“Wala Pa Gayoy Laing Tawo nga Nakasulti ug Sama Niini”
“Silang tanan naghatag ug maayong pamatuod bahin kaniya ug nahibulong sa madanihong mga pulong nga nanggula gikan sa iyang baba.”—LUCAS 4:22.
1, 2. (a) Nganong ang mga polis nga gipadala aron sa pagdakop kang Jesus namauli nga walay dala? (b) Unsay nagpakita nga ang mga polis dili lang maoy nakadayeg sa pagpanudlo ni Jesus?
ANG mga polis napakyas sa ilang misyon. Gipadala sila aron sa pagdakop kang Jesu-Kristo, apan namauli sila nga walay dala. Ang pangulong mga saserdote ug mga Pariseo nangayog katin-awan: “Nganong wala man ninyo siya dad-a dinhi?” Sa pagkatinuod, nganong wala man dakpa sa mga polis ang usa ka tawo nga dili mosukol? Ang mga polis mitubag: “Wala pa gayoy laing tawo nga nakasulti ug sama niini.” Nakadayeg gayod sila sa pagpanudlo ni Jesus nga dili sila makaako sa pagdakop niining makigdaitong tawo.a—Juan 7:32, 45, 46.
2 Kadtong maong mga polis dili lang maoy nakadayeg sa pagpanudlo ni Jesus. Giingnan kita sa Bibliya nga panonpanon sa mga tawo ang nanuol aron lang makadungog kaniya nga mosulti. Ang mga tawo sa iyang lungsod natingala “sa madanihong mga pulong nga nanggula gikan sa iyang baba.” (Lucas 4:22) Dili lang kas-a nga misulti siya gikan sa usa ka sakayan ngadto sa dakong panon sa katawhan nga nagtigom diha sa baybayon sa Dagat sa Galilea. (Marcos 3:9; 4:1; Lucas 5:1-3) Sa usa ka higayon, “may dakong panon sa katawhan” nga nagpabilin uban kaniya sulod sa daghang adlaw, nga walay kaonkaon.—Marcos 8:1, 2.
3. Unsa ang pangunang hinungdan kon nganong si Jesus maoy usa ka talagsaong magtutudlo?
3 Unsay nakapahimo kang Jesus nga usa ka talagsaong magtutudlo? Ang gugma mao ang pangunang hinungdan.b Gihigugma ni Jesus ang mga kamatuoran nga iyang gipaambit, ug iyang gihigugma ang mga tawo nga iyang gitudloan. Apan si Jesus may talagsaon usab nga katakos sa paggamit ug epektibong mga paagi sa pagpanudlo. Sa mga tun-anang artikulo niining isyuha, atong hisgotan ang pipila ka epektibong mga paagi nga iyang gigamit ug kon sa unsang paagi kita makasundog kaniya.
Kayano ug Katin-aw
4, 5. (a) Nganong si Jesus migamit ug yanong pinulongan sa iyang pagpanudlo, ug unsay talagsaon bahin sa kamatuoran nga gibuhat niya kana? (b) Sa unsang paagi ang Wali sa Bukid usa ka pananglitan sa kayano sa paagi sa pagpanudlo ni Jesus?
4 Kasagaran na nga ang edukadong mga tawo mogamit ug pinulongan nga dili masabtan sa ilang mga mamiminaw. Apan kon ang atong gisulti dili masabtan sa uban, sa unsang paagi sila makabenepisyo sa atong kahibalo? Ingong magtutudlo, si Jesus wala gayod mosulti sa paagi nga dili masabtan sa uban. Handurawa ang gilapdon sa bokabularyo nga mahimo unta niyang gamiton. Apan, bisan pa sa iyang dakong kahibalo, iyang gihunahuna ang iyang mga mamiminaw, dili ang iyang kaugalingon. Siya nahibalo nga daghan kanila ang “dili edukado ug ordinaryo.” (Buhat 4:13) Aron makapakigsulti kanila, siya migamit ug pinulongan nga masabtan nianang mga tawhana. Ang mga pulong lagmit yano, apan ang mga kamatuoran nga gipaambit niini nagpadayag ug masangkarong kahibalo.
5 Tagda, pananglitan, ang Wali sa Bukid, nga nasulat sa Mateo 5:3–7:27. Tingali gidangtan lamag 20 minutos ang pagpahayag ni Jesus nianang maong wali. Bisan pa niana, ang mga pagtulon-an niini maoy lalom, nga naghisgot sa paninugdang mga butang sama sa pagpanapaw, diborsiyo, ug materyalismo. (Mateo 5:27-32; 6:19-34) Apan, walay komplikado o mapagawalong mga pahayag. Gani, halos walay pulong nga dili dayon masabtan bisan sa usa ka bata! Masabot nga sa dihang natapos siya, ang mga panon sa katawhan—lagmit lakip ang daghang mag-uuma, mga magbalantay sa hayop, ug mga mangingisda—“nahingangha sa iyang paagi sa pagtudlo”!—Mateo 7:28.
6. Paghatag ug pananglitan kon giunsa paglitok ni Jesus ang mga panultihon nga yano apan makahuloganon.
6 Kasagarang naggamit ug klaro, mugbo nga mga pamulong, si Jesus militok ug mga panultihon nga yano apan makahuloganon kaayo. Sa panahon nga wala pa gipatik ang mga libro, iyang gipatik diha sa hunahuna ug kasingkasing sa iyang mga mamiminaw ang iyang mensahe. Matikdi ang pipila ka pananglitan: “Walay usa nga mahimong ulipon sa duha ka agalon; . . . dili kamo mahimong ulipon sa Diyos ug sa Bahandi.” “Hunong na sa pagpanghukom aron dili kamo pagahukman.” “Pinaagi sa ilang mga bunga kamo makaila niadtong mga tawhana.” “Ang mga tawong himsog wala magkinahanglan ug mananambal, kondili ang mga masakiton.” “Ang tanang mogamit sa espada mamatay pinaagi sa espada.” “Ibayad ninyo kang Cesar ang mga butang ni Cesar, apan ang mga butang sa Diyos ngadto sa Diyos.” “Adunay labaw nga kalipay sa paghatag kay sa pagdawat.”c (Mateo 6:24; 7:1, 20; 9:12; 26:52; Marcos 12:17; Buhat 20:35) Hangtod karon, duolan sa 2,000 ka tuig na human kini gipamulong ni Jesus, ang maong puwersadong mga panultihon dali rang mahinumdoman.
Paggamit ug mga Pangutana
7. Nganong misukna man si Jesus ug mga pangutana?
7 Talagsaon ang paggamit ni Jesus ug mga pangutana. Kasagarang gibuhat niya kini bisan pag mas dali ra nga isulti na lang sa iyang mga mamiminaw ang punto. Nan, nganong misukna man siyag mga pangutana? Usahay, migamit siya ug matugkarong mga pangutana aron sa pagyagyag sa mga motibo sa iyang mga magsusupak, sa ingon nagpahilom kanila. (Mateo 12:24-30; 21:23-27; 22:41-46) Apan, sa daghang kahimtang si Jesus migahin ug panahon sa pagsuknag mga pangutana aron sa pagpaambit sa mga kamatuoran, sa pagtukmod sa iyang mga mamiminaw sa pagpahayag kon unsay anaa sa ilang kasingkasing, ug sa pagpalihok ug pagbansay sa panghunahuna sa iyang mga tinun-an. Susihon nato ang duha ka pananglitan, nga parehong naglangkit kang apostol Pedro.
8, 9. Sa unsang paagi si Jesus migamit ug mga pangutana sa pagtabang kang Pedro nga makadangat sa hustong konklusyon bahin sa pagbayad ug buhis sa templo?
8 Una, hinumdomi ang okasyon sa dihang ang mga maniningil ug buhis nangutana kang Pedro kon si Jesus ba nagbayad sa buhis sa templo.d Si Pedro, nga mahinaykon usahay, mitubag, “Oo.” Apan, pagkataudtaod, si Jesus nangatarongan kaniya: “‘Unsay imong hunahuna, Simon? Gikan ba ni kinsa ang mga hari sa yuta magadawat sa mga bayad sa buhis o sa buhis por ulo? Gikan ba sa ilang mga anak o gikan sa mga estranyo?’ Sa dihang siya miingon: ‘Gikan sa mga estranyo,’ si Jesus miingon kaniya: ‘Nan, sa pagkatinuod ang mga anak libre sa buhis.’” (Mateo 17:24-27) Ang punto sa mga pangutana ni Jesus angay untang nadayag na kang Pedro. Ngano man?
9 Sa adlaw ni Jesus, ang mga membro sa pamilya sa mga hari ilado nga dili apil sa pagbayad ug buhis. Busa, ingong bugtong Anak sa langitnong Hari nga gisimba diha sa templo, dili unta obligado si Jesus nga mobayad sa buhis. Matikdi nga imbes tug-anan na lang si Pedro sa hustong tubag, si Jesus epektibo apan maluloton nga migamit ug mga pangutana sa pagtabang kang Pedro nga makadangat sa hustong konklusyon—ug tingali aron sa pagtabang kang Pedro nga makasabot sa panginahanglan sa paghunahuna pag-ayo sa dili pa mosulti.
10, 11. Unsay reaksiyon ni Jesus sa dihang giputol ni Pedro ang dalunggan sa usa ka tawo sa gabii sa Paskuwa sa 33 K.P., ug sa unsang paagi kini nagpakita nga si Jesus nakasabot sa kahinungdanon sa mga pangutana?
10 Ang ikaduhang pananglitan naglangkit sa usa ka panghitabo sa gabii sa Paskuwa sa 33 K.P. sa dihang usa ka magubtanong panon ang miabot aron sa pagdakop kang Jesus. Ang mga tinun-an nangutana kang Jesus kon angay ba silang makig-away aron sa pagpanalipod kaniya. (Lucas 22:49) Nga wala magpaabot ug tubag, giputol ni Pedro ang dalunggan sa usa ka lalaki ginamit ang espada (apan lagmit nagplano si Pedro sa pagpahamtang ug mas grabeng kadaot). Si Pedro milihok sa paagi nga supak sa kabubut-on sa iyang agalon, kay si Jesus andam nga motugyan sa iyang kaugalingon. Unsay reaksiyon ni Jesus? Kanunayng mapailobon, gisukna niya si Pedro ug tulo ka pangutana: “Ang kopa nga gihatag kanako sa Amahan, dili ko ba gayod kini imnon?” “Naghunahuna ba kamo nga dili ako makapangamuyo sa akong Amahan aron hatagan ako niining gutloa ug kapin sa napulog-duha ka lehiyon sa mga manulonda? Niana nga kahimtang, unsaon pagkatuman sa Kasulatan nga kinahanglang mahitabo kini sa ingon niini?”—Juan 18:11; Mateo 26:52-54.
11 Palandonga sa makadiyot kanang maong asoy. Si Jesus, nga gilibotan sa masuk-anong panon, nahibalo nga hapit na siyang mamatay ug ang paghinlo sa ngalan sa iyang Amahan ug ang kaluwasan sa tawhanong pamilya nahipatong sa iyang abaga. Bisan pa niana, siya migahin ug panahon niadtong yugtoa sa pagtisok sa hinungdanong mga kamatuoran diha sa hunahuna ni Pedro pinaagi sa mga pangutana. Dili ba dayag nga nasabtan ni Jesus ang kahinungdanon sa mga pangutana?
Tataw nga “Hyperbole”
12, 13. (a) Unsa may hyperbole? (b) Sa unsang paagi gigamit ni Jesus ang hyperbole sa pagpasiugda sa pagkabinuang sa pagpanaway sa ginagmayng kasaypanan sa atong mga igsoon?
12 Sa iyang ministeryo, si Jesus kasagarang migamit ug laing epektibong paagi sa pagpanudlo—ang hyperbole. Kini maoy tinuyo nga paghingapin aron sa pagpasiugda. Pinaagi sa hyperbole, si Jesus nagmugnag mga larawan nga lisod malimtan. Konsiderahon nato ang pipila ka pananglitan.
13 Sa Wali sa Bukid, sa dihang nagpasiugda sa panginahanglan nga ‘mohunong na sa pagpanghukom’ sa uban, si Jesus miingon: “Nan, nganong tan-awon nimo ang uhot nga anaa sa mata sa imong igsoon, apan wala magtagad sa salagunting nga anaa sa imong kaugalingong mata?” (Mateo 7:1-3) Mahanduraw ba nimo ang esena? Ang usa ka tawong hinawayon mitanyag nga kuhaon ang usa lamang ka uhot gikan sa “mata” sa iyang igsoon. Ang hinawayon mangangkon nga ang iyang igsoon dili klarong makakita sa mga butang aron makahatag ug dalawatong mga paghukom. Apan ang kaugalingong katakos sa hinawayon sa paghukom gidaot sa usa ka “salagunting”—usa ka troso o kahoy nga mahimong itukod sa atop. Pagkadili-malimtang paagi sa pagpasiugda kon unsa ka binuang ang pagpanaway sa ginagmayng kasaypanan sa atong mga igsoon sa dihang kita tingali dunay dagkong kasaypanan!
14. Nganong ang mga pulong ni Jesus bahin sa pagsala sa tagnok ug paglamon sa kamelyo sa linain maoy puwersadong hyperbole?
14 Sa laing higayon, gisaway ni Jesus ang mga Pariseo ingong “mga buta nga tiggiya, nga nagsala sa tagnok apan naglamon sa kamelyo.” (Mateo 23:24) Kini sa linain maoy puwersadong paggamit ug hyperbole. Ngano? Makapahingangha gayod ang kalainan tali sa gamay kaayong tagnok ug sa kamelyo, nga usa sa kinadak-ang mananap nga nailhan sa mga mamiminaw ni Jesus. Gibanabana nga nagkinahanglag 70 ka milyong tagnok aron motumbas sa timbang sa kasagarang kamelyo! Dugang pa, si Jesus nahibalo nga ang mga Pariseo nagsala sa ilang bino. Kadtong mapugsanon sa pagpasunod sa mga lagda naghimo niana aron dili makalamoy ug tagnok ug sa ingon mahimong hugaw sa seremonyal nga paagi. Bisan pa niana, sila sa mahulagwayong pagkasulti naglamon sa kamelyo, nga mahugaw usab. (Levitico 11:4, 21-24) Klaro ang punto ni Jesus. Ang mga Pariseo makutihong nagsunod sa kinagamyang mga kinahanglanon sa Balaod, apan ilang gisalikway ang mas bug-at nga mga butang sa balaod—“ang hustisya ug ang kaluoy ug ang pagkamatinumanon.” (Mateo 23:23) Pagkaklaro sa pagyagyag ni Jesus sa ilang tinuod nga pagkatawo!
15. Unsa ang pipila ka pagtulon-an nga gitudlo ni Jesus pinaagi sa paggamit ug hyperbole?
15 Sulod sa iyang ministeryo, si Jesus kanunayng migamit ug hyperbole. Tagda ang pipila ka pananglitan. ‘Ang pagtuo nga ang gidak-on ingon sa gamay kaayong lugas sa mustasa’ nga makabalhin ug bukid—halos wala nay lain pang mas epektibong paagi nga makita ni Jesus nga nagpasiugda nga bisan ang gamayng pagtuo dakog mahimo. (Mateo 17:20) Ang usa ka dakong kamelyo nga naningkamot sa pag-agi sa mata sa dagom—pagkamaayong pagkailustrar niini sa kalisdanan nga giatubang sa usa ka tawong dato nga maningkamot sa pag-alagad sa Diyos samtang nagpadayon sa materyalistikong estilo sa kinabuhi! (Mateo 19:24) Wala ka ba mahibulong sa tataw nga mahulagwayong mga sinultihan ug sa iyang katakos sa pagkab-ot ug kinadak-ang epekto pinaagi sa pipila lang ka pulong?
Dili-Malalis nga Lohika
16. Sa unsang paagi kanunayng gigamit ni Jesus ang iyang hait nga salabotan?
16 Tungod sa iyang hingpit nga hunahuna, si Jesus batid sa pagpangatarongan sa lohikal nga paagi uban sa mga tawo. Apan, wala niya gamita sa sayop nga paagi kining maong katakos. Sa iyang pagpanudlo, kanunay siyang migamit sa iyang hait nga salabotan aron sa pagpalambo sa kamatuoran. Usahay, migamit siya ug puwersadong lohika aron sa pagtumba sa bakak nga mga sumbong sa iyang relihiyosong mga magsusupak. Sa daghang kaso, migamit siya ug lohikal nga pangatarongan aron sa pagtudlo sa iyang mga tinun-an sa hinungdanong mga pagtulon-an. Susihon nato ang batid nga katakos ni Jesus sa paggamit ug lohika.
17, 18. Unsang puwersadong lohika ang gigamit ni Jesus aron sa pagtumba sa bakak nga sumbong sa mga Pariseo?
17 Tagda ang higayon sa dihang giayo ni Jesus ang usa ka tawong buta ug amang nga gidemonyohan. Sa pagkadungog niana, ang mga Pariseo miingon: “Kining tawhana dili maghingilin sa mga demonyo gawas nga pinaagi kang Beelzebub [Satanas], ang magmamando sa mga demonyo.” Matikdi nga ang mga Pariseo miuyon nga gikinahanglan ang labaw-tawhanong gahom aron sa pagpalagpot sa mga demonyo ni Satanas. Apan, aron dili motuo ang mga tawo kang Jesus, ilang giingon nga ang iyang gahom gikan kang Satanas. Nagpunting nga wala nila palandonga pag-ayo ang ilang argumento, si Jesus mitubag: “Ang matag gingharian nga nabahin batok sa iyang kaugalingon modangat sa pagkalaglag, ug ang matag siyudad o balay nga nabahin batok sa iyang kaugalingon dili makabarog. Sa samang paagi, kon si Satanas maghingilin kang Satanas, siya nabahin batok sa iyang kaugalingon; nan, unsaon man pagbarog sa iyang gingharian?” (Mateo 12:22-26) Sa diwa, si Jesus nag-ingon: ‘Kon ako usa pa ka galamiton ni Satanas, sumala sa inyong giingon, nga nagbungkag sa gibuhat ni Satanas, nan si Satanas naglihok nga sukwahi sa iyang kaugalingong intereses ug sa dili madugay mapukan.’ Puwersadong lohika, dili ba?
18 Dayon si Jesus nangatarongan pa niining bahina. Nahibalo siya nga dunay pipila ka Pariseo nga nagpalayas ug mga demonyo. Busa nagpatungha siya ug yano apan makapukan nga pangutana: “Kon ako maghingilin sa mga demonyo pinaagi kang Beelzebub, pinaagi ni kinsa nga hinginlan sila sa inyong mga anak [o mga tinun-an]?” (Mateo 12:27) Ang argumento ni Jesus, sa diwa, mao kini: ‘Kon, sa pagkatinuod, ako naghingilin ug mga demonyo pinaagi sa gahom ni Satanas, nan ang inyong mga tinun-an lagmit nagalihok usab ilalom niining maong gahom.’ Unsay ikasulti sa mga Pariseo? Dili gayod sila moila nga ang ilang mga tinun-an milihok ilalom sa gahom ni Satanas. Pinaagi sa dili-malalis nga lohika, gihimo ni Jesus ang ilang akusasyon kaniya nga dili makataronganon.
19, 20. (a) Sa unsang positibong paagi gigamit ni Jesus ang lohika? (b) Sa unsang paagi gigamit ni Jesus ang ‘unsa ka labaw pa gayod’ nga matang sa pangatarongan sa dihang mitubag sa hangyo sa iyang mga tinun-an sa pagtudlo kanila kon unsaon pag-ampo?
19 Dugang pa sa paggamit ug lohika sa pagpahilom sa iyang mga magsusupak, si Jesus migamit usab ug lohikal, makapadani nga mga argumento aron sa pagtudlo ug positibo, makapadasig nga mga kamatuoran bahin kang Jehova. Sa makadaghan, siya migamit sa mahimong tawgon nga ‘unsa ka labaw pa gayod’ nga matang sa pagpangatarongan, nga nagtabang sa iyang mga mamiminaw sa pag-uswag gikan sa nasinati na nga kamatuoran ngadto sa dugang pagtuo. Susihon nato ang duha lang ka pananglitan.
20 Sa dihang mitubag sa hangyo sa iyang mga tinun-an sa pagtudlo kanila kon unsaon pag-ampo, si Jesus nag-asoy ug ilustrasyon bahin sa usa ka tawo kansang “maisogon nga pagkamapadayonon” sa kataposan nakadani sa usa ka walay-gusto nga higala sa paghatag sa iyang gihangyo. Gihubit usab ni Jesus ang pagkaandam sa mga ginikanan ‘sa paghatag ug maayong mga gasa’ sa ilang mga anak. Dayon siya mihinapos: “Kon kamo, bisan tuod daotan, mahibalong mohatag ug maayong mga gasa ngadto sa inyong mga anak, unsa ka labaw pa gayod nga ang inyong Amahan sa langit mohatag ug balaang espiritu niadtong nagapangayo kaniya!” (Lucas 11:1-13) Ang punto ni Jesus dinhi gipasukad, dili sa kasamahan, kondili sa pagkadili-managsama. Kon ang usa ka walay-gusto nga higala madani sa kataposan sa paghatag sa gikinahanglan sa iyang silingan, ug kon ang dili-hingpit nga tawhanong mga ginikanan nag-atiman sa mga panginahanglan sa ilang mga anak, unsa ka labaw pa gayod nga ang atong mahigugmaon nga langitnong Amahan mohatag sa balaang espiritu ngadto sa iyang maunongong mga alagad nga mapainubsanong moduol kaniya diha sa pag-ampo!
21, 22. (a) Unsang pangatarongan ang gigamit ni Jesus sa dihang nagtanyag ug tambag bahin sa pagbuntog sa kabalaka maylabot sa materyal nga mga butang? (b) Human sublia ang pipila ka paagi sa pagtudlo ni Jesus, unsang konklusyon ang atong makab-ot?
21 Gigamit ni Jesus ang susamang pangatarongan sa dihang nagtanyag ug tambag bahin sa kabalaka maylabot sa materyal nga mga butang. Siya miingon: “Matikdi pag-ayo nga ang mga uwak wala magpugas ug binhi ni mag-ani, ug sila walay kamalig ni balay-tipiganan, ug gani ang Diyos nagapakaon kanila. Dili ba labaw pa man kamo ug bili kay sa mga langgam? Matikdi pag-ayo kon giunsa pagtubo sa mga lirio; wala sila magbudlay ni magkalinyas; apan sultihan ko kamo . . . Kon, karon, gibestihan sa Diyos sa ingon ang mga tanom sa banika nga karong adlawa nagalungtad ug ugma igasalibay ngadto sa hudno, pagkalabaw pa hinuon nga kamo iyang pagabestihan, kamo nga gamay ug pagtuo!” (Lucas 12:24, 27, 28) Oo, kon giatiman ni Jehova ang mga langgam ug mga bulak, unsa ka labaw pa gayod nga siya mag-atiman sa iyang mga alagad! Ang maong malumo apan puwersadong pangatarongan sa walay duhaduha nakatandog sa kasingkasing sa mga mamiminaw ni Jesus.
22 Human sublia ang pipila ka paagi sa pagtudlo ni Jesus, dali ra kitang makahinapos nga kadtong mga polis nga napakyas sa pagdakop kaniya wala gayod maghinobra sa dihang sila miingon: “Wala pa gayoy laing tawo nga nakasulti ug sama niini.” Apan ang paagi sa pagtudlo nga tingali nailado pag-ayo si Jesus mao kanang paggamit ug mga ilustrasyon, o mga sambingay. Nganong gigamit man niya kining paagiha? Ug unsay nakapaepektibo sa iyang mga ilustrasyon? Kining mga pangutanaha pagahisgotan sa sunod nga artikulo.
[Mga footnote]
a Ang mga polis lagmit maoy mga hawas sa Sanhedrin ug ilalom sa awtoridad sa pangulong mga saserdote.
b Tan-awa ang mga artikulo nga “Ako Nagtagana ug Sumbanan Alang Kaninyo” ug “Magpadayon sa Pagsunod Kanako,” sa Agosto 15, 2002, nga isyu sa Ang Bantayanang Torre.
c Kining kataposang kinutlo, nga makita sa Buhat 20:35, gikutlo lamang ni apostol Pablo, bisan tuod ang diwa nianang mga pulonga makita diha sa mga Ebanghelyo. Mahimong nadunggan ni Pablo ang maong pahayag (gikan kaha sa usa ka tinun-an nga nakadungog kang Jesus nga misulti niana o gikan sa nabanhawng Jesus) o gipadayag kini sa Diyos kaniya.—Buhat 22:6-15; 1 Corinto 15:6, 8.
d Ang mga Hudiyo gibaoran nga magbayad ug tinuig nga buhis sa templo nga duha ka drakma (mga duha ka adlaw nga suhol). Ang salapi gikan sa buhis maoy gibayad sa galastohan sa pagmentinar sa templo, sa serbisyo nga gihimo didto, ug sa adlaw-adlaw nga mga halad nga gitanyag alang sa nasod.
Nahinumdom Ka Ba?
• Unsang mga pananglitan ang nagpakita nga si Jesus nagtudlo uban ang kayano ug katin-aw?
• Nganong migamit si Jesus ug mga pangutana sa iyang pagpanudlo?
• Unsa may hyperbole, ug sa unsang paagi gigamit ni Jesus kining paagiha sa pagtudlo?
• Sa unsang paagi gigamit ni Jesus ang lohikal nga pangatarongan sa pagtudlo sa iyang mga tinun-an sa makapadasig nga mga kamatuoran bahin kang Jehova?
[Hulagway sa panid 9]
Si Jesus migamit ug yanong pinulongan nga masabtan sa ordinaryong mga tawo
[Hulagway sa panid 10]
Ang mga Pariseo “nagsala sa tagnok apan naglamon sa kamelyo”