Ang Kataposang Adlaw sa Tawhanong Kinabuhi ni Jesus
Ulahing bahin na sa kahaponon sa Biyernes, Nisan 14, 33 K.P. Hapit nang ilubong sa usa ka grupo sa mga lalaki ug babaye ang usa ka hinigugmang higala. Usa sa mga lalaki, si Nicodemo, nagdalag yerbang-paalimyon aron andamon ang lawas alang sa paglubong. Ang lalaking ginganlag Jose naghatag ug hinlong panapton aron iputos sa nasamdan ug nabun-og nga patayng lawas.
KINSA kining mga tawhana, ug kinsay ilang gilubong? Kining tanan ba nag-apektar kanimo? Aron matubag kining maong mga pangutana, mobalik kita sa sinugdanan nianang hinungdanong adlaw.
Huwebes sa Gabii, Nisan 14
Usa ka hayag takdol nga bulan ang hinayhinay nga misubang ibabaw sa Jerusalem. Ang mga tawo sa naghuot nga siyudad namahulay na human ang usa ka puliki nga adlaw. Karong gabhiona ang palibot napuno sa kahumot sa sinugba nga karnero. Oo, linibo ka tawo ang nangandam alang sa usa ka linaing okasyon—ang tinuig nga pagsaulog sa Paskuwa.
Sulod sa dako nga lawak sa bisita, atong makaplagan si Jesu-Kristo ug ang iyang 12 ka apostoles diha sa usa ka naandam nga lamesa. Paminaw! Nagsulti si Jesus. “Akong gitinguhag dako ang pagkaon niining paskuwa uban kaninyo sa dili pa ako magaantos,” siya nag-ingon. (Lucas 22:15) Si Jesus nasayod nga ang iyang relihiyosong mga kaaway may tuyo sa pagpatay kaniya. Apan sa dili pa kana mahitabo, usa ka hinungdanon kaayong butang ang mahitabo niining gabhiona.
Pagkahuman nga masaulog ang Paskuwa, si Jesus nagpahibalo: “Usa kaninyo magbudhi kanako.” (Mateo 26:21) Nakapaguol kini sa mga apostoles. Kinsa kaha kini? Human ang mga panaglantugi, gisultihan ni Jesus si Judas Iskariote: “Unsay imong ginabuhat himoang mas dali.” (Juan 13:27) Bisan pag ang uban wala makaamgo niini, si Judas mabudhion. Mibiya siya aron sa paghimo sa iyang daotang papel diha sa laraw batok kang Jesus.
Usa ka Linaing Pagsaulog
Si Jesus nagsugod karon ug usa ka bag-o nga pagsaulog—usa nga magpahinumdom sa iyang kamatayon. Sa pagkuhag tinapay, si Jesus nag-ampo sa pagpasalamat niini ug nagpikaspikas niini. “Pagkuha kamo, kaon,” siya misugo. “Kini nagakahulogan sa akong lawas nga igahatag alang kaninyo.” Sa dihang ang matag usa kanila nakakaon na ug diyutay nga tinapay, mikuha siyag usa ka kopa sa pula nga bino ug nagpanalangin niini. “Uminom gikan niini, kamong tanan,” gisultihan sila ni Jesus, nga nagpatin-aw: “Kini nga kopa nagakahulogan sa bag-ong kasabotan tungod sa akong dugo, nga igabubo alang kaninyo.” Iyang gihatagan ug instruksiyon ang nabiling 11 ka matinumanong apostoles: “Padayong buhata kini sa paghandom kanako.”—Mateo 26:26-28; Lucas 22:19, 20; 1 Corinto 11:24, 25.
Nianang gabhiona malulotong giandam ni Jesus ang iyang maunongong mga apostoles sa kon unsay mahitabo sa unahan ug gipamatud-an ang iyang lalom nga gugma kanila. “Walay usa nga may gugmang labaw pa niini,” siya misaysay, “nga ang usa magatugyan sa iyang kalag alang sa iyang mga higala. Kamo akong mga higala kon inyong buhaton ang ginasugo ko kaninyo.” (Juan 15:13-15) Oo, gipamatud-an sa 11 ka apostoles nga sila tinuod nga mga higala pinaagi sa pag-unong kang Jesus panahon sa iyang mga pagsulay.
Sa lalom na nga kagabhion—malagmit lapas na sa tungang gabii—si Jesus militok ug usa ka halandomong pag-ampo, pagkahuman niini sila nag-awit ug mga awit sa pagdayeg kang Jehova. Dayon, sa kahayag sa takdol nga bulan, mibiya sila sa siyudad ug mitabok sa Walog sa Kidron.—Juan 17:1–18:1.
Sa Tanaman sa Getsemane
Wala madugay sa ulahi, si Jesus ug ang mga apostoles miabot sa tanaman sa Getsemane. Gibilin ang walo sa iyang apostoles sa ganghaan sa tanaman, gikuyog ni Jesus si Pedro, Santiago, ug Juan sa unahan pa taliwala sa mga kahoyng olibo. “Dulot nga naguol ang akong kalag, bisan hangtod sa kamatayon,” iyang gisultihan ang tulo. “Pabilin kamo dinhi ug padayong magbantay.”—Marcos 14:33, 34.
Ang tulo ka apostoles naghulat samtang si Jesus miadto sa sulod pa nga bahin sa tanaman aron sa pag-ampo. Uban ang makusog nga mga pagtuaw ug mga luha, siya nangamuyo: “Amahan, kon buot mo, kuhaa kining kopa gikan kanako.” Dako kaayong responsabilidad ang gipangabaga ni Jesus. Pagkamakapasubo alang kaniya ang paghunahuna sa isulti sa mga kaaway ni Jehova sa dihang ang Iyang bugtong nga Anak ilansang nga maora bag usa siya ka kriminal! Labi pa nga makapasakit kang Jesus mao ang paghunahuna sa kaulawan nga ihan-ok diha sa iyang hinigugmang langitnong Amahan kon mapakyas siya niining masakit kaayong pagsulay. Hugot kaayo ang pag-ampo ni Jesus ug gibati ang hilabihang kasakit mao nga ang iyang singot nahimong daw mga tulo sa dugo nga nangatagak sa yuta.—Lucas 22:42, 44.
Mao pay pagkahuman ni Jesus sa pag-ampo sa ikatulong higayon. Miduol karon ang mga lalaki nga nagdalag mga sulo ug mga lamparahan. Ang anaa sa unahan nga naglakaw walay lain kondili si Judas Iskariote, nga mideretso ug duol kang Jesus. “Maayong adlaw, Rabbi!” siya miingon, nga malumo kaayong mihalok kang Jesus. “Judas,” si Jesus misanong, “ikaw ba nagabudhi sa Anak sa tawo pinaagig usa ka halok?”—Mateo 26:49; Lucas 22:47, 48; Juan 18:3.
Sa kalit lang, ang mga apostoles nakaamgo sa nagakahitabo. Ang ilang Ginoo ug hinigugmang higala hapit nang dakpon! Busa gisakmit ni Pedro ang usa ka espada ug giputol ang dalunggan sa ulipon sa hataas nga saserdote. “Itugot lang ninyo hangtod niini,” si Jesus dihadihang misinggit. Mikab-ot sa iyang mga kamot, iyang giayo ang ulipon ug nagmando kang Pedro: “Ibalik ang imong espada sa nahimutangan niini, kay ang tanang mogamit sa espada mamatay pinaagi sa espada.” (Lucas 22:50, 51; Mateo 26:52) Gihawiran sa mga opisyales ug mga sundalo si Jesus ug gigapos siya. Kay gibatig kahadlok ug kalibog, ang mga apostoles mibiya kang Jesus ug mikalagiw sa kangitngit sa kagabhion.—Mateo 26:56; Juan 18:12.
Biyernes sa Buntag, Nisan 14
Milipas na ang tungang gabii sa sayong mga oras sa Biyernes. Si Jesus unang gidala sa balay sa kanhing Hataas nga Saserdoteng si Anas, nga naghupot gihapon ug dakong impluwensiya ug gahom. Gisukitsukit siya ni Anas ug dayon gipadala siya sa balay sa Hataas nga Saserdoteng si Caifas diin nagtigom ang Sanhedrin.
Ang relihiyosong mga lider naningkamot karon sa pagpangitag mga saksi aron makamugna ug usa ka kaso batok kang Jesus. Ugaling, bisan ang bakak nga mga saksi dili magkauyon sa ilang testimonya. Kasamtangan, si Jesus nagpabiling hilom. Nga nag-usab ug mga taktika, si Caifas miinsistir: “Sa buhi nga Diyos ako nagpailalom kanimo sa panumpa nga mosulti kanamo kon ikaw ba ang Kristo ang Anak sa Diyos!” Usa kini ka kamatuoran nga dili ikalimod, busa si Jesus maisogong mitubag: “Mao ako; ug inyong makita ang Anak sa tawo nga magalingkod sa tuong kamot sa gahom ug magaanhi uban sa mga panganod sa langit.”—Mateo 26:63; Marcos 14:60-62.
“Nagpasipala siya!” misinggit si Caifas. “Unsa pay atong dugang panginahanglan ug mga saksi?” Gisagpa karon sa pipila si Jesus ug giluwaan siya. Ang uban misumbag kaniya ug nagbiaybiay kaniya. (Mateo 26:65-68; Marcos 14:63-65) Wala madugay human sa kaadlawon sa Biyernes, ang Sanhedrin nagtigom pag-usab, tingali aron hatagag dagway sa pagkalegal ang ilegal nga paghusay sa gabii. Maisogon na usab nga gipaila ni Jesus nga siya mao ang Kristo, ang Anak sa Diyos.—Lucas 22:66-71.
Sunod, gidala sa pangulong mga saserdote ug sa tigulang nga mga lalaki si Jesus aron husayon ni Poncio Pilato, ang Romanong gobernador sa Judea. Ilang gisumbong si Jesus nga nagpukan sa nasod, nagdili sa pagbayad ug mga buhis kang Cesar, ug “nagaingon nga siya mismo maoy Kristo nga usa ka hari.” (Lucas 23:2; itandi ang Marcos 12:17.) Human masukitsukit si Jesus, si Pilato nagpahibalo: “Wala akoy nakaplagang salaod niining tawhana.” (Lucas 23:4) Sa dihang nadungog ni Pilato nga si Jesus taga-Galilea, iyang gipadala siya kang Herodes Antipas, ang magmamando sa Galilea, nga didto sa Jerusalem tungod sa Paskuwa. Si Herodes dili interesado nga ipahamtang ang hustisya. Buot lamang niyang makita si Jesus nga mobuhat ug milagro. Sanglit si Jesus wala magtagbaw sa iyang kamausisaon ug nagpabiling hilom, si Herodes ug ang iyang mga sundalo nagbugalbugal kaniya ug nagpadala kaniya balik kang Pilato.
“Unsang daotang butang ang gihimo niining tawhana?” nangutana pag-usab si Pilato. “Ako walay nakaplagang bisan unsa nga takos sa kamatayon diha kaniya; busa akong kastigohon ug buhian siya.” (Lucas 23:22) Busa iyang gipalapdosan si Jesus pinaagi sa daghag-kawilkawil nga latigo nga masakit nga nagsamad sa bukobuko ni Jesus. Dayon ang mga sundalo nagduot ug korona sa mga tunok ngadto sa iyang ulo. Ilang giyagayagaan siya ug gihapak siya pinaagi sa gahi nga tangbo, nga mas lalom nga nagpadulot sa korona sa mga tunok ngadto sa panit sa iyang bagolbagol. Latas sa dili-mahubit nga kasakit ug pagbiaybiay, si Jesus padayong naghupot ug talagsaong dignidad ug kusog.
Si Pilato—tingali naglaom nga ang nabun-og nga kahimtang ni Jesus mopatungha ug gamayng kaluoy—nagpresentar pag-usab kaniya ngadto sa panon sa katawhan. “Tan-awa!” si Pilato mipatugbaw, “akong gidala siya sa gawas nganhi kaninyo aron kamo mahibalo nga wala akoy nakaplagang sayop diha kaniya.” Apan ang pangulong mga saserdote misinggit: “Ilansang siya! Ilansang siya!” (Juan 19:4-6) Samtang ang panon sa katawhan nahimong labi ug labi pa ka mapugsanon, si Pilato misugot ug mitugyan kang Jesus aron ilansang.
Usa ka Masakit Kaayong Kamatayon
Pagkakaron tungatunga na sa buntag, hayan hapit na ang udto. Si Jesus gidala sa gawas sa Jerusalem sa dapit nga gitawag ug Golgotha. Dagkong mga lansang ang gimartilyo lahos sa mga kamot ug mga tiil ni Jesus diha sa sakitanang estaka. Dili mahubit sa mga pulong ang tumang kasakit samtang ang kabug-at sa iyang lawas nagwiwi sa mga samad sa lansang sa dihang gipatindog ang sakitanang estaka. Usa ka panon sa katawhan ang nagtapok aron motan-aw sa paglansang kang Jesus ug sa duha ka kriminal. Daghan ang nagbiaybiay kang Jesus. “Ang uban iyang giluwas,” nagyagayaga ang pangulong mga saserdote ug ang uban, “ang iyang kaugalingon dili niya maluwas!” Bisan ang mga sundalo ug ang duha ka gilansang nga mga kriminal nagbugalbugal kang Jesus.—Mateo 27:41-44.
Sa kalit lang pagkaudto, taudtaod na nga si Jesus diha sa estaka, usa ka katingad-ang kangitngit nga gikan sa Diyos mikuyanap sa yuta sulod sa tulo ka oras.a Malagmit mao kini ang nagtukmod sa usa nga mamumuhat ug daotan sa pagbadlong sa lain. Dayon, milingi kang Jesus, siya nagpakiluoy: “Hinumdomi ako sa dihang mahiadto ka na sa imong gingharian.” Pagkakahibulongang pagtuo atubangan sa nagkaduol nga kamatayon! “Sa pagkamatuod ako magasulti kanimo karong adlawa,” si Jesus mitubag, “Ikaw mahiuban kanako sa Paraiso.”—Lucas 23:39-43.
Sa mga alas tres sa hapon, gibati ni Jesus nga hapit na siyang mamatay. “Giuhaw ako,” siya miingon. Dayon pinaagi sa usa ka makusog nga tingog, siya mituaw: “Diyos ko, Diyos ko, nganong gitalikdan mo ako?” Gibati ni Jesus nga ang iyang Amahan, ingnon ta, nagkuha sa iyang panalipod gikan kaniya aron tugotan ang iyang integridad nga masulayan taman sa kinutoban, ug iyang gikutlo ang mga pulong ni David. May nagbutang ug espongha nga nasuhop sa aslom nga bino ngadto sa mga ngabil ni Jesus. Nakatilaw ug diyutay sa maong bino, si Jesus miginhawag lalom nga nag-ingon: “Natuman na!” Dayon siya mituaw, “Amahan, nganha sa imong mga kamot itugyan ko ang akong espiritu,” miyukbo sa iyang ulo, ug namatay.—Juan 19:28-30; Mateo 27:46; Lucas 23:46; Salmo 22:1.
Sanglit ulahing bahin na sa kahaponon, dinaliang kahikayan ang gihimo aron ilubong si Jesus una pa mosugod ang Igpapahulay (Nisan 15) sa pagsalop sa adlaw. Si Jose nga taga-Arimatea, iladong membro sa Sanhedrin nga usa ka sekretong tinun-an ni Jesus, nangayog pagtugot sa paglubong kaniya. Si Nicodemo, membro usab sa Sanhedrin nga sekretong mipahayag ug pagtuo kang Jesus, mitabang pinaagi sa 33 ka kilo nga mira ug aloe. Sa maampingong paagi, ilang gipahiluna ang lawas ni Jesus diha sa usa ka bag-ong handomanang lubnganan sa duol.
Buhi na Usab!
Ngitngit pa sa sayong buntag sa Dominggo sa dihang si Maria Magdalena ug pipila sa ubang mga babaye ang miabot sa lubnganan ni Jesus. Apan tan-awa! Ang bato sa atubangan sa lubnganan gipaligid. Aw, walay sulod ang lubnganan! Si Maria Magdalena nagdalidaling milakaw aron sultihan si Pedro ug Juan. (Juan 20:1, 2) Wala magdugay human siya mobiya usa ka manulonda ang nagpakita sa ubang mga babaye. Siya nag-ingon: “Ayaw kamo pagkahadlok.” Siya usab nag-awhag: “Pagdalig adto ug sultihi ang iyang mga tinun-an nga gibangon siya gikan sa mga patay.”—Mateo 28:2-7.
Samtang nagdalidali sila, kinsay ilang nahibalag kondili si Jesus mismo! “Lakaw, taho ngadto sa akong mga igsoon,” iyang gisultihan sila. (Mateo 28:8-10) Sa ulahi, si Maria Magdalena atua didto sa lubnganan nga naghilak sa dihang si Jesus nagpakita kaniya. Halos dili niya mapugngan ang iyang kalipay ug nagdalidali nga milakaw aron sultihan ang ubang mga tinun-an sa katingalahang balita. (Juan 20:11-18) Sa pagkatinuod, lima ka beses nianang dili-hikalimtang Dominggo, ang gibanhawng Jesus nagpakita sa nagkadaiyang mga tinun-an, nga wala magbilin ug pagduhaduha nga siya, sa pagkamatuod, nabuhi pag-usab!
Kon sa Unsang Paagi Ikaw Naapektohan
Sa unsang paagi nga ang mga hitabo 1,966 ka tuig kanhi makaapekto kanimo karon nga anaa na sa sinugdanan sa ika-21ng siglo? Ang usa ka saksing-nakakita niadtong maong mga hitabo misaysay: “Pinaagi niini ang gugma sa Diyos napadayag sa atong kahimtang, tungod kay gipadala sa Diyos ang iyang bugtong-gianak nga Anak nganhi sa kalibotan aron atong mabatonan ang kinabuhi pinaagi kaniya. Mao kini ang gugma niining bahina, dili nga kita mihigugma sa Diyos, kundili nga siya mihigugma kanato ug gipadala ang iyang Anak ingong usa ka pangpasig-uli nga halad alang sa atong mga sala.”—1 Juan 4:9, 10.
Sa unsang paagi nga ang kamatayon ni Kristo “usa ka pangpasig-uli nga halad”? Kini pangpasig-uli tungod kay kini nagpaposible sa usa ka maayong relasyon sa Diyos. Ang unang tawo, si Adan, mirebelde batok sa Diyos ug busa nagpasa sa panulondong sala ug kamatayon ngadto sa iyang kaliwat. Si Jesus, sa laing bahin, naghatag sa iyang kinabuhi ingong lukat sa pagbayad sa bili sa sala ug kamatayon sa katawhan, sa ingon nagtaganag usa ka pasikaranan alang sa Diyos sa paghatag ug kaluoy ug pabor. (1 Timoteo 2:5, 6) Pinaagi sa pagpasundayag ug pagtuo sa nagatabon-sa-sala nga halad ni Jesus, ikaw mapahigawas gikan sa pagkatinunglo nga imong napanunod gikan sa makasasalang si Adan. (Roma 5:12; 6:23) Sa baylo, nagbukas kini sa kahibulongang kahigayonan nga makabaton ug personal nga relasyon sa imong mahigugmaon langitnong Amahan, si Jehova nga Diyos. Sa laktod nga pagkasulti, ang supremo nga halad ni Jesus mahimong magkahulogan ug walay-kataposang kinabuhi alang kanimo.—Juan 3:16; 17:3.
Kini ug ang mga butang may kalabotan niini pagahisgotan sa Huwebes sa gabii, Abril 1, sa tinagpulo ka libong dapit palibot sa kalibotan sa dihang minilyon sa mga tawo ang magtigom sa paghinumdom sa kamatayon ni Jesu-Kristo. Gidapit ka sa pagtambong. Ang mga Saksi ni Jehova sa imong dapit malipay sa pagsulti kanimo kon diin ug kanus-a ka makatambong. Ang pagkapresente walay duhaduha nga magpalalom sa imong pagpabili sa gihimo sa atong mahigugmaong Diyos ug sa iyang hinigugmang Anak sa kataposang adlaw sa tawhanong kinabuhi ni Jesus.
[Footnote]
a Ang kangitngit dili mahimong gipahinabo sa usa ka eklipse sa adlaw tungod kay si Jesus namatay sa panahon nga takdol ang bulan. Ang mga eklipse sa adlaw dangtan lamang ug pipila ka minuto ug mahitabo sa dihang ang bulan mataliwad-an sa yuta ug sa adlaw sa panahon sa bag-ong bulan.
[Chart/Mga hulagway sa panid 7]
ANG KAMATAYON UG PAGKABANHAW NI JESUS
NISAN 33 C.E. MGA HITABO LABING BANTOGANG TAWOb
14 Huwebes Pagsaulog sa Paskuwa; 113, par. 2
sa gabii gihugasan ni Jesus ang hangtod 117, par. 1
tiil sa mga apostoles;
si Judas milakaw sa
pagbudhi kang Jesus;
gisugdan ni Kristo ang
Memoryal sa iyang kamatayon
(pagasaulogon niining tuiga
sa Huwebes, Abril 1, human
sa pagsalop sa adlaw); awhag
sa pag-andam sa mga apostoles
alang sa iyang pagbiya
Tungang gabii Human ang pag-ampo ug 117 hangtod 120
hangtod sa mga mga awit sa pagdayeg,
takna una pa si Jesus ug mga apostoles
mokaadlawon nangadto sa tanaman sa
Getsemane; si Jesus
nag-ampo uban ang makusog
nga mga pagtuaw ug mga luha;
miabot si Judas Iskariote
uban ang dakong panon sa mga
ug mibudhi tawo kang Jesus;
apostoles mikalagiw
samtang si Jesus gigapos
ug gidala kang Anas;
si Jesus gidala ngadto
sa Hataas nga Saserdote
nga si Caifas aron
moatubang sa Sanhedrin;
gihukman ug kamatayon;
gibiaybiay ug gidagmalan;
si Pedro naglimod kang
Jesus sa tulo ka higayon
Biyernes Pagkakadlawon, 121 hangtod 124
sa buntag si Jesus miatubang na
usab sa Sanhedrin;
gidala kang Pilato;
gipadala ngadto kang
Herodes; balik kang
Pilato;si Jesus
gilapdosan, giinsulto,
ug gidagmalan; kay
nailalom sa pagpit-os
gitugyan siya ni Pilato
aron ilansang; gidala
sa Golgotha aron patyon
sa hapit na moudto
Udto hangtod Gilansang wala 125, 126
sa tungatunga madugay una moudto;
nga bahin kangitngit gikan sa
sa hapon udto hangtod mga
alas tres, sa dihang
namatay si Jesus;
kusog kaayong linog;
kortina sa templo
nagisi sa duha ka bahin
Ulahing bahin Ang lawas ni Jesus 127, mga par.
sa kahaponon gibutang diha sa 1-7
lubnganan sa tanaman
una pa magsugod ang
Igpapahulay
15 Biyernes Nagsugod ang 127, mga par.
sa gabii Igpapahulay 8-9
Sabado Pilato mitugot
ug mga guwardiya
sa lubnganan
ni Jesus
16 Dominggo Sayo sa buntag 127, par. 10 hangtod
nakaplagan ang 129, par. 10
lubnganan ni Jesus
nga walay sulod;
gibanhawng Jesus
nagpakita (1) sa usa
ka grupo sa babayeng
mga tinun-an, lakip
ni Salome, Juana,
ug Maria ang inahan
ni Santiago; (2) kang
Maria Magdalena;
(3) kang Cleofas ug
iyang kauban;
(4) kang Simon Pedro,
(5) sa nagtigom nga
mga apostoles ug ubang
mga tinun-an
[Footnote]
b Gilista dinhi ang mga numero nga nagpaila sa mga kapitulo diha sa librong Ang Labing Bantogang Tawo nga Nabuhi Sukad. Alang sa tsart nga adunay detalyadong Kasulatanhong mga reperensiya sa kataposang ministeryo ni Jesus, tan-awa “Ang Tibuok Kasulatan Dinasig sa Diyos ug Mapuslanon,” panid 290. Kining mga libroha gipatik sa Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.