TAMUZ, II
Ang gingalan sa ikaupat nga lunar nga bulan sa sagradong kalendaryo sa mga Hudiyo human sa pagkadestiyero, apan kini ang ikanapulo nga bulan sa sekular nga kalendaryo. Busa, sa Targum ni Jonathan, ang ekspresyon nga “ikanapulong bulan” sa Genesis 8:5 gihubad nga “bulan sa Tamuz.” Ang Tamuz maoy ngalan sa usa ka Babilonyanhong bathala. (Eze 8:14) Ang rekord sa Bibliya wala magpadapat niini nga ngalan sa ikaupat nga bulan apan nagtawag lamang niining bulana pinasukad sa numerikal nga han-ay niini. (Eze 1:1) Apan, kini nga ngalan makita diha sa Hudiyohanong Mishnah (Taʽanit 4:6) ug sa ubang mga sinulat human sa pagkadestiyero. Ang paggamit sa paganong ngalan nga Tamuz ingong ngalan sa ikaupat nga bulan, ingon man ang paggamit sa ubang mga ngalan human sa pagkadestiyero, lagmit gihimo sa mga Hudiyo kay kini sayon lamang alang kanila. Angayng hinumdoman nga nianang panahona sila maoy nasakop nga katawhan, obligado nga makiglabot ug magtaho ngadto sa langyawng mga gahom nga nagmando kanila, ug tungod niini dili ikatingala kon gamiton nila ang mga ngalan sa mga bulan nga gigamit niining langyaw nga mga gahom. Ang Gregorian nga kalendaryo nga gigamit karong adlawa adunay mga bulan nga ginganlan pinasukad sa mga ngalan sa mga diyos nga si Janus ug Mars, ug sa diyosa nga si Juno, maingon man agig pagpasidungog kang Julio ug Agusto Cesar, bisan pa niana kini padayong gigamit sa mga Kristohanon nga ilalom sa “labaw nga mga awtoridad.”—Rom 13:1.
Ang bulan sa Tamuz maoy katumbas sa bahin sa Hunyo ug bahin sa Hulyo ug, busa, moabot panahon sa ting-init. Niining panahona ang ubas magsugod na sa pagpatungha sa ilang unang hinog nga mga bunga.—Num 13:20.
Sa ikasiyam nga adlaw niining ikaupat nga bulan (Tamuz), gigawangan ni Nabucodonosor ang mga paril sa Jerusalem niadtong 607 W.K.P. human sa 18-ka-bulan nga paglikos. (2Ha 25:3, 4; Jer 39:2; 52:6, 7) Sulod sa 70 ka tuig nga pagkadestiyero human niadto, ang mga Hudiyo kanunayng magpuasa sa ikasiyam nga adlaw sa ikaupat nga bulan agig paghinumdom niini nga hampak batok sa Jerusalem. (Zac 8:19) Apan, human sa ikaduhang pagkalaglag sa Jerusalem, sa tuig 70 K.P., ang pagpuasa gihimo sa ika-17 nga adlaw sa ikaupat nga bulan, ang adlaw nga nagawangan sa Romanong si Heneral Tito ang mga paril sa templo. Walay mga kapistahan nga gitudlo ni Jehova alang niini nga bulan.