CIRENE, TAGA-CIRENE

Ang Cirene mao ang orihinal ug karaang kaulohan sa distrito sa Cyrenaica sa A nga kabaybayonan sa Aprika, nga halos atbang sa pulo sa Creta. Nahimutang kini nga mga 16 km (10 mi) sa ilaya ug anaa sa usa ka patag ibabaw sa bukid nga 550 m (1,800 p) ibabaw sa Dagat Mediteranyo. Ang karaang Cirene karong adlawa maoy usa ka tapok sa kagun-oban nga walay pumoluyo haduol sa modernong Shahhat (kaniadto mao ang Cirene) sa Libya.

Ang Cirene lagmit unang gipuy-an sa mga Grego niadtong ikapitong siglo W.K.P. ug giisip nga usa sa ilang kinadak-ang mga kolonya. Pag-abot sa mga 96 W.K.P. ang Cirene nailalom sa politikanhong pagkontrolar sa Roma, ug niadtong 67 W.K.P. ang distrito sa Cyrenaica ug ang pulo sa Creta gihiusa ingong usa ka lalawigan.

Si Simon nga taga-Cirene (tingali usa ka Helenistikong Hudiyo), kinsa gipugos sa pagpas-an sa estaka sa pagsakit ni Jesus, gitawag nga “usa ka lumad” sa maong siyudad. (Mat 27:32; Mar 15:21; Luc 23:26) Lagmit nga bisan tuod didto siya natawo sa Cirene, si Simon sa ulahi mipuyo sa Palestina. Pinasukad sa giingon sa Buhat 6:9 mahitungod sa “mga taga-Cirene” nga nakiglalis kang Esteban, daghang eskolar ang nagtuo nga daghang Hudiyo gikan sa Cirene ang sagad namuyo sa Palestina mao nga sila nakatukod ug ilang kaugalingong sinagoga didto sa Jerusalem.

Sa laing bahin, si Simon nga “usa ka lumad nga taga-Cirene” lagmit maoy lakip sa ubang mga langyaw nga mihugop ngadto sa Jerusalem panahon sa Paskuwa. Sa susama, 51 ka adlaw sa ulahi, daghang “masimbahong mga tawo, gikan sa matag nasod,” lakip ang pipila gikan “sa mga bahin sa Libya, nga paingon sa Cirene,” ang mitambong sa Hudiyohanong Pista sa Pentekostes. (Buh 2:​5, 10, 41) Ang pipila niining ulahi nga mga tawo lagmit maoy lakip sa “mga tulo ka libong kalag” nga nabawtismohan human sa pagbubo sa balaang espiritu ug sa misunod nga pakigpulong ni Pedro, ug nga human niadto lagmit nga ilang gidala ang mensahe sa Kristiyanidad balik sa ilang yutang natawhan.

Kristiyanidad. Pipila ka tuig sa ulahi, human mahimong Kristohanon si Cornelio, ang mga taga-Cirene mitabang sa pagpakaylap sa “maayong balita bahin sa Ginoong Jesus” didto sa Antioquia sa Sirya taliwala niadtong gihisgotan (sa kadaghanang Gregong mga teksto sa Buh 11:20) ingong mga Hel·le·ni·stasʹ. Sanglit kining samang Gregong pulong gihubad nga “nagsultig-Grego nga mga Hudiyo” (AT, NW) diha sa Buhat 6:​1, gihinapos sa uban nga kadtong nasangyawan didto sa Antioquia sa Sirya lagmit gayod maoy tinuling mga Hudiyo usab o mga kinabig nga nagsulti ug Gregong pinulongan. Apan, bisan tuod ang pagsangyaw ngadto sa nagsultig-Grego nga mga Hudiyo ug mga kinabig nagpadayon sukad sa adlaw sa Pentekostes 33 K.P., ang pagkakabig sa daghan didto sa Antioquia maoy bag-o ug talagsaon, sanglit si Bernabe gipadala ngadto sa maong siyudad lagmit aron sa pagsusi ug sa pagpauswag sa buluhaton didto. (Buh 11:​22, 23) Gipakita usab nga kini maoy usa ka kausaban sa mga pamaagi sa paghimog tinun-an tungod kay ang buluhaton nga gihimo sa mga taga-Cirene ug sa ilang mga isigkamagbubuhat daw gipalahi sa buluhaton nga gihimo sa uban nga mipanaw ngadto sa Antioquia kinsa misangyaw taliwala sa “mga Hudiyo lamang.” (Buh 11:​19, 20) Tungod niini ug tungod usab kay daghang kasaligan nga karaang Grego nga mga manuskrito ang migamit sa pulong nga Helʹle·nas (nga nagkahulogang “mga Grego”; tan-awa ang Buh 16:3) inay nga Hel·le·ni·stasʹ, ang kadaghanan sa modernong mga maghuhubad nagtawag niadtong mga nakabig nga natabangan sa mga taga-Cirene ingong “mga Grego” (AS, AT, Da, Fn, JB, Mo, RS), apan ang uban mipalabi sa terminong “pagano” (CK) o “mga Hentil” (TEV, NE), mga terminong nagpakita nga ang maong mga tawo didto sa Antioquia dili mga sumusunod sa Hudiyohanong relihiyon. Apan, ang pipila ka eskolar miila sa posibilidad nga kining maong mga tawo sa Antioquia lagmit parehong mga Hudiyo ug mga Hentil nga pamilyar sa Gregong pinulongan, ug busa ilang gihubit sila sa ekspresyong “katawhang nagsultig-Grego.” (NW) “Si Lucio nga taga-Cirene” gitala nga lakip sa mga magtutudlo ug mga manalagna niini nga kongregasyon sa Antioquia sa dihang si Pablo misugod sa iyang unang misyonaryong panaw niadtong mga 47 K.P.​—Buh 11:20; 13:1.