“Isul-ob ang mga Hinagiban sa Kahayag”

“Ang kagabhion talitapos na; ang adlaw nagsingabot na. Busa hukason nato ang mga buhat nga iya sa kangitngit ug isul-ob nato ang mga hinagiban sa kahayag.”—ROMA 13:12.

 1, 2. Unsay sanong sa kadaghanang mga Hudiyo sa unang siglo sa “matuod nga kahayag,” ug bisan pa sa unsang mga kaayohan?

SI Jesu-Kristo mao “ang matuod nga kahayag nga nagalamdag sa tanang matang sa tawo.” (Juan 1:9) Dihang siya miabot ingong Mesiyas sa 29 K.P., siya miabot sa usa ka nasod nga gipili sa Diyos aron mahimong Iyang mga saksi ug nga kaniadto, sa ngalan, gipahinungod kang Jehova. (Isaias 43:10) Daghan sa mga Israelinhon nagpaabot sa Mesiyas, ug ubay-ubay nasayod sa pila ka tagna nga nagpaila kaniya. Dugang pa, gilukop pagsangyaw ni Jesus ang Palestina, nga naghimog mga milagro nga bug-os nakita sa mga panon. Ang katawhan midugok kaniya aron sa pagpatalinghog ug nahibulong sa ilang nakita ug nadungog.​—Mateo 4:23-25; 7:28, 29; 9:32-36; Juan 7:31.

² Sa kataposan, hinunoa, ang kadaghanan sa mga Hudiyo misalikway kang Jesus. Ang Ebanghelyo ni Juan nagaingon: “Siya miabot diha sa iyang kaugalingong panimalay, apan ang iyang katawhan wala modawat kaniya.” (Juan 1:11) Nganong nahitabo kadto? Ang tubag niining pangutanaha motabang kanato sa paglikay sa pagsubli sa ilang sayop. Kini mobulig kanato nga “hukason ang mga buhat nga iya sa kangitngit ug . . . isul-ob ang mga hinagiban sa kahayag,” sa ingon malikayan ang dili-paborableng paghukom sama niadtong naagoman sa unang-siglong Israel.​—Roma 13:12; Lucas 19:43, 44.

Pagsupak Gikan sa Relihiyosong mga Pagbulot-an

 3. Sa unsang paagi ang Hudiyong mga relihiyosong pangulo napamatud-ang mga “magtutoltol nga buta”?

³ Sa Israel ang relihiyosong mga pangulo maoy nanguna sa pagsalikway sa kahayag. Bisag mga magtutudlo na nga “batid sa Kasugoan,” sila nagsangon sa katawhan sa usa ka makutihong sistema sa mga balaod nga kanunayng supak sa Kasugoan sa Diyos. (Lucas 11:45, 46) Busa, ilang ‘gihimong kawang ang pulong sa Diyos pinaagi sa tradisyon nga ilang gipasunod.’ (Marcos 7:13; Mateo 23:16, 23, 24) Sila nahimong “mga magtutoltol nga buta,” nga nagpugong sa kahayag sa pagsidlak.​—Mateo 15:14.

 4, 5. (a) Unsay sanong sa mga Pariseo dihang ang ubay-ubayng mga Hudiyo nalibog kon si Jesus mao ba ang Mesiyas? (b) Unsang daotang kiling sa kasingkasing ang gipadayag sa mga Pariseo?

⁴ Sa usa ka higayon dihang nalibog ang mga Israelinhon kon si Jesus mao ba ang Kristo, ang nabalakang mga Pariseo nagpadalag mga polis sa pagdakop kaniya. Ang mga polis nahibalik nga walay dala, nga miingon: “Wala pa gayoy tawo nga nakasulti sama niini.” Nga wala madani, ang mga Pariseo misukna sa mga polis: “Napahisalaag ba diay usab kamo? Walay usa sa mga punoan o mga Pariseo ang mituo kaniya, dili ba? Apan kining panon nga walay hibangkaagan sa Kasugoan maoy tinunglong mga tawo.” Si Nicodemo, usa ka membro sa Sanhedrin, mitutol nga dili subay sa balaod ang paghukom sa usa ka tawo nga wala pay husay. Sa masuk-anon, ang mga Pariseo miatubang kaniya ug miingon: “Gikan ba diay usab ikaw sa Galilea? Susiha ug masuta mo nga walay propeta nga mobarog gikan sa Galilea.”​—Juan 7:46-52.

⁵ Nganong ang relihiyosong mga pangulo sa usa ka nasod nga gipahinungod sa Diyos milihok sa ingon nga paagi? Tungod kay ilang naugmad ang daotang kahimtang sa kasingkasing. (Mateo 12:34) Ang ilang mayubitong pagtamod sa kasagaran nga mga tawo nagbutyag sa ilang pagkamapagawalon. Ang ilang pangangkon nga “walay usa sa mga punoan o mga Pariseo ang mituo kaniya” sa mapagarbohon nagpatuo nga ang Mesiyas mahimong tinuod lamang kon siya ilang uyonan. Dugang pa, sila dili maminatud-on, nga misulay sa pagtamihid kang Jesus tungod kay siya gikan sa Galilea, dihang ang yanong pagpakisusi magbutyag unta nga siya tinuoray natawo sa Bethlehem, ang gitagnang dapit-natawhan sa Mesiyas.​—Miqueas 5:2; Mateo 2:1.

 6, 7. (a) Unsay sanong sa mga relihiyosong pangulo sa pagkabanhaw ni Lasaro? (b) Unsay giingon ni Jesus nga nagyagyag sa relihiyosong mga pangulo sa ilang gugma sa kangitngit?

⁶ Ang tumang pagsupak niining relihiyosong mga pangulo batok sa kahayag nabutyag sa dayag dihang si Jesus nagbanhaw kang Lasaro. Alang sa mahadlokon-Diyos nga tawo, ang maong buhat nagsilbing pamatuod nga si Jesus gipaluyohan ni Jehova. Ang relihiyosong mga pangulo, hinuon, nakasabot lamang sa posibleng hulga sa ilang espesyal nga posisyon. Sila miingon: “Unsay atong buhaton, kay kining tawhana nagahimog daghang milagro? Kon ato siyang pasagdan ning paagiha, silang tanan motuo kaniya, ug ang mga Romano moanhi ug ilogon ang atong dapit ug ang atong nasod.” (Juan 11:44, 47, 48) Busa sila nagsabotsabot sa pagpatay kang Jesus ug kang Lasaro, nga namasin niining paagiha sa pagpalong sa kahayag.​—Juan 11:53, 54; 12:9, 10.

⁷ Busa, kadtong relihiyosong mga pangulo sa nasod sa Diyos nahibulag sa kahayag tungod sa pagkamapagawalon, garbo, pagkadili-matinud-anon sa hunahuna, ug naghari nga interes-sa-kaugalingon. Sa naghinapos ang iyang ministeryo, giyagyag ni Jesus ang ilang sayop, nga nagkanayon: “Alaot kamong mga eskriba ug mga Pariseo, mga maot! kay inyong gitak-opan ang gingharian sa mga langit atubangan sa mga tawo; kay kamo dili makasulod, ni nagtugot kamong pasudlon ang buot mosulod.”​—Mateo 23:13.

Pagkahakog ug Garbo

 8. Unsang mga panghitabo didto sa Nazaret nagyagyag sa daotang kahimtang sa kasingkasing sa pila ka tawo didto?

⁸ Sa katibuk-an, ang mga Hudiyo sa unang siglo nanig-ingon sa ilang relihiyosong mga pangulo nga nagsalikway sa kahayag tungod sa daotang tinamdan sa kasingkasing. Pananglitan, sa usa ka higayon gidapit si Jesus nga magpakigpulong sulod sa usa ka sinagoga sa Nazaret. Iyang gibasa ug gipasabot ang usa ka bahin sa Isaias, ug sa sinugdan, ang kongregasyon nagpatalinghog kaniya. Apan dihang iyang gihimo ang makasaysayanhong mga pagtandi nga nagyagyag sa ilang kahakog ug pagkakulang sa pagtuo, sila nasuko ug buot mopatay kaniya. (Lucas 4:16-30) Ang garbo, usa sa daotang mga taras, nakapugong kanila sa tukmang pagdawat sa kahayag.

 9. Sa unsang paagi nayagyag ang sayop nga mga motibo sa dakong panon sa mga taga-Galilea?

⁹ Sa laing higayon, milagrosong gipakaon ni Jesus ang dakong panon daplin sa Dagat sa Galilea. Ang mga nakasaksi niadtong milagroha miingon: “Siya gayod mao ang propeta nga mianhi sa kalibotan.” (Juan 6:10-14) Dihang si Jesus miadto sa laing dapit sakay sa usa ka baroto, ang katawhan misunod kaniya. Hinuon, si Jesus nasayod, nga ang motibo sa kadaghanan dili mao ang gugma sa kahayag. Iyang giingnan sila: “Kamo nangita kanako, dili tungod kay kamo nakakitag milagro, apan tungod kay kamo nakakaon gikan sa mga tinapay ug nangabusog.” (Juan 6:26) Siya napamatud-ang husto sa dihang pila sa misunod kaniya mibalik sa kalibotan. (Juan 6:66) Ang hakog, “Unsay maako niana?” nga tinamdan nagsalipod sa kahayag.

10. Unsay sanong sa kadaghanang Hentil sa kahayag?

¹⁰ Human sa kamatayon ug pagkabanhaw ni Jesus, ang nagpanuo nga mga Hudiyo nagpadayon sa pagdala sa kahayag ngadto sa kaubang mga Hudiyo, apan diyutay ra ang misanong. Busa, si Pablo ug ang uban, nga ­nag-alagad ingong “kahayag sa kanasoran,” nagpakaylap sa maayong balita ngadto sa ubang kayutaan. (Buhat 13:44-47) Daghang dili-Hudiyo ang misanong, apan ang kinatibuk-ang pagsanong maoy sumala sa gihubit ni Pablo: “Among giwali nga gilansang si Kristo, . . . [usa ka mensahe nga] alang sa mga nasod maoy kabuangan.” (1 Corinto 1:22, 23) Kadaghanan sa mga dili-Hudiyo misalikway sa kahayag tungod kay sila nabutaan sa paganong mga patuotuo o sa kalibotanong mga pilosopiya.​—Buhat 14:8-13; 17:32; 19:23-28.

‘Gitawag Gikan sa Kangitngit’

11, 12. Kinsay midawat sa kahayag sa unang siglo, ug kinsa usab karong adlawa?

¹¹ Sa unang siglo, bisan sa katibuk-ang kakulang sa pagsanong, daghang matarong-ug-kasingkasing ‘gitawag gikan sa kangitngit ngadto sa kahibulongang kahayag sa Diyos.’ (1 Pedro 2:9) Niini si apostol Pablo misulat: “Sa mga midawat kang [Kristo], kanila siya mihatag ug katungod nga mahimong mga anak sa Diyos, kay sila nanagpanuo diha sa iyang ngalan.” (Juan 1:12) Sugod sa Pentekostes 33 K.P., kining mahigugmaon sa kahayag nabawtismohan sa balaang espiritu ug nahimong mga anak sa Diyos nga may paglaom nga maghari uban ni Jesus diha sa iyang langitnong Gingharian.

¹² Sa atong adlaw ang mga nahibilin niining dinihogang mga anak sa Diyos gitigom na, ug sa pagtuman sa tagna ni Daniel, “sila nagadan-ag sama sa kahayag sa kapunawpunawan . . . , nga nagakabig ug daghan sa pagkamatarong.” (Daniel 12:3) Gipadan-ag nila ang ilang kahayag sa punto nga kapin sa upat ka milyong “ubang mga karnero” nadani sa kamatuoran ug nakapahimulos sa usa ka matarong nga baroganan atubangan sa Diyos. (Juan 10:16) Kini sila, sa baylo, nagpasidlak sa kahayag sa tibuok kalibotan, nga karon, kining maong kahayag nagadan-ag nga walay sama. Sa atong adlaw, sama sa unang siglo, “ang kangitngit wala makapakisdom sa [kahayag].”​—Juan 1:5.

‘Walay Kangitngit Uban sa Diyos’

13. Unsang pasidaan ang gihatag ni apostol Juan kanato?

¹³ Hinuon, kita angay dili malimot sa pasidaan ni apostol Juan: “Ang Diyos kahayag ug walay kangitngit uban kaniya. Kon kita moingon: ‘Kita umalambit uban kaniya,’ ug sa gihapon kita naglakaw diha sa kangitngit, kita nagabakak ug wala magsubay sa kamatuoran.” (1 Juan 1:5, 6) Tin-aw, posible nga ang mga Kristohanon mahulog sa samang kasaypanan nga nahimo sa mga Hudiyo ug, samtang ginganlan nga mga saksi sa Diyos, nagpatunghag mga buhat sa kangitngit.

14, 15. Unsang mga buhat sa kangitngit ang nadayag sa unang-siglong Kristohanong kongregasyon, ug unsa ang atong makat-onan gikan niini?

¹⁴ Sa pagkamatuod, kini nahitabo sa unang siglo. Atong mabasa ang grabeng mga pagkabahin sa Corinto. (1 Corinto 1:10-17) Kinahanglang pasidan-an ni apostol Juan ang mga dinihogang Kristohanon nga dili magdumtanay, ug kinahanglang tambagan ni Santiago ang pipila nga dili palabihon ang mga dato kay sa mga kabos. (Santiago 2:2-4; 1 Juan 2:9, 10; 3 Juan 11, 12) Dugang pa, dihang gisusi ni Jesus ang pito ka kongregasyon sa Asia Minor, sumala sa giasoy diha sa basahong Pinadayag, iyang gitaho ang paghugpa sa mga buhat sa kangitngit, apil ang apostasiya, idolatriya, imoralidad, ug materyalismo. (Pinadayag 2:4, 14, 15, 20-23; 3:1, 15-17) Niadtong unang mga adlaw sa Kristohanong kongregasyon, may pila nga mibiya sa kahayag, kay ang pipila napalagpot ug ang uban nagpaanod na lang ngadto sa “gawas nga kangitngitan.”​—Mateo 25:30; Filipos 3:18; Hebreohanon 2:1; 2 Juan 8-11.

¹⁵ Kining tanan nga taho gikan sa unang siglo nagpakita sa lainlaing mga paagi nga ang kangitngit sa kalibotan ni Satanas makasulod sa hunahuna sa indibiduwal nga mga Kristohanon o gani sa tibuok nga mga kongregasyon. Kinahanglang kita magbantay nga ang maong butang dili gayod mahitabo kanato. Sa unsang paagi atong mahimo kana?

Ang Bag-ong Pagkatawo

16. Unsang ugdang tambag ang gihatag ni Pablo ngadto sa mga taga-Efeso?

¹⁶ Giagda ni Pablo ang mga taga-Efeso nga dili na “maanaa sa kangitngit sa salabotan, ug nahibulag sa kinabuhi nga iya sa Diyos.” Aron dili madakin-as balik sa kangitngit, angay nilang ugmaron ang mga kiling sa kasingkasing nga iya sa kahayag. Si Pablo miingon: “Hukasa ninyo ang daang pagkatawo nga subay sa inyong kanhing panggawi ug nahugawan tungod sa inyong malimbongong mga tinguha; apan . . . kinahanglan kamo mabag-o sa gahom nga magapalihok sa inyong panghunahuna, ug isul-ob ang bag-ong pagkatawo nga gimugna sumala sa kabubut-on sa Diyos diha sa hingpit nga pagkama­tarong ug pagkamaunongon.”​—Efeso 4:18, 22-24.

17. Sa unsang paagi kita karon makalikay sa pagkadakin-as balik sa kangitngit?

¹⁷ Si Pablo nagtambag dinhi, ingnon ta, sa mabug-osong operasyon​—pagputol sa kanhi sangkap nato, ang atong daang pagkatawo, ug tugotang maugmad ang hingpit bag-ong espiritu nga ‘magapalihok sa atong mga panghunahuna.’ Ug siya nakigsulti dili ngadto sa mga bag-ohan apan ngadto sa bawtismadong mga Kristohanon. Ang kausaban sa atong pagkatawo dili lang kutob sa bawtismo. Kini padayong kalihokan. Kon kita mohunong sa pag-ugmad sa bag-ong pagkatawo, malagmit motumaw na usab ang daang pagkatawo, uban sa iyang garbo, pagkamapagawalon, ug pagkahakog. (Genesis 8:21; Roma 7:21-25) Kini mahimong motultol sa pagbalik ngadto sa mga buhat sa kangitngit.

“Pinaagi sa Imong Kahayag Among Makita ang Kahayag”

18, 19. Giunsa pagbatbat ni Jesus ug Pablo ang paagi sa pag-ila sa “mga anak sa kahayag”?

¹⁸ Hinumdomi nga ang atong pagbaton ug kinabuhing dayon nagaagad sa atong pagdawat sa usa ka paborableng paghukom gikan sa Diyos, nga ang maong paghukom gipasukad sa kon unsa ka dako ang atong gugma sa kahayag. Human ipasabot kining butanga, si Jesus miingon: “Siya nga nagabuhat sa daotang mga butang nagadumot sa kahayag ug dili moduol sa kahayag, aron dili mabadlong ang iyang mga buhat. Apan siya nga nagahimo sa katarong moduol sa kahayag, aron ang iyang mga buhat ikapadayag nga nabuhat diay uyon sa Diyos.​—Juan 3:19-21.

¹⁹ Gipaluyohan ni Pablo kining puntoha dihang siya misulat sa mga taga-Efeso: “Pagkinabuhi kamo ingong mga anak sa kahayag, kay ang mga bunga sa kahayag naglangkob sa tanang pagkamaayo ug pagkamatarong ug kamatuoran.” (Efeso 5:8, 9) Busa ang atong mga buhat nagpakita kon kita ba mga anak sa kahayag o sa kangitngit. Apan ang matarong mga binuhatan nagsumikad lamang sa usa ka maayong kasingkasing. Maoy hinungdan nga kita angay magbantay sa atong kasingkasing, nga magmahunahunaon sa pagbag-o kanunay sa atong pagkatawo, nga magmainampingon bahin sa espiritu nga magapalihok sa atong hunahuna.​—Proverbio 4:23.

20, 21. (a) Unsang linaing hagit ang giatubang sa mga anak nga natawo sa Kristohanong mga pamilya? (b) Unsay giatubang nga hagit sa tanang anak sa Kristohanong mga ginikanan?

²⁰ Sa pila ka kahimtang, napamatud-an kining usa ka linaing hagit alang sa mga anak nga natawo sa dedikadong mga Saksi ni Jehova. Ngano? Aw, sa usa ka bahin, kanang mga anaka nakapahimulos sa tagsaong panalangin. Ang pagkasayod sa kamatuoran sukad sa pagkabata, sa pagkamatuod, nagpasabot, nga ang usa ka tawo wala pa gayod makasinating laktud sa pagkaanaa sa kangitngit sa kalibotan ni Satanas. (2 Timoteo 3:14, 15) Sa laing bahin, ang pila ka anak niining kahimtanga nagbale-wala sa kamatuoran ug wala gayod makakat-on sa tim-os nga paghigugma sa kahayag. Kini mao ang kahimtang sa kadaghanang mga Hudiyo sa unang siglo. Sila nagdako sa usa ka nasod nga gipahinungod kang Jehova, ug sa dakong sukod sila may kahibalo na sa kamatuoran. Apan kadto wala mabutang sa ilang mga kasingkasing.​—Mateo 15:8, 9.

²¹ Ang Kristohanong mga ginikanan maoy responsable atubangan sa Diyos sa pagmatuto sa ilang mga anak diha sa kahayag. (Deuteronomio 6:4-9; Efeso 6:4) Hinuon, sa kataposan, ang anak mismo kinahanglang mahigugma sa kahayag labaw kay sa kangitngit. Kinahanglang himoon niya ang kahayag sa kamatuoran nga iyaha. Samtang siya magdako, ang pila ka bahin sa kalibotan ni Satanas hayan daw madanihon. Ang libre-gusto o iresponsable nga mga paagi sa kinabuhi sa iyang isigkaingon daw makapaukyab. Ang pagkamaduhaduhaon nga gitudlo diha sa klase mahimong malimbongon. Apan siya angayng dili malimot nga sa gawas sa kahayag, ‘ang kangitngit nagatabon sa yuta.’ (Isaias 60:2) Sa kadugayan, kining nangitngitang kalibotan walay ginatanyag nga maayo.​—1 Juan 2:15-17.

22. Sa unsang paagi si Jehova karon nagapanalangin kanila nga moduol sa kahayag, ug sa unsang paagi siya magapanalangin kanila sa umaabot?

²² Si Haring David misulat: “Diha kanimo [Jehova] ang tuboran sa kinabuhi; pinaagi sa imong kahayag kami makakita sa kahayag. Ipadayon ang imong mahigugmaong-kalulot niadtong nakaila kanimo.” (Salmo 36:9, 10) Kadtong nahigugma sa kahayag nakaila kang Jehova, ug kini mahimong magkahulogan ug kinabuhi alang kanila. (Juan 17:3) Sa iyang mahigugmaong-kalulot, sila karon gilig-on ni Jehova, ug sa dihang mohampak ang dakong kasakitan, iyang luwason sila ngadto sa bag-ong kalibotan. Ato kining matagamtam kon kita maglikay sa kangitngit sa kalibotan ni Satanas. Sa bag-ong kalibotan, ang katawhan ipasig-uli sa hingpit nga kinabuhi diha sa Paraiso. (Pinadayag 21:3-5) Kadtong makadawat ug paborableng paghukom unya may kalaoman nga malamdagan sa kahayag ni Jehova sa tanang panahon nga moabot. Pagkamahimayaong palaaboton kana! Ug kusganon gayod kana nga panukmod karon nga “hukason nato ang mga buhat nga iya sa kangitngit ug . . . isul-ob nato ang mga hinagiban sa kahayag”!​—Roma 13:12.

Imo Bang Nahinumdoman?

◻ Nganong ang kadaghanang mga Hudiyo sa adlaw ni Jesus misalikway sa kahayag?

◻ Unsa ka lapnag ang pagsidlak sa kahayag ning modernong panahon?

◻ Unsang mga pasidaan mahitungod sa pagkahakog ug garbo ang gitagana sa unang-siglong mga panig-ingnan?

◻ Unsay gikinahanglan aron kita magpabilin diha sa kahayag?

◻ Unsang mga panalangin ang gitagana alang sa mga mahigugmaon sa kahayag?

[Hulagway sa panid 14]

Ang kadaghanan sa mga Hudiyo sa adlaw ni Jesus wala modawat sa kahayag

[Hulagway sa panid 17]

Latas sa mga dekada ang nagkadaiyang mga paagi gigamit na sa pagpasidlak sa kahayag sa paghimog mga tinun-an

[Hulagway sa panid 18]

“Hukasa ninyo ang daang pagkatawo . . . ug isul-ob ang bag-ong pagkatawo”