Mga Pangutana Gikan sa mga Magbabasa

Nakasabot ako nga ang Gregong pulong “toʹte” (unya) gigamit aron ipailaila ang butang nga mosunod. Tungod niini nganong ang Mateo 24:9 mabasa: “Unya [“toʹte”] ang mga tawo magtugyan kaninyo sa kasakitan,” samtang ang parehong asoy sa Lucas 21:12 nag-ingon: “Apan sa dili pa kining tanang butanga ang mga tawo magadakop kaninyo ug magalutos kaninyo”?

Husto nga ang toʹte magamit sa pagpailaila sa butang nga mosunod, ang butang nga nagsundanay, pagaingnon pa. Apan dili nato angayng sabton nga mao lamang kini ang Biblikanhong gamit sa pulong.

Ang A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, ni Bauer, Arndt, ug Gingrich, nagpakita nga ang pulong toʹte gigamit sa duha ka pangunang diwa sa Kasulatan.

Ang una maoy “niana nga panahon.” Kini mahimong “sa miagi nga unya.” Ang pananglitan nga gihatag mao ang Mateo 2:17: “Niana natuman ang gipamulong pinaagi kang Jeremias nga propeta.” Kini wala magpunting sa butang nga nagsundanay apan nagpaila sa usa ka partikular nga panahong miagi, niadto nga panahon. Sa susama, ang toʹte magamit “sa umaabot nga unya.” Usa ka pananglitan makita sa 1 Corinto 13:12: “Kay sa pagkakaron kita nagpakakita diha sa hanap nga dagway pinaagig metál nga salamin, apan unya kini maoy nawong sa nawong. Sa pagkakaron ako dili-bug-os nga nahibalo, apan unya ako tukmang mahibalo sama nga ako tukmang nahibaloan.” Gigamit ni Pablo dinhi ang toʹte sa diwa sa ‘umaabot nga panahon.’

Sumala niini nga leksikon, ang laing gamit sa toʹte mao ang “pagpailaila sa butang nga mosunod.” Kini nga leksikon naghatag ug daghang pananglitan nga makita sa tulo ka asoy sa tubag ni Jesus sa pangutana sa mga apostol bahin sa ilhanan sa iyang presensiya.a Ingong mga pananglitan sa paggamit sa toʹte sa “pagpailaila sa butang nga mosunod,” ang leksikon mikutlo sa Mateo 24:10, 14, 16, 30; Marcos 13:14, 21; ug Lucas 21:20, 27. Ang pagtagad sa konteksto nagpakita kon nganong ang butang nga nagsundanay mao ang hustong pagsabot. Ug kini makatabang sa pagkuha sa diwa sa tagna ni Jesus nga naundan sa kaugmaran sa umaabot nga mga hitabo.

Bisan pa, dili kita angayng mohinapos nga sa matag higayong makita ang toʹte niining mga asoya kinahanglang sa pagkaestrikto magpailaila sa butang nga mosunod. Pananglitan, sa Mateo 24:7, 8, mabasa nato nga gitagna ni Jesus nga ang nasod motindog batok nasod ug nga aduna unyay mga kakulang sa pagkaon ug mga linog. Ang bersikulo 9 nagpadayon: “Unya ang mga tawo magtugyan kaninyo sa kasakitan ug magpatay kaninyo, ug kamo mahimong mga dulumtanan sa tanang kanasoran gumikan sa akong ngalan.” Makataronganon bang sabton nga ang gitagnang mga gubat, mga kakulang sa pagkaon, ug mga linog kinahanglang mahitabo tanan, ug tingali mohunong, sa dili pa magsugod ang paglutos?

Dili kini makataronganon, wala kini pamatud-i sumala sa atong nahibaloan sa unang-siglong katumanan. Ang asoy sa basahon sa Buhat nagbutyag nga halos dihadiha human sugdi sa mga membro sa bag-ong Kristohanong kongregasyon ang pagsangyaw, nasinati nila ang grabeng pagsupak. (Buhat 4:5-21; 5:17-40) Dili gayod kita makaingon nga ang tanang gubat, mga kagutmanan, ug mga linog nga gihisgotan ni Jesus nahitabo una pa sa unang paglutos. Sa kasukwahi, kana nga pagsupak nahitabo sa ‘wala pa’ itagna ang daghang ubang butang, nga uyon sa pagkahan-ay ni Lucas sa mga butang: “Apan sa dili pa kining tanang butanga ang mga tawo magadakop kaninyo ug magalutos kaninyo.” (Lucas 21:12) Kana nagsugyot nga sa Mateo 24:9, mas husto ang pagkagamit sa toʹte diha sa ekspresyong “niana nga panahon.” Sa panahon sa mga gubat, mga kagutmanan, ug mga linog, o niana nga panahon, nga ang mga sumusunod ni Jesus pagalutoson.

[Footnote]