Isulti ang Pulong sa Diyos nga Maisogon
‘Lakaw, panagna ngadto sa akong katawhan.’—AMOS 7:15.
1, 2. Kinsa si Amos, ug unsay gipadayag sa Bibliya bahin kaniya?
SAMTANG nakigbahin sa ministeryo, usa ka saksi ni Jehova ang giatubang sa usa ka pari. Ang pari misinggit: ‘Hunong na sa pagsangyaw! Biya niining dapita!’ Unsay gihimo niining maong saksi? Nagpasignunot ba siya sa gimando kaniya, o nagpadayon siya sa pagsulti sa pulong sa Diyos nga maisogon? Mahibaloan nimo ang tubag niini tungod kay ang maong saksi nagsulat sa iyang mga eksperyensiya diha sa usa ka basahon nga ginganlan sa iyang ngalan. Kana mao ang basahon sa Bibliya sa Amos. Apan, sa dili pa nato mahibaloan ang dugang pa bahin sa pagpakig-atubang niya sa maong pari o saserdote, susihon nato ang pipila ka impormasyon bahin kang Amos.
2 Kinsa si Amos? Kanus-a siya nabuhi ug diin siya nagpuyo? Atong mahibaloan ang mga tubag nianang mga pangutanaha diha sa Amos 1:1, diin atong mabasa: “Ang mga pulong ni Amos, nga usa sa mga tigbuhig karnero gikan sa Tekoa, . . . sa mga adlaw ni Uzzias nga hari sa Juda ug sa mga adlaw ni Jeroboam nga anak nga lalaki ni Joas, nga hari sa Israel.” Si Amos usa ka molupyo sa Juda. Ang iyang lungsod nga natawhan mao ang Tekoa, 16 kilometros habagatan sa Jerusalem. Siya nagkinabuhi sa kataposan sa ikasiyam nga siglo W.K.P. sa dihang si Haring Uzzias nagmando sa Juda ug si Jeroboam II maoy naghari sa napulo-ka-tribo nga gingharian sa Israel. Si Amos tigbuhig karnero. Gani, ang Amos 7:14 nag-ingon nga siya dili lamang “tig-alima sa mga hayop” kondili “tigtudyok [usab] sa mga igos sa kahoyng sikomoro.” Busa sa ting-ani aduna siyay laing trabaho. Siya nanudyok ug mga igos. Gihimo kini aron madalig kahinog ang mga igos. Hago kini nga trabaho.
“Lakaw, Panagna”
3. Sa unsang paagi ang pagtuon bahin kang Amos makatabang kanato kon bation nato nga dili kita takos nga mosangyaw?
3 Si Amos prangkang miingon: “Ako dili usa ka manalagna, ni ako anak sa usa ka manalagna.” (Amos 7:14) Wala siya ipanganak ingong anak sa manalagna ni nabansay ingong manalagna. Apan, sa tanang tawo sa Juda, gipili ni Jehova si Amos sa pagbuhat sa Iyang buluhaton. Nianang panahona, ang Diyos wala mopili ug gamhanang hari, makinaadmanong saserdote, o adunahan nga pangulo. Kini nagtudlo kanatog makapadasig nga leksiyon. Tingali ubos ang atong kahimtang sa katilingban o mubo kitag grado. Apan kana ba makapabati kanatong dili kuwalipikadong mosangyaw sa pulong sa Diyos? Dili gayod! Si Jehova makasangkap kanato sa pagmantala sa iyang mensahe—bisan diha sa lisod nga mga teritoryo. Tungod kay mao gayod kanay gibuhat ni Jehova kang Amos, mapuslanon sa tanan nga gustong mosulti sa pulong sa Diyos nga maisogon nga tagdon ang panig-ingnan nga gihatag nianang maisogong manalagna.
4. Nganong lisod alang kang Amos ang pagpanagna sa Israel?
4 Si Jehova nagsugo kang Amos: “Lakaw, panagna ngadto sa akong katawhang Israel.” (Amos 7:15) Malisod ang maong asaynment. Nianang panahona, ang napulo-ka-tribo nga gingharian sa Israel nakatagamtam ug pakigdait, kasegurohan, ug materyal nga kadagaya. Daghan ang nagpatukod ug ‘mga balay sa tingtugnaw’ maingon man sa ‘mga balay sa ting-init,’ nga dili gama sa ordinaryong lapok nga tisa, kondili sa mahalong “sinapsapang bato.” Ang uban adunay maanindot, hinaklapag-garing nga mga muwebles ug nag-inom ug bino nga abot sa “maanindot nga mga parasan.” (Amos 3:15; 5:11) Tungod niini, daghang tawo ang nahimong dili-matinagdanon. Gani, ang teritoryo nga giasayn kang Amos susama tingali nianang teritoryo nga ginasangyawan sa pipila kanato karon.
5. Unsang kahiwian ang gihimo sa pipila ka Israelinhon?
5 Dili sayop nga makabaton ang mga Israelinhon ug materyal nga mga kabtangan. Apan, ang ubang mga Israelinhon nagtigom ug bahandi pinaagi sa malimbongong paagi. Ang mga dato “nanikas sa mga timawa” ug “nagdaogdaog sa mga kabos.” (Amos 4:1) Ang gamhanang mga magpapatigayon, maghuhukom, ug mga saserdote nanagkunsabo aron kawatan ang mga kabos. Karon atong balikan ang maong panahon ug tan-awon nato kon unsay ginabuhat niining mga tawhana.
Gilapas ang Balaod sa Diyos
6. Sa unsang paagi ang Israelinhong mga magpapatigayon nagpahimulos sa uban?
6 Moadto una kita sa tiyanggihan. Didto ang malimbongong mga magpapatigayon ‘nagpagamay sa ephah’ ug ‘nagpadako sa siklo,’ nagbaligya pa gani sa ‘biya’ nga lugas. (Amos 8:5, 6) Ang mga magpapatigayon nanikas sa ilang mga suki pinaagi sa paggamit ug malimbongong mga timbangan ug taksanan, ang baligya mahal kaayo, ug barot pa. Human pahimusli sa mga magpapatigayon ang mga kabos hangtod nga nag-ilaid na sila sa kalisod, kinahanglang ibaligya nianang alaot nga mga tawo ang ilang kaugalingon ingong mga ulipon. Dayon, paliton sila sa mga magpapatigayon “sa bili sa usa ka paris nga sandalyas.” (Amos 8:6) Tiaw mo kana! Kadtong hakog nga mga magpapatigayon nag-isip sa ilang mga isigka-Israelinhon nga sama rag bili sa sandalyas! Pagkadakong pakaulaw sa mga kabos ug pagkagrabeng paglapas sa Balaod sa Diyos! Bisan pa niana, ang mao gihapong mga magpapatigayon nagtuman sa “igpapahulay.” (Amos 8:5) Oo, sila relihiyoso apan sa panggawas lamang.
7. Nganong ang mga magpapatigayon nakaako sa paglapas sa Balaod sa Diyos?
7 Sa unsang paagi ang mga magpapatigayon nakalingkawas sa silot gumikan sa paglapas sa Balaod sa Diyos, nga nagsugo: “Higugmaon mo ang imong isigkatawo sama sa imong kaugalingon”? (Levitico 19:18) Sila milampos tungod kay kadtong angay untang magpatuman sa Balaod—ang mga maghuhukom—mga kakunsabo nila sa krimen. Diha sa ganghaan sa siyudad, diin ginahusay ang legal nga mga kaso, ang mga maghuhukom ‘midawat ug suborno ug nagsalikway sa mga tawong kabos.’ Imbes panalipdan ang mga kabos, ang mga maghuhukom nagluib kanila ilis sa hiphip. (Amos 5:10, 12) Busa ang mga maghuhukom wala usab manumbaling sa Balaod sa Diyos.
8. Sa unsang gawi nga ang daotang mga saserdote nagpakabuta?
8 Sa kasamtangan, unsay papel nga gidula sa Israelinhong mga saserdote? Aron mahibaloan nato, atong iliso ang atong pagtagad sa laing dapit. Tan-awa kon unsa ka dagko ang mga sala nga gitugotan sa mga saserdote nga himoon diha “sa balay sa ilang mga diyos”! Pinaagi kang Amos, ang Diyos miingon: “Ang usa ka tawo ug ang iyang amahan miadto sa mao ra nga babaye, aron pasipalahan ang akong balaang ngalan.” (Amos 2:7, 8) Tiaw mo kana! Ang usa ka Israelinhong amahan ug ang iyang anak nakighilawas sa mao ra gihapong pampam sa templo. Ug kadtong daotang mga saserdote nagpakabuta lamang nianang maong imoralidad!—Levitico 19:29; Deuteronomio 5:18; 23:17.
9, 10. Sa unsang mga paglapas sa Balaod sad-an ang mga Israelinhon, ug unsang kahimtanga ang susama sa atong adlaw?
9 Naghisgot sa laing sala, si Jehova miingon: “Diha sa mga besti nga gisakmit ingong garantiya sila nanghigda sa kiliran sa matag halaran; ug ang bino niadtong gimultahan ilang giinom sa balay sa ilang mga diyos.” (Amos 2:8) Oo, ang mga saserdote ug ang mga tawo sa katibuk-an wala usab magtagad sa balaod nga nasulat diha sa Exodo 22:26, 27, nga nag-ingon nga ang usa ka besti nga gikuha ingong garantiya kinahanglang iuli sa dili pa mogabii. Hinunoa, gigamit nila kini ingong hapin sa ilang lingkoranan samtang magkombira ug mag-inom alang sa bakak nga mga diyos. Ug ginamit ang mga multa nga ilang nakuha gikan sa mga kabos, sila namalit ug bino aron imnon panahon sa bakak nga relihiyosong mga pista. Layo na kaayo sila gikan sa putli nga pagsimba!
10 Ang mga Israelinhon walay kokaulaw nga naglapas sa duha ka labing dagkong mga sugo sa Balaod—ang paghigugma kang Jehova ug ang paghigugma sa ilang isigkatawo. Busa gipadala sa Diyos si Amos aron sa pagsaway kanila sa ilang pagkadili-matinumanon. Karon, ang mga nasod sa kalibotan, lakip na niadtong sa Kakristiyanohan, nagbanaag sa daotang kahimtang sa karaang Israel. Bisan tuod ang uban miuswag, daghang uban pa ang nagkalisodlisod ug nasakitan tungod sa imoral nga mga buhat sa malimbongong mga lider sa dagkong negosyo, politika, ug bakak nga relihiyon. Apan may kahingawa si Jehova niadtong nag-antos ug natukmod sa pagpangita kaniya. Busa, iyang gitudlo ang iyang modernong-adlaw nga mga alagad aron mohimog buluhaton nga sama nianang kang Amos—ang pagsangyaw sa Iyang pulong nga maisogon.
11. Unsay atong makat-onan gikan sa panig-ingnan ni Amos?
11 Tungod kay adunay kasamahan sa atong buluhaton ug nianang kang Amos, makabenepisyo kita ug dako sa pagkonsiderar sa iyang panig-ingnan. Gani, gipakita ni Amos kanato (1) kon unsay atong isangyaw, (2) kon sa unsang paagi kita mosangyaw, ug (3) kon nganong ang mga magsusupak dili makapahunong sa atong buluhatong pagsangyaw. Tagsatagsaon nato paghisgot kining maong mga punto.
Kon sa Unsang Paagi Masundog Nato si Amos
12, 13. Sa unsang paagi gipakita ni Jehova nga siya wala mahimuot sa mga Israelinhon, ug unsay ilang reaksiyon?
12 Ingong mga Saksi ni Jehova, atong gisentro ang atong Kristohanong ministeryo diha sa buluhatong pagsangyaw sa Gingharian ug paghimog mga tinun-an. (Mateo 28:19, 20; Marcos 13:10) Bisan pa niana, ipahibalo usab nato ang mga pasidaan sa Diyos, sama ra nga si Amos nagpahayag nga ipahinabo ni Jehova ang grabeng paghukom nganha sa mga daotan. Pananglitan, ang Amos 4:6-11 nagpakita nga sublisubling gipatin-aw ni Jehova nga siya wala mahimuot sa Israel. Siya naghatag sa mga tawo ug “kakulang sa tinapay,” ‘wala magpadangat ug ulan kanila,’ naghampak kanila pinaagig “makapagba nga kainit ug agup-op,” ug nagpadala kanila ug “kamatay.” Kini bang mga butanga nagtukmod sa Israel sa paghinulsol? “Kamo wala mobalik kanako,” miingon ang Diyos. Sa pagkatinuod, ang mga Israelinhon sublisubling nagsalikway kang Jehova.
13 Gisilotan ni Jehova ang dili-mahinulsolong mga Israelinhon. Apan, nakadawat una sila ug matagnaong pasidaan. Maylabot niini, ang Diyos nag-ingon: “Ang Soberanong Ginoong Jehova dili mobuhat sa usa ka butang gawas kon gikapadayag niya ang iyang kompidensiyal nga butang ngadto sa iyang mga alagad nga mga manalagna.” (Amos 3:7) Gipadayag sa Diyos kang Noe nga ang Lunop moabotay ug gisugo siya sa paghatag ug pasidaan. Sa susama, gisugo ni Jehova si Amos sa paghatag ug kataposang pasidaan. Ikasubo, wala panumbalinga sa Israel ang mensahe sa Diyos ug wala sila mohimo sa angayng aksiyon.
14. Unsay mga kasamahan tali sa panahon ni Amos ug sa atong adlaw?
14 Sa walay duhaduha mouyon ka nga adunay talagsaong mga kasamahan tali sa panahon ni Amos ug sa atong adlaw. Si Jesu-Kristo nagtagna nga daghang kalamidad ang mahitabo sa panahon sa kataposan. Nagtagna usab siya ug tibuok-kalibotang buluhatong pagsangyaw. (Mateo 24:3-14) Apan, sama sa adlaw ni Amos kadaghanang tawo karon wala manumbaling sa mga ilhanan sa kapanahonan ug sa mensahe sa Gingharian. Alang nianang mga tawhana, ang mga sangpotanan sama ra unya niadtong nasinatian sa dili-mahinulsolong mga Israelinhon. Gipasidan-an sila ni Jehova: ‘Pangandam sa pag-atubang sa inyong Diyos.’ (Amos 4:12) Ilang giatubang ang Diyos pinaagi sa pagkaagom sa iyang grabeng paghukom sa dihang gilupig sila sa Asirya. Karon, kining dili-diyosnong kalibotan ‘moatubang sa Diyos’ sa Armagedon. (Pinadayag 16:14, 16) Apan, samtang magpadayon ang pailob ni Jehova, atong tambagan ang daghang tawo kutob sa mahimo: “Pangitaa si Jehova, ug kamo mabuhi.”—Amos 5:6.
Nag-atubang ug Pagsupak Sama Kang Amos
15-17. (a) Kinsa si Amazias, ug unsay iyang reaksiyon sa mga pahayag ni Amos? (b) Unsay mga alegasyon ni Amazias batok kang Amos?
15 Masundog nato si Amos dili lamang sa kon unsay atong gisangyaw kondili usab sa paagi nga kita nagasangyaw. Ang maong kamatuoran gipasiugda diha sa kapitulo 7, diin gisugilon kanato ang bahin sa pari o saserdote nga gihisgotan sa sinugdanan sa atong panaghisgot. Siya mao si “Amazias nga saserdote sa Bethel.” (Amos 7:10) Ang siyudad sa Bethel maoy sentro sa apostatang relihiyon sa Israel, nga naglangkit ug pagsimba sa nating baka. Busa si Amazias usa ka saserdote sa relihiyon sa Estado. Unsay iyang reaksiyon sa maisogong mga pahayag ni Amos?
16 Giingnan ni Amazias si Amos: “Oh bisyonaryo, lakaw, kalagiw ngadto sa yuta sa Juda, ug didto kaon ug tinapay, ug didto makapanagna ka. Apan ayaw na gayod panagna pa sa Bethel, kay kini mao ang sangtuwaryo sa usa ka hari ug kini mao ang balay sa usa ka gingharian.” (Amos 7:12, 13) Sa pagkatinuod, si Amazias miingon: ‘Pauli! Aduna kamiy relihiyon.’ Gisulayan usab niya pagkombinsir ang kagamhanan sa pagdili sa mga kalihokan ni Amos, nga miingon kang Haring Jeroboam II: “Si Amos nakigkunsabo batok kanimo sa sulod mismo sa balay sa Israel.” (Amos 7:10) Oo, giakusar ni Amazias si Amos nga nagbudhi sa nasod! Giingnan niya ang hari: “Mao kini ang giingon ni Amos, ‘Pinaagi sa espada mamatay si Jeroboam; ug mahitungod sa Israel, kini madestiyero gayod gikan sa kaugalingon niyang yuta.’”—Amos 7:11.
17 Nianang mga pulonga, gihisgotan ni Amazias ang tulo ka makapahisalaag nga mga pamulong. Siya miingon: “Mao kini ang giingon ni Amos.” Apan, si Amos wala gayod mangangkon nga siya maoy tuboran sa tagna. Hinunoa, kanunay niyang giingon: “Mao kini ang giingon ni Jehova.” (Amos 1:3) Giakusar usab si Amos nga miingon: “Pinaagi sa espada mamatay si Jeroboam.” Apan, sumala sa gisulat sa Amos 7:9, si Amos mitagna: “Ako [si Jehova] motindog batok sa balay ni Jeroboam uban ang usa ka espada.” Gitagna sa Diyos nga ang maong kalamidad mahitabo sa “balay” ni Jeroboam, sa iyang mga kaliwat. Dugang pa, nagpatuo si Amazias nga si Amos miingon: ‘Ang Israel madestiyero gayod.’ Apan si Amos nagtagna usab nga si bisan kinsang Israelinhon nga mobalik sa Diyos makadawat ug mga panalangin. Klaro nga gigamit ni Amazias ang tinuis, katunga-ray-tinuod nga impormasyon sa paningkamot nga makakuha ug opisyal nga pagdili sa pagsangyaw nga gihimo ni Amos.
18. Unsay mga kasamahan tali sa mga pamaagi nga gigamit ni Amazias ug nianang gigamit sa mga klero karon?
18 Namatikdan ba nimo ang kasamahan tali sa mga pamaagi nga gigamit ni Amazias ug nianang gigamit sa mga magsusupak sa katawhan ni Jehova karon? Maingon nga si Amazias misulay sa pagpahilom kang Amos, ang pipila ka pari, obispo, ug mga patriarka sa atong adlaw misulay usab sa pagbabag sa buluhatong pagsangyaw sa mga alagad ni Jehova. Bakak nga nag-akusar si Amazias nga si Amos nagbudhi sa nasod. Karon, ang ubang mga klerigo usab bakak nga nag-akusar nga ang mga Saksi ni Jehova nagpameligro sa nasodnong seguridad. Ug maingon nga si Amazias nangayog tabang sa hari aron sa pagkontra kang Amos, ang klero subsob usab nga nagpatabang sa politikal nga mga alyado sa paglutos sa mga Saksi ni Jehova.
Ang mga Magsusupak Dili Makapahunong sa Atong Buluhatong Pagsangyaw
19, 20. Unsay reaksiyon ni Amos sa pagsupak ni Amazias?
19 Unsay reaksiyon ni Amos sa pagsupak ni Amazias? Una, gipangutana ni Amos ang saserdote: “Ikaw ba nag-ingon: ‘Dili ka gayod managna batok sa Israel’?” Sa walay pag-ukon-ukon, ang maisogong manalagna sa Diyos militok dayon ug mga pulong nga dili gayod gustong madunggan ni Amazias. (Amos 7:16, 17) Si Amos wala mahadlok. Pagkamaayong panig-ingnan alang kanato! Maylabot sa pagsulti sa pulong sa Diyos, dili kita mosupak sa atong Diyos, bisan diha sa kayutaan nga ang modernong-adlaw nga mga Amazias nagpasiugda ug mabangis nga paglutos. Sama kang Amos, kita magpadayon sa pagmantala: “Mao kini ang giingon ni Jehova.” Ug ang mga magsusupak dili gayod makapahunong sa atong buluhatong pagsangyaw, kay “ang kamot ni Jehova” nag-uban kanato.—Buhat 11:19-21.
20 Nahibaloan gayod unta ni Amazias nga ang iyang mga hulga dili molampos. Gipatin-aw na ni Amos kon nganong walay bisan kinsa dinhi sa yuta nga makapahunong kaniya sa pagsulti—ug mao kana ang ikatulong punto nga atong konsiderahon. Sumala sa Amos 3:3-8, si Amos migamit ug sunodsunod nga mga pangutana ug mga ilustrasyon aron sa pagpakita nga ang tanang epekto adunay hinungdan. Dayon gihimo niya kining maong kapadapatan: “Adunay leyon nga mingulob! Kinsay dili mahadlok? Ang Soberanong Ginoong Jehova misulti! Kinsay dili managna?” Sa ato pa, giingnan ni Amos ang iyang mga mamiminaw: ‘Maingon nga dili malikayan nga kamo mahadlok sa dihang madungog ninyo ang ngulob sa leyon, busa dili usab ako makahunong sa pagsangyaw sa pulong sa Diyos, tungod kay nadungog nako ang sugo ni Jehova sa pagbuhat niana.’ Ang diyosnong kahadlok, o dulot nga kataha kang Jehova, nagtukmod kang Amos sa pagsulti nga maisogon.
21. Unsay angay natong reaksiyon sa sugo sa Diyos nga atong isangyaw ang maayong balita?
21 Kita usab nakadungog sa sugo ni Jehova sa pagsangyaw. Unsay atong reaksiyon? Sama kang Amos ug sa unang mga sumusunod ni Jesus, uban sa tabang ni Jehova kita mosulti sa Iyang pulong nga maisogon. (Buhat 4:23-31) Ang paglutos nga nahitabo gumikan sa paghulhog sa mga magsusupak ug ang pagkadili-matinagdanon niadtong atong ginasangyawan dili makapahilom kanato. Nga magpakitag kasibot nga sama nianang kang Amos, ang mga Saksi ni Jehova sa tibuok yuta natukmod sa pagpadayon sa pagmantala sa maayong balita nga maisogon. Kita adunay responsibilidad sa pagpasidaan sa mga tawo sa umaabot nga paghukom ni Jehova. Unsay nalangkit sa maong paghukom? Kanang pangutanaha tubagon sa sunod nga artikulo.
Unsaon Nimo Pagtubag?
• Ilalom sa unsang mga sirkumstansiya nga gituman ni Amos ang hinatag-sa-Diyos nga sugo?
• Sama kang Amos, unsay angay natong isangyaw?
• Unsay angay natong tinamdan samtang nagahimo sa atong buluhatong pagsangyaw?
• Nganong ang mga magsusupak dili makapahunong sa atong kalihokang pagpamatuod?
[Hulagway sa panid 10]
Gipili sa Diyos si Amos, usa ka tigtudyok ug mga igos, aron sa paghimo sa Iyang buluhaton
[Mga hulagway sa panid 13]
Sama kang Amos, ikaw ba maisogong nagamantala sa mensahe ni Jehova?