Mga Pangutana Gikan sa mga Magbabasa

◼ Ang mga Saksi ni Jehova nagadawat bag mga ineksiyon sa usa ka tipik sa dugo, sama sa immune globulin o albumin?

Ang pipila nagadawat, kay nagtuo nga ang Kasulatan wala magdili sa tin-aw sa pagdawat sa ineksiyon sa usa ka gamayng tipik, o bahin, nga kinuha sa dugo.

Ang Maglalalang unang naghatag sa tanang tawo sa sugo sa paglikay sa pagkaon sa dugo: “Ang tanang nagalihok nga hayop nga buhi mahimong kalan-on alang kaninyo . . . Ang unod lamang uban sa kalag niini—ang dugo niini—ang dili ninyo pagakan-on.” (Genesis 9:3, 4) Ang dugo sagrado ug busa magamit lamang sa halad. Kon dili gamiton nianang paagiha, kana iyabo sa yuta.—Levitico 17:13, 14; Deuteronomio 12:15, 16.

Kadto dili lamang temporaryong pagdili sa mga Hudiyo. Ang panginahanglan sa paglikay sa dugo gipahayag pag-usab alang sa mga Kristohanon. (Buhat 21:25) Sa palibot nila sa Romanhong Imperyo, ang kasugoan sa Diyos kasagarang gilapas, sanglit ang mga tawo nagkaon sa pagkaon nga ginama uban sa dugo. Kadto gilapas tungod sa “medikal” nga mga katarongan; si Tertullian nagtaho nga ang pila ka tawo nag-inom ug dugo sa paghunahuna nga kana makaayo sa patol. ‘Giinom nila uban sa dinalo nga pagkauhaw ang dugo sa mga kriminal nga gipatay sa arena.’ Siya midugang: “Manglipaghong kamo tungod sa inyong daotang mga paagi atubangan sa mga Kristohanon, kinsa wala gani magbaton sa dugo sa mga hayop diha sa ilang mga pagkaon.” Ang mga Saksi ni Jehova karong adlawa sama ra ka determinado nga dili molapas sa kasugoan sa Diyos, bisan pag unsa ka kasagaran nga ang uban mokaon sa pagkaon nga ginama sa dugo. Sa katuigang 1940, ang mga abuno sa dugo kaylap nang gigamit, ug nasabtan sa mga Saksi nga ang pagsugot sa Diyos nagkinahanglan nga likayan usab nila ang mga abuno sa dugo, bisan pag moawhag niini ang mga doktor.

Sa sinugdan, ang kadaghanang pag-abuno maoy sa kompletong dugo. Sa ulahi, ang mga tigdukiduki nagsugod sa pagbulag sa dugo ngadto sa pangunang mga bahin niini, kay mihinapos ang mga doktor nga ang usa ka pasyente tingali wala magkinahanglan sa tanang dagkong mga bahin sa dugo. Kon ilang ihatag kaniya ang usa ra ka bahin, kana menos ug kapeligrohan alang kaniya, ug ang mga doktor makapahimulos sa dugang sa dugong anaa.

Ang dugo sa tawo mabulag ngadto sa itomon cellular nga materyal ug sa dalagong pluwido (plasma, o serum). Ang cellular nga bahin (45 porsiento sa gidaghanon) nasangkapan sa kasagaran gitawag nga pulang mga selula, puting mga selula, ug platelets. Ang laing 55 porsiento mao ang plasma. Kini maoy 90 porsientong tubig, apan kini nagadalag tinagdiyutay sa daghang mga protena, hormones, mga asin, ug enzymes. Karong adlawa, ang kadaghanan sa gidonar nga dugo bulagon ngadto sa pangunang mga bahin. Ang usa ka pasyente tingali hatagan sa abuno sa plasma (tingali FFP, fresh frozen plasma) aron sa pagtambal sa shock. Apan ang usa ka pasyenteng anemic tingali hatagag gitigom pulang mga selula, nga mao, pulang mga selula nga gipondo ug dayon gibutang sa usa ka pluwido ug iabuno. Ang platelets ug puting mga selula iabuno usab apan dili kaayo kasagaran.

Sa panahon sa Bibliya ang mga tawo wala makamugna sa maong mga teknik aron sa paggamit sa maong mga bahin. Ang Diyos yanong nagsugo: ‘Likayi ninyo ang dugo.’ (Buhat 15:28, 29) Apan nganong may maghunahuna nga makahatag ug kalainan kon kaha ang dugo kompleto o gibulag ngadto sa maong mga bahin? Bisan pag ang pila ka tawo nag-inom ug dugo, ang mga Kristohanon nagdumili gani bisan pag kadto nagkahulogan sa kamatayon. Sa imong hunahuna lahi kaha ang ilang sanong kon may nagtigom ug dugo, nagtugot nga kana mabungkag, ug dayon ihatag kanila sama sa plasma o sa nanibuok nga bahin, nga tingali diha sa sorisong dugo? Dili gayod! Busa, ang mga Saksi ni Jehova dili modawat sa mga abuno sa kompletong dugo o sa pangunang mga bahin niini (pulang mga selula, puting mga selula, platelets, o plasma) nga gamiton sa pagtuman sa susamang katuyoan.

Hinuon, sumala sa ginapaila sa pangutana, nakat-onan sa mga siyentipiko ang mahitungod sa gilain nga mga bahin sa dugo ug kon unsaon paggamit kana. Ang kasagarang isyu nagalangkit sa mga protena sa plasma—globulins, albumin, ug fibrinogen. Lagmit, ang labing kaylap panambal nga paggamit niana mao ang pag-ineksiyon sa immune globulin. Nganong kaha ginahimo?

Ang imong lawas makagamag antibodies batok sa pila ka sakit, nga nagahatag kanimo sa aktibong pagkaimyun. Kini ang pasikaranan sa abanteng pagsagang pinaagi sa usa ka bakuna (toxoid) batok sa polio, bayuok, rubella (tipdas), diphtheria-tetanus-pertussis, ug tipos. Ugaling, kon may bag-o pang naladlad sa pila ka seryosong mga sakit, ang mga doktor tingali morekomendar sa ineksiyon sa usa ka serum (antitoxin) sa paghatag kaniyag dihadihang pasibong pagkaimyun.a Ang pasibong pagkaimyun nga nakuha gikan sa ineksiyon dili permanente, kay ang giineksiyon nga antibodies igawas sa iyang lawas sa nahaigong panahon.

Tungod sa sugo nga ‘likayi ninyo ang dugo,’ ang pila ka Kristohanon mibati nga sila angay dili modawat sa immune globulin (protein) nga ineksiyon, bisan pag kini usa lang ka bahin sa dugo. Ang ilang baroganan tin-aw ug yano—walay sangkap sa dugo sa bisan unsang dagway o gidaghanon.

Gibati sa uban nga ang usa ka serum (antitoxin), sama sa immune globulin, nga naundan sa gamitoy lamang nga bahin sa plasma sa dugo sa usa ka nagdonar ug gigamit sa pagpauswag sa ilang depensa batok sa sakit, dili pareho sa nagasustento-sa-kinabuhing abuno sa dugo. Busa ang ilang mga konsensiya tingali dili magdili kanila sa paggamit sa immune globulin o susamang mga bahin.b Sila tingali mohinapos nga alang kanila ang desisyon magaagad sa panguna kon kaha sila andam modawat sa mga riyesgo sa panglawas nga nalangkit sa ineksiyon nga ginama gikan sa dugo sa uban.

Makahuloganon nga ang sistema sa dugo sa usa ka babayeng mabdos bulag sa iya sa bata diha sa iyang tagoangkan; ang mga tipo sa ilang dugo kasagarang magkalain. Ang inahan dili magpasa sa iyang dugo ngadto sa bata sa tiyan. Ang napormang mga elemento (mga selula) gikan sa dugo sa inahan dili molapos sa inunlan nga babag ngadto sa dugo sa bata, ni ang plasma. Ngani, kon pinaagi sa usa ka samad ang dugo sa inahan ug sa bata magkasagol, ang mga suliran sa panglawas tingali maugmad sa ulahi (Rh o ABO nga pagkadili-takdo) Bisan pa niana, ang pila ka substansiya gikan sa plasma motabok sa sirkulasyon sa bata sa tiyan. Ang plasma proteins, sama sa immune globulin ug albumin motabok ba? Oo, ang pipila motabok.

Ang usa ka babayeng mabdos dunay aktibong palakaw nga pinaagi niana ang pila ka immune globulin mobalhin gikan sa dugo sa inahan ngadto sa iya sa bata sa tiyan. Tungod kay kining kinaiyanhong pagbalhin sa antibodies ngadto sa bata sa tiyan mahitabo diha sa tanang pagmabdos, ang mga bata matawo nga may gidak-on sa kasagarang pagkaimyun sa pila ka impeksiyon.

Kini susama sa albumin, nga tingali ireseta sa mga doktor ingong tambal sa shock o sa pila ka laing kondisyon.c Napamatud-an sa mga tigdukiduki nga ang albumin gikan sa plasma madala usab, bisan pag dili kaayo episyente, tabok sa inunlan gikan sa usa ka inahan ngadto sa iyang bata sa tiyan.

Nga ang pila ka bahing protena gikan sa plasma kinaiyanhong mobalhin ngadto sa sistema sa dugo sa laing indibiduwal (ang bata sa tiyan) tingali laing tagdonon sa dihang ang Kristohanon magahukom kon kaha siya modawat sa immune globulin, albumin, o susamang mga ineksiyon sa mga bahin sa plasma. Ang usa ka tawo tingali mobati nga siya makadawat uban ang maayong konsensiya; ang lain makahinapos tingali nga siya dili makadawat. Ang matag usa kinahanglang mohukom niana sa iyang kaugalingon atubangan sa Diyos.

[Mga footnote]