Ikaw ba Napalihok Sama Kang Jesus?

‘Iyang nakita ang usa ka dakong panon sa katawhan, apan gitukmod siya sa kaluoy alang kanila, tungod kay nahisama man sila sa mga karnero nga walay magbalantay. Ug misugod siya pagtudlo kanila.’—MARCOS 6:34.

 1. Nganong masabtan nga ang mga tawo magpasundayag ug dalayegong mga hiyas?

LATAS sa kasaysayan daghang tawo ang nagpasundayag ug dalayegong mga hiyas. Masabtan nimo kon ngano. Gihuptan ug gipasundayag ni Jehova nga Diyos ang gugma, kalulot, kamanggihatagon, ug ubang mga hiyas nga atong gipabilhan. Ang mga tawo gilalang sa dagway sa Diyos. Busa atong masabtan kon nganong daghan ang magpakita ug usa ka sukod sa gugma, kalulot, kahangawa, ug ubang mga hiyas sa Diyos, nga ang kadaghanan niana nagpakita nga dunay tanlag. (Genesis 1:26; Roma 2:14, 15) Apan, imo tingaling maamgohan nga ang uban mas daling magpasundayag niining mga hiyasa kay sa uban.

 2. Unsa ang pipila ka maayong mga buhat nga mahimong buhaton sa mga tawo, tingali mibati nga sila nagsundog kang Kristo?

² Lagmit nakaila kag mga lalaki ug babaye nga kanunayng moduaw o motabang sa masakiton, mopakita ug kahangawa sa mga baldado, o manggihatagon sa mga kabos. Hunahunaa, usab, ang mga tawo kansang kaluoy nagtukmod kanila sa paggugol sa ilang kinabuhi sa pagtrabaho diha sa mga institusyon sa mga sanlahon o sa mga asilo, kadtong nagboluntaryo diha sa mga ospital o mga institusyon alang sa mga tawong hapit nang mamatay, o ang mga tawo nga naningkamot sa pag-abag sa mga walay-puloy-anan o sa mga kagiw. Lagmit, ang uban kanila mibati nga sila nagsundog kang Jesus, kinsa maoy nagpakita sa sumbanan alang sa mga Kristohanon. Atong mabasa diha sa mga Ebanghelyo nga si Kristo nag-ayo sa masakiton ug nagpakaon sa gigutom. (Marcos 1:34; 8:1-9; Lucas 4:40) Ang pagpakita ni Jesus ug gugma, kalumo, ug kahangawa maoy kapasundayagan sa “kaisipan ni Kristo,” kinsa sa baylo nagsundog sa iyang langitnong Amahan.—1 Corinto 2:16.

 3. Aron mabatonan ang timbang nga panglantaw sa maayong mga buhat ni Jesus, unsay kinahanglan natong palandongon?

³ Apan, namatikdan ba nimo nga daghan niadtong natandog karon sa gugma ug kaluoy ni Jesus nalimot sa hinungdanong bahin sa kaisipan ni Kristo? Mabatonan nato ang hait nga pagsabot niini pinaagi sa pagpalandong pag-ayo sa Marcos kapitulo 6. Mabasa nato didto nga gidala sa mga tawo ang mga masakiton ngadto kang Jesus aron ayohon. Sa konteksto, mahibaloan usab nato nga sa pagkakita nga ang libolibo nga nanuol kaniya gigutom, gipakaon sila ni Jesus sa milagrosong paagi. (Marcos 6:35-44, 54-56) Ang pag-ayo sa mga masakiton ug pagpakaon sa gigutom maoy talagsaong pagpasundayag sa mahigugmaong kahangawa, apan kana ba ang pangunang mga paagi nga si Jesus mitabang sa uban? Ug sa unsang paagi masundog gayod nato ang iyang hingpit nga panig-ingnan sa gugma, kalulot, ug kahangawa, maingon nga siya nagsundog kang Jehova?

Natukmod sa Pagsanong sa Espirituwal nga mga Panginahanglan

 4. Unsa ang situwasyon sa asoy sa Marcos 6:30-34?

⁴ Si Jesus naluoy niadtong diha sa iyang palibot sa panguna tungod sa ilang espirituwal nga mga panginahanglan. Kadtong maong mga panginahanglan mao ang labing hinungdanon, labaw pa kay sa pisikal nga mga panginahanglan. Palandonga ang asoy sa Marcos 6:30-34. Ang hitabo nga nasulat didto nahitabo sa kabaybayonan sa Dagat sa Galilea, sa hapit na ang Paskuwa sa 32 K.P. Ang mga apostoles mahinamon, ug angayan lamang. Sanglit bag-o pang nahuman ug sangyaw sa dakodakong lugar, sila nangadto kang Jesus, sa walay duhaduha mahinamon sa pag-asoy kaniya sa ilang mga eksperyensiya. Apan, usa ka panon sa mga tawo ang nagtigom. Dako kaayo kini nga si Jesus ug ang iyang mga apostoles dili makakaon ni makapahulay. Giingnan ni Jesus ang mga apostoles: ‘Pangadto kamo nga kamokamo ra sa usa ka dapit nga awaaw ug pamahulay kamog makadiyot.’ (Marcos 6:31) Nanakay sa sakayan, lagmit duol sa Capernaum, milawig sila tabok sa Dagat sa Galilea ngadto sa usa ka hilom nga dapit. Apan ang panon sa mga tawo nanagan subay sa baybayon ug unang nangabot kay sa sakayan. Unsay reaksiyon ni Jesus? Nasuko ba siya nga natugaw ang iyang pribasiya? Wala gayod!

 5. Unsay gibati ni Jesus sa panon sa mga tawo nga nanuol kaniya, ug unsay iyang reaksiyon?

⁵ Ang kasingkasing ni Jesus natandog sa pagkakita niining panon nga libolibo, lakip ang mga masakiton, nga mahinamong nagpaabot kaniya. (Mateo 14:14; Marcos 6:44) Nagpunting sa pagtagad sa kon unsay nakapukaw sa kahangawa ni Jesus ug kon sa unsang paagi Siya misanong, si Marcos misulat: ‘Iyang nakita ang usa ka dakong panon sa katawhan, apan gitukmod siya sa kaluoy alang kanila, tungod kay nahisama man sila sa mga karnero nga walay magbalantay. Ug misugod siya pagtudlo kanila sa daghang butang.’ (Marcos 6:34) Dili lang kay ang mga tawo sa kinatibuk-an ang nakita ni Jesus. Nakita niya ang tagsatagsa ka tawo nga adunay espirituwal nga mga panginahanglan. Sama silag mga karnero nga nahisalaag nga walay mahimo, walay magbalantay nga mogiya kanila ngadto sa lunhawng mga sibsibanan o manalipod kanila. Nahibalo si Jesus nga ang dili-mabinationg relihiyosong mga pangulo, nga angay untang mahimong matinagdanong mga magbalantay, sa pagkatinuod nagtamay sa ordinaryong mga tawo ug nagpasagad sa ilang espirituwal nga panginahanglan. (Ezequiel 34:2-4; Juan 7:47-49) Maoy tuyo ni Jesus nga trataron sila sa lahi nga paagi, nga himoon ang kinadak-ang kaayohan nga posible alang kanila. Nagsugod siya sa pagtudlo kanila bahin sa Gingharian sa Diyos.

6, 7. (a) Unsay gipadayag sa mga Ebanghelyo nga giuna ni Jesus sa pagsanong sa mga panginahanglan sa mga tawo? (b) Unsay nagpalihok kang Jesus sa pagsangyaw ug pagpanudlo?

⁶ Matikdi ang pagkasunodsunod ug ang gipaila nga maoy butang unahon nga dayag diha sa susamang asoy. Sinulat kini ni Lucas, kinsa usa ka doktor ug interesado kaayo sa pisikal nga kaayohan sa uban. “Ang mga panon sa katawhan . . . misunod [kang Jesus]. Ug gidawat niya sila nga maluloton ug misugod sa pagsulti kanila bahin sa gingharian sa Diyos, ug siya nag-ayo niadtong nanginahanglag pag-ayo.” (Lucas 9:11; Colosas 4:14) Bisag dili ingon niini ang kahimtang sa matag asoy bahin sa usa ka milagro, niining kahimtanga, unsay unang gihisgotan sa dinasig nga asoy ni Lucas? Ang kamatuoran nga si Jesus nagtudlo sa mga tawo.

⁷ Kini sa pagkatinuod nahiuyon sa butang nga gipasiugda nga atong makaplagan sa Marcos 6:34. Kanang bersikuloha tin-awng nagpakita kon sa unsang paagi si Jesus sa panguna natukmod sa pagpahayag sa iyang kaluoy. Gitudloan niya ang mga tawo, nga misanong sa ilang espirituwal nga mga panginahanglan. Sa sayong bahin sa iyang ministeryo, si Jesus miingon: “Sa ubang siyudad kinahanglan kong ipahayag ang maayong balita sa gingharian sa Diyos, tungod kay alang niini ako gipadala.” (Lucas 4:43) Sa gihapon, sayop kita kon atong gihunahuna nga gipahayag ni Jesus ang mensahe sa Gingharian tungod lamang kay kini iyang katungdanan, nga daw basta gihimo na lang niya ang buluhatong pagsangyaw nga wala sa buot. Dili, ang iyang mahigugmaong kahangawa sa mga tawo mao ang pangunang panukmod sa iyang pagpaambit sa maayong balita ngadto kanila. Ang kinadak-ang kaayohan nga mahimo ni Jesus—bisan alang sa mga masakiton, sa nademonyohan, sa kabos, o sa gigutom—mao ang pagtabang kanila nga mahibalo, modawat, ug mahigugma sa kamatuoran bahin sa Gingharian sa Diyos. Kanang kamatuorana mao ang labing hinungdanon tungod sa papel sa Gingharian sa pagbindikar sa pagkasoberano ni Jehova ug sa pagtagana ug dumalayong mga panalangin alang sa katawhan.

 8. Unsay pagbati ni Jesus sa iyang pagsangyaw ug pagpanudlo?

⁸ Ang aktibong pagsangyaw ni Jesus sa Gingharian mao ang pangunang hinungdan kon nganong mianhi siya sa yuta. Sa hapit nang matapos ang iyang yutan-ong ministeryo, giingnan ni Jesus si Pilato: “Tungod niini ako gipakatawo, ug tungod niini ako mianhi sa kalibotan, aron ako manaksi sa kamatuoran. Ang matag usa nga dapig sa kamatuoran mamati sa akong tingog.” (Juan 18:37) Atong namatikdan sa duha ka nag-unang mga artikulo nga si Jesus maoy tawo nga dunay malumong pagbati—matinagdanon, daling maduol, mahunahunaon, masaligon, ug labaw sa tanan, mahigugmaon. Kinahanglang masabtan nato kanang maong mga bahin sa iyang personalidad kon buot gayod natong masabtan ang kaisipan ni Kristo. Hinungdanon usab ang pagkahibalo nga ang kaisipan ni Kristo naglakip sa pag-una niya sa iyang buluhaton nga pagsangyaw ug pagpanudlo.

Iyang Giawhag ang Uban sa Pagpamatuod

 9. Alang kang kinsa nga ang pagsangyaw ug pagpanudlo maoy usa ka butang unahon?

⁹ Ang pag-una sa pagsangyaw ug pagpanudlo—ingong pagpahayag sa gugma ug kahangawa—dili alang kang Jesus lamang. Giawhag niya ang iyang mga sumusunod nga mosundog sa iyang mga motibo, mga butang nga giuna, ug mga lihok. Pananglitan, human pilia ni Jesus ang iyang 12 ka apostoles, unsay gipabuhat kanila? Ang Marcos 3:14, 15 nagtug-an kanato: “Nagporma siya ug grupo nga napulog-duha, kinsa iya usab ginganlag ‘mga apostoles,’ aron magpabilin sila uban kaniya ug aron iya silang ikapadala sa pagwali ug maghupot ug awtoridad sa paghingilin sa mga demonyo.” Duna ka bay nakitang butang nga angayng unahon sa mga apostoles?

10, 11. (a) Sa dihang gipadala ang mga apostoles, unsay gisugo ni Jesus nga ilang buhaton? (b) Maylabot sa pagpadala sa mga apostoles, unsa ang hatagag pangunang pagtagad?

¹⁰ Ngadtongadto, gihatagan ni Jesus ang 12 ug gahom nga moayo sa uban ug mohingilin sa mga demonyo. (Mateo 10:1; Lucas 9:1) Dayon gipadala niya sila aron mosangyaw “sa nawala nga mga karnero sa balay sa Israel.” Sa pagbuhat sa unsa? Gisugo sila ni Jesus: “Sa moadto kamo, pagwali, nga mag-ingon, ‘Ang gingharian sa mga langit haduol na.’ Pang-ayo kamo ug mga tawong masakiton, pagbangon ug mga patay, hinloi ang mga sanlahon, panghingilin ug mga demonyo.” (Mateo 10:5-8; Lucas 9:2) Sa pagkatinuod, unsay ilang gibuhat? “Busa sila migikan ug [1] nagwali aron nga maghinulsol unta ang mga tawo; ug [2] sila managhingilin ug daghang demonyo ug managhaplas sa lana sa daghang masakitong tawo ug manag-ayo kanila.”—Marcos 6:12, 13.

¹¹ Sanglit ang pagpanudlo dili sa tanang panahon mao ang gihatagag dakong importansiya, ang paghisgot ba sa pagkasunodsunod sa ibabaw maoy paghatag ug dako kaayong importansiya maylabot sa mga butang nga unahon o sa mga motibo nga nalangkit? (Lucas 10:1-8) Aw, dili nato pakamenoson ang kasubsob sa paghisgot sa pagsangyaw una pa sa pagpang-ayo. Palandonga ang konteksto niining kahimtanga. Una pa ipadala ang 12 ka apostoles, si Jesus natandog sa kahimtang sa panon sa mga tawo. Atong mabasa: “Migikan si Jesus sa usa ka paglibot sa tanang siyudad ug mga balangay, nga nanudlo diha sa ilang mga sinagoga ug nagawali sa maayong balita sa gingharian ug nagaayo sa tanang matang sa balatian ug sa tanang matang sa kaluyahon. Sa nakita ang mga panon sa katawhan mibati siya ug kaluoy kanila, tungod kay sila pinanitan ug binalibag samag mga karnero nga walay magbalantay. Unya miingon siya sa iyang mga tinun-an: ‘Oo, dako ang anihon, apan diyutay ang mga mamumuo. Busa, pangamuyo kamo sa Agalon sa pag-ani nga magpadalag mga mamumuo ngadto sa iyang pag-ani.’ ”—Mateo 9:35-38.

12. Ang milagrosong mga buhat ni Jesus ug sa mga apostoles adunay unsang dugang katuyoan?

¹² Sa pag-uban-uban kaniya, ang mga apostoles makasagop sa kaisipan ni Kristo. Ilang masabtan nga ang ilang pagkahimong tinuod nga mahigugmaon ug mahangawaon sa mga tawo naglakip sa pagsangyaw ug pagpanudlo bahin sa Gingharian—nga mao ang labing hinungdanong bahin sa ilang maayong mga buhat. Kaharmonya niana, ang maayong mga binuhatan may kalabotan sa lawas, sama sa pag-ayo sa mga masakiton, nakahimo ug labaw pa kay sa pagtabang lamang sa mga kabos. Sama sa imong mahanduraw, ang ubang mga tawo nadani tingali sa pagpang-ayo ug pagtaganag pagkaon sa milagrosong paagi. (Mateo 4:24, 25; 8:16; 9:32, 33; 14:35, 36; Juan 6:26) Apan, gawas pa sa pagtabang sa pisikal nga paagi, kanang mga buhata sa pagkatinuod nagtukmod sa mga maniniid sa pag-ila nga si Jesus mao ang Anak sa Diyos ug “ang manalagna” nga gitagna ni Moises.—Juan 6:14; Deuteronomio 18:15.

13. Unsang papel sa “manalagna” nga moabot ang gipasiugda sa tagna sa Deuteronomio 18:18?

¹³ Nganong makahuloganon nga si Jesus mao “ang manalagna”? Buweno, unsa ang hinungdanong papel nga gitagna alang nianang manalagnaa? “Ang manalagna” ba mailado sa paghimog milagrosong mga pagpang-ayo o sa mahangawaong pagtaganag pagkaon sa gigutom? Ang Deuteronomio 18:18 nagtagna: “Akong patindogon ang usa ka manalagna alang kanila gikan sa taliwala sa ilang mga igsoon, sama kanimo [Moises]; ug ako gayong ibutang ang akong mga pulong sa iyang baba, ug siya gayod mosulti kanila sa tanan nga akong isugo kaniya.” Busa maingon nga ang mga apostoles nakakat-on sa paghupot ug pagpahayag ug malumong pagbati, sila makahinapos nga ang kaisipan ni Kristo kinahanglang madayag usab diha sa ilang kalihokang pagsangyaw ug pagpanudlo. Mao kana ang kinamaayohan nga ilang mahimo alang sa mga tawo. Pinaagi niana, ang mga masakiton ug ang mga kabos makabaton ug dumalayong mga kaayohan, dili lang ang mga kaayohan nga mabatonan sulod sa mubo nga kinabuhi sa tawo o kaayohan nga makuha gikan sa pipila ka pagkaon.—Juan 6:26-30.

Ugmara ang Kaisipan ni Kristo Karon

14. Sa unsang paagi ang pagbaton sa kaisipan ni Kristo nalangkit sa atong pagsangyaw?

¹⁴ Walay usa kanato ang maghunahuna nga ang kaisipan ni Kristo gihuptan lamang sa unang siglo—gihuptan lamang ni Jesus ug sa unang mga tinun-an bahin kang kinsa si apostol Pablo misulat: “Atong ginabatonan ang kaisipan ni Kristo.” (1 Corinto 2:16) Ug kita modawat dayon nga kita obligadong mosangyaw sa maayong balita ug maghimog mga tinun-an. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Bisan pa niana, mapuslanon ang pagpalandong sa atong mga motibo sa pagbuhat sa maong buluhaton. Buhaton nato kini dili lamang tungod kay atong katungdanan kini. Ang gugma alang sa Diyos mao ang pangunang katarongan kon nganong kita makig-ambit sa ministeryo, ug ang pagkahimong sama gayod kang Jesus nag-apil sa pagsangyaw ug pagpanudlo nga gipalihok sa kahangawa.—Mateo 22:37-39.

15. Nganong ang kahangawa maoy angayng bahin sa atong publikong ministeryo?

¹⁵ Tinuod, dili gayod sayon nga mobatig kahangawa niadtong dili nato parehog pagtuo, ilabina kon makaatubang kita ug kawalay-pagtagad, pagsalikway, o pagsupak. Apan, kon wad-on nato ang atong gugma ug kahangawa sa mga tawo, mawad-an kita sa hinungdanong panukmod sa pagpakig-ambit sa Kristohanong ministeryo. Nan, sa unsang paagi kaha maugmad nato ang kahangawa? Mahimong sulayan nato pag-ila ang mga tawo sama sa pag-ila ni Jesus kanila, ingong ‘pinanitan ug binalibag samag mga karnero nga walay magbalantay.’ (Mateo 9:36) Wala ba kana maghubit sa daghan karon? Sila gisalikway ug gibutaan sa espirituwal sa bakak nga relihiyosong mga magbalantay. Tungod niana, wala sila mahibalo sa hustong giya nga makaplagan diha sa Bibliya ni sa Paraisonhong mga kahimtang nga hapit nang ipahinabo sa Gingharian sa Diyos sa atong yuta. Ilang giatubang ang mga suliran sa adlaw-adlawng pagkinabuhi—apil ang kakabos, kabingkilan sa pamilya, sakit, ug kamatayon—nga walay paglaom sa Gingharian. Nabatonan nato ang ilang gikinahanglan: ang makaluwas-ug-kinabuhi nga maayong balita sa Gingharian sa Diyos nga natukod na sa langit!

16. Nganong buot natong ipaambit ang maayong balita ngadto sa uban?

¹⁶ Busa sa dihang palandongon nimo ang espirituwal nga mga panginahanglan niadtong anaa sa imong palibot, dili ba mapalihok ang imong kasingkasing sa pagtinguha sa pagbuhat sa tanan nimong maarangan sa pagsulti kanila bahin sa mahigugmaong katuyoan sa Diyos? Oo, ang atoa maoy buhat sa kahangawa. Kon bation nato ang gibati ni Jesus sa mga tawo, madayag kini diha sa paningog, atong ekspresyon sa nawong, atong paagi sa pagtudlo. Kanang tanan maghimo sa atong mensahe nga mas makapadani niadtong “sa husto nahimutang alang sa kinabuhing walay-kataposan.”—Buhat 13:48.

17. (a) Unsa ang pipila ka paagi nga kita makapasundayag sa atong gugma ug kahangawa sa uban? (b) Nganong dili mopili lamang ug usa sa paghimog maayong mga buhat o pagpakig-ambit sa publikong ministeryo?

¹⁷ Siyempre, ang atong gugma ug kahangawa kinahanglang ipadayag sa atong tibuok nga kinabuhi. Nag-apil kini sa atong pagpakitag kalulot sa mga tawong ubos ug kahimtang, masakiton, ug kabos—nga buhaton ang atong maarangan sa paghupay sa ilang pag-antos. Naglakip kini sa atong mga paningkamot sa pulong ug buhat sa pagwagtang sa kaguol niadtong namatyan ug mga minahal. (Lucas 7:11-15; Juan 11:33-35) Bisan pa niana, ang maong mga pagpasundayag sa gugma, kalulot, ug kahangawa kinahanglang dili mao ang sentro sa atong maayong mga buhat, sama sa gihimo sa ubang mga makitawhanon. Ang labaw nga adunay malungtarong bili mao ang mga paningkamot nga gipalihok sa gihisgotang mga hiyas sa Diyos apan gipadayag diha sa pagpakig-ambit sa buluhaton sa Kristohanong pagsangyaw ug pagpanudlo. Hinumdomi kon unsay giingon ni Jesus bahin sa Hudiyong relihiyosong mga lider: “Nagahatag kamo sa ikanapulo sa yerbabuyna ug sa eneldo ug sa cumino, apan wala ninyo panumbalinga ang mas bug-at nga mga butang sa Balaod, nga mao, ang hustisya ug kaluoy ug pagkamatinuohon. Obligado ang pagbuhat niining mga butanga, apan dili kay dili-panumbalingon ang ubang mga butang.” (Mateo 23:23) Sa bahin ni Jesus wala siya mopilig usa ra niana—pagtabang sa mga tawo sa ilang pisikal nga mga panginahanglan o kaha pagtudlo kanila sa naghatag-kinabuhi nga espirituwal nga mga butang. Parehong gibuhat ni Jesus kana. Sa gihapon, tin-aw nga ang iyang buluhatong pagpanudlo mao ang labing hinungdanon tungod kay ang kaayohan nga mosangpot gikan niana makatabang sa walay kataposan.—Juan 20:16.

18. Sa unsa magpalihok kanato ang atong pagpalandong sa kaisipan ni Kristo?

¹⁸ Pagkamapasalamaton nato nga si Jehova nagpadayag sa kaisipan ni Kristo kanato! Pinaagi sa mga Ebanghelyo, mas mahibaloan nato ang mga hunahuna, pagbati, hiyas, kalihokan, ug mga butang nga giuna sa labing bantogang tawo nga nabuhi sukad. Anaa ra nato kon kita mobasa, mamalandong, ug magpadapat sa kon unsay gipadayag sa Bibliya bahin kang Jesus. Hinumdomi, aron kita makalihok nga sama gayod kang Jesus, kinahanglan mokat-on una kita sa paghunahuna, pagbati, ug pagtimbangtimbang sa mga butang sama sa iyang gibuhat, sa labing maayo nga atong maarangan ingong dili-hingpit nga mga tawo. Busa, hinaot magmadeterminado kita sa pag-ugmad ug pagpasundayag sa kaisipan ni Kristo. Kini mao ang kinamaayohang paagi sa pagkinabuhi, kinamaayohang paagi sa pagtratar sa mga tawo, ug kinamaayohang paagi alang kanato ug sa uban sa pagpakigsuod sa usa nga hingpit nga gipabanaag ni Jesus, ang atong malumong Diyos, si Jehova.—2 Corinto 1:3; Hebreohanon 1:3.

Unsaon Nimo Pagtubag?

• Unsang hait nga pagsabot ang gihatag sa Bibliya bahin sa kon unsay kasagarang reaksiyon ni Jesus sa mga tawo nga nanginahanglan?

• Unsay gipasiugda ni Jesus sa pagsugo sa iyang mga sumusunod?

• Sa unsang paagi ikapasundayag nato “ang kaisipan ni Kristo” sa atong mga kalihokan?

[Tibuok-panid nga hulagway sa panid 23]

[Hulagway sa panid 24]

Unsa ang kinadak-ang kaayohan nga mahimo sa mga Kristohanon alang sa uban?