Si Jesus “Diha sa Yuta sa mga Hudiyo”
SA DIHANG nagsangyaw kang Cornelio, gihisgotan ni apostol Pedro kon unsay gihimo ni Jesus “diha sa yuta sa mga Hudiyo ug sa Jerusalem.” (Buh 10:39) Sa imong hunahuna unsang mga dapita ang nataak ni Jesus sa iyang makasaysayanhon nga ministeryo?
Ang “yuta sa mga Hudiyo” naglakip sa Judea, diin gihimo ni Jesus ang pipila ka buluhaton sa Diyos. (Luc 4:44) Human mabawtismohi, miestar si Jesus ug 40 ka adlaw sa kamingawan sa Juda (o, Judea), nga maoy uga ug awaaw nga rehiyon nga adtoanan sa mga rebelde ug tulisan. (Luc 10:30) Sa ulahi, si Jesus nagpaingon sa amihanan gikan sa Judea, sa dihang iyang gisangyawan ang usa ka babayeng Samarianhon duol sa Sikar.—Ju 4:3-7.
Ang pagtuon pag-usab sa mga Ebanghelyo magpadayag nga si Jesus kanunayng nagwali sa Galilea. Bisan pag mopahabagatan siya ngadto sa Jerusalem alang sa tinuig nga mga pista, iyang gigugol ang kinadak-ang bahin sa unang duha ka tuig sa iyang ministeryo sa amihanang bahin sa Yutang Saad. (Ju 7:2-10; 10:22, 23) Pananglitan, iyang gipahayag ang daghan nga inilang mga pagtulon-an ug gihimo ang kahibulongang mga milagro samtang didto sa duol o diha sa Dagat sa Galilea. Hinumdomi nga gipalinaw niya ang balorong katubigan ug milakaw pa siya niana. Nagwali siya samtang nagsakayg sakayan ngadto sa mga panon sa katawhan diha sa lapyahan sa maong dagat nga puno ug linginong mga bato. Ang iyang una, suod nga mga sumusunod naggikan sa duol nga mga balangay sa mga mangingisda ug mga mag-uuma.—Mar 3:7-12; 4:35-41; Luc 5:1-11; Ju 6:16-21; 21:1-19.
Ang sentro sa kalihokan sa ministeryo ni Jesus sa Galilea mao ang daplin-sa-baybayon nga Capernaum, ang “iyang kaugalingong siyudad.” (Mat 9:1) Didto siya niadto sa usa ka duol rang bakilid sa dihang nagpahayag sa iyang bantogang Wali sa Bukid. May higayon nga misakay siyag sakayan gikan sa dapit sa Capernaum ngadto sa Magadan, Betsaida, o sa duol nga mga dapit.
Matikdi nga ang “kaugalingong siyudad” ni Jesus dili kaayo layo sa Nasaret, diin siya nagdako; sa Cana, diin ang tubig iyang gihimo nga bino; sa Nain, diin iyang gibanhaw ang anak lalaki sa usa ka balong babaye; ug sa Betsaida, diin iyang milagrosong gipakaon ang 5,000 ka mga lalaki ug gipasig-uli ang panan-aw sa usa ka tawong buta.
Human sa Paskuwa sa 32 K.P., si Jesus mipaingon sa amihanan ngadto sa Tiro ug Sidon, nga mga dunggoanan sa Fenicia. Unya iyang gipaabot ang iyang ministeryo ngadto sa pipila sa napulo ka impluwensiyado-sa-Grego nga mga siyudad nga gitawag ug Decapolis. Si Jesus didto duol sa Cesarea Filipos (F2) sa dihang si Pedro miadmitir nga si Jesus mao ang Mesiyas, ug sa wala madugay ang transpigurasyon sunod nahitabo, tingali sa Bukid sa Hermon. Sa ulahi, si Jesus nagwali sa rehiyon sa Perea, tabok sa Jordan.—Mar 7:24-37; 8:27–9:2; 10:1; Luc 13:22, 33.
Gigugol ni Jesus ang iyang kataposang semana sa yuta uban sa iyang mga tinun-an sa sulod ug sa silinganan sa Jerusalem, “ang siyudad sa dakong Hari.” (Mat 5:35) Dinhi niining mapaha imong makaplagan ang nagdug-ol nga mga dapit nga nabasa nimo sa mga Ebanghelyo, sama sa Emmaus, Betania, Betfage, ug Betlehem.—Luc 2:4; 19:29; 24:13; tan-awa ang gisukip nga hulagway sa “Yuta sa Jerusalem,” sa panid 18.
[Mapa sa panid 29]
(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)
Yutang Saad (sa panahon ni Jesus)
Ang Yuta sa mga Adlaw ni Jesus
Mga Siyudad sa Decapolis
E5 Hippo(s)
E6 Pella
E6 Sitopolis
F5 Gadara
F7 Gerasa
G5 Dion
G9 Filadelfia
H1 Damasco
H4 Raphana
I5 Canatha
Pangunang mga Dalan (Tan-awa ang Publikasyon)
Kasagarang Ruta Tali sa Galilea ug Jerusalem (Tan-awa ang Publikasyon)
Laing Ruta Tali sa Galilea ug Jerusalem, Agi sa Perea (Tan-awa ang Publikasyon)
A11 Gaza
B6 Cesarea
B8 Jope
B9 Lida
B12 Beer-seba
C4 Tolemaida
C8 SAMARIA
C8 Antipatris
C8 Arimatea
C9 Emmaus
C10 JUDEA
C11 Hebron
C12 IDUMEA
D1 Sidon
D2 Tiro
D3 FENICIA
D4 GALILEA
D4 Cana
D5 Seporis
D5 Nasaret
D5 Nain
D7 Samaria
D7 Sikar
D9 Epraim
D9 Betfage
D9 Jerusalem
D9 Betania
D10 Betlehem
D10 Herodium
D10 KAMINGAWAN SA JUDA
D12 Masada
E4 Corasin
E4 Betsaida
E4 Capernaum
E4 Magadan
E5 Tiberias
E5 Hippo(s)
E6 Betania? (tabok sa Jordan)
E6 Sitopolis
E6 Pella
E6 Salim
E6 Enon
E9 Jerico
F1 ABILINIA
F2 Cesarea Filipos
F4 Gamala
F5 Abila?
F5 Gadara
F7 PEREA
F7 Gerasa
G3 ITUREA
G5 Dion
G6 DECAPOLIS
G9 Filadelfia
H1 Damasco
H3 TRAKONITE
H4 Raphana
H12 ARABIA
I5 Canatha
[Kabukiran]
D7 Bkd. Ebal
D7 Bkd. Gerizim
F2 Bkd. Hermon
[Kadagatan]
B6 Dagat Mediteranyo (Dakong Dagat)
E4 Dagat sa Galilea
E10 Dagat sa Asin (Patayng Dagat)
[Suba]
E7 Suba sa Jordan
[Tubod ug atabay]
D7 Tuboran ni Jacob
[Hulagway sa panid 28]
Dagat sa Galilea. Ang Capernaum anaa sa wala sa atubangan. Ang talan-awon maoy habagatan-kasadpan tabok sa Patag sa Genesaret
[Hulagway sa panid 28]
Ang mga Samarianhon nagsimba diha sa Bukid sa Gerizim. Ang Bukid sa Ebal anaa sa luyo