Nakakat-on si Jonas sa Kaluoy ni Jehova

MAY asaynment si Jehova alang sa iyang manalagnang si Jonas. Ang panahon maoy ikasiyam nga siglo W.K.P., ug si Jeroboam II maoy nagmando sa Israel. Si Jonas taga-Gath-hepher, usa ka siyudad sa Zebulon. (Josue 19:10, 13; 2 Hari 14:25) Ipadala sa Diyos si Jonas ngadto sa Nineve nga kaulohan sa Asiria, kapin sa 800 kilometros sa amihan-sidlakan sa iyang namat-ang lungsod. Pasidan-an niya ang mga taga-Nineve nga sila nag-atubang sa kalaglagan gikan sa Diyos.

Tingali nakahunahuna si Jonas: ‘Nganong moadto man ako nianang siyudara ug nasora? Dili gani sila mahinalaron sa Diyos. Kanang uhaw-ug-dugo nga mga Asirianhon wala gayod makigbahin sa pagpakigtugon uban kang Jehova sama sa gibuhat sa mga Israelinhon. Aw, mahimong hunahunaon sa mga tawo nianang daotang nasod nga hulga ang akong pasidaan ug basin ilang sulngon ang Israel! Dili ko! Dili ko moadto. Moadto ako sa Jope ug mopanaw sa laing lugar​—ngadto sa Tarsis, nga tabok sa Dakong Dagat. Mao kanay akong buhaton!’​—Jonas 1:1-3.

Katalagman sa Dagat!

Wala magdugay miabot si Jonas sa Jope sa baybayon sa Mediteranyo. Mibayad siya sa iyang plete ug misakayg sakayan paingon sa Tarsis, nga kasagarang gilangkit sa Espanya, kapin sa 3,500 ka kilometros sa kasadpan sa Nineve. Sa dihang didto na sa lawod, ang gikapoy nga manalagna mikanaog sa luwang ug nakatulog. Taodtaod, nagpadala si Jehova ug kusog nga hangin sa dagat, ug ang matag usa sa nangalisang nga mga sakayanon tagsatagsang nanawag sa iyang kaugalingong diyos nga nagpakitabang. Grabeng pagkatuyatuya sa barko nga ang kargamento gipanglabay sa dagat aron mogaan ang barko. Apan, daw dili-kalikayan nga malunod ang sakayan, ug nadungog ni Jonas ang singgit sa gikulbaang kapitan: “Unsa bay nahitabo kanimo, hingatulogon? Bangon, sangpita ang imong diyos! Basin pag ang matuod nga Diyos maluoy kanato, aron kita dili mangamatay.” Mibangon si Jonas ug misaka sa taas nga andana.​—Jonas 1:4-6.

“Dali, magripa kita,” matod sa mga sakayanon, “aron atong masusi kon kinsay hinungdan sa katalagman nga atong naagoman.” Si Jonas ang natungnan sa ripa. Handurawa ang iyang kabalaka sa dihang miingon ang mga sakayanon: “Palihog, sultihi kami, kinsay hinungdan sa katalagman nga atong naagoman? Unsay imong trabaho, ug diin ba ikaw gikan? Taga-diin ka man, ug sa unsa nga katawhan ka?” Si Jonas miingon nga siya usa ka Hebreohanon nga nagsimba kang “Jehova ang Diyos sa mga langit” ug nga siya adunay matahaong kahadlok sa “Usa nga nagbuhat sa dagat ug sa yuta nga mamala.” Ang bagyo midangat kanila tungod kay siya mikalagiw gikan sa presensiya ni Jehova inay mosugot sa pagdala sa mensahe sa Diyos ngadto sa Nineve.​—Jonas 1:7-10.

Ang mga sakayanon nangutana: “Unsaon ka man namo, aron molinaw ang dagat alang kanamo?” Sa dihang mikusog ug samot ang bagyo sa dagat, si Jonas miingon: “Alsaha ako ug itambog ako sa dagat, aron molinaw ang dagat alang kaninyo; kay ako nahibalo nga akoy nakaingon niining dakong bagyo nga midangat kaninyo.” Kay dili buot nga motambog sa alagad ni Jehova ngadto sa dagat ug sa tinong kamatayon, ang mga lalaki naningkamot nga makaabot sa yutang mamala. Kay walay nahimo, ang mga sakayanon miingon: “Aw, karon, Oh Jehova, palihog ayaw intawon itugot nga mamatay kami tungod sa kalag niining tawhana! Ug ayaw kami pagpakasad-a sa dugo nga inosente, tungod kay ikaw mismo, Oh Jehova, nagabuhat sa imong gikahamut-an!”​—Jonas 1:11-14.

Ngadto sa Dagat!

Niana gitambog sa mga sakayanon si Jonas sa dagat. Sa dihang nagkatidlom siya sa baloron kaayong dagat, misugod paglinaw ang kusog nga pagkusokuso sa balod. Sa pagkakita niini, ‘ang mga lalaki misugod sa pagbatig hilabihang kahadlok kang Jehova, ug busa sila mihalad ug halad kaniya ug naghimog mga panaad.’​—Jonas 1:15, 16.

Sa dihang natabonan sa tubig si Jonas, tino nga nag-ampo siya. Dayon iyang nabati nga midailos siya sa hunolhunol nga alagianan samtang nagkahulog pa siya ngadto sa mas dakong lungag. Katingad-an, makaginhawa gihapon siya! Gikuha ang mga lusay sa dagat gikan sa iyang ulo, nakita ni Jonas ang iyang kaugalingon nga anaa sa usa ka tinuod talagsaong dapit. Tungod kini kay “gisugo ni Jehova ang usa ka dakong isda sa paglamoy kang Jonas, busa si Jonas diha sa sulod sa tiyan sa isda sa tulo ka adlaw ug tulo ka gabii.”​—Jonas 1:17.

Ang Kinasingkasing nga Pag-ampo ni Jonas

Diha sa tiyan sa usa ka dako kaayong isda, si Jonas may panahon sa pag-ampo. Ang pipila sa iyang mga pulong kaamgid sa pipila ka salmo. Sa ulahi gitala ni Jonas ang iyang mga pag-ampo nga gipahayag ang iyang kaguol ug paghinulsol. Pananglitan, alang kaniya ang tiyan sa isda daw mahimong Sheol, iyang lubnganan. Busa siya miampo: “Sa akong kalisdanan mitawag ako kang Jehova, ug gitubag niya ako. Gikan sa tiyan sa Sheol ako nangayog panabang. Nagpatalinghog ka sa akong tingog.” (Jonas 2:1, 2) Ang duha ka Alawiton sa Pagtungas​—malagmit giawit sa mga Israelinhon sa pagtungas sa Jerusalem alang sa tinuig nga mga piyesta​—adunay samang mga hunahuna.​—Salmo 120:1; 130:1, 2.

Namalandong sa iyang pagkaunlod sa dagat, si Jonas miampo: “Sa gitambog mo [Jehova] ako sa kahiladman, didto sa kinapusoran [sa tunga] sa lawod, gilumsan ako sa katubigan. Ang tanan mong nagbulabulang mga balod ug dagkong mga balod​—mitabon kanako.”​—Jonas 2:3; itandi ang Salmo 42:7; 69:2.

Nahadlok si Jonas nga mosangpot ang iyang pagkadili-masinugtanon ug pagkawala sa pag-uyon sa Diyos ug nga dili na niya makita pag-usab ang templo sa Diyos. Siya nag-ampo: “Ug alang kanako, ako miingon, ‘Gisalikway mo ako gikan sa atubangan sa imong mga mata! Sa unsang paagi makatan-aw ako pag-usab sa imong balaan nga templo?’” (Jonas 2:4; itandi ang Salmo 31:22.) Ang kahimtang ni Jonas daw dili gayod maayo nga siya nakaingon: “Ang katubigan nga miputos kanako sa hingpit mitabon sa kalag [nagpameligro sa iyang kinabuhi]; ang kahiladman mismo sa dagat naglibot kanako. Ang akong ulo naputos sa mga lusay [sa dagat].” (Jonas 2:5; itandi ang Salmo 69:1.) Handurawa ang kahimtang ni Jonas, kay siya midugang: “Sa kahiladman sa kabukiran nanaog ako [sulod sa isda]. Bahin sa yuta, gisiradoan ako sa mga ganghaan niini [sama nianang sa lubnganan] sa walay kataposan. Apan gikan sa gahong gibangon mo ang akong kinabuhi [sa ikatulong adlaw], Oh Jehova nga akong Diyos.”​—Jonas 2:6; itandi ang Salmo 30:3.

Bisan tuod anaa siya sa sulod sa tiyan sa isda, si Jonas wala maghunahuna: ‘Ako naguol kaayo nga dili ako makaampo.’ Hinunoa, siya miampo: “Sa dihang ang akong kalag nagkaawop sa sulod nako [nag-ungaw sa kamatayon], si Jehova mao ang Usa nga akong nahinumdoman [sa pagtuo, ingong Usa nga walay ikatanding ang gahom ug kaluoy]. Ug ang akong pag-ampo midangat kanimo, ngadto sa imong balaan nga templo.” (Jonas 2:7) Gikan sa langitnong templo, nadunggan sa Diyos si Jonas ug giluwas siya.

Sa paghinapos si Jonas nag-ampo: “Bahin niadtong nagsimba sa mga idolo sa kabakakan [pinaagi sa pagsalig sa walay kinabuhing mga larawan sa mga diyosdiyos], ilang gibiyaan ang ilang kaugalingong mahigugmaong-kaluoy [pinaagi sa pagtalikod sa Usa nga nagpasundayag niining hiyasa]. Apan alang kanako, uban sa tingog sa pagpasalamat magahalad ako kanimo [Jehova nga Diyos]. Pagabayran ko ang akong gipanaad [niini nga hitabo o sa ubang mga higayon]. Ang kaluwasan iya ni Jehova.” (Jonas 2:8, 9; itandi ang Salmo 31:6; 50:14.) Nahibalo nga ang Diyos lamang ang makaluwas kaniya gikan sa kamatayon, ang mahinulsolong manalagna (sama sa mga Hari nga si David ug Solomon nga una pa kaniya) nagpasidungog nga ang kaluwasan iya ni Jehova.​—Salmo 3:8; Proverbio 21:31.

Si Jonas Misugot

Human sa daghang pagpamalandong ug kinasingkasing nga pag-ampo, nabati ni Jonas nga gipugos siya pagpagawas sa alagianan nga iyang giagian pagsulod. Sa kataposan, gisuka siya sa mamalang yuta. (Jonas 2:10) Mapasalamaton sa kaluwasan, gituman ni Jonas ang pulong sa Diyos: “Tindog, lakaw sa Nineve nga dakong siyudad, ug isangyaw kaniya ang mensahe nga gisulti ko kanimo.” (Jonas 3:1, 2) Mipaingon si Jonas sa kaulohan sa Asiria. Sa dihang nahibalo siya kon unsang adlawa kadto, nasayran niya nga didto siya sa tulo ka adlaw sa tiyan sa isda. Gitabok sa manalagna ang Subang Euprates sa dako niini nga likoan sa kasadpan, mibiyahe pasidlakan tabok sa amihanang Mesopotamia, miagi sa Subang Tigris, ug sa kataposan nakaabot sa dakong siyudad.​—Jonas 3:3.

Misulod si Jonas sa Nineve, usa ka dakong siyudad. Gibaktas niya ang tibuok siyudad sa usa ka adlaw ug dayon miingon: “Kap-atan na lang ka adlaw, ug ang Nineve pagalaglagon.” Si Jonas ba sa milagrosong paagi gihatagan ug kahibalo sa pinulongang Asirianhon? Wala kita masayod. Apan bisan pa kon siya nagsulti sa Hebreohanong pinulongan ug may naghubad, ang iyang mensahe may mga resulta. Ang mga tawo sa Nineve misugod sa pagtuo sa Diyos. Gimantala nila ang usa ka pagpuasa ug nagbistig sako, gikan sa labing dagko hangtod sa labing gagmay kanila. Sa dihang midangat ang pulong ngadto sa hari sa Nineve, mitindog siya sa iyang trono, gihukas ang iyang bisti sa pagmando, nagsul-ob siyag sako, ug milingkod diha sa abo.​—Jonas 3:4-6.

Pagkadakong kakurat ni Jonas! Ang Asirianhong hari nagpadalag mga tigbandilyo uban sa pahibalo: “Walay tawo ni binuhi nga mananap, ni panon sa mga baka ni mga karnero, ang mokaon ug bisan unsa. Walay bisan usa ang mokaon. Bisan tubig dili gayod sila moinom. Ug pasul-oba silag sako, mga tawo ug binuhi nga mga mananap; ug pasangpita sila sa makusog gayod sa Diyos ug pabiyaa, ang tagsatagsa gikan sa iyang daotan nga dalan ug sa kapintasan nga anaa sa ilang mga kamot. Kinsay nasayod basin ang Diyos mobiya ug magbasol ug mausab gikan sa iyang nagdilaab nga kasuko, aron kita dili mangamatay?”​—Jonas 3:7-9.

Gituman sa mga taga-Nineve ang mando sa ilang hari. Sa dihang nakita sa Diyos nga sila mitalikod sa ilang daotang dalan, nagbasol siya sa katalagman nga iyang gisulti nga gipahinabo ngadto kanila, busa wala niya kana ipahinabo. (Jonas 3:10) Tungod sa ilang paghinulsol, pagpaubos, ug pagtuo, si Jehova nakahukom nga dili ipadangat kanila ang gilaraw nga paghukom.

Ang Sapoton nga Manalagna

Milabay ang kap-atan ka adlaw ug walay nahitabo sa Nineve. (Jonas 3:4) Nakaamgo nga ang mga taga-Nineve dili laglagon, si Jonas nahigawad gayod ug nanginit sa kasuko ug miampo: “Aw, karon, Oh Jehova, dili ba kini mao ang akong gihunahuna, sa didto pa ako sa akong yuta? Mao man gani nga ako nagdalidali sa pagkalagiw ngadto sa Tarsis; kay nahibalo ako nga ikaw usa ka mapuangoron ug maluluy-on nga Diyos, mahinay sa kasuko ug dagaya sa mahigugmaong-kalulot, ug magabasol sa pagpadalag katalagman. Ug karon, Oh Jehova, palihog kuhaa na lang ang akong kalag, kay mas maayo pang mamatay ako kay sa mabuhi ako.” Ang Diyos mitubag pinaagi niining pangutanaha: “Angay ka bang manginit sa kasuko?”​—Jonas 4:1-4.

Niana, si Jonas migawas sa lungsod. Mipadulong sa sidlakan, nagbuhat siya ug kapasilongan aron siya makalingkod sa landong niini hangtod iyang makita kon unsay mahitabo sa siyudad. Sa baylo, si Jehova sa maluluy-on ‘nagpatubo ug usa ka tabayag, aron kini molabong ibabaw ni Jonas, aron mahimong landong ibabaw sa iyang ulo aron makahatag ug kaharuhay kaniya gikan sa iyang dili maayong kahimtang.’ Nalipay kaayo si Jonas tungod sa tabayag! Apan nagpadala ang Diyos ug usa ka ulod sa pagkutkot sa tanom sa pagbanagbanag sa adlaw, ug misugod kini ug kalawos. Wala madugay nalaya na gayod kini. Nagpadala usab ang Diyos ug init nga hangin sa silangan. Karon ang adlaw miigo sa ulo sa manalagna, mao nga nagkaluya siya. Nagsige siyag hangyo nga mamatay. Oo, makadaghan nga si Jonas miingon: “Maayo pang mamatay ako kay sa mabuhi ako.”​—Jonas 4:5-8.

Karon si Jehova misulti. Iyang gipangutana si Jonas: “Angay bang ikasuko mo ang tabayag?” Si Jonas mitubag: “Angay gayod nga ikasuko ko kini, bisan hangtod sa kamatayon.” Sa diwa, gisultihan karon ni Jehova ang manalagna: ‘Naluoy ka sa tabayag. Apan wala ka maghago niini o nagpatubo niini. Kini miturok ug namatay ingong yanong tanom sa kagabhion.’ Dugang nangatarongan ang Diyos: ‘Sa akong bahin, dili ba ako angay maluoy sa dakong siyudad sa Nineve, nga gipuy-an sa 120,000 ka tawo nga wala ngani makaila sa ilang tuong kamot gikan sa ilang wala nga kamot, gawas pa sa daghang binuhi nga kahayopan?’ (Jonas 4:9-11) Dayag ang hustong tubag.

Si Jonas naghinulsol ug nagpabiling buhi sa pagsulat sa basahon sa Bibliya nga nagdala sa iyang ngalan. Giunsa niya pagkahibalo nga ang mga sakayanon nahadlok kang Jehova, mitanyag ug halad Kaniya, ug mihimog mga panaad? Pinaagi sa diyosnong pagdasig o tingali sa templo gikan sa usa sa mga sakayanon o mga pasahero.​—Jonas 1:16; 2:4.

Ang “Ilhanan ni Jonas”

Sa dihang ang mga eskriba ug mga Pariseo nangayog ilhanan kang Jesu-Kristo, siya miingon: “Ang tuman-kadaotan ug mananapaw nga kaliwatan padayon nga mangitag ilhanan, apan walay ilhanan nga ihatag niini gawas sa ilhanan ni Jonas nga propeta.” Si Jesus midugang: “Kay maingon nga si Jonas didto sa tiyan sa dakong isda tulo ka adlaw ug tulo ka gabii, sa ingon usab ang Anak sa tawo maanaa sa kasingkasing sa yuta tulo ka adlaw ug tulo ka gabii.” (Mateo 12:38-40) Ang mga adlaw sa Hudiyo magsugod sa pagsalop sa adlaw. Si Kristo namatay sa Biyernes sa hapon, Nisan 14, 33 K.P. Ang iyang lawas gibutang sa lubnganan sa wala pa mosalop ang adlaw niadtong adlawa. Ang Nisan 15 nagsugod niadtong gabhiona ug midagan hangtod sa pagsalop sa adlaw sa Sabado, ang ikapitong adlaw ug kataposang adlaw sa semana. Niadtong higayona nagsugod na ang Nisan 16 ug midagan hangtod sa pagsalop sa adlaw sa gitawag nato nga Dominggo. Busa, patay na si Jesus ug diha sa lubnganan labing menos sa usa ka yugto sa panahon sa Nisan 14, nalubong sa tibuok adlaw sa Nisan 15, ug migugol ug mga takna sa kagabhion sa Nisan 16 diha sa lubnganan. Sa dihang ang pipila ka babaye miadto sa lubnganan sa buntag sa Dominggo, nabanhaw na siya.​—Mateo 27:57-61; 28:1-7.

Si Jesus didto sa lubnganan sulod sa mga bahin sa tulo ka adlaw. Ang iyang mga kaaway sa ingon nakadawat sa “ilhanan ni Jonas,” apan si Kristo miingon: “Ang mga taga-Nineve mobangon sa paghukom uban niining kaliwatana ug maghusga niini; tungod kay naghinulsol sila sa giwali ni Jonas, apan, tan-awa! usa nga labaw pa kay kang Jonas ang ania.” (Mateo 12:41) Pagkatinuod! Nakauban sa mga Hudiyo si Jesu-Kristo​—usa ka manalagna nga mas labaw pa kay kang Jonas. Bisan pag si Jonas igo nang ilhanan sa mga taga-Nineve, si Jesus nagwali nga may mas labaw nga awtoridad ug nagpaluyong pamatuod kay niana nga manalagna. Apan, ang mga Hudiyo sa katibuk-an wala motuo.​—Juan 4:48.

Ingong usa ka nasod ang mga Hudiyo wala modawat nga mapainubsanon sa Manalagna nga mas dako pa kay kang Jonas, ug sila wala magpasundayag ug pagtuo Kaniya. Apan komosta na man ang ilang mga katigulangan? Sila usab walay pagtuo ug walay mapaubsanong tinamdan. Sa pagkamatuod, dayag nga gipadala ni Jehova si Jonas sa Nineve aron ipakita ang kalainan tali sa mahinulsolong mga taga-Nineve ug sa gahig-ulong mga Israelinhon, nga wala gayoy pagtuo ug pagkamapaubsanon.​—Itandi ang Deuteronomio 9:6, 13.

Komosta si Jonas mismo? Nakat-onan niya kon unsa ka dako sa kaluoy sa Diyos. Dugang pa, ang reaksiyon ni Jehova sa pagbagulbol ni Jonas labot sa kaluoy nga gipakita ngadto sa naghinulsol nga mga taga-Nineve angay magpugong kanato sa pagreklamo sa dihang ipaabot sa atong langitnong Amahan ang kaluoy ngadto sa mga tawo sa atong adlaw. Sa pagkatinuod, magkalipay kita nga matag tuig linibo ang miliso kang Jehova diha sa pagtuo ug uban sa mapaubsanong mga kasingkasing.