-
“Ang Itomon-ug-Buhok nga Gamhanang Babaye sa Siryanhong Kamingawan”Ang Bantayanang Torre—1999 | Enero 15
-
-
Miabot ang kahigayonan alang kang Zenobia nga padak-on ang iyang mga gahom ingong magmamando niadtong 269 K.P., sa dihang usa ka nagpakaaron-ingnon nga nagkuwestiyon sa Romanhong pagmando ang nagpakita diha sa Ehipto. Ang kasundalohan ni Zenobia tulin nga nagmartsa padulong sa Ehipto, giparot ang rebelde, ug gipanag-iya ang nasod. Kay giproklamar ang iyang kaugalingon nga rayna sa Ehipto, nagpagama siyag mga sensilyo sa iyang ngalan. Ang iyang gingharian misangkad na karon gikan sa subang Nilo ngadto sa subang Eufrates. Niining puntoha sa iyang kinabuhi, siya ang nagbaton sa posisyon sa “hari sa habagatan” nga gihisgotan sa tagna sa Bibliya sa Daniel, sanglit ang iyang gingharian niadtong tungora naggahom sa luna nga habagatan sa pinuy-anang yuta ni Daniel. (Daniel 11:25, 26) Iya usab nga nalupig ang dakong bahin sa Asia Minor.
-
-
“Ang Itomon-ug-Buhok nga Gamhanang Babaye sa Siryanhong Kamingawan”Ang Bantayanang Torre—1999 | Enero 15
-
-
Usa ka Emperador ‘Nagpukaw sa Iyang Kasingkasing’ Batok Kang Zenobia
Panahon sa tuig 270 K.P., si Aurelian nahimong emperador sa Roma. Ang iyang mga lehiyon malamposong nag-abog ug nagsilot sa mga barbaro sa amihanan. Sa 271 K.P.—naghawas karon “sa hari sa amihanan” sa tagna ni Daniel—si Aurelian ‘nagpukaw sa iyang gahom ug iyang kasingkasing batok sa hari sa habagatan,’ nga gihawasan ni Zenobia. (Daniel 11:25a) Gipadala ni Aurelian ang uban sa iyang mga puwersa direkta sa Ehipto ug gipangulohan ang dakong bahin sa iyang kasundalohan pasidlakan latas sa Asia Minor.
Ang hari sa habagatan—ang nagmandong kahugpongan nga gipangunahan ni Zenobia—‘nagpalagsik sa iyang kaugalingon’ sa pagpakiggubat batok kang Aurelian “uban ang dako ug gamhanan kaayong puwersa militar” ilalom sa duha ka heneral, si Zabdas ug Zabbai. (Daniel 11:25b) Apan nakuha ni Aurelian ang Ehipto ug naglansad ug ekspedisyon ngadto sa Asia Minor ug Sirya. Napildi si Zenobia sa Emesa (Homs na karon), ug miatras siya paingon sa Palmyra.
Sa dihang gilikosan ni Aurelian ang Palmyra, si Zenobia, nga naglaom sa pagpangayog tabang, mikalagiw uban sa iyang anak nga lalaki paingon sa Persia, apan nabihag sa mga Romano sa Suba Eufrates. Gitugyan sa mga taga-Palmyra ang ilang siyudad niadtong 272 K.P. Si Aurelian buotan nga nakiglabot sa mga molupyo niini, nakakuhag daghan kaayong inagaw, lakip ang idolo gikan sa Templo sa Adlaw, ug mipauli sa Roma. Wala patya sa Romanong emperador si Zenobia, nga naghimo kaniya nga pangunang talan-awon diha sa iyang madaogong parada latas sa Roma niadtong 274 K.P. Iyang gigugol ang nabilin nga bahin sa iyang kinabuhi ingong usa ka tinamod nga Romanong babaye.
Ang Siyudad sa Desyerto Midangat sa Kagun-oban
Pipila ka bulan human makuha ni Aurelian ang Palmyra, gimasaker sa mga taga-Palmyra ang Romanhong garison nga iyang gibiyaan. Sa dihang ang balita niini nga pag-alsa nakaabot kang Aurelian, dihadiha niyang gimandoan ang iyang kasundalohan nga mobalik sa ilang mga agi, ug niining higayona sila naghimog grabeng panimalos sa mga molupyo. Kadtong nakalingkawas sa walay-kaluoy nga pagpamatay gihimong mga ulipon. Ang garbosong siyudad gilungkab ug gigun-ob nga dili na gayod maayo pa. Busa ang puliki nga kaulohan mibalik sa kanhing kahimtang niini—“Tadmor sa kamingawan.”
Sa dihang maisogong giatubang ni Zenobia ang Roma, siya ug si Emperador Aurelian wala tuyoa nga nagdula sa ilang mga papel ingong “ang hari sa habagatan” ug “ang hari sa amihanan,” nga nagtuman sa bahin sa tagna nga detalyado kaayong gitala sa propeta ni Jehova mga 800 ka tuig kanhi. (Daniel, kapitulo 11) Tungod sa iyang mabulokong personalidad, nakuha ni Zenobia ang pagdayeg sa kadaghanan. Ang may kinadak-ang kahulogan, hinunoa, mao ang iyang papel sa paghawas sa usa ka politikanhong kahugpongan nga gitagna diha sa propesiya ni Daniel. Ang iyang pagmando wala maglungtad ug kapin sa lima ka tuig. Ang Palmyra, ang kaulohan sa gingharian ni Zenobia, usa na lamang ka balangay karon. Bisan ang gamhanang Romanhong Imperyo dugay nang nahanaw ug nalupig sa modernong mga gingharian. Unsay kaugmaon niining mga gahoma? Ang ilang dulnganan usab gigamhan sa seguradong katumanan sa tagna sa Bibliya.—Daniel 2:44.
-