“Kining mga Butanga Kinahanglang Mahitabo”

“Si Jesus miingon kanila: ‘. . . Kining mga butanga kinahanglang mahitabo, apan dili pa mao ang kataposan.’”​—MATEO 24:4-6.

 1. Unsang ulohana ang angayng makapukaw sa atong interes?

IKAW sa walay duhaduha interesado sa imong kinabuhi ug sa imong umaabot. Nan ikaw angayng interesado usab sa usa ka ulohan nga nakapukaw sa kaikag ni C. T. Russell balik sa 1877. Si Russell, nga sa ulahi nagtukod sa Watch Tower Society, nagsulat sa The Object and Manner of Our Lord’s Return. Kining 64-panid nga pulyeto naghisgot bahin sa pagbalik, o umaabot nga pag-anhi, ni Jesus. (Juan 14:3) Sa usa ka higayon sa dihang didto sa Bukid sa mga Olibo, nangutana ang mga apostoles bahin niana nga pagbalik: “Kanus-a man kining mga butanga mahitabo, ug unsa man unya ang ilhanan sa imong pagkaanaa [o, “pag-anhi,” King James Version] ug sa katiklopan sa sistema sa mga butang?”​—Mateo 24:3.

 2. Nganong adunay daghang nagkasumpaking mga hunahuna bahin sa gitagna ni Jesus?

² Ikaw ba nahibalo ug nakasabot sa tubag ni Jesus? Kini makita diha sa tulo sa mga Ebanghelyo. Si Propesor D. A. Carson nag-ingon: “Pipila lamang ka kapitulo sa Bibliya ang nakapukaw ug mas daghang panagbangi taliwala sa mga maghuhubad kay sa Mateo 24 ug sa susamang mga asoy niini sa Marcos 13 ug Lucas 21.” Dayon siya mihatag ug iyang kaugalingong opinyon​—usa na usab sa nagkasumpaking tawhanong mga hunahuna. Sa miaging siglo o kapin pa, daghan sa maong mga hunahuna nagpabanaag sa kakulang ug pagtuo. Kadtong nagtanyag niini nagtuo nga wala gayod isulti ni Jesus kanang atong mabasa diha sa mga Ebanghelyo, nga ang iyang gipanulti giusab sa ulahi, o nga ang iyang panagna wala matuman​—mga hunahuna nga naumol tungod sa higher criticism. Usa ka komentarista naglantaw pa gani sa Ebanghelyo ni Marcos ‘sumala sa kahayag sa Mahayana-Budhista nga pilosopiya’!

 3. Sa unsang paagi gitagad sa mga Saksi ni Jehova ang tagna ni Jesus?

³ Sa kasukwahi, ang mga Saksi ni Jehova nagdawat sa pagkatinuod ug pagkakasaligan sa Bibliya, apil na nianang gisulti ni Jesus ngadto sa upat ka apostoles nga uban kaniya didto sa Bukid sa mga Olibo tulo ka adlaw una pa sa iyang kamatayon. Sukad sa mga adlaw ni C. T. Russell, ang katawhan sa Diyos anam-anam nga nakabaton ug mas tin-awng pagsabot sa tagna nga gihatag ni Jesus didto. Sa kataposang pipila ka tuig, Ang Bantayanang Torre nakapatin-aw pag dugang sa ilang hunahuna bahin niining tagnaa. Nasabtan ba nimo kanang impormasyona, nga nakakita sa epekto niini diha sa imong kinabuhi?a Atong repasohon kini.

Usa ka Makapasubong Katumanan sa Haduol nga Umaabot

 4. Nganong nakapangutana ang mga apostoles kang Jesus bahin sa umaabot?

⁴ Ang mga apostoles nahibalo nga si Jesus mao ang Mesiyas. Busa sa dihang ilang nadunggan siya nga naghisgot bahin sa iyang kamatayon, pagkabanhaw, ug pagbalik, sila tingali nahibulong, ‘Kon si Jesus mamatay ug mobiya, sa unsang paagi matuman niya ang katingalahang mga butang nga gidahom nga himoon sa Mesiyas?’ Dugang pa, si Jesus naghisgot bahin sa usa ka kataposan sa Jerusalem ug sa templo niini. Tingali ang mga apostoles nahibulong, ‘Kanus-a ug sa unsang paagi kana mahitabo?’ Sa pagpaningkamot nga masabtan kining mga butanga, ang mga apostoles nangutana: “Kanus-a man kining mga butanga mahitabo, ug unsa man unya ang ilhanan dihang kining tanang butanga gikatinong modangat sa katiklopan?”​—Marcos 13:4; Mateo 16:21, 27, 28; 23:37–​24:2.

 5. Sa unsang paagi ang tubag ni Jesus natuman sa unang siglo?

⁵ Si Jesus nagtagna nga aduna unyay mga gubat, kagutom, kamatay, linog, pagdumot ug paglutos sa mga Kristohanon, mini nga mga mesiyas, ug kaylap nga pagsangyaw sa maayong balita sa Gingharian. Unya ang kataposan moabot. (Mateo 24:4-14; Marcos 13:5-13; Lucas 21:8-19) Gisulti kini ni Jesus sayo sa tuig 33 K.P. Sulod sa misunod nga mga dekada, ang iyang matukawon nga mga tinun-an nakaila nga ang gitagnang mga butang sa pagkatinuod nahitabo sa makahuloganong paagi. Oo, ang kasaysayan nagpamatuod nga ang ilhanan natuman niadtong panahona, nga mitultol sa kataposan sa Hudiyohanong sistema sa mga butang diha sa mga kamot sa mga Romano sa 66-70 K.P. Sa unsang paagi nahitabo kadto?

 6. Unsay nahitabo sa mga Romano ug sa mga Hudiyo sa 66 K.P.?

⁶ Sa panahon sa mainit nga ting-init sa Judea sa 66 K.P., ang mga Zealot nga Hudiyo nanguna sa pag-atake sa mga guwardiyang Romano diha sa usa ka kuta duol sa templo sa Jerusalem, nga nakapukaw ug kapintasan sa laing bahin sa nasod. Diha sa History of the Jews, si Propesor Heinrich Graetz nag-asoy: “Si Cestius Gallus, kansang katungdanan ingong Gobernador sa Sirya mao ang pagtuboy sa dungog sa kasundalohang Romano, . . . dili na makatan-aw sa rebelyon nga nagpadayon sa pagkaylap sa iyang palibot nga walay himoon sa pagpugong sa pagdako niini. Iyang gipatawag pagtingob ang iyang mga sundalo, ug ang kanait nga mga prinsipe kinabubut-ong nagpadala sa ilang mga tropa.” Kining dakong panon sa 30,000 ka sundalo milikos sa Jerusalem. Human sa pipila ka panagsangka, ang mga Hudiyo misibog sa likod sa mga kuta duol sa templo. “Sulod sa lima ka sunodsunod nga adlaw giatake sa mga Romano ang mga kuta, apan napugos sa pag-atras kanunay atubangan sa mga udyong sa mga taga-Judea. Sa ikaunom nga adlaw lamang nga sila milampos sa paglumpag sa usa ka bahin sa amihanang kuta atubangan sa Templo.”

 7. Nganong ang mga tinun-an ni Jesus lahig panglantaw sa mga butang gikan sa kadaghanang Hudiyo?

⁷ Palandonga lang ang kalibog sa mga Hudiyo niadtong tungora, sanglit sila dugay nang nagtuo nga ang Diyos magpanalipod kanila ug sa ilang balaang siyudad! Apan, ang mga tinun-an ni Jesus napasidan-an nang daan nga may moabot nga katalagman sa Jerusalem. Si Jesus nagtagna: “Ang mga adlaw moabot nganha kanimo dihang ang imong mga kaaway magatukod libot kanimo ug salipdanan pinaagig tinalinis nga mga estaka ug magalikos kanimo ug magasakit kanimo gikan sa tanang direksiyon, ug sila magalampurnas kanimo sa yuta ug sa imong mga anak nga anaa sulod kanimo, ug ikaw dili nila binlan ug bato nga napatong sa bato.” (Lucas 19:43, 44) Apan dili ba nagpasabot kana ug kamatayon alang sa mga Kristohanon nga anaa sa sulod sa Jerusalem sa 66 K.P.?

 8. Unsang katalagman ang gitagna ni Jesus, ug kinsa ang “mga pinili” nga tungod kanila ang mga adlaw pamub-on?

⁸ Sa dihang mitubag sa mga apostoles diha sa Bukid sa mga Olibo, si Jesus nagtagna: “Kanang mga adlawa maoy mga adlaw sa usa ka kasakitan ingon nianang wala pa mahitabo sukad sa sinugdan sa kalalangan nga gilalang sa Diyos hangtod niana nga panahon, ug dili na mahitabo pag-usab. Sa pagkatinuod, gawas kon pamub-on ni Jehova ang mga adlaw, walay unod nga maluwas. Apan gumikan sa mga pinili nga iyang napili iyang gipamubo ang mga adlaw.” (Marcos 13:19, 20; Mateo 24:21, 22) Busa ang mga adlaw pamub-on ug ang “mga pinili” luwason. Kinsa sila? Dayag nga dili ang rebelyosong mga Hudiyo nga nag-angkong nagsimba kang Jehova apan nagsalikway sa iyang Anak. (Juan 19:1-7; Buhat 2:22, 23, 36) Ang tinuod nga mga pinili balik niadtong panahona mao kadtong mga Hudiyo ug dili mga Hudiyo nga nagpasundayag ug pagtuo kang Jesus ingong Mesiyas ug Manluluwas. Gipili sila sa Diyos, ug sa Pentekostes 33 K.P., iyang gitukod sila nga usa ka bag-ong espirituwal nga nasod, “ang Israel sa Diyos.”​—Galacia 6:16; Lucas 18:7; Buhat 10:34-45; 1 Pedro 2:9.

9, 10. Sa unsang paagi ang mga adlaw sa pag-atake sa mga Romano “gipamubo,” ug unsa ang resulta?

⁹ Ang mga adlaw ba “gipamubo” ug ang dinihogang mga pinili sa Jerusalem naluwas? Si Propesor Graetz nagsugyot: “Nahunahuna [ni Cestius Gallus] nga dili maayong ipadayon ang gubat batok sa maisog nga mga masiboton ug sugdan ang dugayng matapos nga kampanya nianang panahona, sanglit hapit nang magsugod ang mga pag-ulan sa tinghunlak . . . ug lagmit makapugong sa mga sundalo sa pagkadawat ug mga tagana. Tungod niana tingali siya nagtuo nga mas maalamon pang moatras.” Bisag unsa pay gihunahuna ni Cestius Gallus, ang kasundalohang Romano miatras gikan sa siyudad, nga dakog kapildihan nga napahamtang sa migukod nga mga Hudiyo.

¹⁰ Kadtong makapatingala nga pag-atras sa mga Romano nakahatag ug higayon sa “unod”​—mga tinun-an ni Jesus nga nameligro diha sa sulod sa Jerusalem—​nga maluwas. Ang kasaysayan nagtala nga sa dihang kining maayong higayon nabuksan, ang mga Kristohanon mikalagiw sa maong dapit. Pagkadakong pasundayag sa katakos sa Diyos sa pagkahibalong daan sa umaabot ug sa pagtino sa kaluwasan sa iyang mga magsisimba! Bisan pa niana, komosta ang walay-pagtuong mga Hudiyo nga nagpabilin sa Jerusalem ug Judea?

Mga Katalirongan Makasinati Niini

11. Unsay giingon ni Jesus bahin ‘niining kaliwatana’?

¹¹ Nagtuo ang daghang Hudiyo nga ang ilang sistema sa pagsimba, nga nahasentro diha sa templo, magpadayon sa walay katinoan. Apan si Jesus miingon: “Karon kat-oni gikan sa kahoyng igos . . . kining puntoha: Sa diha gayod dayon nga ang linghod nga mga sanga niini manglubay na ug kini magpatunghag mga dahon, mahibaloan ninyo nga haduol na ang ting-init. Sa sama usab kamo, sa dihang inyong makita kining tanang butanga, hibaloi nga haduol na siya diha sa mga pultahan. Sa pagkamatuod ako magaingon kaninyo nga kining kaliwatana dili gayod motaliwan hangtod nga mahitabo kining tanang butanga. Ang langit ug ang yuta motaliwan, apan ang akong mga pulong dili gayod motaliwan.”​—Mateo 24:32-35.

12, 13. Unsay pagsabot sa mga tinun-an ni Jesus labot ‘niining kaliwatana’?

¹² Sa mga tuig nga miagak ngadto sa 66 K.P., makakita unta ang mga Kristohanon ug daghang pasiunang mga bahin sa daghag-bahin nga ilhanan nga nagakatuman​—mga gubat, kagutom, bisan ang kaylap nga pagsangyaw sa maayong balita sa Gingharian. (Buhat 11:28; Colosas 1:23) Apan, kanus-a moabot ang kataposan? Unsay gipasabot ni Jesus sa dihang siya miingon: ‘Kining kaliwatana [Grego, ge·ne·aʹ] dili motaliwan’? Masubsob nga gitawag ni Jesus ang katalirongang pundok sa masinupakong mga Hudiyo, apil ang relihiyosong mga lider, nga ‘usa ka daotan, mananapawng kaliwatan.’ (Mateo 11:16; 12:39, 45; 16:4; 17:17; 23:36) Busa sa dihang, diha sa Bukid sa mga Olibo, naghisgot na usab siya bahin ‘niining kaliwatana,’ dayag nga wala siya magpunting sa tibuok rasa sa mga Hudiyo sa tibuok nga kasaysayan; ni nagpunting siya sa iyang mga sumusunod, bisan pag sila maoy “usa ka piniling rasa.” (1 Pedro 2:9) Ni nagpasabot si Jesus nga “kining kaliwatana” maoy usa ka yugto sa panahon.

¹³ Hinunoa, anaa sa hunahuna ni Jesus ang magsusupak nga mga Hudiyo balik niadtong panahon kinsa nakasinati sa katumanan sa ilhanan nga iyang gihatag. Mahitungod sa paghisgot ‘niining kaliwatana’ diha sa Lucas 21:32, si Propesor Joel B. Green nag-ingon: “Diha sa Ikatulong Ebanghelyo, ‘kining kaliwatana’ (ug ang nalangkit nga mga pulong) nagpasabot kanunay sa usa ka matang sa mga tawo nga supak sa katuyoan sa Diyos. . . . [Kini nagpunting] sa mga tawo nga sa pagkagahig-ulo nagsalikway sa katuyoan sa Diyos.”b

14. Unsay nasinati niana nga “kaliwatan,” apan sa unsang paagi nga lahi ang gisangpotan sa mga Kristohanon?

¹⁴ Ang daotang kaliwatan sa mga magsusupak nga Hudiyonhon nga makakita sa ilhanan nga nagakatuman makasinati usab sa kataposan. (Mateo 24:6, 13, 14) Ug tinuod nga ilang nasinati kini! Sa 70 K.P., mibalik ang kasundalohang Romano, nga gipangunahan ni Tito, nga anak ni Emperador Vespasian. Ang pag-antos sa mga Hudiyo nga natanggong na usab sa siyudad halos dili gayod katuohan.c Ang nakasaksi nga si Flavius Josephus nagtaho nga sa panahon nga gilumpag sa mga Romano ang siyudad, duolan sa 1,100,000 ka Hudiyo ang nangamatay ug mga 100,000 ang gibihag, ang kadaghanan kanila sa ulahi makalilisang nga nangamatay sa kagutom o diha sa mga teatro sa Roma. Tinuod, ang kasakitan sa 66-70 K.P. mao ang kinagrabehan nga nasinati o kaha masinati pa sa Jerusalem ug sa Hudiyohanong sistema. Pagkalahi ang gisangpotan sa mga Kristohanon nga namati sa matagnaong pasidaan ni Jesus ug mibiya sa Jerusalem human nga misibog ang Romanong kasundalohan sa 66 K.P.! Ang dinihogang Kristohanong “mga pinili” ‘naluwas,’ o gitipigang luwas, sa 70 K.P.​—Mateo 24:16, 22.

Laing Katumanan nga Moabot

15. Sa unsang paagi kita makatino nga ang tagna ni Jesus adunay mas dakong katumanan human sa 70 K.P.?

¹⁵ Apan, dili pa kana ang kataposan. Sayosayo pa, si Jesus nag-ingon nga human nga mapukan ang siyudad, siya moabot sa ngalan ni Jehova. (Mateo 23:38, 39; 24:2) Unya gipatin-aw pa niya kinig dugang diha sa iyang tagna nga gipamulong diha sa Bukid sa mga Olibo. Human nakahisgot sa umaabot nga “dakong kasakitan,” siya miingon nga human niana manungha ang mini nga mga Kristo, ug ang Jerusalem pagayatakan sa mga nasod sa hataas nga yugto. (Mateo 24:21, 23-28; Lucas 21:24) Aduna bay lain, mas dako, nga katumanan nga moabot? Ang mga kamatuoran nagtubag ug oo. Kon atong itandi ang Pinadayag 6:2-8 (gisulat human sa kasakitan sa Jerusalem sa 70 K.P.) sa Mateo 24:6-8 ug Lucas 21:10, 11, atong makita nga ang gubat, kakulang sa pagkaon, ug hampak sa mas dakong sukod anaa sa unahan. Kining mas dakong katumanan sa mga pulong ni Jesus nagakahitabo na sukad misilaob ang Gubat sa Kalibotan I sa 1914.

16-18. Unsay atong madahom nga mahitabo pa?

¹⁶ Sa daghan nang dekada karon, ang mga Saksi ni Jehova nagtudlo nga ang presenteng katumanan sa ilhanan nagpamatuod nga ang usa ka “dakong kasakitan” umaabot pa. Ang presenteng daotang ‘kaliwatan’ makakita niana nga kasakitan. Mopatim-aw nga duna na usay pasiunang bahin (usa ka pag-atake sa tanang bakak nga relihiyon), maingon nga ang pag-atake ni Gallus sa 66 K.P. maoy pasiuna sa kasakitan sa Jerusalem.d Unya, human sa usa ka kal-ang sa walay-espesipikong gidugayon, ang kataposan moabot​—kalaglagan nga may tibuok-kalibotang sukod, nga katugbang niadtong nahitabo sa 70 K.P.

¹⁷ Nagpunting sa kasakitan nga anaa lamang sa atong unahan, si Jesus miingon: “Dihadiha pagkahuman sa kasakitan nianang mga adlawa [ang kalaglagan sa bakak nga relihiyon] ang adlaw mongitngit, ug ang bulan dili mohatag sa kahayag niini, ug ang mga bituon mangahulog gikan sa langit, ug ang mga gahom sa kalangitan mangatay-og. Ug unya ang ilhanan sa Anak sa tawo magpakita sa langit, ug niana ang tanang tribo sa yuta magapukpok sa ilang kaugalingon sa pagminatay, ug ilang makita ang Anak sa tawo nga moanhi diha sa mga panganod sa langit uban ang gahom ug dakong himaya.”​—Mateo 24:29, 30.

¹⁸ Busa, si Jesus mismo nag-ingon nga “pagkahuman sa kasakitan nianang mga adlawa,” usa ka matang sa katingalahang hitabo sa langit mahinabo. (Itandi ang Joel 2:28-32; 3:15.) Kini magpakurat ug magpakugang kaayo sa mga tawong masupilon nga tungod niana sila “magapukpok sa ilang kaugalingon sa pagminatay.” Daghan unya ang ‘makuyapan sa kahadlok ug sa pagpaabot sa mga butang nga moabot diha sa gipuy-ang yuta.’ Apan dili kini mahitabo sa tinuod nga mga Kristohanon! Ilang ‘ihangad ang ilang mga ulo, tungod kay ang ilang kaluwasan nagakaduol na.’​—Lucas 21:25, 26, 28.

Paghukom Anaa sa Unahan!

19. Sa unsang paagi atong matino kon kanus-a matuman ang sambingay sa mga karnero ug mga kanding?

¹⁹ Matikdi nga ang Mateo 24:29-31 nagtagna nga (1) ang Anak sa tawo moanhi, (2) kini nga pag-anhi inubanan sa dakong himaya, (3) ang mga manulonda magauban kaniya, ug (4) ang tanang tribo sa yuta makakita kaniya. Gisubli ni Jesus kining mga bahina diha sa sambingay sa mga karnero ug mga kanding. (Mateo 25:31-46) Busa, kita makahinapos nga kining sambingaya naghisgot ug panahon, human sa pasiunang pagsilaob sa kasakitan, sa dihang si Jesus moanhi uban sa iyang mga manulonda ug molingkod sa iyang trono aron maghukom. (Juan 5:22; Buhat 17:31; itandi ang 1 Hari 7:7; Daniel 7:10, 13, 14, 22, 26; Mateo 19:28.) Kinsa ang pagahukman, ug unsay resulta? Ang sambingay nagpakita nga hatagan ug pagtagad ni Jesus ang tanang kanasoran, nga samag gitigom sila atubangan mismo sa iyang langitnong trono.

20, 21. (a) Unsay mahitabo sa mga karnero sa sambingay ni Jesus? (b) Unsay masinati sa mga kanding sa umaabot?

²⁰ Ang samag-karnero nga mga lalaki ug babaye pagalainon diha sa kang Jesus nga tuong kamot sa pag-uyon. Ngano? Tungod kay ilang gigamit ang ilang mga higayon sa paghimog maayo ngadto sa iyang mga igsoon​—dinihogang mga Kristohanon, kinsa makig-ambit sa langitnong Gingharian ni Kristo. (Daniel 7:27; Hebreohanon 2:9–3:1) Nahiuyon sa sambingay, minilyong samag-karnero nga mga Kristohanon nakaila sa espirituwal nga mga igsoon ni Jesus ug nag-alagad sa pagpaluyo kanila. Tungod niini, ang “dakong panon” adunay pinasukad-sa-Bibliya nga paglaom nga maluwas sa “dakong kasakitan” ug dayon sa pagkinabuhi sa walay kataposan diha sa Paraiso, ang yutan-ong dapit sa Gingharian sa Diyos.​—Pinadayag 7:9, 14; 21:3, 4; Juan 10:16.

²¹ Pagkalahi ang sangpotanan unya alang sa mga kanding! Sila gihubit sa Mateo 24:30 ingong ‘nagapukpok sa ilang kaugalingon sa pagminatay’ inig-anhi ni Jesus. Ug angay na lang, tungod kay nakabaton sila ug rekord nga nagsalikway sa maayong balita sa Gingharian, nga nagsupak sa mga tinun-an ni Jesus, ug nagpalabi sa kalibotan nga lumalabay. (Mateo 10:16-18; 1 Juan 2:15-17) Si Jesus​—dili ang bisan kinsang mga tinun-an sa yuta—​ang magtino kon kinsa ang mga kanding. Mahitungod kanila siya nag-ingon: “Mobiya kini sila ngadto sa walay-kataposang pagputol.”​—Mateo 25:46.

22. Unsang bahin sa tagna ni Jesus nga takos sa atong dugang pagtagad?

²² Ang atong pag-uswag sa pagsabot sa tagna sa Mateo mga kapitulo 24 ug 25 makaikag kaayo. Apan, adunay bahin sa tagna ni Jesus nga takos sa atong dugang pagtagad​—‘ang dulumtanang butang nga magpahinabog pagkaawaaw magabarog diha sa balaang dapit.’ Si Jesus nag-awhag sa iyang mga sumusunod sa paggamit ug salabotan may kalabotan niini ug magmaandam sa paglihok. (Mateo 24:15, 16) Unsa kining “dulumtanang butang”? Kanus-a kini nagbarog diha sa balaang dapit? Ug sa unsang paagi ang atong presente ug umaabot nga mga palaaboton sa kinabuhi nalangkit? Ang sunod nga artikulo maghisgot niini.

[Mga footnote]

Nakahinumdom Ka Ba?

◻ Sa unsang paagi natuman ang Mateo 24:4-14 sa unang siglo?

◻ Sa panahon sa mga apostoles, sa unsang paagi ang mga adlaw gipamubo ug ang mga unod nangaluwas, sumala sa gitagna sa Mateo 24:21, 22?

◻ Unsay nagpaila sa ‘kaliwatan’ nga gihisgotan sa Mateo 24:34?

◻ Sa unsang paagi kita nahibalo nga ang tagna nga gihatag diha sa Bukid sa mga Olibo adunay lain, mas dakong katumanan?

◻ Kanus-a ug sa unsang paagi ang sambingay sa mga karnero ug mga kanding matuman?

[Hulagway sa panid 12]

Ang detalye sa Arko ni Tito sa Roma, nga nagpakita sa mga inagaw gikan sa pagkapukan sa Jerusalem

[Credit Line]

Soprintendenza Archeologica di Roma