MAAYONG MGA DUNGGOANAN
Usa ka dunggoanan nga duol sa siyudad sa Lasea nga gituohang mao ang luok sa H nga kabaybayonan sa Creta nga mao gihapon ang ngalan niini diha sa modernong Grego, ang Kaloi Limniones. (Buh 27:7, 8) Kini nga luok nahimutang mga 8 km (5 mi) sa S sa Cape Matala (Akra Lithinon), ang kinahabagatang dapit sa Creta.
Niadtong mga 58 K.P. si apostol Pablo, ingong usa ka binilanggo, milawig gikan sa Mira (sa habagatang kabaybayonan sa Asia Minor) agi sa Nido paingon sa Roma. Ang mas laktod nga agianan gikan sa Nido paingon sa Roma maoy dapit sa A sa Creta. Apan dayag nga tungod kay sungsongon ang hangin, lagmit gikan sa AK, ang mga marinero napugos sa pag-agi sa habagatang direksiyon gikan sa Nido paingon sa Creta ug dayon milawig nga salipod sa H nga kabaybayonan sa pulo, ug sa kataposan nakaabot sa Maayong mga Dunggoanan nga naglisod.—Buh 27:5-8.
Sa dihang mihukom nga mobiya sa Maayong mga Dunggoanan, “milabay na ang taastaas nga panahon,” tingali tungod sa pagpaabot didto nga molurang ang hangin o tungod sa kahinay ug kalisod sa panaw. Natapos na ang pagpuasa sa Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala (ulahing bahin sa Septiyembre o sayong bahin sa Oktubre), ug busa peligroso na ang paglawig.—Buh 27:9.
Si Pablo, kinsa kanunayng nakasinati ug kapeligrohan sa dagat ug nakasinati na mismo ug pagkalunod labing menos sa tulo ka higayon (2Co 11:25, 26), maalamong mirekomendar nga magpalabay na lamang sa tingtugnaw didto sa Maayong mga Dunggoanan. (Wala hisgoti sa asoy kon ang iyang tambag niining higayona naggikan ba sa Diyos.) Apan, ang opisyal sa kasundalohan, nga lagmit mao ang nagbuot sa biyahe, mipatuo sa tambag sa timonil ug sa tag-iya sa barko. Ang Maayong mga Dunggoanan ‘dili maayong’ dunggoan aron magpalabay sa tingtugnaw; busa ang kadaghanan mitambag nga sila mobiya didto, ug ang mga marinero mipadayon paglawig paingon sa Fenice sa unahan pa ubay sa kabaybayonan. Ang hinay nga paghuros sa hangin gikan sa H dili masaligan. Wala madugay human niadto ang sakayan gikusokuso sa unos ug sa kataposan nalunod didto sa kabaybayonan sa Malta, mga 900 km (560 mi) dapit sa K.—Buh 27:9-15, 39-41; 28:1.
Labot niini nga asoy diha sa Mga Buhat, si James Smith misulat: “Makaiikag ang pag-obserbar kon sa unsang paagi ang matag detalye nga atong dugang nakat-onan bahin sa dapit nga gihisgotan sa asoy nagpamatuod sa pagkatinuod ug pagkatukma niini. Sa pagkakaron mopatim-aw nga gikan sa mga naobserbahan ni G. Brown ug sa ulahing mga surbi, ang Maayong mga Dunggoanan protektado kaayo sa mga pulo, nga bisan tuod dili makatupong sa Lutro [nga gituohang mao ang Fenice], kini maayo gayod nga dunggoanan sa panahon sa tingtugnaw; ug kon isipon ang kakalit, ang kasubsob, ug ang kakusog sa paghuros sa hangin nga amihan, ug ang pagkasegurado nga, kon ang maong unos mohuros diha sa agianan gikan sa Maayong mga Dunggoanan paingon sa Lutro, ang sakayan ipadpad gayod ngadto sa lawod, ang pagkamaalamon sa tambag nga gihatag sa timonil ug sa tag-iya sa barko kuwestiyonable kaayo, ug ang tambag nga gihatag ni Sn. Pablo lagmit mao ang paluyohan bisan sa natad sa panglawig.”—The Voyage and Shipwreck of St. Paul, London, 1866, p. 85, ftn.