Mga Hulagway Gikan sa Yutang Saad

Bashan—Usa ka Tabunok nga Tinubdan

SAMTANG nagabasa sa Bibliya wala ka ba makasugat sa mga ngalan sa daghang mga dapit nga dili nimo maihulad? Karong Mayo ug Hunyo, ang mga Saksi ni Jehova magabasa sa Miqueas hangtod sa Zacarias. Sa pagsunod sa maong eskedyol imong hikaplagan ang Bashan nga gihisgotan sa tulo ka teksto. (Miqueas 7:14; Nahum 1:4; Zacarias 11:2) Kadto ug uban pang makaiikag nga mga bersikulo adunay labaw pang kahulogan kon imong makita ang Bashan sa imong mata sa pagsabot.

Diin ang Bashan? Bueno, sa kasagaran imong maila kini sa Golan Heights, nga tingali imong mamatikdan sa mga mapa sa mantalaan. Ang Bashan maoy silangan sa Dagat sa Galilea ug ibabaw sa Walog sa Jordan. Kini nagsumikad gikan sa Subang Yarmuk (bahin sa utlanan karon sa Jordan ug Siria) nga amihanan sa Bukid Hermon.

Sa wala pa kanhi mosulod ang mga Israelita sa Yutang Saad, ilang buntogon una ang Kanaanhong kasundalohan ni Og, ang higanteng hari sa Bashan. Human niana, ang dakong bahin sa Bashan giokupahan sa tribo ni Manases. (Deuteronomio 3:1-7, 11, 13; Numeros 32:33; 34:14) Sama sa unsa kining Biblikanhong dapit? Bisan tuod nga kalasangan ang bukirong dapit, ang kadaghanan sa Bashan maoy tagaytay, hataas taladnong-yuta.

Sa daghang bahin ang Bashan tinuod usa gayod ka toburan sa pagkaon. Kini tungod kay ang kinadak-ang bahin sa rehiyon maoy sibsibanan o pasabsaban. (Jeremias 50:19) Ang nag-ubang mga hulagway magdala sa imong hunahuna sa pipila ka reperensiya sa Bibliya ngadto sa Bashan.a Daghan ang nakabasa mahitungod sa “mga torong baka sa Bashan.” (Salmo 22:12, King James Version) Oo, sa karaang kapanahonan ang maong rehiyon bantog sa iyang bakahan apil ang kusganong mga laki nating baka. Apan ang ubang kahayopan misanay usab didto, sama sa karnero ug mga kanding nga nakaamot sa dagayang abiyo sa gatas ug mantekilya.​—Deuteronomio 32:14.

Ikaw tingali mahibulong kon unsay nakapahimong tabunok sa Bashan, sanglit kini maoy silangan sa Jordan nga daghan naghunahuna nga ang luna uga kaayo. Ang kamatuoran mao, nga ang kabungtoran sa Galilea ngadto sa kasadpang bahin niini maoy ubos, busa ang panganod nga gikan sa Mediteraneo molatas ibabaw kanila ug magdala sa dagayang ulan ngadto sa Bashan. Dugang pa, adunay hamogong hangin ug dagayday sa tubig nga mopaubos sa Bukid Hermon. Hunahunaa ang mahimo sa dihang ang bililhong hamog mosagol nga abunda sa bolkanikong yuta nga hikaplagan sa Bashan! Ang dapit mopatunghag lugas sa kadagaya. Dugay na kanhi kini nahimong pangunang kamalig sa mga Romano, ang Bashan mao ang mitaganag pagkaon kang Solomon. Nan, uban sa maayong katarongan, ang tagana sa Diyos alang sa iyang giluwas nga katawhan mahimong ikasulti sa ulahi niining paagiha: “Pakan-a sila didto sa Bashan ug Galaad sama sa kanhing mga adlaw.”​—Miqueas 7:14; 1 Hari 4:7, 13.

Sa pagkahibalo sa maong pagkamabungahon, imong mapabilhan ang masakit nga paghubit ni Nahum kon unsay mahimong resulta sa kawalay pag-uyon sa Diyos: “Ang Bashan ug Carmelo [ang lunhawng kabungtoran nga duol sa Dakong Dagat] nalaya, ug ang bulak sa Libano nalawos.”​—Nahum 1:4b.

Kining paglantaw sa Bashan motabang kanimo usab sa paghulagway nga may kasayon sa pipila ka duol nga talan-awon sa Bibliya. Sama pananglitan, imong nabasahan tingali ang mahitungod sa pagpangani, sama sa trigo nga nagtubong dagaya diha sa Bashan. Ang pagpangani sa trigo mahitabo sa mainit nga mga bulan sa Iyyar ug Sivan (sa Hudiyohanong kalendaryo, nga katumbas sa hinapos sa Abril, Mayo, ug sayong bahin sa Hunyo). Niining panahona, ang Piyesta sa Semana (Pentekostes) mahitabo. Ingong bahin niini, ang unang mga bunga sa pagpangani sa trigo igatanyag, ug ang mga nating karnero, laking karnero, ug usa ka laking baka igahalad. Tingali ang maong mga hayop gidala gikan sa Bashan?​—Exodo 34:22; Levitico 23:15-18.

Sa panahon sa pag-ani ang mga mag-aani moputol sa nagbarog nga trigo sa usa ka nagkurbang galab sama sa usa nga hinimo sa puthaw nga makita sa itaas, nga walay kahoy nga pulo. (Deuteronomio 16:9, 10; 23:25) Ang mga lindog unya gitigom ug gidala ngadto sa giukanan, diin ang usa ka kahoyng balsahan, (nga adunay batong gipahiluna niini) ginaguyod ibabaw kanila aron matangtang ang mga lugas niini. (Ruth 2:2-7, 23; 3:3, 6; Isaias 41:15) Samtang imong gisud-ong ang hulagway niini, nga nakuha diha sa Golan Heights, tingali imong maaninaw ang makahuluganong lagda sa Diyos: “Dili mo pagabutangan ug busal ang baba sa baka kon magagiok kini sa trigo.”​—Deuteronomio 25:4; 1 Corinto 9:9.

Sa kataposan, hinumdomi nga ang karaang Bashan maoy dapit sa mabagang kalasangan, daghan sa mga kahoy maoy malig-ong ensina, ingon sa gipakita sa wala. Ang mga taga-Phoenicia mihimog mga bugsay sa gahing ensina nga kahoy gikan sa Bashan. (Ezequiel 27:6) Apan, bisan ang ‘mabagang kakahoyan sa Bashan, ang dili masuot nga kalasangan,’ dili makabarog batok sa kapungot sa Diyos. (Zacarias 11:2; Isaias 2:13) Ang pagkakita sa maong mga kahoy usab makahatag kasayon sa paghanduraw kon nganong ang kalasangan nahimong problema sa mga sundalong nangalagiw. Bisan ang nag-inusarang mangangabayo mahimong masangit sa iyang mga sanga, sama sa nahitabo kang Absalom.​—2 Samuel 18:8, 9.

Atong makita nga bisan tuod nga ang Bashan maoy usa ka rehiyon sa Yutang Saad nga walay daghang Biblikanhong mga panghitabo nga nahitabo, apan ang mga talan-awon makapauswag sa atong pagsabot sa mga reperensiya sa Bibliya alang niana.

[Mga Footnote]

[Kapsiyon sa panid 16]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Mga Kapsiyon sa panid 17]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

Inset: Badè Institute of Biblical Archaeology

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.