Mga Mutya Gikan sa Ebanghelyo ni Mateo

GIDASIG ni Jehova nga Diyos ang maniningil ug buhis niadto nga si Mateo sa pagsulat sa kulbahinam nga asoy sa pagkatawo, kinabuhi, kamatayon, ug pagkabanhaw ni Jesu-Kristo. Ang mga salmot diha sa ubay-ubayng mga manuskrito nga ulahi kay sa ikanapulong siglo nag-ingon nga kining maong Ebanghelyo gisulat sa mga ikawalo nga tuig sa pagkayab ni Jesus sa langit (c. 41 K.P.). Kini wala magkasumpaki sa sulod nga ebidensiya, sanglit ang asoy nagtapos sa pagsugo ni Jesus sa paghimog mga tinun-an sa 33 K.P. ug walay gihisgotan bahin sa pagkalaglag sa Jerusalem diha sa mga kamot sa mga Romanhon sa 70 K.P.

Diha sa iyang Historia Ecclesiastica (Ecclesiastikanhong Kasaysayan), ang ikaupat ka siglong manalaysayng si Eusebius mikutlo kang Papias ug Irenaeus sa ikaduhang siglo ug kang Origen sa ikatulo, diin ang tanan nag-ila niining Ebanghelyo nga kang Mateo ug nag-ingon nga iyang gisulat kini sa Hebreohanon. Kadto tinuod ba nga Aramaiko? Dili sumala sa mga dokumento nga gihisgotan ni George Howard, propesor sa relihiyon sa University of Georgia. Siya misulat: “Kini nga pangagpas maoy tungod ilabina sa pagtuo nga ang Hebreohanon sa mga adlaw ni Jesus wala na gamita sa Palestina apan gipulihan sa Aramaiko. Ang nagsunodsunod nga diskoberiya sa mga Linukot nga Basahon sa Patayng Dagat, diin ang kadaghanan niadto gisulat sa Hebreohanon, ug maingon man sa ubang Hebreohanong mga dokumento nga gikan sa Palestina sukad sa tibuok nga yugto sa panahon ni Jesus, karon nagpakita nga ang Hebreohanon buhi kaayo sa unang siglo.” Tataw, gisulat ni Mateo ang iyang Ebanghelyo alang sa kaayohan sa Hebreohanong mga Kristohanon ug tingali gihubad sa komung Grego.

Among giawhag kamo sa pagbasa sa Ebanghelyo ni Mateo. Samtang atong tan-awon ang pipila ka mga mutya nga nasulod niini, matikdi ang palibot nga materyal nga nagpatin-aw sa asoy.

Pagkatawo ug Unang Ministeryo

Ang Ebanghelyo ni Mateo gibuksan uban sa listahan sa kaliwat ug pagkatawo ni Jesus. Sa dihang nadiskobrehan nga nagsabak si Maria, ang iyang pamanhonon, si Jose, “nakahunahuna sa pakigbulag kaniya sa hilom.” (1:19) Apan unsaon man kini sa paghimo, sanglit sinayoran man lamang sila? Buweno, alang sa mga Hudiyo ang babayeng sinayoran may samang mga kaakohan ingong babayeng minyo. Kon siya nakahimog seksuwal nga relasyon sa lain, siya batoon ingong mananapaw. (Deuteronomio 22:23-29) Busa, tungod sa mabugkosong kinaiyahan sa pagkasinayoran, nagplano si Jose sa pakigbulag kang Maria, bisag walay seremoniya nga nag-usa kanila diha sa kasal.

Ang unang mga kapitulo sa Ebanghelyo ni Mateo nasudlan sa Wali sa Bukid. Diha niana, nagpasidaan si Kristo nga manubag ang usa ka tawo sa “Korte Suprema” sa pagtawag sa usa ka igsoon ug “dili-angay isulting mga pulong sa pagbiaybiay.” (5:22) Ang maong pulong katumbas ra sa pagtawag sa usa ka igsoon nga buang.

Apan unsa ang “Korte Suprema”? Kadto mao ang 71-ka-membrong Sanhedrin sa Jerusalem. Unsang kahibalo ang gikinahanglan aron mahimong kuwalipikadong membro niini? Ang McClintock and Strong’s Cyclopedia nag-ingon: “Ang aplikante kinahanglan walay buling sa moral ug sa pisikal. Siya kinahanglan kasarangang edad, taas, ambongan, sapian, edukado . . . Kinahanglan daghang pinulongan ang iyang nahibaloan . . . Ang mga tawong tigulang na kaayo, mga kinabig, mga eunoko, ug Nethinim dili kuwalipikado tungod sa ilang mga taras; dili usab mapili ang maong kandidato nga walay mga anak, tungod kay dili sila makapakitag simpatiya sa mga kalihokan sa panimalay . . .; bisan kadtong dili makapamatuod nga sila legal nga anak sa usa ka saserdote, Levihanon, o Israelinhon. . . . Ang kandidato alang sa Dakong Sanhedrim kinahanglan, una sa tanan, maghuhukom sa iyang kaugalingong lungsod; gibalhin gikan didto ngadto sa Gamay nga Sanhedrim . . . , diin didto gipausbaw na usab ngadto sa ikaduhang Gamayng Sanhedrim . . . sa dili pa siya dawaton ingong membro sa setentay-uno.”

Busa ang gipasabot ni Jesus nga “ang bisan kinsa nga magtawag sa iyang igsoon sa “dili-angay isulting pulong sa pagbiaybiay” may sala nga ikatanding sa usa ka gihukman ug gisentensiyahan sa kamatayon sa Hudiyohanong Korte Suprema. Pagkaugdang nga pasidaan sa dili pagdaot sa dungog sa atong mga igsoon! Atong busalan ang atong dila aron dili kita mangintakos sa paghukom sa Labing Hataas nga Hukmanan, sa atubangan ni Jehova, “ang Maghuhukom sa tibuok yuta.”​—Genesis 18:25; Santiago 3:2-12.

Si Jesus Usa ka Epektibong Magtutudlo

Kini nga Ebanghelyo naglarawan usab kang Jesus isip magtutudlo nga hanas nga motubag sa mga pangutana. Pananglitan, sa pagtubag sa usa ka pangutana, iyang gisaysay nganong wala magpuasa ang iyang mga tinun-an. (9:14-17) Sila walay rason sa pagpuasa samtang siya buhi pa. Apan sama sa iyang gitagna, sila nagpuasa ug nagbangotan sa dihang siya namatay tungod kay sila wala mahibalo nganong ang iyang kamatayon gitugotan. Hinunoa, human nakadawat sa balaang espiritu sa Pentekostes, sila nadan-agan ug wala na magpuasa sa kaguol.

Naghisgot sa mao gihapong ulohan, midugang si Jesus nga walay tawo ang magatapak ug bag-ong panapton diha sa daan nga sinina tungod kay ang itapak mabitas ra gikan sa sinina. Siya miingon usab nga ang bag-ong bino dili igasulod sa mga daang sudlanan nga panit. Ang sudlanan nga panit, o botelya nga panit, maoy binulad nga panit sa hayop nga gitahi ang tanang kilid gawas sa usa ka buksanan. Ang pagpaaslom sa bag-ong bino mopagawas ug carbon dioxide nga makabusisi sa daan ugang panit nga sudlanan sa bino. Ikatanding, ang kamatuoran nga gitudlo ni Kristo gamhanan kaayo alang sa daan, dili-mapaigoong Judaismo. Dugang pa, siya wala magsulay sa pagtapak o magpatunhay ug bisan unsang daang relihiyosong sistema uban sa mga kustombre niini sa pagpuasa ug ubang mga rituwal. Hinunoa, gigamit sa Diyos si Jesus sa pagsugod ug bag-ong sistema sa pagsimba. Nan, sa pagkamatuod, kita dili mobuhat ug bisan unsang butang sa pagsuportar sa mga kalihokan sa pagtapo sa pagtuo o sa pagpatunhay sa bakak nga relihiyon.

Patalinghogi ang Tambag nga Gikan sa Anak sa Diyos

Sumala sa asoy ni Mateo bahin sa pagbalhin sa panagway, gitawag sa Diyos si Jesus nga Iyang giuyonang Anak ug miingon nga kita kinahanglang mamati kaniya. (17:5) Busa angay natong patalinghogan ang tanang tambag ni Kristo, sama sa iyang pasidaan nga ang bisan kinsa nga magpapangdol ug tawo nga mituo kaniya maayo pang ilabay sa dagat nga may gihigot nga bato nga galingan diha sa iyang liog. (18:6) Unsang matanga kini sa bato? Dili kini gamay nga bato, kay ang gipasabot ni Jesus mao ang ibabaw-nga-galingan nga duolan sa 1.2 ngadto sa 1.5 ka metros nga gidak-on. Ang pagpatuyok niini diha sa usa ka dako nga bato sa ubos nagkinahanglan ug kusog sa mananap. Walay mabuhi diha sa dagat nga may bug-at kaayong butang nga gihigot diha sa iyang liog. Nan, sa ingon, si Jesus nagtambag kanato sa paglikay sa sala sa pagpangdol sa kang bisan kinsa sa iyang mga sumusunod. Uban sa samang tumong, si apostol Pablo misulat: “Ang maayo mao ang dili pagkaon ug karni o pag-inom ug bino o pagbuhat sa bisan unsa nga makapangdol sa imong igsoon.”​—Roma 14:21.

Ang Anak sa Diyos naghatag ug dili-direktang tambag sa dihang iyang gipahayag ang pagkaalaot sa mga eskriba ug mga Pariseo ug miingon nga sila kaamgid sa mga lubong nga gipaputi. (23:27, 28) Batasan na ang pagpaputi sa mga lubong ug mga nitso aron dili aksidenteng mahikapan kini sa mga tawo ug mahimong mahugaw. Pinaagi sa paghisgot niining batasana, gipakita ni Jesus nga ang mga eskriba ug mga Pariseo matarong tan-awon sa gawas apan “puno sa pagkasalingkapaw ug pagkadaotan.” Ang pagpamati niining gipasumbingay nga tambag makapalikay kanato gikan sa pagkalimbongan ug sa paglihok “tungod sa pagtuo nga walay pagminaot.”​—1 Timoteo 1:5; Proverbio 3:32; 2 Timoteo 1:5.

Ang Atong Panig-ingnan nga Usa ka Maghuhupot sa Integridad

Human sa pagrekord sa tagna ni Jesus bahin sa ‘ilhanan sa iyang presensiya,’ nag-asoy si Mateo bahin sa pagbudhi, pagdakop, husay, kamatayon, ug pagkabanhaw ni Jesus. Diha sa kahoy sa estaka, midumili si Jesus sa bino nga gisagolan ug apdo, usa ka substansiya nga dunay narkotikong epekto. (27:34) Ang mga babaye sa naandan mohatag niining klaseha sa bino sa mga kriminal aron sa pagwala sa sakit sa paglansang. Ang Marcos 15:23 nag-ingon nga ang bino “gisambogan ug mirra,” nga mopalami sa bino. Hayan, ang apdo ug mirra mao ang bino nga gidumilian ni Jesus. Samtang nagsingabot siya sa kinataposan sa iyang yutan-ong kurso, siya dili gustong mahubog o malipong. Maoy tinguha ni Jesus nga bug-os kontrolado niya ang iyang mga pagbati aron mahimong matinumanon hangtod sa kamatayon. Sama sa atong Panig-ingnan, hinaot nga kita sa tanang panahon mabalaka sa paghupot sa atong integridad kang Jehova nga Diyos.​—Salmo 26:1, 11.