalye sa simbolo sa kahoy, ug unya, sa aksiyon nga milangkit niining kahoy, ang umaabot nga mga hitabo sibung gitagna. Tanan kini klarong gipahayag sa hubad sa ubang pinulongan. Si Jehova sa mahigugmaon misulti niining paagi aron “ang matuod nga kahibalo mahimong dagaya.” Kahibudnganan kining nakatabang sa pagsabot sa tagna niining “panahon sa kataposan”!—Dan. 12:4.

LINYA SA KOMUNIKASYON

16. Sa unsang paagi ang kanal komunikasyon ni Jehova ikalaraw?

¹⁶ May mangutana, Unsa man ang paagi sa komunikasyon? Ikailustrar kini sa modernong panig-ingnan. Ang linya sa komunikasyon duna sa (1) namolong, o nagmugna, sa mensahe; (2) nagdala; (3) agianan sa mensahe; (4) nagdawat; ug (5) namati. Sa komunikasyon sa telepono duna kita sa (1) naggamit sa teleponong nagmugna sa mensahe; (2) agianan sa telepono, nga miusab sa mensahe ngadto sa puwersa elektrikal; (3) linya sa telepono nga nagdala sa puwersa elektrikal sa dulnganan; (4) nagdawat nga miusab sa mensahe gikan sa puwersa ngadto sa tingog; ug (5) naminaw. Mao man sa langit (1) si Jehova nga Diyos nagmugna sa iyang pulong; (2) unya ang iyang opisyal nga Pulong, o Tigpamaba—karon hiilhan si Jesu-Kristo—sagad mipadala sa mensahe; (3) ang balaang espiritu sa Diyos, aktibong puwersa nga gigamit isip paagi sa komunikasyon, midala niini pa yuta; (4) ang manalagna sa Diyos sa yuta midawat sa mensahe; ug (5) unya siya mipahibalo niini alang sa kaayohan sa katawhan sa Diyos. Panagsa karon ang mensahero ipadala sa paghatod sa importante nga mensahe, busa si Jehova usahay mopili sa paggamit sa espirituhanong mensahero, o manolonda, sa pagdala sa pipila ka komunikasyon gikan sa langit nganhi sa iyang mga alagad sa yuta.—Gal. 3:19; Heb. 2:2.

PALAKAW SA PAGDASIG

17. Unsang Gregong pulong gihubad “dinasig sa Diyos,” ug sa unsang paagi ang kahulogan niini motabang kanato sa pagsabot sa palakaw sa pagdasig?

¹⁷ Ang panultihon “dinasig sa Diyos” gihubad gikan sa Gregong the·oʹpneu·stos, nagkahulogan “gihuyop-Diyos.” (Tan-awa ang 2 Timoteo 3:16, unang nota sa ubos.) Kini ang espiritu sa Diyos, aktibong puwersa, nga ‘gihuyop’ sa matinumanong mga tawo, nga mipahinabo kanila sa paghipos ug pagsulat sa Sagradong Kasulatan. Kining palakaw hiilhang pagdasig. Ang mga manalagna ug uban matinumanong mga alagad ni Jehova ubos sa pagdasig gimandoan niining aktibong puwersa. Kini nagkahulogan nga sila nakadawat sa mensahe, lakip sa hulagway sa katuyoan, gikan sa Diyos ug kini lig-ong gitisok sa ilang hunahuna. “Kay ang tagna wala sa bisan unsang panahon miabot pinaagi sa kabubut-on sa tawo, apan ang mga tawo nanulti gikan sa Diyos samtang sila gimandoan sa balaang espiritu.”—2 Ped. 1:21; Juan 20:21, 22.

18. Unsa ka lalom ang dinasig nga mensahe gitisok sa tawo nga midawat niini?

¹⁸ Samtang kining mga tawo sa Diyos nagmata ug bug-os may panimuot o samtang sila natulog sa usa ka damgo, ang iyang espiritu lig-ong mitisok sa mensahe gikan sa langitnong sinugdan sa linya sa komunikasyon. Inigkadawat sa mensahe, ang manalagna duna sa responsabilidad sa pagpahibalo niini sa uban. Sa dihang sila Moises ug uban matinumanong manalagna mobalik sa pagkabanhaw, sila sa wayduhaduha mokumpirmar sa kasibu sa gitipigang rekord sa ilang sinulat, kay ang ilang mapabilhon lalang-usab nga hunahuna lagmit klarong mohupot gihapon sa orihinal nga komunikasyon sa handumanan. Sa samang paagi, ang apostol Pedro lalom nga nadani sa panan-awon sa pagkausab-sa-dagway nga siya tin-aw misulat sa kahalangdon niini kapin 30 ka tuig sa ulahi.—Mat. 17:1-9; 2 Ped. 1:16-21.

ANG AWTOR UG ANG IYANG TUDLO

19. Unsa ang “tudlo” sa Diyos, sumala sa gimatud-an sa unsang kasulatan?

¹⁹ Ang tawhanong awtor naggamit sa mga tudlo sa pagsulat, sa karaang panahon pinaagi sa pluma o igkukulit ug sa modernong panahon pinaagi sa pluma, makinilya, o computer. Ang namugna niining mga tudlo giingon gisulat sa hunahuna sa ilang tag-iya. Nahibalo ka ba ang Diyos dunay tudlo? Matuod kini, kay si Jesus namolong sa espiritu sa Diyos isip Iyang “tudlo.” Sa giayo ni Jesus ang tawong giyawaan nga siya nakasulti ug nakakita usab, ang relihiyosong kaaway mipasipala sa paagi sa pag-ayo ni Jesus sa tawo. Sumala kang Mateo, si Jesus miingon kanila: “Kon kini pinaagi sa espiritu sa Diyos nga ako nakapagula sa mga demonyo, sa matuod naapsan kamo sa gingharian sa Diyos.” (Mat. 12:22, 28) Si Lucas midugang sa atong pagsabot sa pagkutlo kang Jesus sa samang okasyon: “Kon kini pinaagi sa tudlo sa Diyos nga ako nakapagula sa mga demonyo, sa matuod naapsan kamo sa gingharian sa Diyos.” (Luc. 11:20) Sa mas unang okasyon, ang madyikerong mga pari sa Egipto napugos sa pag-admiter nga ang mga hampak sa Egipto pasundayag sa mas superyor nga gahom ni Jehova, nga miila: “Kini ang tudlo sa Diyos!”—Ex. 8:18, 19.

20. Sa unsang paagi ang “tudlo” sa Diyos mipalakaw, ug uban sa unsang resulta?

²⁰ Harmonya niining paggamit sa pulong “tudlo,” mapabilhan kini nga ang “tudlo sa Diyos” dunay dakong gahom ug gipadapat kini sa iyang espiritu sa paggamit niya niini sa pagsulat sa Bibliya. Busa ang Kasulatan mipahibalo kanato nga pinaagi sa “tudlo sa Diyos,” siya misulat sa Napulo ka Sugo sa duha ka papan nga bato. (Ex. 31:18; Deut. 9:10) Sa dihang ang Diyos migamit sa mga tawo sa pagsulat sa lainlaing basahon sa Balaang Bibliya, ang iyang simbolikong tudlo, o espiritu, mao ang puwersa luyo sa pluma niadtong mga tawo. Dimakita ang balaang espiritu sa Diyos, apan kini aktibo sa kahibudnganang paagi, uban sa makita, mahikap nga resulta nga ang katawhan nakadawat sa gibahanding gasa sa Pulong sa Diyos sa kamatuoran, sa Iyang Bibliya. Dikaduhaduhaan nga ang Awtor sa Bibliya si Jehova nga Diyos, ang langitnong Tigkomunikar.

ANG DINASIG NGA KOLEKSIYON GISUGDAN

21. (a) Sa unsang paagi gisugdan ang pagsulat sa Kasulatan? (b) Sa unsang paagi si Jehova mitagana sa pagtipig niini?

²¹ Sumala sa nakita na, si Jehova “nagpadayon sa paghatag kang Moises sa duha ka papan sa Pamatuod, mga papan sa bato nga gisulatan sa tudlo sa Diyos.” (Ex. 31:18) Kining sinulat gilangkoban sa Napulo ka Sugo, ug makapainteres kining dokumento opisyal nga mipresentar sa balaang ngalan, Jehova, walo ka beses. Sa samang tuig, sa 1513 W.K.P., gisugo ni Jehova si Moises sa pagsugod sa paghimog permanente nga mga rekord. Busa gisugdan ang pagsulat sa Sagradong Kasulatan. (Ex. 17:14; 34:27) Gisugo usab sa Diyos si Moises sa pagtukod sa “arka sa pamatuod,” o sa “arka sa tugon,” kaban nga tahom pagkabuhat diin tipigan sa mga Israelita kining labing gibahanding komunikasyon. (Ex. 25:10-22; 1 Hari 8:6, 9) Ang desinyo sa Arka, ug sa tabernakulo nga misilong niini, gitagana ni Jehova; ug ang hepe artesano ug tagtukod, si Besalel, napuno “sa espiritu sa Diyos sa kaalam, pagsabot ug kahibalo ug sa tanang matang sa batid-buhat” aron sa paghuman sa iyang bulohaton sumala sa langitnong hularanan.—Ex. 35:30-35.

22. (a) Kinsa ang Awtor sa dinasig nga Kasulatan, ug unsa ang gidugayon sa pagsulat? (b) Kinsa ang isigkamagsusulat sa Bibliya, ug unsa ang nahibaloan mahitungod kanila?

²² Sa pagpahibalo sa iyang katuyoan, ang Diyos “misulti sa daghang okasyon ug sa daghang paagi” latas sa taas panahon. (Heb. 1:1) Ang mga magsusulat sa iyang Pulong mibuhat niana gikan sa 1513 W.K.P. ngadto sa mga 98 K.P., o sulod sa mga 1,610 ka tuig. Ang bugtong Awtor, si Jehova nga Diyos, migamit sa mga 40 niining eskriba, o tawhanong sekretaryo. Tanan niining isigkamagsusulat Hebreohanon ug membro sa nasod nga “gipiyalan sa sagradong pulong sa Diyos.” (Roma 3:2) Walo kanila Kristohanong Hudiyo nga personal nakaila kang Jesus o pinaagi sa iyang mga apostol. Ang dinasig nga Kasulatan nga gisulat una sa ilang panahon nakasaksi mahitungod sa pag-abot sa Mesiyas, o Kristo. (1 Ped. 1:10, 11) Bisan pa gikan sa lainlaing lakaw sa kinabuhi, kining yutan-ong mga magsusulat sa Bibliya, gikan kang Moises ngadto kang apostol Juan, tanan nahiusa sa pagpaluyo sa kasoberano ni Jehova nga Diyos ug sa pagpahibalo sa iyang katuyoan sa yuta. Misulat sila sa ngalan ni Jehova ug pinaagi sa gahom sa iyang espiritu.—Jer. 2:2, 4; Ezeq. 6:3; 2 Sam. 23:2; Buh. 1:16; Pin. 1:10.

23. Unsang mas unang rekord ang gigamit sa pipila ka magsusulat sa Bibliya, ug sa unsang paagi kini nahimong dinasig nga Kasulatan?

²³ Daghan niining magsusulat milakip sa ilang rekord sa mga hinipos gikan sa mga dokumento sa saksing-nakakita nga gihimo sa mas unang magsusulat, nga dili tanan dinasig. Si Moises, pananglitan, mahimong mihipos sa bahin sa Genesis gikan sa talaan sa saksing-nakakita, lagmit sama sa gihimo ni Samuel sa pagsulat sa basahon sa Mga Maghuhukom. Si Jeremias mihipos sa Una ug Ikaduhang Hari, ug si Esdras misulat sa Una ug Ikaduhang Cronicas, sa kinadak-an niining paagi. Ang balaang espiritu migiya niining tighipos sa pagtino kon diing bahin sa mas karaan tawhanong dokumento ang ilakip, busa milig-on niining hinipos nga kasaligan. Gikan sa panahon sa ilang paghipos padayon, kining pinili gikan sa mas karaang dokumento nahimong bahin sa dinasig nga Kasulatan.—Gen. 2:4; 5:1; 2 Hari 1:18; 2 Cron. 16:11.

24, 25. (a) Unsang hugna sa kasaysayan ang gikobrehan sa Bibliya? (b) Ipakita ang pipila ka makapainteres nga kamatuoran sa tsart sa panid 12.

²⁴ Sa unsang han-ay ang 66 ka basahon sa Bibliya miabot kanato? Unsang bahin sa waykataposang agos sa panahon ang gikobrehan nila? Human batbata ang paglalang sa mga langit ug yuta ug sa pag-andam sa yuta nga puloy-anan sa tawo, ang talaan sa Genesis mihisgot sa sinugdan sa tawhanong kasaysayan gikan sa paglalang sa unang tawo sa 4026 W.K.P. Ang Sagradong Kasulatan nan miasoy sa importante nga mga hitabo hangtod sa wala madugay human sa 443 W.K.P. Unya, human sa kal-ang sa kapin sa 400 ka tuig, gisugdan usab nila ang talaan sa 3 W.K.P., midala niini sa mga 98 K.P. Busa, sa kasaysayanhong panlantaw, ang Kasulatan mikobre sa 4,123 ka tuig.

²⁵ Ang tsart sa panid 12 motabang sa pagsabot sa kagikan sa magsusulat sa Bibliya ug sa han-ay sa pagdangat kanato sa mga sinulat sa Bibliya.

ANG KOMPLETONG “BASAHON” SA BALAANG KAMATUORAN

26. Sa unsang paagi ang Kasulatan kompletong basahon?

²⁶ Ang Sagradong Kasulatan, koleksiyon gikan sa Genesis ngadto sa Pinadayag, miporma sa kompletong basahon, kompletong librarya, tanan dinasig sa Supremong Awtor. Dili kini bahinon sa duha, nga ang usa ka bahin hatagan sa menos nga bili. Ang Hebreohanong Kasulatan ug ang Kristohanon Gregong Kasulatan kinahanglanon sa usa ug usa. Ang ulahi suplemento sa una aron sa pagporma sa kompletong basahon sa balaang kamatuoran. Ang 66 ka basahon sa Bibliya, tingob tanan, miporma sa librarya sa Balaang Kasulatan.—Roma 15:4.

27. Ngano ang panultihon “Daang Testamento” ug “Bag-ong Testamento” sayop?

²⁷ Sayop sa tradisyon ang pagbahin sa sinulat nga Pulong sa Diyos sa duha ka seksiyon, nagtawag sa unang seksiyon, gikan sa Genesis ngadto sa Malaquias, “Daang Testamento,” ug ikaduhang seksiyon, gikan sa Mateo ngadto sa Pinadayag, “Bag-ong Testamento.” Sa 2 Corinto 3:14 ang popular King James Version mihisgot sa “pagbasa sa daang testamento,” apan dinhi ang apostol wala motumong sa karaan Hebreohanong Kasulatan sa katibuokan niini. Ni siya mipasabot nga ang dinasig Kristohanong kasulatan milangkob sa “bag-ong testamento [tugon].” Ang apostol mihisgot sa tugon sa Kasugoan, nga girekord ni Moises sa Pentateuko ug milangkob lamang sa usa ka bahin sa una-Kristohanong Kasulatan. Alang niining katarongan miingon siya sa sunod bersikulo, “sa dihang si Moises gibasa.” Ang Gregong pulong gihubad “testamento” sa King James Version unipormeng gihubad “tugon” sa daghan modernong hubad.—Mat. 26:28; 2 Cor. 3:6, 14, New World Translation of the Holy Scriptures, Revised Standard Version, American Standard Version.

28. Unsang pasalig ang gihatag sa mga tagna sa Bibliya?

²⁸ Kadtong girekord ug gitipigan isip Balaang Kasulatan dili dugangan-kunhoran. (Deut. 4:1, 2; Pin. 22:18, 19) Ang apostol Pablo misulat: “Bisan pa kon kami o manolonda ba sa langit mopahayag kaninyo sa maayong balita luyo sa kon unsa ang among gipahayag na kaninyo nga maayong balita, ipatunglo siya.” (Gal. 1:8; tan-awa usab ang Juan 10:35.) Ang tanang pulong sa tagna ni Jehova matuman sa dagan sa panahon. “Mao man ang akong pulong nga migula sa akong baba matuman. Dili kini mobalik kanako nga walay resulta, apan kini tinong motuman sa gikahimut-an ko, ug kini tinong molampos sa gipadala ko.”—Isa. 55:11.

PAGSUSI SA KASULATAN

29. Niining basahon, samtang ang matag basahon sa Bibliya susihon, unsang unang impormasyon ang gitagana?

²⁹ Sa sunod nga mga panid, ang 66 ka basahon sa Sagradong Kasulatan susihon. Ang napahalunaan sa matag basahon batbaton, ug ang impormasyon ihatag mahitungod sa magsusulat, panahon sa pagsulat, ug sa pipila ka kaso sa gikobrehang panahon. Ang pruweba gipresentar usab sa pagpakita nga ang basahon kasaligan ug kini bahin sa dinasig nga Kasulatan. Kining pruweba makaplagan sa pulong ni Jesu-Kristo o sa dinasig nga sinulat sa ubang alagad sa Diyos. Sagad ang pagkakasaligan sa basahon gipakita sa dili ikalimod nga katumanan sa tagna sa Bibliya o sa sulod nga ebidensiya sa basahon mismo, sama sa harmonya niini, kamatinud-anon, ug kaprangka. Ang suportang ebidensiya mabatonan sa kaplag sa arkiyolohiya o kasaligan sekular nga kasaysayan.

30. Sa unsang paagi ang unod sa matag basahon sa Bibliya gipresentar?

³⁰ Samtang ang unod sa matag basahon batbaton, paningkamotan nga ang gamhanang mensahe sa magsusulat sa Bibliya mapasiugda sa paaging masilsil sa kasingkasing sa magbabasa ang lalom nga gugma sa dinasig nga Kasulatan ug sa Awtor niini, si Jehova nga Diyos, ug busa modugang sa pagpabili sa buhing mensahe sa Pulong sa Diyos uban sa tanang kapraktikal, harmonya, ug katahom niini. Ang unod sa basahon gipahaluna ubos sa sub-ulohan sa parapo. Alang kini sa kasayon sa pagtuon ug wala mopasabot sa mabuotbuotong pagbahin sa mga basahon sa Bibliya. Ang matag basahon mismo linain, bililhong miamot sa pagsabot sa balaang katuyoan.

31. (a) Unsang impormasyon ang gipresentar sa pagpakita ngano ang matag basahon mapuslanon? (b) Unsang mahimayaong tema ang gipasiugda latas sa hisgot sa basahon sa Bibliya?

³¹ Sa pagtiklop sa matag basahon, hisgotan ngano kining bahin sa dinasig nga Kasulatan “mapuslanon sa pagtudlo, sa pagbadlong, sa pagtul-id sa mga butang, sa pagmatoto sa kamatarong.” (2 Tim. 3:16) Ang katumanan sa tagna, diin kini gipakita sa dinasig nga pamatuod sa ulahing magsusulat sa Bibliya, gikonsiderar. Sa matag higayon, ang amot sa basahon sa pag-ugmad sa kinatibuk-ang tema sa Bibliya gipakita. Ang Bibliya dili mito. Naundan kini sa bugtong buhing mensahe sa katawhan. Gikan sa unang basahon, Genesis, ngadto sa kataposang basahon, Pinadayag, ang dinasig nga Kasulatan nagmatuod sa katuyoan sa Maglalalang sa uniberso, si Jehova nga Diyos, sa pagbalaan sa iyang ngalan pinaagi sa Gingharian nga mandoan sa iyang Binhi. Naa diha ang mahimayaong paglaom sa tanang mahigugmaon sa kamatarong.—Mat. 12:18, 21.

32. Unsang impormasyon ang gitagana sa dugang pagpabili sa Bibliya?

³² Human makonsiderar ang 66 ka basahon sa Bibliya mismo, among ihalad ang pipila ka luna sa paghatag luyong impormasyon sa Bibliya. Kini milakip sa mga pagtuon sa geograpiya sa Yutang Saad, sa panahon sa mga hitabo sa Bibliya, mga hubad sa Bibliya, arkiyolohikal ug uban suportang ebidensiya sa pagkakasaligan sa Bibliya, ug pruweba sa katalogo sa Bibliya. Ang uban bililhong impormasyon ug talaan makita usab niining seksiyon. Tanan kini gidesinyo sa dugang pagpabili sa Bibliya isip labing praktikal ug mapuslanong basahon sa yuta karon.

33. Sa unsang paagi mahimong batbaton ang Bibliya, ug unsa ang kaayohan sa pagtuon niini?

³³ Ang balaang Awtor nakasulti ug daghan sa katawhan. Gipakita niya ang dakong giladmon sa gugma ug amahanong interes sa iyang gihimo alang sa iyang mga anak sa yuta. Kahibudnganang koleksiyon sa dinasig nga dokumento ang tagana kanato sa Balaang Kasulatan! Matuod, kini miporma sa bahandi nga luyo sa pagtanding, halapad nga librarya sa ‘balaan gihuyop’ nga impormasyon, labaw kaayo sa bahandi ug sa kasangkaron sa sinulat sa yanong tawo. Ang debosyon sa pagtuon sa Pulong sa Diyos dimahimong “makapabudlay sa unod,” apan, hinonoa, kini modalag dayong kaayohan sa nahibalo “sa pulong ni Jehova [nga] mopadayon hangtod sa hangtod.”—Eccl. 12:12; 1 Ped. 1:24, 25.

[Chart sa panid 12]

DINASIG NGA MGA MAGSUSULAT SA BIBLIYA UG MGA SINULAT NILA

(Sumala sa Petsa)

 2. Josue Lider k. 1450 W.K.P. Josue

 8. Asap Mag-aawit Pipila sa Salmo

 9. Heman Makinaadmanon Salmo 88

10. Etan Makinaadmanon Salmo 89

14. Jonas Manalagna k. 844 W.K.P. Jonas

15. Joel Manalagna k. 820 W.K.P.(?) Joel

22. Habacuc Manalagna k. 628 W.K.P.(?) Habacuc

23. Abdias Manalagna k. 607 W.K.P. Abdias

27. Hageo Manalagna 520 W.K.P. Hageo

28. Zacarias Manalagna 518 W.K.P. Zacarias

36. Marcos Misyonero k. 60-65 K.P. Marcos